장음표시 사용
111쪽
ΡR P. OPPIO. 91 multis parum potuisse ad exitium, probro nemini
suit Ammianus,arcellinus , XXX. amorem mirum sit o benivolentiam singularem lQuintilianus, x, a.
dicimus, etc. . Certe quod eius loci sententiam attinet, si serihi etiam Valeri max. lib. III, cap. , Si . Quemadmodum plendor amplissimorum virorum in protegendis reis plurimum valuit, ita opprimendis non sane multum potuit quin etiam evia denter noxiis, dum eas acriter impugnavit, profuit . Et statim post r. Nolumus, caput alterius Peleutem, in iudicium triumphos et tropaea, spoliaque, ac devictarum navium rostra deserae Terribilis sit is adversus hostem scivis vero salutem, tanto fulgore gloriae subnixus ne insequatur .. quod mihi totiam Valerius ex Cicero ne sumpsisse videtur, in ea promurena. Me enim, cap. 28 init orator
inquit . Primum illud deprecabor, iudices, ne quid .murenae dignitas illivs Catonis) neve soli huic ea obsint illius bona , quae ille
deptus est, ut multis prodesse posset. Bis consul suerat P. Africanus, et duos terrores huius imperii Carthaginem Numantiamque deleverat, quum
aecusavit L. Cottam. Erat in eo summa eloquentia, summa fides, summa integritas, auctoritas tanta , quanta in
ipso imperio populi romani, quod illius opera tenebatur. Saepe hoc maiores natu diuere audivi, hau accuSatoris eximiam dignitatem plurimum L. Cotta profuisse noluerunt sapien-usalmi homines, qui tum rem illam iudicabant, ita quemquam adere in iudicio, ut nimiis adversarii viribus abieetus videretur. Quid 'Servium Galbam nam traditum memoriae est)nonne proavo tuo, sortissimo atque florentissimo viro, Μ. Catoni, incumbonii ad ejus emiciem populusis
manus eripniti semper in hae civitate, nimis magnis accusatorum opibus, et populus universus, et apientes aemultum in posterum prospicientes iudices restiterunt. Nolo accusator in judicium potentiam asserat, non vim majorem aliquam, non auctoritatem excellentem non nimiam gratiam. Valeant haec omnia ad salutem innocentium, ad opem impotentum , ad auxilium alamitosorum in periculo vero, et in pernicie civium, repudierituris A quo etiam non magnopere abhorret illud eiusdem Ciceronis in Oratione post Reditum ad Quirites , in fineci . Ulciscendae, inquit, iniuriae facilior ratio est quam beneficii referendi, propterea, etc. M PATR.
5. Ο amorem mirum Ex Quintil. lib. IX, cap. ar, in medio se Non in personis tantum, inquit Quintilianus,
sed et in rebus versatur, haec contraria dicendi, quam quae intelligi velis
ratio, ut totum pro Q. Ligario prooemium, et illae elevationes, videlicet:
O dii boni Scilicet is superis labor est. Et ille pro Oppio locus o amo
112쪽
Hoc ego non solum confiteor, verum etiam 'ofiteor. Nonius V, 48.
x. C. Manilio Μanilium hunc ac Eusatum fuisse constat, vel quod iudicium Cometianum per operammduces turbavisset, Cominiisque accusatoribus mortem intentasse diceretur, ut Pedianua significat in praefatione Cornelianae primae et vel , ut Pluta ehvs sexibit in vita Ciceronia, repetundarum. Desensum fuisse a Cieer. illud quodammodo fragmentum iudicio est, quod in pr. Cometiana exstat his verbis: Petivisse a se, sive Cometium, ut exponit Asconius, sive p pulum ipsum, ut scribit Plutarchus, ut cansam anilii defenderet. Idem autem aperte significat, tum Picitarchus ibidem, tum etiam fragmentum
ipsum orationis huius Quum judicio
non respondisset, animatus est ut
seribit ibidem Asconius. Quo quidem in loco quaeri potest, quomodo videri possit a Cicerone esse defensus, quum iudicio non responderit. Qua de re
ego sane ita statuerem, vel revom non
respondisse eum judicio, atque ita Ciceronis orationem hanc scriPtam tantum ad Cornelii petitionem, et deinde in commentarios ipsos, cum multis aliis orationibus relatam, non etiam habitam fuisses vel quoniam habitam fuisse orationem Iutarchus scribit, quum priore actione, Pondisset , ad quam fortassis majore spe, patrono Cicerone, accesserat, altera non respondisse, neque ad judicium deinceps adfuisse riuum iam videlice non obscure intelligeret, ex iis, quae priore actione non dissicile animadverti poterant, ae omnino iudicio eondemnatum iri sicut Verrem quoquesecisse Pedianus extrema sua in secundam Verrinam commentationis
scribit. Locus Pediani, ubi scribit de Manilii condemnatione, non nihil esse videtur hac parte inquina-
Non modo hoc a Villio Annale sed vix meher-
I. M. Fundanio Orationis pro Μ. Fundanio, quamquam tenuis, tamen certa mηmoria est: primum enim
Quintilianus, lib. I, cap. 6, ita ait:. Cicero pro Fundanio testem, qui primam ejus literam dicere non P set, irrideto, deinde Servius in II
Georg. ita Arcades se proselenos esse asserere, id est, ante lunam natos esse Cicero in FundanIana commemorat is Quin eti m Priscianus, .VI, ex Ciceronis oratione pro Fundanio Vecta, quae attuli, profert et Boethius in libro de Definitionibus ait, hane descriptionem Ciceronem Pro Fundanio adhibuisse, quia hunc metuebat nominare., denique Fundani a Cicerone defensi meminit Quint. frater in libello de Petitione oonaula
. Non modo hoc 'illio Annale. Olim , Iulio Annale-. Sed Prosae α
113쪽
cule a Q. Μutone factum probari potest. Priscianus, VII, p. 76 . Essetne id, quod eno nuntiasset M. VI, p. 69o.
Arcades se proselenos esse asserunt. Semius, ad
Georg II, P. 34 a. Commissura Id ad neta. IX, 675.
Puncta β. Acro, ad Horat Art. Poet. N. 342. Descripsistine ejus necessarium, Ostrum competitorem istum ipsum, cujus nunc studio et gratia tota accusatio ista munita est Boethius, de Dinnitioribus.
Annalium familia ex gente erat Villia, non Iulia, ut erudite sigonius ipse in Iavii lib. XL adnotavit, ex epistolis Coelii manuferimia. ATR.
3. Arcades se proselenos Ausus suae hoe fragmentum in contextum respere, Servii auctoritate commotus
iam Georg. quam etiam adducit Slgonius. De antiquitate Arcadum, stoeanit Ovid. I astorum Orta prior lana de se si creditur ipsi magno
tellus Arcade nomen habeto, Et lib. II: ante Iovem genitum terras habuisse seruntur Arcades, et lunare prior illa fuit is rixa. 4. Commissura. uana sum et hoe item alterum adjicere, ex eodem Servio in m Igneid. illud, - Portam, quae ducis Imperio commisacis Ubi servitia commissuram, tabularum coniunctionem exponit, ex auctoritate Ciceronis in Fundaniana. Utitur autem praeterea commissuro vocabulo Cicero in lib. de Natura Deorum, et in libro de Universo. PATR. s. uneta Neque hoc , ex Aerone in A. P. Horat omittendum putavi. Puncta, inquit, dicuntur populi suns agia. Usus est ho verbo Cicero in
114쪽
Hanc orationem dixit, L. Cotta L. orquato coss. post annumquam superiores Cornelius homo non improbus vita habitus est suerat quaestor Cn. Pompeii, dein tribunus pl. C. Ρisone consule biennio ante, quam haec dicta sunt in eo magistratu ita se gessit, ut justo pertinacior videretur alienatus autem a s natu ex hac causa. Retulerat ad senatum, ut, quouiam exterarum nationum legatis pecunia magna daretur usura, turpiaque et famosa ex eo hicra fierent, ne quis legatis exterarum nati num pecuniam expensam erret cujus relationem repudiavit senatus, et decrevit satisfactum videri eo C. quod ante annos aliquo L. Domitio, C. Coelio coss. sactum erat, quum senatus ante paucos annos illo SC decrevisset, ne quis Cretensibus p cuniam mutuam daret. Cornelius ea re ossensus senatui, questus
est de ea re in concione exhauriri provincias usuris proviadendum, ut haberent legati, unde in praesentia pecuniam creditoribus darent promulgavitque legem, qua auctoritatem senatus minuebat, ne quis, nisi per populum, legibus solveretur: quod antiquo quoque jure erat cautum itaque in omnibus
SSCC quibus tum aliquem legibus solvi placebat, adjici erat
solitum, ut de ea re ad populum erretur sed paullatim serrierat desitum, resque jam in eam consuetudinem venerat, ut postremo ne adjiceretur quidem in senatusconsulto de rogatione ad populum serenda, eaque ipsa senatusconsulta per pauculos admodum fiebant. Indigne eam Cornelii rogationem tulerant potentissimi quique ex Senatu, quorum gratia magnopere minuebatur. Itaque P. Servilius Globuliis, tribunus pl. inventus aerat, qui C. Cornelio obsisteret is, ubi legis serundae dies v nit, et praeco, subjiciente scriba, Verba legis recitare populo coepit et scribam subjicere, et praeconem pronuntiare Passus non est tum Cornelius ipse codicem recitavit quodininam improbe fieri C. Piso consul vehementer quereretur, tribunitiam intercessionem tolli diceret, gravi convicio a populo exceptus
115쪽
est: et quum ille eos, qui sibi intentabant manus, prendi alietore jussisset fracti ejus fasces cuncti, lapidesque etiam ex ultima concione in consulem acti quo tum illi Corneliuste turbatus concilium dimisit Actum deinde eadem de re in senatu est, magnis contentionibusci tum Cornelius ita ferre rursus co pit, ne quis, quum solutus esset, intercederet, quum de ea re ad populum erretur haec sine tumuli rus nota est nemo enim negare poterat, pro auctoritate senatus esse eam legem; sed tamen eam tulit invitis optimatibus, qui vel pauci gratificari solebant. Aliam deinde legem Cornelius, etsi nemo repugnare ausus est, multis tamen invitis tulit, ut praetores ex edictis suis perpetuis jus dicerent quae res tum gratiam ambitiosis praetoribus, qui varie in dicere solebant, sustulit alias quoque complures leges Cornelius promulgavit, quibus plerique collegae intercesserunt per quas contentiones totus tribunatus ejus peractus est. Sequenti deinde anno M. Lepido L. Volcatio coss.quo anno praetor Cicero fuit, reum Cornelium duo fratres Cominii lege Cornelia de majestate secerunt detulit nomen Publius, subscripsit Caiusci et quum L. Cassius praetor decimo die, ut mos est, adesse jussisset eoque die ipse non assuisset, seu vocatus propter publici rumenti curam, seu gratificatis reo circumventi sunt ante tribunal ejus accusatores a notis op rarum ducibus, ita ut mors intentaretur, si mox non desiste rent quam perniciem vix effugerunt interventu consulum, qui advocati reo descenderant et quum in scalas quasdam Cominii iugissent, clausi in noctem ibi se occultinerunt, deinde per tecta vicinarum aedium profugerunt ex urbes postero die, quunt L. Cassius assedisset, et citati accusatore non adessent, exemptum nomen est de reis Cornelii Comini autem magna insa mi flagraverunt, vendidisse silentium magna pecunia Sequente deinde anno L. Cotta L. orquato coss. quo haec oratio a Cicerone praetorio dicta est, quum primum apparuisset C. Manilius, qui judicium per operarum duces turbaverat deinde, quod ex C. aerario consules praesidebant, et judicio non re spondisset, atque esset damnatus, recreaVisset jam accepta pecunia, tollere ait Cornelium lege majestatis.
Res acta est magna exspectatione Pauco autem ergo Cornelius, perterritus anili exitu, in judicium adhibuit, ut ne cla-
116쪽
mor quidem ullus ab advocatis eius oriretur. Dixerunt in eum insest testimonia principes civitatis, qui plurimum in senatu poterant, Q. Hortensius, Q. Catulus, Q. Metellus Pius, M. Lucullus, M. Lepidus dixerunt autem hoc vidisse se, quum Cornelius in tribunatu codicem pro Rostris ipse recitaret;
quod ante Cornelium nemo secisse existimaretur volebant via deri se judicare, eam rem magnopere ad crimen imminutae majestatis tribunitiae pertinere etenim prope tollebatur intercessio, si id tribunis permitteretur Cicero, quia non poterati gare, id actum esse, eo confugit, ut diceret, non ideo, quod lectus sit codex a tribuno, imminutam esse tribunitiam potest tem Qua Vero arte et scientia orationis, ita ut et dignitatem clarissimorum civium, contra quos dicebat, non violaret, et tamen auctoritate eorum laedi reum non pateretur, quantaque moderatione rem tam difficilem aliis tractaverit, lectio ipsa d clarabit adjumentum autem habuit,rinod, sicut diximus, Comnelius, praeter districtum propositum adversus principum Voluntatem, cetera vita nihil secerat, quod magnopere improbaretur. Ρraeterea et ipse Globulus, qui inter :esserat, aderat Cornelio, quod ipsum quoque diximus, quod Cornelius Pompeii
Magni quaestor fuerat apud duas praesecturas equitum rom et tribunorum, et ex tertia quoque parte apud plerosque, exceptis iis, familiaris principum civitatis. Res acta est magno con- Ventu magnaque exspectatione, quis eventus judicii suturus esset. A summis viris dici testimonium , et id, quod ii dicerent, confiteri reum animadvertebant. Exstat oratio hominis accusatorisci quam sumere in manus est aliquod operae pretium, non solum propter Ciceronis orationes, quas pro Cornelio habemus, sed etiam propter semet ipsam Cicero ipse significabat, quatriduo Cornelium defendisse quas actiones contulisse eum in duas orationes, apparet: iudicium id exercuit Q. Gallius praetor.
117쪽
Nobilissima in primis haec causa putatur, quam pro C. Cornelio dixit de majestate quod quum ex Asconii elegantissimo commentario intelligi potest, tum vero etiam ex alioruni multorum, quorum verba non pigebit asserre. Ac primum quidem, quod ex stat apud Lactantium, lib.VI, cap. 1, Ciceronis ipsius judicium debet esse gravissimum apud quem Catulus in Hortensio philosophiam rebus omnibus praeserens, malle se dicit vel unum parvum de mcio libellum, quam longam orationem pro seditioso homine Corneliori quasi vero haec Corneliana defensio longe inter omnes alias maximis eloquentiae laudibus abundaret:
et ejusdem in oratore, qui in exemplum earum defensionum, quae varietatem haberent, hanc ipsam attulit. Adde huc testi monium Cornelii Nepotis, qui, ut scripsit D. Hieronymus adversus errores Ioannis Hierosolypallani, memoriae prodidit, se praesente iisdem paene verbis, quibus edita est, eam pro Cornelio, seditioso tribuno , defensionem peroratam. Quid de Tacito dicam qui in dialogo de oratoribus scripsit ita : Satis
constat C. Corneli tim, to Scaurum, et T. Milonem, et L. Bestiam, P. Vatinium concursu totius civitatis, et accusatos et defensos M. Possiam etiam conamemorare, ut hujus causae
saepe meminerit Quintilianus, atque exempla artificiosae eloquentiae inde saepe petierit : quod non nisi cognita, et testata eius nobilitate, secisset. Hinc enim illa sunt Nec sortibus modo, sed etiam sulgentibus armis praeliatus est in causa Cornelii Cicero qui non assequutus esset docendo judicem tantum, et utiliter demum ac latine, perspicueque dicendo, ut populus admirationem suam non acclamatione tantum, sed etiam plausu confiteretur . raetcrea lib. I, cap. 6, ita ait: Infinitum est enumerare, ut Cornelium ipsa consessionis fiducia eripuerit :et lib. V cap. I, re Restes in Cornelium accusator lecti a tribuno eodicis pollicetur facit hoc Cicero supervacuum, quia ipse lateatur . Item : Quod autem posui referre, quo quidque
118쪽
accusator modo dixerit, huc pertinet, ut, si est minus emcaciter loquutus, ipsa ejus verba ponantur; si acri et vehementi usus fuerit oratione, eamdem rem nostris verbis mitioribus proferamusci ut Cicero de Cornelio codicem attigit, et lib. IV, cap. 3 Pro Cornelio, inquit, popularis illa virtutum Cn. Pompeii commemoratio, in quam ille diu immoratur orator, velut nomine Ipso diaeti eursus dicendi teneretur, abrupto, quem inchoaverat, sermone divertit. Hoc autem, credo, secit, quodo cornelius Pompeii quaestor fuerat. De quaestione porro hujus causae idem lib. VI1, cap. 4 Est interim certa finitio. De qua Inter utramque partem convenit, ut Cicero dicit: ajestas est in imperio, atque in omni populi rom dignitateri quaeritur tamen an majestas minuta sit ut in causa cornelii quaesitum est,. Hanc autem causam in duas partes fuisse divisam, praeter Asc nium Cicero etiam ipse et Priscianus significant. Cicero enim in Oratore seripsum in secunda Corneliana citat Priscianus Cicerons exempla profert in hunc modum: . Cicero pro Cornelio in
primo et in secundo, Iam vero causam quatriduo peroratam
ostendit etiam Plinius libro primo Epistolarum, quum scribit:
Cicero pro cluentio ait, se totam causam vetere instituto solum perorasse, et pro Cornelio quatridui, egisses ne dubitare possimus, quae per plures dies, ut necesssi erat, latius dixerit, postea recisa ac purgata in unum librum grandem quidem, unum tamen coarctasse ' at aliud est actio bona, aliud oratio . Ex his
autem intelligi potest, quum longam orationem pro Cornelio in Hortensio dixit, priorem intellexisse. Quin etiam hujus orationis meminit Boethius libro de Disserentiis topicis re cicero, in quit, pro Cornelio, quid sit majestatem minuere, tractat, quod malam legem tulit, quod legendo codicem inte cessionem sustulit, quod seditionem fecit, Postremo de accusatore etiam Cornelii P. Cominio sic ipse scriptuni reliquitati Bruto Itaque
ne hos quidem equites romanos amico nostros, qui nuper momtui sunt, se cominium Spoletinum, quo accusante defendito nelium, in qu et compositum dicendi genus, et acre et expeditum fuit, Quod autem in argumento Asconius Cotta et orquato coss. hanc habitam scribit, post annum, quam superiores, intelligit eas quas pro Q. Gallio, M. Fundanio et A. Cluentio dixit ut supra ex libro de Petitione consulatus significavimus.
119쪽
Quod vero in eodem argumento vulgo legitur: Eam tulit invitis optimatibus, qui vel panicos gratificari solebantu, satis certum
est legendum , qui vel pauci . : nam et sensus hoc postulat et loquendi antiqua ratioci sensus ex prioribus verbis exprimitur . Eaque ipsa senatusconsulta per pauculos admodum fiebant .
Locutionem comprobat Livius, lib. x 4 Quod populi ius sit, inbeat potius, quam patres gratificentur . Qi od scriptnm est
praeterea n Sequente deinde anno L. Cotta L. Torquato coss.quo haec oratio a Cicerone praetore dicta est ii, satis apparet, quum anno ante Cicero praeturam gesserit, u praetorio . nonu praetore esse legendum. Quod etiam post scriptum est Ex
SC anno coss. praesidebant, et judicio Q malim ita egere . Ex SC consules aerario praesidebant, et judicio M. Hoc enim post etiam factum est a Pompeio consule in judicio Μilonis.
. . . . Ut ab Iove optimo maximo, ceterisque diis deabusque omnibus opem et auxilium petamus .
I. r. V ab Io . Hoc fragmentu norationis Corneliana a Graevio resertur ad primam etionem cujus ramenta fere omnia, quae sequuntur, servavit Asconius. I. V. L. 2. Petiamus. Cicero hoc in looo Demosthenem aemulatus est, qui in oratione de Corona ita exorsus est: Πρωτο lλει,- -δρες θηΜαιοι, τοις θεοις υχοροι πων κα πασαις. Quinetiam majores nullam orationem, nisi invocatis numinibus , inchoasses, ut in omnibus Catonis, et Gracchi au-etor est Servius in X AEneidos unde Cicero per irrisionem in Divinatione dixerit: si quid ex vetere aliqua oratione, Iovem ego opti-m maximum πιε Demosthenes in oratione contra
AEschinem; quo quum spectaret se iam Valerius in prooemio dixit . nam si prisci oratores ab Iove optimo maximo hena orsi sunto; et is, qui Rhetor a seripsit ad Herennium Dis quum Grao-ehus deos inciperet precari, tum isti impetum faciunt in Livius antem, libro XXIX , hoc etiam magistratuum ad populum agentium fuisse institutum
ostendit,quum ait: quum solemne oa
men precationis , quod praefari privsquam populum alloquantae magistratus solent, peregisset M. ale autem est illud etiam pro Rabirio primum ab Iove optimo maximo, ceterisque diis deabusque immortalibus paeem aeveniam peto, precorque ab iis, et LisI. V. L.
120쪽
lo M. T. CICERONIS Versu a Primo' circiter LXI. Postulatur apud me praetorem primum de pecuniis repetundis. Prospectat videlicet Cominius, quid agatur; videlicet homines laeneos, in medium, ad tentandum periculum, pro
Quid Μetellus summa nobilitate ac virtute, quum bis jurasset, semel privatim a patre, iterum publice a lege coactus, destitit accusatione. An vi, an veritate 3 In quo suspicionem omnem tollit C. Curionis virtus
3. Initium expositionis. I. V. L. 4. Homines forneos Simulacra es-figiesque hominii ex oeno fieri solebant, quibus objectis ad spectaculum praebendum tauri irritarentur. s. Quid Metellus Hoc exeinplum affert hoc loco, quod vult probare,
desistere eum debere ab accusatione, quamquam neque accusaverit, neque
fecerit pactionem e nam etellus et postulaverat Curionem, et destiterat: confugit autem orator ad Metelli no-hilitatem, et ad C. Curionis indust viam,
ni legeret id, quod illi utilius, quam
honestius, sederant. Res autem tota se
si habet in qua quidem illud primum explicandum est, de quo etello hoc dicit: fuerunt enim tune plures Q. etelli: ex quibus duo conis aulares, Pius , et Creticus, de quibus apparet eum non dicere duo autem adolescentes, Nepos et Celer, ex quibus nunc Nepotem significat eius enim patrem Q. etellum Nepotem, Balearici filium, acedonici nepotem, qui consul sui cum . Didio Curiois, de quo loquitur, accusavit isque Metellus moriens petiit ab hoc silio
suometello, ut Curionem accusatorem suum accusaret et id facturninesse, iureiurando adegit. Metellus secit reum Curionem quumque interim quemdam civem idem etellus, Aervum esse contendens, vi arripuisaei, ac verberibus affecisset, Curio assertorem ei comparavit dein, quum appareret eum exitum iudicii illitis suturum, ut liber is judicaretur, quem Μetellus verberibus affectum esse uegare non poterat interietellum et Curionem sucta pactio est, ut neque arbitrium de libertate urgeret inme- tellum Curio, neque Metellus perstaret in accusatione Curionisci eaque pactio ab utroque firmata est. Huc ergo illud pertinet, quum jurasse dixit, semel privatim, et iterum lege, tum scilicet quum in Curionem calumniam juravit. Cum hoc autem etello postea Cicero simultates gessit et evasit enim e tellus malus, atque improbus civis. AsCON. 6. C. Ciarionis virtus. De eodem
Curione etelli accusatore, ceterisque, quorum adolescentia accusatione
aliqua nobili commendata est, egregie Apuleius apologia prima x Neque a
tem gloriae causa me accusat, ut Μ. Antonius C. Carbonem , C. ucius A. Albutiam , P. Sulpicius C. Nombanum , L. Furius . Aquillium, C. Curio Q. et ellunt quippe homines eruditissimi, juvenes laudis gratia prinin hoc rudimetitiam forensis operae subibant, ut aliquo insigni iudicio civi hos suis noscerentur: qui mos incipientibus adolescentibus ad Intistrandum ingenii florem, apud an