장음표시 사용
31쪽
hus; nam ex umbra Saturni nihil evincitur, quia haec deficit antequam perveniat ad Fixas. Multd minus ex Eclipsi Solari, quia Luna e Fixis conspecta vix, ac ne vix quidem instar maculae appareret. Qubd caeteri planetae sint opaci, sicut Luna, & Tellus, manifestum est smiliter partim ex phasibus, ut in Venere, & Mercurio, partim ex eo, qu5d ambo in Solis disco vis sunt
instar maculae nigrae. Mars ver5 circa quadratos aspectus fit α-eta. τοι sive utrinque Gibbosus. Iupiter demum , & Saturnus ex mutua propriorum satellitum obscuratione, qui adhuc extra corpus sui primarii constituti, hoc est antequam ingrediantur, sive postquam egressi sunt optich, nigram umbram in illius apparentem Discum projiciunt , semper tamen in partem Oppositam Soli . Diximus hujusmodi obscurationes ab exordio Mundi naturaliter evenire , ut constat ex Historia, etiam independenter a maculis Solaribus, & a Terrestribus halitibus, nubibus, Vesuvii, aliorumque
Ignivomorum montium cineribus, &c.: tum ad excludendas eclipses spurias, quae ab illis memoratis causis naturaliter procedunt: tum ut praescindamus ab Eclipsibus prodigiosis, quae etiam ab iisdem causis magna
quantitate supra naturae vires combinatis, possent comtingere praeter omnem humani ingenii conjecturam, cui veluti fortuiti casus apparent. Proinde nihil turbat, quod prodigiosam Solis Eclipsim tempore mortis Christi Domini ηὶ tribuat Sebe ineras magna ex Parte ingenti macularum Solarium copiae Divino Consilio tunc excitatae , quamvis alii non minori probabilitate tribuant subtractioni Divini concursus, fine quo illuminatio non propagatur. Dicebam praeterea veras Eclipses fieri non casu, & fortui id, sed juxta constantes, & ratos corporum-ν Coelestium motus a Prima Causa ordinatos ab initio
usque ad Mem Saeulorum: eur enim isti potius diriguntur juxta seriem signorum, quam in aliam Mundi
par La Sebeiue, . Rosae Vesinae , L. IV . Par. 2, c P. 13.
32쪽
partem p Neque possent cerib in omnem aetatem edici in suae obscurationis loco, quantitate, duratione: nam casus constantiam non servat, nec mediis utitur proportionatis, nec res ad perfectum exitum perducit. Quin ea ipsa, quae non sine congruis mediis ex foris tu ita causarum combinatione resultant, ut Halones , Parhelii, Paraselenae, nec habent determinatam perio- dum , nec fixam durationem, nec certo e nunciari possunt in omnem aetatem venturam , aut praeteritam . Quis ergo tam hebes, ut ex hac Umbrarum , & Lucis discordi concordia certa lege, constanti varietate, miro ordine, atque pulchritudine Summum Legislatorem , ex Lyta Lyricinem ex opere Supremum opificem, & Primam Causam non agnoscat λ Ex illa auistem constanti lege Naturae tot saeculorum observatione confirmata deducitur Eclipses etiam ab initio Mundi extitisse, & alias usque ad finem humanarum generationum necessario extituras, ut nulla si vis naturalis, quae talem Legem valeat infringere, nisi Deus per miraculum annuat.
f. II. Lunam propiorem Telluri, qutim solam: hune majorem utraque . Astroisomormn diversae sententiae non turbane Eelusium calculatιonem.
II. PRIE Coo Mi Tro. Sol remotius, ct Luna propi-eirea Tellurem apparent eonsanti motu gyrare. Haec est una ex ratis legibus in ordine ad comstantiam , & calculi certitudinem; idem esset si quis supponeret cum Coperuleo Tellurem revolvi circa Sisistem in eadem distantia, aut circa Lunam , ut ad hominem contra Copernicanos imaginabatur Balianu . Neque obstat apparens motuum inaequalitas, ut vel citas circa Perigeum, quia id ipsum non fit sine certa lege Astronomis cognita. Sicut etiam aliunde nota obliquitas Eclipticae , a qua Ocbita Lunae declinat ferε gr. 3.' i' 3o'. Diuitiam by Goral
33쪽
Qubd verb Luna propior sit Terris demonstrae
parallaxis longh major solari, ac caeterorum planetari tuo rum m. 4r . Proinde eram in omni hypothesi differentia loci veri V, in quo videretur Luna e cenistro Terrae T, & loci visi, sive apparentis A, in quo videtur ab oculo O, constituto in superficie Terrestri, sit longh major, quam Solis sequitur, ut Lunae d i stantia a Tellure sit supra omnem fidem minor solari. In
nostra methodo idem evincitur ex Eclipsibus, stabilita aliunde vera illarum causa, qu5d sola Luna ex omnibus planetis incidat in umbram Terrae, quamvis non sola interponatur aliquando inter Solem, ac Terras. Solis distantia aegrδ invenitur per parallaxes, quae Pisis Iemaeo, aliisque Veterum putabantur 1' si'. aliquando ultra 3' 4'. Keplerus in Rudolphinis censuit variari inister 18', & sa ex quibus prodirent distantiae semidiametrorum Terrae minima 33 27, maxima 3438: sed diligentiores observationes , & aptiora organa Oilenderunt esse paucorum secundorum, de quibus aegre judicatur per instrumenta. Rieeiotius per Lunae dici cito mi as demo nitravit Solis a Terra distantiam non esisse minorem ooo Telluris semidiametris quantum superet nondum liquet etiam per Analogias. Keill Lect. XXII ex Marte Acronychio intulit Solis parallaximnon esse majorem secundis ra , distantiam Solis a Terra a 2oci semidiam. Terrestr.; sed fatetur incertam ,& expectandam Veneris transitum sub Sole an. 1763 , in media autem distantia semidiam. Ter. 73oo, juxta Ricciolium , debetur pro parallaxi horizontali sec. 28 . Mendetinus supposita Solis parallaxi i '' mediam ejus distantiam posuit sem. Ter. r 635. Si horizontalis Solis parallaxis esset Io', ut censuit Celeb. Ioare. Dom. Cassinas. di stantia Solis a Terra foret circiter arcio osem. Ter. si parallaxis esset 6'', ut putavit Cl. I bilinardo la Hire, distantia Solis a Terra evaderet 3 ooo sem.
Te rota Ricei lii demonstratio, di calculus approbatur a Taegnet L. III , Α.
34쪽
Ter. Tempus restringendi non ad parvas mensuras Pt lemaei, Copernici, Tychonis, qui vix raro Ter. semiis diametros in maxima Solis distantia numerabant; sed accedendo ad Veterum Sapientiores, qui cum Pu onio tradidisse censentur sem. Ter. II si in horizontali Solis parallaxi non et ' 4o' ut aliqui suspicati sunt. In distantiis, & parallaxibus Lunae hori Eontali.bus non multum inter se discrepant mensurae, sive Veterum , si se Recentiorum s vide Primam sequentem, Tabellam a Ptolemaeo in Syzygiis Rieeiolo Almag. Lib. IV , cap. x 4 in SP. zygiis, & Tacquet L. III , n. IOIisdem in quadratis aspectibus Pbilino de la Hire Tab. XVIII Flamstedio in Tab. ab Hallejo correctis ad calcem praelect.wisthoni Deobo Cas o Tabul.
Paralax. et Horizont. Distantia Lunae a
Cerili ergo certici est Lunam inter corpora Ce lestia esse σὶ insimam Caelo , eitimam Tereis. Cognit distantia Planetae, ejusque semidiametro apparente , jam habetur triangulum , in quo notus est angulus ad Oculum , sub quo videtur , notus alter angulus rectus ad centrum Disci corporis visi, datum unum latus , seudia υὶ Gena in Minnio Scipionis .
35쪽
distantia, jam eruitur per Τrigonometriam diameter
vera. Hoc artificio deprehensa est III. PRAECOGMi Tio: Tellarem esse maiorem Lana:
Neque hujus veritatis certitudinem tollunt mem ratae Astronomorum sententiae circa Solis distantiam, admodum diversae; nam si admittatur distantia Hirea inna , vera Solis diameter ad diametrum Terrae esset, utas 3 ad unum ; in hypothesi Cassiniana foret ut Ioci ad unum a in Wende lini sententia, ut 54 ad unum; in Ricciolii supputatione , ut 33, vel 34 ad unum. EX distantia autem Ptolemaei, & Copernici eruitur diameister Solis ad diametrum Terrae, ut 1 ad ret Cum itaque Sphaerae , ut ex Archimede constat, sint in tripIi-eata ratione suarum diametrorum , in hypothesi Cas-sniana Solis globus esset decies centenis millibus major Telluris globo; in hypothesi Ptolemaica non minor Ias vicibus ς ergo hoc quoque certissimum , Solem esse maiorem Tellure . Ueram Telluris diametrum ad veram diametrum Lunae essiet ferὸ ut roo ad a8 ,sve ut to oo ad 27s ostendunt parallax es. Iuxta n stram methodum Terram esse majorem Luna evincent Eclipses, ex quibus constabit umbram Lunae nunquam tegere integrum Telluris hemisphaerium , imo ad illam
aliquando nec pervenire, com ex adverso umbra Terrae tegat non rard totam Lunam cum mora non eXigua , neque Luminarium diametri apparere poisent
sub angulo ad sensum aequali dimidii feth gi adsis, nisi Sol in tantd majore distantia constitutus esset longε major quam Luna. g. III.
36쪽
g. III. solem, Tellurem, O Lunam esse corpora obaerisa Quantitas semidiametri Terrestris in se, ω ex Luna visa: Quomodo hac aequalis parallaxi Luna horizontali. IV. PRAE coc NITro . MI, Tellus, s Luna fant eo
pora spbarica saltem in sensu pbo eo; undique enim visa terminant aspectum circulatim. Id ipsum in Luminaribus manifestat intenta inspectio per Telescopia; ad evidentiam enim se prodit globi convexitas. Sed cur nudo oculo apparent instar Disei, ut loqui solemus, sive plani circularis p An quia oculus judicar nequit de minori distantia marginum respectu distantiae ex directo centri ρ At Solis convexitatem videmus etiam telescopio trium palmorum vitris coloratis armato, quo parum augetur apparens diameter, sve parum imminuitur apparens distantia . Crediderim potius id oriri ex diversa radiorum energia, quo lum
differentia reddatur sensbilis. si per Telescopii vitra colligantur tunc enim in Sole sensibiliter apparet vis illorum, qui magis accedunt ad axem Coni visionis, cujus basis est in Sole, verrex in nostro oculo: in Luna autem, praeter basim visonis, notandus circulus illuminationis, dividens segmentum illuminatum ab obscuro ; radii enim a suo axe remotiores sunt minus viviis di. orbem Terra resonant passim Sacrae Literae in hac
globi significatione a tot saeculis intellectae : evincunt aquarum ,& Marium aequilibrium, circumnavigatio secundum longitudinem; variata Poli altitudo pro ratione variatae latitudinis, sive distantiae ab aequatore;& in Lunae deliquiis in quacumque Coeli parte contingant, observatur umbra Terrae in Discum Lunae proiecta, semper reserre segmentum phvsich circulare. An autem id sit verum in rigore Mathematico, adhuc sub iudice lis est propter varias sententias de ovi formi Wl- Iuris figura, sive ad polos depressa , ut vult Memmistis
nur ; sive ad polos elevata, ut vult Cassinus: qualis-
37쪽
eumque foret ea differentia, esset admodum exigua, ae Propterea a plerisque non curatur in Eclipsibus to . In hypothesi Telluris sphaericae, sicuti peripheria circuisIi maximi continet Iso grad. , sive a16oo' minuta, hoc est milliaria Geographica ; ita diameter Telluris continet ex iisdem Geographicis milliaribus 687s a . In Telluris Eclipsi, sive in Astronomici Typi Constructione semidiameter apparens Disci Terrestris, qualia videretur ex Luna, ponitur aequalis ferε parallaxi horizontali Lunae; nam in Fig. 4r. Si Luna sit in horia2onte sensibili A P, ejus locus verus, qualis videre tu vex Centro Terrae, essiet V, locus apparens spectatori ex ο effet . : parallaxis, differentia angulorum Z, Ο, A, & ZT V; ergo cum primus anguIus sit rectuS, paral- Iaxis horigontalis erit differentia a recto, id est in e su nostro angulus VT H , sed angulo VT H aequalis est angulus DLT, utpote alternus inter duas paralle las horizontis physici AP, & horizontis rationalis HR: atque sub hoc angulo spectaretur ex Luna semidiameter Terrae To; ergo semidiameter Terrae visa ex Luna videretur sub angulo aequali parallaxi Lunae hori. zontali . Alia methodo idem demonstravit Taequet - .& ita Ioquuntur etiam docti Recentiores M. Nihil minus dixi fere propter subtilitatem eorum , qui comsiderant radios ut perpendiculares Disco. At unicus radius Solis centralis verδ est perpendicularis Disco rnec satis sbi constant, quia Keplerar in Rudolphinis c. yr, praecepto Igu, horizontali Lunae parallaxi detrahi iubet sesquiplam parallaxeor Solaria borizontatis ς in , sportula verb, nota I a.' aufert dimidium ; alii inimgram Parat Iaxim, quae cum sit ad ed exigua non unius
minuti, sed paucor. secundor. in Typica Eclipsium Constructione nequit attendi, ut videbimus Investigism, g. III. g. IV.
38쪽
S. Iv. Tellurem , ω Lunam projicere umbram Condiden , qua es una ex tribuι umbrarum steriebus. V. Pancos Ni Tio. Tam Tellus, quam Luna pra-jiciunt umbram Conoiden. Ratio ex Opticis est clara , quia si sphaera luminosa sphaerae opacae aequalis fuerit, illuminat ejus dimidium: minoris plus dimidio: majoris minus hemisphaerio. In primo ergo casu umbra opacae erat Cylindroider , quia refert figuram cylindri sine termino ; hasis radiorum illuminationis est circulus sphaerae opacae maximus et radii extremi, seu mariaginales , supponuntur paralleli, quia praescinditur ab in- fiexione radiorum, & refractione. Si sphaera irradianssuerit minor quam opaca , umbra istius erit Caia-sboides, in formam Calathi augens latitudinem, & lo gitudinem in infinitum; radii extremi divergentes, &hasis illuminationis citra hemisphaerium. In systemate
ΡIanetario nullus Planeta emittit umbram cylindroiden , aut Calathoiden , quia omnes sunt minores S le. Si sphaera luminosa fuerit major quam opaca , sumbra istius erit Coisides in formam coni, probas hahentis circulum festorem Lucis, & Umbrae , sue s
sιonem, ut alii vocant, descriptam a radiorum converis
gentium contactu paulli ultra hemisphaerium, vemicem verti in eorumdem radiorum concursu; atqui Sol, ex dictis, est corpus sphaericum lucidum majus opacis gi bis Telluris, & Lunae; ergo umbra, quae ab istis proiicitur, est conoides. Umbram Lunae miri in Fιg. t et Umbram Terrae in Fig. go. Idem eruetur ex Eclipsum observatione , in quibus diameter Solis aliquando maior Lunari subjecta ; & Luna, ubi de Causis, ostendetur ingredi umbrosum Terrae conum. Alia, quae hic praemitti possent opportunios tradentur suis locis , Praesertim Cap. III, ubi de Umbra, & Atmosphaera Terrestri. B a C A.
39쪽
Ordo Causarum Intrinsecarum , s unde
I. V. FcIipsum eausa Materialis, Formalis: Notatas δε-fectus in communi earum definitione.
furari visus dodrarie, ahis medietate , aliis nulla ex parte, sed immunis ab omni defectu. LuNA viee versa deprebensa es non pati deliquium, ni eum Orbe pleno opponitur Soli r eamdem defeerum , flve ex toto M, simo ex parte eodem modo, eodemque tempore absoluto an rere universa regioaeibus , Iieest inmieem remotissimis, in quibus idem Luminare eo pieitur. Cateram de pba mdmersitate , ιοeo, ct tempore Aeetur instar bis euim . Uderamus babitarinem Solis, Lana , 9 Telluris in
In Solari defectu Sol ipse non privatur suo lumine, sed aliqua portio Telluris , ac vicinae Regiones sublunares, cael roquin illi expositae, fraudantur ejus asse
40쪽
ctu; unde est Eclipsis vera Terrae, tantum apparens Solis , & consistit in praedicta privatione. Oritur autem eX eo, quod incidat spectator in umbram, seu Penumbram Lunae, dum haec interponitur inter oculum, & Solem, qui non desinit alias regiones eodem tempore illustrare. Vice versa, in Lunari deliquio Luna vere privatur primario, & directo Solis Lumine, in qua privatione consistit ejus Eclipsis. Oritur autem ex eo, quod incidat in umbram Terrae, vel potius athmosphaerae Terrestris; ex quibus facile est errorescirea Eclipsium causas convellere.
In Prima Parte assignatur fabjectam, sive eaasa materialis , quae spoliatur primario, & directo Solis lumine. Haec autem in defectu solari non est sol ipse, alioquin eodem tempore, eodemque modo suis radiis spoliatus appareret universis , a quibus conspicitur, quod est contra observationem . Contraria de cavsh ex eo, qu5d Luna appareat toti nocturno hemisphaer eodem modo obscurata, ostendit i Ilam verε orbari primario lumine directo, quod a Sole mutuatur; ergo in aliquibus pleniluniis reipsa Luna patitur illam defecticinem, seu privationem; & in aliquibus noviluniis Sol quidem ad apparentiam, revera Tellus est, quae tunc patitur Eclipsim, & vicina regio sublunaris; quam ν ritatem Astronomicarum Constructionum apud Reeen tiores fundamentalem videbimus in Λntiquorum S pientibus non ignotam. H vid. Iavestiri III, s. IV.