장음표시 사용
41쪽
Meanda Pars indicat eausam formatim. Est igitur Solis Eclipsis privatio Luminis Solaris in horizonte Terrestri, caeteroquin Soli exposito, & in vicina regi ne sublunari. Communiter Auctores sistunt in illis veris his, qudd sit privatio Luminis Solaris in horizonte Terrestri, & vicina regione sublunari: at hoc est ge. neri cum attributum nocti commune , idcirc5 ad diffetentiam addidi illa verba in borizonte Soli exposto, nec plura adjeci ad complectendam etiam prodigiosam Eclipsim tempore mortis Christi Domini prodigium enim
nec aufert rei veritatem, neque tollit communem denominationem etiamsi ponatur fuisse universalis toti diurno hemisphaerio, cui tegendo impar est Luna, o pote longe minor: unde vel per subtractionem radio rum , Divinique concursos, vel per multas Solis maculas Divino consilio tunc erumpentes, vel alia smili rationς explicatur. Lanaris defectur est vera primarii,
& directi Luminis Solaris privatio in superficie Lunae, vicinoque AEthere.
g. VI. Ellipsiam causa effciens immediata, ω emporea.
I arariκum Kepleri: ianam non obscurari ab umbra Terra.
Tertia Pars detegit Veram Causam effectricem illarum privationum, si privatio, quae nihil est, dici potest habere causam essicientem ; sed ita loqui solemus ad significandum fundamentum defectionis immediatε impediens propagari radios Solis directos. Tale fumdamentum in desectibus Solaribus nihil est aliud, nisi
opacum Luna corpus interceptum Solem inter ac Teris
ras , sive oculum i pectatoris Terrestris; & in Desecti bus Lunaribus nihil est aliud , quhm opacum Telluris, sive semidi aphanum Terrestris Atmosphaerae corispus Solem inter , & Lunam plenam interpositum ; ergo habemus causam, a qua oriuntur praedictae Solaris Luminis privationes, seu defectiones; nam qu5d aliquando in conjunctionibus Lunae cum Sole spectator
42쪽
ORDO NATURAE. CAP. II. Is Terrestris intercipi possit in umbra, aut penumbra Lunae, ut & Luna in aliquibus pleniluniis ingredi possit
umbrosum Terrestris Atmosphaerae conum, constabit ex Lunae ad nos propinquitate. Quod autem de facto tali tempore cadat, demonstratur ab Astronomico Calculo , imb & sensuum testimonio ex memorata obse uatione D. Bieteri, dignoscentis Lunam suppositam ex
maculis, cujus rationem reddemus, ubi de Lumine secundario. Quare cum teneamus causam certam, &manifestam umbrarum, seu desectionum in naturalibus
Eclipsibus, furor effet quaerere aliam ignotam vel fictitiam , vel etiam naturaliter impossibilem. Neque huic physicae & Astronomicae Demonstrationi adversatur , quod aliquando Luna visa sit obscurata, Sole supra horizontem constituto ; id enim dicemus non tollere veram interpositionem Telluris, sed oriri a refractioni-hus, quae hinc inde ad apparentiam attollunt utrumque Luminare supra horizontem. Atque hic locum habet in Keplari paradoxum , Lunam non obscurari ab umbra mera b Ue V. Fig. 4 et), Vcujus altitudo TU feris ε 3 semid. Terrestr. , ad quam Fdepressionem Luna nunquam descendit. Igitur obstu .ratur ab umbra, seu penumbra Atmosphaerae, radiis Solis refractis nonnihil illuminatae; unde mirum no est, qu bd in medio defectu Luna L, ab iisdem radiis refractis illuminata, reddatur conspicua etiam inter Μ,& I citca Perigeum. Haec autem, & an Luna circa Apogeum A ingrediatur aliquando conum inversum O AP, exponentur in sequentibus .
g. VII. Varii erraret circa veram Eclipsium eaWam.
Non omittenda superioris doctrinae Corollaria. Cognita enim vera Eclipsium causa, quis non gratias agat Deo, qu bd ipsum a vana formidine, & a crassis erroribus, quibus laborarunt non pauci, etiam eorum,
43쪽
qui sapientes habebantur, liberaverit. r. Poetarum quan magicis incantationibus posset e Coelo Luna deduci, &Sol obscurari. t.' risti Hieroglyphicorum ignoti ,
quasi Draco nigris alis expansis eadem luminaria aggrederetur. 3.' Sinensium illorum, qui putarunt m los animos Principum, moresque pravos etiam in prooximh praeteritum tempus, veluti per anticipationem, esse causas Eclipsum . A.' Barbarorum in , qui fab labantur Lunam tempore sui deliquii a canibus morderi, unde effundat sanguinem, quo rubescit, atque obscuratur, & ideo, quasi opem laturi, conjiciunt i Iorum sylvam in Coelum . Huc Maho metani Arabes referendi, qui Lunam tunc in manteam Mabometis deis Dbi quasi vero non habeamus Eclipses ante Mahome ten aut a Dracone Caelini deglutiri censere, teste Ri
elotio Almag. L. V, cap. r. Mitto alios qui collo tenus immerguntur aquis, &c. s.' Eorum prae caeteris, qui aberrarunt in explicando Solis defectu, ut Anax mander, dicens fieri obturato foramine , per quod ignis expirat. 6.' Voluit Heraelitas inversione corporis Solis, quod scaphae simile imaginabatur, ut cavam partem sursum, convexam deorsum nobis obverteret. .' Xenopbaves re ipsa extingui hunc Solem putabat, deinde alium rursus enasci: esse autem multos Soles. &Lunas per varios Terrarum tractus, ita ut quando aliquis eorum in regionem inhabitatam deveniret. deliquium pateretur. 8.' Aliqui invisam nubium condensationem causabantur, ut iis Sol obduceretur: sed si pallor Solis oriatur, aut ex ejus maculis, aut ex Terrestribus
halitibus, aliisque corpusculis intermediis, sunt illae quae dicuntur Eclipses Spuria, de quibus nulla ratio habetur in Astronomia, com potius spectent ad Physicos, vel ad Historicos, qui memorant caedem Iulii Caesaris a Sole funeratam so totius peni avni pature eontinuo .
scin P eoreb. de plaeitis Philo . II. 14. io Pliuius Lib. II . e. 3 o. id reis rens inter prodi iosos, de longi res Solis de Raar.
44쪽
Concidunt pariter opinionum portenta circa Lunae deis sectum, v. g. obscurato absidis ore, ut volebat Ana. ximander', qui est error in diverso corpore cohaerens tertili, pauid ante memorato ejusdem auctoris;&s Ricciolus loco citato hunc tribuat Anaxime ni . lo. Berosus nunquam oculos ad Lunam sustulisse videtur, cum ejus defectus imaginabatur fieri per suam fictilia in vertiginem obversa nobis parte Quis experte: potuisset enim cernere saltem grandiores maculas, v. g. Mais
re Crisium successi vh illuminari post Novilunium, in plenilunio adhuc vicinum limbo occidentali, post plenilunium amittere lumen in eodem Arh stu, & mul-lli magis in deliquio paulatim obscurari,& paulo post
Iumen recuperare per partes, nec unquam ascendere ad hemisphaerium in conspicuum, aut ex illo descendere , itaut Luna semper eamdem faciem Terris obveristat , & levem tantum oscillationem patiatur: proinde non est globus natura sua lucidus ex altera parte, eRaltera opacus, nec phases efficit alterutrius conversione . tr.' Heraclii Scaphae Lunaris inversione, ut supra dixerat de corpore Solari. xa.' Quorundam PItbago reorum , qui dicebant luminis obscurationem causari ab alia Terra nostrae apposita , quam vocabant ἡ .r Uava .
xa.' Eorum qui dicebant fieri ex ignis consumptione , qui alias paulatim , & ordinate soleret accendi usque ad Plenilunium , indeque pari proportione extingui usque ad Novilunium. Ρostrem, subdimus extra ordinem sententiam Aristarebi Samii, qui benignius explicari debet, cum re υera nihil aliud docuerit, quim hypothesim Telluris morae cum Luna circa Solem, ut Eclipses fiant utriusque conversionibus in eo sensu, in quo adhuc viget apud Copernicanos; sed hoc apud Plutaris chum non satis distineth exponitur, & cum e froribus circa Solares defectus intermiscetur. Fabulas vide In-
45쪽
Ulterior praecedentis Vera Causa Expositio Ordo Finium, Causa Exemplaris
I. VIII. Umbra Terresris amplior, o longior, quando Sol magis dulat; arctior, brevior, quando Sol es propior.
sua Orbitae Lunaris Excentricitas , apparenter inraiarium diametri.
AD plenius intelligendam veram Eclipsium causam
in praecedentibus redditam, & ad praeformandam multiplicem earum varietatem, de qua insequentibus, utile erit hic tria stabilire . r.- Sole rein motiore tam umbra Telluris, qaam Lana quandoquidem per U. Praecognitionem sunt sphaerae opacae essamplior, θ' longior: Λ'ole propiore est brevior, ta' angustior . Qu5d Sol intra eumdem Mensem sit remotio ta Luna in oppositione , vicinior in conjunctione, Caeteris paribus patet ex terminis; nam in primo casu distantia augetur tota diametro orbitae Lunaris. Quod autem aliquando sit Perigeus, sive vicinior Terris circa gr. 8. Capricorni, hoc est sub finem Decembris, constat ex aucta apparenti diametro, & Apogeur , seu remotior a Terris, circa 8. gr. Cancri sub finem Ionii, quando imminuta apparet ejus diameter; quae enim remotiora fiunt, videntur sub minori angulo. Si accedant, videntur sub majori, ut testatur experientia, sic in Fig. 4o. Si ab extremis punctis Solaris diametri intelligantur ductae lineae usque ad oculum in puncto ο, diameter Solis in distantia media D SM, videbitur perangulum Do M in distantia apogea δ a per angulum interiorem minorem, in distantia perige a d p, apparebit sub angulo majori do p. Atqui si videatur Sol sub majori angulo, illuminabit majus segmentum sphaerae
46쪽
paeae minoris. & radii convergentes concurrent tria vertice propiore; ergo tunc evadet umbrae conus a gustior , n brevior. Contraria de causa, quando Sol videtur sub minori angulo, aliquid minus illuminabit quam antea, & radii concurrem in vertice remoti re; ergo. &c. Circulus illuminationis ultra hemisphax rium Telluris, sive circulum ejus maximum, si radii non refringerentur, distaret pauid minus, quam arcus, sub quo apparet Solis semidiameter, v. g. Is ro Sole Perigeo; is 3 4o' Sole Apogeo, hoc est in primo casu ultra 15 Militaria Gographica, in 1.' ultra I. Di ameter Solis in distantia media sit D S M erunt radii irrefracti DT, & ΜΓ, tangentes Terram in ba, basis illuminationis erit b a m , cujus distantiam a circulo maximo e T m metiuntur hinc inde arcus eb, &.m a. Conus umbrosus erit b Tm Lucid. Umbrosus D T M longior & amplior Sole Apogeo, brevior & angustior Sole Perigeo. Semiangulus Coni in primo casu mediae distantiae e Tb , altitudo in rigore t T, sed suismi solet ex centro Terrae Tr. In secundo casu bZt, altitudo i Z . In tertio casu semiangulus per radios irrefractos erit daei, vertex coni in x, altitudo umis brae ix. Similiter videre est in Luna in Fig. 3 . Diametri , quas paulli post exhibebimus, nisi aliud moneatur, sunt hori Zontales, quia illis utimur ad praedicendas Eclipses, nec desunt in Tabulis Astronomicis incrementa diametri Lunaris ad varias ejus elevationes supra hortet ontem. Ratio dissidii inter Astronomos ci ea quantitatem apparentis diametri petitur ex rei difficultate , de qua ubi de modo capiendi Luminarium
diametros; unde etiam hic contentos esse oportet humana diligentia. Habita autem differentia inter maximam, & minimam apparentem diametrum Luminaris, infertur quanta si excentricitas ejus orbitae, in ea nimirum ratione . in Qua minuitur apparens diameter,
sic in Syzygiis posita Lunari diametro maxima 33' O' a
47쪽
minima 29 3o', & resoluto utroque arcu, quem sub tendunt in sua minuta secunda pro distantia apogea resultant partes Io I 8 pro distantia perige a III. Differentia, seu Exeentricitas tota qualis est in hypothesi Elliptica distantia dum xum focorum nam distantia alterius so
Aggregatum distantiae perigeae , & apogeae partium 3 83 Dimidium, seu distantia media 189 In Sole posita distantia media partium Iooo Cl. Cassivo Iuniori distantia apogea IOI69 distantia perigea s831 Excentricitas dupla, seu distantia Deorum 338 Nobis in Apog. Io 165 et
Excentricitas dupla, seu distantia socorum 333Tabella II.
Mendetina in Atlanti eis merio . Astronom. Resorm. T b.
XXIX. Coniae ibid. Lib. I, c. ra; & Almag. Lib. III,
48쪽
f. IX. Coni umbrossi Terrestris dimensiones. Proportio verae diametri Luminarium, ω Telluris. Cur umbra Terreis Iris non pertingat ad alios Planetas; umbra Lunae alia quando non attingat Tellurem.
a.' Conus umbrae fictae est is, qui describeretur Gradiis Solis irrefractis, qualem hactenus consideravimus. In Opticis traditur hic canon ad inveniendam ejus diis mensionem; ut differentia semidiametrorum sphaerae lucidae majoris, & opacae minoris ad distantiam centrorum utriusque Globi, ita se habet semidiameter sphaerae opacae ad distantiam verticis coni umbrosi: in re nostra tam vera Solis diameter, quam vera ejus dista tia ignoratur, adeoque etiam latet quaenam sit vera
exacta proportio diametri Terrestris ad diametrum S larem. Nihilominus etiam hic Astronomorum dissidia nihil turbant; nam in hypothesi Hiraeana, qu5d semidiameter Solis ad semidiametrum Terrae sit ut is 3 ad et distantia minima inveniebatur 3 996: longitudo e ni umbrosi Terrestris foret semidiametrorum 23 οἰ &
rh ' . Rieetolus in sua hypothesi, quod Solis semidia
meter ad semidiametrum Terrae sit ut 34 ad x, & distantia ab ejus apogeo 35oo semidiametrorum Terre strium deduxit semiangulum coni umbros ficti esse min. I ' sci'; Axem vero semid. Terr. 23 i. In distantia perige a Iooo, semidiam. semiangulum coni Terrestris ficti i6' 8'; ejus ver b axem semidiametror. Terrestrium ar3: quod a Tarqueto -ὶ probatur, qui notavit nul- . lum
49쪽
Ium Astronomorum admisisse ejusdem coni altitudinem
minorem Hr, aut majorem 282 semidiam. Terrestr.
semiangulum ver b ejusdem coni esse paulli minorem semidiametro Solis apparente. Keill ς , quando Sol a Terra maximh distat, ponit semidiametrum Solis, &semiangulum Coni is 3 so': altitudinem umbrae Telluris ri semidiam. Terrestr. in Luna res exploratior, quia magis innotescit ejus distantia, ac proportio inter veras diametros ipsius, & Telluris ferh ut 18 ad loci: patebit ad sensum in Eclipsibus Solis totalibus sine mora, semiangulum coni umbrosi Lunaris esse ferε κ- qualem semidiametro Solis apparenti in oculo specta- et u s V toris, ubi terminatur axis umbrae, ut in Fig. 34 LO C. In Eclipsib us Solis totalibus cum mora angulum umbrat Lunaris esse paul5 majorem eo , sub quo videtur diameter Solis apparens; ut in eadem Fig. lop: axem umbrae paulo majorem distantia Lunari . In Eclipsibus Solis annularibus angulum coni umbros e sse λ Ο a minorem eo, sub quo videtur D Μ diameter Solis apparens : axem umbrae Lunaris propter brevitatem noria
pervenire ad Terras ad oculum spectatoris in O, sed terminari in x . Rieeiolas in suis calculis axem umbrae Lunaris minimum in coniunctione cum Sole Apogeo ad gr. o, sive initio primi signi Anomaliae, reperit semidiametrorum Terrestrium 39j; semiangulum coni umbrae Lunaris is ' 3o'. In gr. 18o Anomaliae in conjunctione cum Sole perigeo, axem umbrae simidiametror. Terrestrium 33 et, semiangulum Coni umbrosi
16' 4o', quae non multum abludunt a terminis, intra quos versantur variae Auctorum sententiae, quas vide,
si placet, apud eumdem. Hinc manifestum est primo, umbram Terrae non posse pervenire ad alios planetas distinctos a Luna. utpote longh remotiores 23 I semidiam. Terrestribus. a.' Lunam circa nodos ingredi Posse umbram Terrae. 3.' Spectatorem terrestrem ali
50쪽
quando intra umbram Lunarem intercipi. 4J Umbram Lunae aliquando ne ad superficiem quidem Telluris pervenire, ut videbitur in Eclipsibus Solis annularibus. Quae omnia praecedentem Expositionem confirmant.
s. X. Onus atmo obarae Terrefris. Penu mbra duplex. Vir Refractionis, ejusque quantitas. Umbrae Terrestris st-midiameter in loco tibi Iecatur a Luna . Mottium Coelamum causa indicata.
a.' Conus Almo*bara Terrestris est is, qui umbram simul, & penumbram complectitur. Umbram meis ram dicimus privationem Omnis luminis Solaris directi, refracti, inflex Penumbra aliquando sumitur pro partiali privatione luminis primarii, respectu ejus loci, in quo Solis aspectus partialiter subducitur hanc aliis qui Umbraginem vocant et alias verti sumitur pro privatione primarii luminis directi, sed tenebris dilutis a radiis solis refractis, vel reflexis . Radiorum insiexionem ad viciniam corporum detexit P. Grima Idus Lib. de Lumine, approbante Newtono in Opticis, esto alii Attractionem, alii diffractionem lucis appellent. Re fractio in atmosphaera Terrestri non erat antiquis ignota, praesertim Graecis nam alii Arabas posteriorum temporum produxerunt ut videre eth apud Sextam Em. Dricam t/ὶ; multiplex etiam experientia docuit radium luminis per medium ejusdem rationis recte propagari; sed quando obliqvh transit a medio rariori ad denissius refringi versus perpendicularem: viceversa quando obliquε transit a medio densiore ad rarius recti gi recedendo a perpendiculari. Cum ergo radius lucis ab AEthereis campis pervadit Terrestris aeris regiones plenas vaporibus, & exhalationibus nam de Luna adhuc sub Iudice lis est , an habeat atmosphaeram necesse est in obliquo sue ingressu , sive impressione refringi versus illam semidiametrum, cujus est