장음표시 사용
51쪽
est quasi tangens; & in egressu similiter refringi verissus axem coni umbrosi propter contrarias directiones semidiametrorum. Sit enim in Fig. 62 e Tm circulus maximus Telluris, e T ejus semidiameter; BTsemidiameter atmosphaerae. Radii procedentes ab exintremo Solis limbo Rr, Ss, intimi quidem tangentes Terram in be, ubi infringuntur, seu refringuntur verissus axem T Z, ac tendunt in H & X; radii extremi tangentes supremam partem Atmosphaerae minus refringuntur propter minorem densitatem , & tendunt alter ex E in Μ, alter ex B in N, spatium penambra quod punctis notatur. Umbra mera eonas b Ue, cujus axisi V, sive altitudo est 43 semidiam. Terrestrium, ut stendit Taequet ), & eruitur Trigonometrich ex notis elementis paulli ante insinuatis; sed Rjeeiolas s. alla mittantum 25, concedens lamen variabilem: praetere 1 post Keplerum supponit remanere conum umbrosum In veris
sum os P de hoc erit aliqua dissicultas , cujus basis
OP distet a centro Terrae 7 3 semidiam. Terrestr. eiici hanc quoque variabilem ponar, propter refractionum varietatem. Re fractio siderum hori Eontalis, etsi aliquam patitur variationem , tamen Nemettons in aere
magis vaporoso est 3s' 4s', Hirao 3a'; utrique Cass-no 3χ' ro ejus decrementum ad singulos gradus altitudinis habetur passim in Tabulis . Haec addita diametro Solis apparenti dabit arcum eb . & ex altera parte me q8' go' Sole per i geo , quo hasis illuminationis distat ultra hemisphaerium a circulo maximo. Seiam iangulus coni atmosphaerae TZb paulo minor est semiangulo coni ficti TT B, nempe quanto minus est residuum semidiametri solaris , si ab hae subtraxeris totam semidiametrum atmosphaerae . quam si detraxeris semidiametrum solius Terrae. Differentia semiangulorum coni ficti, & coni armosphaerae inito calculo invenitur minor uno minuto secundo, adeoque in sensibi
52쪽
sibilis . si quaeratur altitudo coni atmosphaerae Τ 2 supra altitudinem coni umbrae fictae TF , habebitur
multiplicando excessum , sive altitudinem atmosphaeis rae supra semidiametrum Terrestrem, per numeros in
axe coni ficti inventos; sic in hypothesi Ricciolii, quia
altitudo atmosphaerae excedit semidiametrum Terrae milliaribus Italicis Bononiensibus Is , quorum semiis diameter Terrestris continet i3ς ; Sole per i geo , quando axis coni ficti erat semid. Terrestr. at 3; si hienumerusi multiplicetur per as, dabit milliaria 48ςς, sive unam Telluris semidiametrum, & milliaria 6ci superaddita; & quia Sole perigeo axis coni umbraefici e erat semid. Terrestr. 23r, hoc numero multiplicato per as , prodibunt milliari a s Is , sive una Telluris semidiameter , & 8 6 milliaria superaddenda . In hypothesi majoris altitudinis atmosphaerae erit major altitudo coni penumbrae, sed dilutior, & parum sensibilis. Majori utilitate quaeritur quanta sit amplitudo
uobis appareur ambra Terres is in Deo transitus Luna pro dato tempore. Celebris est Tepleri regula inter plures modos hoc problema resolvendi: conjiciuntur tria unam summam parallaxes horizontales Solis, & Lunae convenientes dato tempori: tum ab ea summa auferatur semidiameter apparens Solis, residuum erit semidiameter apparens umbrae Terrestris fictae in loco transisitsis Lunae, quae semidiameter umbrae Terrestris A mosphaerae non excedit i ', si credimus Wendetino in Idea Tabularum Atlanticarum . Hiraus extendit ad integrum minutum primum, quia putavit altitudinem
atmosphaerae elevari ad 4s milliaria supra Telluris suis perficiem ; sed Eq. Isaae Nevilouus excelIum semidiam. atmosphaerae supra semidiam. umbrae non elevat
ro'; Taequet invenit ex dato canone semidiam eis D trum
53쪽
trum umbrae, seu penumbrae, & atmosphaerae Terrestris in loco transius Lunae . Sole Apogeo. Sole Perigeo. Luna Apogea 383 32'l Luna Apogea 3 ac Luna Perige a 48' 17' i Luna Perige a 4 γ' si'
ae non multum differunt a numeris, qui deducuntur ex Tab. XXX Cassiniana, cui aggregatum minimum ex semidiametris Lunae, & umbrae Terrestris est 13' ov: maximum S ' o'; ex quo infertur minimam umbrae Terrestris semidiametrum in loco, ubi secatura Luna in Syzygiis esse 38' as', maximam ri'. Mitto inquirere in causas motuum eaetissum, quae peculiarem merentur investigationem. Salomon ' a Deo edoctus stellarum dispositiones, & Mercurius cum suis AEgyptiis tribuebant spiritui corporeo, quo Cuncta cientur, aluntur, vivificantur. Etiam in Terris impetus globi e tormento bellico explosi unde est si Causa secunda, & immediata deposcitur nisi ab illo spiritu , quo initio agitatae particulae pulveris pyrii obstantem globum ad motum projectionis impulerunt p
Si quando Lumiuaria ineidant ἐκ Eclipsim vix est, qui oeulos in Caelum non attollae tanquam ad inusitatum spectaeulum ; sed mariis affectibus e ignari quidem attoniti nou sine pamore, ct formidine: Sapientes mero ad illam eontertendam in proprior tisas in omni fere faenia
54쪽
ORDO NATURAE, CAP. III. arrate , scientid, mitaque professione, prasertim Asrrono-ani , P0 sici, Geograpbi, Cbrouologi ; vee desunt , qui inde assurgant ad contemplandum Deam , Solem in vis bilem, apud quem non est transmutatio ρὶ, nec vicissilitudinis obumbratio.
Finis rei in Eclipsibus est, ut sint corporum, & motuum Coelestium notae, aeneXus, temporumque characteres. Finis Ordinis, respectu humani generis, ut sint symbola Anagogica, Allegorica, Tropologica, &c. variisque mortalium usibus deserviant. Finis Uisimus ad manifestanis dum perennem Divinae pulchritudinis immutabilitatem, Gloriaeque aeternitatem, quod Exemplar Sol directe, Luna a contrario significant.
Ad Primam Causam Effectricem pertinet Causa Exemplaris, quam ab AEgyptiis edoctus Plato, caeteris
causis adjecit; qui enim casu, aut exco modo non O- Peratur, agit ex idea mente praeconcepta ordinando in suum finem. Finis quoque ab Ariso ele so dicitur inter physicas , seu naturales causas obtinere Primatum, sive Princeps causarum , qu5d si motus, si vetaoperationis prima origo, cujus gratia caetera fiunt rquare non sunt omittendae, aut negligendae praesertim ab Altronomia Physica, quamvis breviter expedienda, cum earum considerationem ex professo sbi vin-
lium leaetu 7. Confer D. Thomam a Par. quaesi. εε.
55쪽
dieent Physica Generalis, aliaeque facultates. Probatu e prima pars. Finis rei, sive operis dicitur id, ad quod ex natura sua aptum est, & immediath ordinatum , sicut oculus ad videndum : Atqui stellarum defectus ex natura sua apti sunt, & ordinati , ut sint corporum,
ac motuum coelestium notae temporumque characteres;
igitur hie dicendus est finis rei. Hoc enim indicat s cra Auctoritas, & generalis illa Dei vox condentis astra , ut sint in signa oe tempora sq). Consonat profana Auctoritas, quae 'clamat Cum Seneta inr Natura A iij sibi , ct pulcbritudinis sua conseia, spectatores noreantis rerum spectaculis gen it, perssitura FRUCTUM OPE.nis sui , si tam magno, tam pulcbra non admirem,rie
verb, qui aut videndi satietate sessi, aut ingenitae n hilitatis obliti, Terram proni respiciunt, extraordinariis hisce ostentis velut a somno excitat, ἐπ iubet ere Hor ad sidera tollere multus. Neque solum ratio dir Eta, sed etiam reflexa consentit, quia cum Astra, e rumque motus sint proprium affronomia objectum , quis non videt talium motuum nexus, notasque coel stium corporum immediate intrinsech ad Astronomiis cam considerationem pertinere, etiamsi actu nemo sit, qui consideret ρ Nonne ex EcIipsibus Di ametrum sς , magnitudinem, aliasque Proprietates Luminarium diagnoscimus p Nonne hoc veluti nodo motus, revoluti mesque eorumdem connectuntur , & computantur pQuid opus est ad causas ignotas confugere, aut ad finem generalem Opaei Corporis recurrere, cujus est alterius aspectum subducere, umbram projicere, umbraque ardores temperare, &, si vis, mutua vicini corporis attractione illius actionem variare ρ in Affines facultates sunt Pb ea, quae ex defectibus didicit Solem luce propria fulgere, Lunam lumine a Sole mutuato; hanc
Appianus, enune. xx Astronomica FNee desunt qui putant partus a celerati.
56쪽
hanc obscurari cum incidit in umbram Terrae, Solem deficere propter interpositionem Lunae, Tellure medium locum inter illa duo Corpora tunc occupante . quarum veritatum utilitas melius dignoscitur ex timore panico, quo correpti sunt ignari non solum vulgi, sed etiam capite coronato. Testem produco Archelaum Macedonum Regem , solitum ) quo die solis ἰθ-ctio fuit, Regiam elaudere, ct Filium , quod tu luctu ,
ae rebus adversis moris es, tondere. Geographia suorum locorum Terrestrium longitudines ignoraret, nisi
ad illas inveniendas adhibuisset Lunares Eclipses , Iovisque satellitum , & aliquando solares, sed majori cum
cautione. Chronologia tota nutaret, nisi in mediis etiam Barbarorum Saeculorum tenebris accensa, hac face illuminaretur. Ad hanc normam, hoc est ex Eclipsum inspectione, Astronomicarum Tabularum Condiis tores ponere student motuum Coelestium rationem tria Terris, suosque exigere numeros consueverunt. Hinc
Geometrae Schematismos Eclipticos, Optici suos Typos delinearunt. Hinc Harmonica nostra Ueteres Periodos illustrare, novas adinvenire didicit. Quid plura P quando Scholarum Principes dum artem Cogitandi, & modum sciendi tradunt, petito ab Eclipsibus exemplo, demonstrativi regresssis utilitatem Ostenderunt is per quem, scilicet postqu1m per effectum proin ,, havimus causam , demonstratione a posteriori, quae ,, vocatur demonstratio quia, regredimur ad proban- ,, dum effectum per caulam, demonstratione a prioris, propter quid . . . Primus Casus est clim aliquis per ef- fectum demonstrat causam non per se notam, era,, gr. Eclipsim quam intueatur, tune enim σectus esis notior oculorum tesimonio, dum ferens Caesi desistis Luna in oppositioneὶ interpositionem Terrae: deinde ,, quaerit causam talis interpositionis, & invenit illam ,, esse motum circularem Coeli per se notum , & peris talem motum demonstrat interpositionem Terrae; de
57쪽
inde per interpositionem demonstrat Eclipsim , , . Ita mentem Aristotelis ρὶ, & D. Tboma , a quibus idem exemplum profertur , Srime ser Maurus declaravit , quod notandum, propter dicta in praecedentibus . Notum est universis non omnem usum ostendere proprium rei finem ; sed nemo pariter jure inficiari potest , mem ratas Facultates attingere per allata exempla, alias propius , alias remotius, &, quasi obiectum objecti sui, finem rei; eci quod Eclipses ex natura sua proprie per sese snt in signa , ct tempora , atque in characteres csrp rum, motuumque Coelestium. Quamquam verci Finis Ordinis Eclipsi una, Finis Ultimus, & Causa Exemplaris . ad Causam Physicam spectare a nobis probetur; tamen quia non minori cum proprietate ad ejusdem doctrinae usum pertinere videbantur , ne idem sit repetendum, transtulimus ad Caput Ult. III. investig.
Quod si superioribus potius conjunctum quispiam malit, poteti per sese adire, & quodammodo huic loco redditum intelligere.
ordo secundarit Luminis, es colorum in Eclipsus.
- αὶ Aristotetis a Poster. e. V, textu 8.l s Aesex: Maurus, Logicae quaest 68 D. Thomas commentario illiua . l
58쪽
diorum ἰn AEtbere eireumflante ς aliquando, ut au. I Isin Anglid, apparuit, meluti eireellus luminosas in limbo Luna obtenebrantis . Lunam ipsam evidit olim Keplerus Eelius Solis totali melut nigram nubem. Schei ne rusan. Icti 2, die χ' vidit portionem Luna, quae Solem tegebat inaequaliter albieantem. Rieetolus i53o, d. io Iunii eolore fere inter nigrum, Er puniceum. q. Cirea LUNARES defectur notatum est Luvam, postquam rota immersa est in umbram nam ante totalem immeria flanem pars obstarata saepius ex oculis evanuit prodere tamen quoddam seundarium, ac remissum , ut in ipso
medio totali defectu sit eo picua, sed fusca insur ferri
atro rubore eandentis. s.' Aliquibus tamen nullum sui indicium in Caelo reliquisse ; unde in medio deliquio eva-
uescere misa Keplero 3 Maji Is 83; Tychoni 18 M- membris is 88; wende lino rs Iunii i s ro; Hevelio, cte. Potissimkm mero Bononia r 4 April. 16 2 sereno Caelo, oemicantibus eircumquaque sellulis, penitus subducta ess a pectui Ricciolii s in, ct Soeiorum . Parissis Furn erit, Gai endi, oe Bullialdi: Prata P P. Moreti, 9 Wolfangi: Pisis D. Rainerit, cte. Nihilominus in medio defectu usdem diei I 4 April. I 5 4 2 videre non desieruut Venerialis Nobilis Iulius Iustinianus: Vienna DD. Bonvicinus, θ' Pleronus. Simiti ter an. r o 3 00 d. 23 Decembris, Luna. qua in totali obscuratione Moutepessulano emanuit sereno Caelo ; Arelate furia , ct fusca consipia eiebatur: Amenione elare rubicunda cum quadam specιe eorona lueida parallela ipsi eircumferentia Lunari. 6.
Colores, qui subinde se obtulern ut fuere subalbidus, seu pallidus , cinereus , subviridis , rubeus , fuscus , subniager: bae autem eourum marietas ae meluti lueis θ' umbra est neertatio apparuit magis sensibilis circa initia immersonis, s in majori supra borιrontem altitudine. T.
59쪽
Umbram esse densiorem plerumque et ea medium Eclipsis , quam eirca initium, oe finem : item qu3 major fuerit
apparens Luna diameter, non semper tamen , quia nou nunquam visa est Luna minus nigrescere in medio defectu , quam autea, mel postea. 8.' Nor vidimus non semet adeo dilutam , ut Lunares macula majores , v. gr. Mare Crisium intra illam non agrὸ discernerentuν . Consonaae
Observationes Pelinenses inser Mase i 33.
. XIII. Unde es Lumen secundarium in Gna colorumque varietas. Ratio praecedentium Pbanomenorum.
Lumen secundarium, quo aliquando Luna conspicua redditur in Ecliptibus Solaribus, oritur ex radiis Solis a Tellure reflexis . Lumen vero ferrugineum, quo in suis deliquiis inficitur, nascitur ex radiis in Atmosphaera Terrestri refractis,& in corpore Lunari reflexis in confinio Lucis, & Umbrae, unde prodit colorum
Probatur prima pars. Nam sicuti lumen secunda. rium , quo Lunae portio directh non illustrata subalbicat ante primum , & post ultimum quadratum aspectum, mutuatur a radiis Solaribus in Globo Terraqueo reflexis, juxta communem Astronomo rum sententiam ,& eli magis post ultimum quadrantem , quia majores Terrarum tractus nobis ad Orientem plures radios re flectunt, minus ante primum tetragonum . quia maj res tractus Oceani occidentalis minus luminis ress ctunt : ita idem dicendum in Eclipsibus Solis; non enim Luna obumbrat totum hemisphaerium diurnum ;ergo Diqitigod by Corale
60쪽
ergo relinquit locum reflexioni multorum radior una, aliquando pauciorum, aliquando plurium, quod sit in loco magis apto ad illos in oculum spectatoris reflectendos. Non semper autem videri debuit, quia sensibiles radii reflexi, vel apti non erant, ut perventis rent ad spectatorem, vel aliunde impediebantur. Probatur secunda Pars indicata ab Apollonide inrcertum enim est ex supradictis s f. IX. J, Lunam plenam aliquando cadere in conum Atmosphaerae Terr stris: nota est etiam vis refractionis non solom ad de viandos radios a recto tramite, sed etiam ad varios
colores sue inducendos, sive dividendos, ut constat ex prismate chrystallino, aliisque experimentis; ergo quando Luna in oppositione non illustratur a radiis directis, multos excipere potest in Atmosphaera Teris restri refractos. in refractione autem praeterquam quod multi amittuntur in corpusculis aereis alid reflectentibus, minuitur vis actionis, & energia. Igitur videri debet lumine remisso. in primo casu Nomitanti Ecliptici post reflexionem in Terra, & refractionem in eia gressia ab Atmosphaera Terrestri intervenit alia reflexio in corpore Lunari , & alia refractici in ingressu Atmosphaerae Terrestris . Haec tamen licet non parum conis ducant, non videntur sussicere ad reddendam rationem, cur tam vividi solis colores croceus, rubeus,&c. praesertim si Lunae negetur Atmosphaera sensibi- Iis . idcirc5 adjeci radiorum inflexionem factam circa confinia sectionis dividentis partem Solis obtentam ab alia vis bili, quam inflexionem, un, cum imminuta
radiorum energia, existimo ultimam causam Cur apparens Lunae diameter, dum Soli subjicitur, videatur decurtari. Eadem de causa si praediito prismate aspiciatur planum parietis, in quod umbrae imbricum proinminentium interruptae projiciantur, in confinia lucis,& umbrae prodibunt varii colores, qui non prodeunt ex reliquo plano aequabiliter illuminato . In magna