장음표시 사용
31쪽
s. is g. 13. UI denique omnia, quae aegro accidunt, observando C Og-
e nita sit , ad amussim pono erat seorsum singula, compa
rat deincie inter se universa, confert iis , quae in sanitate contingunt, hincque tandem severitate ratiocinii subacti assurgit in intellectum causae proximae, M auxiliorum ei tollendae aptorum, verum Medici
Quaenam sit idea optimi Medici, sequentibus temporibus futuri, nescimus, sed .qui utitur omnibus illis adminiculis, quibus hodierni saeculi felicitate ars medica illustratur, perfectus dicetur Medicus. Geometrae docuerunt, quomodo in simplicissima quadam re diu examinata det
gantur infinita, de quibus prius non cogitabatur: quid simplicius idea circuli, quam unusquisque facile percipit sed applicando huic simplicem rectam, quam pulchra
deduxerunt inde Geometrae lIdem N in moiborum cousderatione verum est ; illa enim, quae observatio detexit , data sunt, ex quibus, attentae mentis acumine ledulo lustratis, infinita & salu . berrima deducit in arte prudens Medicus Haec antem singula leorsim, non perfunctorie consideranda sunt V. g. dum in quartanae exquisitae initio oritur mirum illud frigus, quod sensim ex minimo gradus aurae quasi frigidiusculae sensu in rigorem ascen)it tantum, ut membra omnia tam risida faciat, ut flecti nequeant, saepe omnem tollat sensum sic , ut pedes ad ossa utque combusserint aegri sine ullo dolor: Quam multa illud Medicum doceti d monstratum enim habetur in physicis , quod ignis absentia, vel non determinatio ad locum, sit frigus , sed ex legi us corporis humani hoditi certo concluditur, frigus se qui imminutam circulationem ; sed in quartanae initio evidenter videmus imminutam circulationem, cor suidem celerius palpitat, sed auctas resistentias superare impotens ad extrema corporis vitalem sanguinem propellere nequit; hinc primo incipiunt paulere extrema, nasi apex fit pallidissimus, ungues & extrema digitorum pallent, sc& labia &c. & dum frigus omnia contrahit, constrictae venae suos humores majori impetu versus cor dextrum ducunt, cor interim sinistrum non potest evacuare conten tum suo cavo sanguinem in arterias plus contractas , hinc circa pulmonem & cor ac cumulatur sanguis, & inexplicabilem illam anxietatem facit, unde adeo anhelant,& omni respirationis molimine nituntur prementem hanc amovere sarcinam; hinc concludimus magnum tunc adeste mortis periculum. & metuendum esse, ne si a iis sere in magnis venosis receptaculis sanguis in concretiones polyposas abeat,
1aepe tota vita non resolvendas
Hinc non est bonus Medicus, qui tantum notat phaenomena, sed qui illa ponderat, &, quae ex illis necessario sequuntur . determinat. Nec hoc lassicit adhue, sed requiritur ut dein CoMν ARET iNTER s EUNIVERSA: sequetur enim post summuin quartanae frigus calor sensim increscens in summum aestam v que, sed calor distendit, elongat omnia solida , auget liquidorum volumen ; sic fibrae solidae per praecedens frigus accurtatae . calore 1ubs quente elongabuntur , sed nil plus debilitat solidarum partium fabricam, quam illa sicissitudo diernae contractionis & elongationis e hinc tanta saepe debilitas corporis
post quartavam diu toleratam , & plurima, quae inde sequuntur . mala. Disiligod by Goc le
32쪽
Hie est secundus usus illorum , quae in morbis apparent; primus usus erat tag la seorsim considerare , dc ab omni facie contem pari, deinde his in chartam congestis, ut memoriae succurratur , secundas usus erat se illa conliderata combinare, ita usque ad ultimum procedere, sic faciendo ad omnem in arte medica certitudunem possibilem perveniemus. CONFERT iis cui AE IN sANITATE CONTINGUNT. Summi m menti in arte haec regula est. Sapiens Hippocrates ta Prognostico inde tot saeculi jam probata praesagia deduxit: jubet considerari faciem aegri,an similis sic bene valentium, 1el maxime an sibi ipsi, pessimam autem dixit, quae tanorum faciei prorsus contraria est ι nasas acutus, oculi concavi Scc. faciem postea a Medicis dictam Hippocraxicam describens. Decubitum aegri considerans confert cum anorum decubitui. & in tantum damnat , quantum inde recedit : a moderato homine ferox responsum damnat; p ter conluc rudinem aliquid facere, aliquid curare magno studio non consuetum, tanquam pravum dc delirio proximum notatur in Coacis praenotiambus: in-- numera talia apud Hippocratem habenrur : haec pro exemplo adduxisse sussciat. Nullum enim apparet in morbo phaenomenon, quin lit actio laesa, quae in ianitate exercebatur, & morbi magnitudo tanta est, quantus est a sanitate recessus. HINC QU E TANDEM sE V ER I T AT E lec. Qui enim jam quartam fixigus juxta regulas praedictas expendit, concludet illius causam proximam esse ii minutam circulationem ob cordis vires expellentes minutas , vel resistentias auctas estini fines arietiosos, vel utrumque simul; sed cur distincte hic dicitur, quod sic a quiramus intellectam causae proximae t quia causae remotae plures possibiles esse pos. sunt, nee tam facile intelliguntur omnes. Sed ex intellectu causae proximae auxilia huic tollendae idonea inveniuntur; dum
enim novi, quid in quartana faciat hoc frigus, facila concludo quid agendum sit, ut
hoc curetur, vel mitigetur saltem : tenuis, tepidus, leviter aromaticus porus , cum levi frictione, diluendo liquida, laxando vasa, excitando parum vires vitales, totum ata solvunt. Veteres Medici in balneum aegros deducebant, ut frigus febrila praecaverent. Dum aliam viam sequebantur Medici, quantum a veritate aberraveranti dum vide bant quaedam corpora effervescere fimul mista. & tunc producere frigus, similem causam frigus febrila producere audactex dixerunt: sed mors - majus frigus producit, quam in ulli quartana observatur. .
f. et . o. DO itaque optimus describendar historiae & curationi morborum erit, qui
Datur hie easta methodus, qua morbi describi debent, εὶ curari. utinam observaretur semperi multi enim Medici, . dum communis consilii causa aliis casus examinandustraaitur, non describum phaenomena observata, sed credunt sussicere, si indicave rint , quid sentiant de morbo, dein agenda ex communi consilio determinanda r linquunt : sed summopere necessarium videtur, ut describantur omnia observata phri nomena per totum morbi decursum , ut alii, qui consul rur, Medici de morbi genio suum ferre possint judicium, de legitimam inde agendorum indicationem dedi cere. Hoc autem optime fieri posse videtur juxta sequentes regulas.
1. Uniuscujusque mali phaenomena individua , propria, communia, considerate cognita, justo ordine, vera fide , proponix
33쪽
r. PHAENOMEN A vocantur omnia illa, quae in morbis apparent a sanitate recedentia ; haec jam vel sunt IN Divinu A aT quae in morbo describendo adsunt semper de nunquam inde possunt separari: talia v. g. sunt in ple ritide dolor acutus punctorius inspirando valide auctus cum febre acuta continua rhaec vocantur signa pathognomica. Praeterea adsunt in morbis phaenomena multis aliis morbis communia, v. s. in ple ritide saepe adest dolor capitis , lumborum , cc quae millenis aliis morbis adiunt. haec
Nocantur COMMUNIA; omnia autem haec debent notari I Usao ORDINE.
prout sibi mutuo succedunt, aliter tota descriptionis utilitas tollitur: qui simpliciter diceret, variolis laborantem delirasse, nihil proseret, unde firma .prognosis deduci postet: plurimum enim dissere, an deliraverit in statu contagii, avost. eruptionem variolarum : nisi hoc observassent antiqui Medici, quomodo potuissent ex illis , quae quarto die morbi apparebant, praedicere, quid septimo fite futurum esset. Praterita dicere, praesentia nucere , futura pr dicere , oportet, dixit Hippocrates sar. V .E R A pio E. Omnia haec debent proponi, prout morbi decursus offert, non autem detorqueri ad praeconceptas hypotheses.
Cuncta , quae acciderunt aegro ab iis, quae gessit, angessit, retinuit, excrevit , vel sibi applicuit, dum morbus adfuit, enarrat.1. Summi momenti haec tegula est, & sine qua omnia in morborum descripti-e obscura erunt dc turbata: omnia enim haec, quae ingeruntur, vel applicantur corpoci illud mutant, & ab illo vicissim mutantur; 1ed illas mutationes sollicite distinguere debemus , ne confundantur cum inis , quae ex morbi natura aesto accidunt: insensenim in decursu morbi varietas est , dum variis tractatur modis. Quantum disterre inter se vidit variolas Sydeissiainus, dum calido vel frigido regimine tractabantur lquantum Oxacerbantur omnia in morbis acutis, dum non quiescunt aegrit quam ano mala apparuerunt symptomata in morbis ab imprudenter applicatis vel externe tantum Cantharidibus , Mercurio , Arsenico &e.l omnia enim liaec non agunt sola, sed cum morbo, nec morbus tunc agit solus, sed cum illis.
3. Auxilia victus, manus, medicamentorum , aina cam vera methodo applicandi, prout casus, vel ars, obtulit, . exponit.
3. Candide enarranda sunt omnia , quae Ier victum , Chirurgiam, medicament rum exhibitionem , observata fuerunt proficua vel noxia; distimulandum nihil est. Hippocrates sbὶ ingenue fatetur errorem, dum teli laetionem in vulnere capitis a latura non distinxerat; aegrorum plurimi, quorum morbos in Epidemicis descripsit, perierunt. Observatores plerique felices tantum successus narrant, infaustos tacent.
. Ea, quae ex hisce tribus, ut ex datis, juxta s i 3. dictam legem effectu rarionis vertis me deduci queunt ita, ut pro regulis Praxios accipi tuto possint, concludendo elicit.
Si jam tria priora collecta habeantur , ex his datis casto ratiocinio possint deduci a in Eridem. Lib. I. Charier. Tom. IX. l s. Ep.dem. Charier. Tom. IX. pag. 3 o.
34쪽
ς .is. μ. PRO LEGO MENA. ,γYegulae fidelissimae, quae Praxi Mediae dirigendae inservient semper immutabiles. Certa
obtervata dum docuerunt, quartanam sebrim , quamdiu durat, epilepticos insultus cohibere, imo saepe radicitus tollere, merito concluditur, quartanam epileptico accudentem esse relinquendam , tollendam minime. Dum ingruentes morbos, tanquam incognitum quid, sollicite observabat Sydena hamus. vidit applicata quaedam male, alia Dene ceuisse . quasdam vias naturam a sectare, opposita his methodo exacerbari omnia: ex illis deduxit methodum meden di , qua tam felix fuit, dc tantam ure merito autoritatem in arte obtinuit. Debuit haec observationum taedia saepius devorare, dum nova constitutio Epidem ira. quamvis satis similis videretur prioribus, iisdem tamen tentata remediis infaustos plane exhiberet successus. quod tam candide fatetur; eadem tamen indagationis via n om & certam curandi methodum invenit.
Sie moniti ergo talem saepe diversitatem in morbis satis sibi similibus obtinere. per regulas has datas tectam morborum indolem rimari debemus, ut salutari arte aestio prodesse possimus. ο
ς. is. M UI TITUDO quidem morborum his ord Inandis ossicit.
Qui omnia hodie enuita in arte Medi ea probe nosset, forte in nulla re plus tit baret morborum historiam descripturus, quam dum deberet determinare, unde imciperet, quomodo pergeret, ubi finiret. Certe vel apud optimos autores varius occurrit ordo ; quidam a Gylopolesi & ejus actionibus velis , dein ab Haematopolasidcc. iuceperunt; alii singulas partes corporis A capite ad calcem usque percurrebantharum morbos enarrantes et sea omnibus his methodis magnae insunt disti euitates ; via detur sequens paragraphus simplicissimum ordinem dictare.
x x6. CED ordinem dictat r r. Clarior morbi notitia. a. Simplicior eius natura. 3. Facillima sanatio. q. Ejus requisita ad alium intelligendum cognitio.
a. Ab evidentissimis enim incipiendum esse, omnis evincit doctrina, & Geometrae timi veritatis magistri ex paucis postulatu tam evidentibus, ut de illis nemo sanae mentis dubitare pouit, sensim procedendo innumera pulcherrima deduxerunt.1. Simplicissimus morbus foret, qui unum tantum haberet phaenomenon, si tam te quis talis existat si jam alter morbus duo vel tria haberet phaenomena, R priori, tanquam simplicissimo , foret incipiendum: sie enim a simplicissimis ad magiis eo posita omnis ordinata doctrina procedit. .
itent, & quae sine magno artis molimine perfici potest. . Ad hanc rem quam maxime attendendum est, ut ille morbus prius explicetur .eujus cognitio requiritur necessario, ut alii intelligi possint. Solebat Celeberrimus horum Aphorismorum Auctor hac occasione temper auditoribus suis enarrare, quod morbos in chartam conjecerit, & illis dein applicuerit has quatuor regulas, & deinde deduxerit sequentes concluso a.
35쪽
g. 1 . ta quo sundamento I6.ὶ omnes sequenti serie tractata.
O RA O RU M itaque simplicismorum species , O curatio
ptaemittenda reliquis. Haec sponte sequuntur ex p dictis.
s. is. POLIDARUM ergo partiam morbi explicandi se sonania. V primum locum postulant.
Omnes morbi sunt vel solitarum vel fluidorum, vel amborum si inui; sed fluid tum indoles longe intricatior est & magis composita, quam solidorum, hinc secui dum praemillas regulas a lidorum morbis est incipiendum.
5.1o. Π Ι B R in simplicismae solidae morbi explicati, sanati , inter hos V s 19. denique primi sunt. .
Inter partes solidas corporis nostri nihil possumus simplicius concipere fibra; vasa enim ex membranis, membranae ex fibris constant: fibra autem vocatur pars corporis humani secundum longitudinem extenta, quae ratione latitudinis suae consideratur habere partes nullas ; ninc comparari potest lineae geometricae, quae definitur et se longitudo latitudinis expers r manet iam haec fibra simplicissima, qualitumcumque longa fuerit, modo nullam habuerit latitudinem.
MORBI FIBRAE SOLIDAE SIMPLICIS
I. 13. TLLAE partes, quae ex fluido vasis contento secretae, sibi maia I tuo vi vitae , & ope glutinis tenuissimi, aquosi , pinguisve , applicatae, Fibram minimam faciunt, sunt minimae qmplicissimae, terrestres, vixque mutabiles per eas causas, quae in nobis viventibus deis
prehenduntur. Fibra jam sirnplicissima constat ex partibus minoribus secundum longitudinem sibi
mutuo appositis; hae partes fibram constituentes, non amplius dividendae in minores, vocantur elementa fibrarum. Elementum enim dicitur, quodcumque minima est pars illius rei cujus est elementum. a) Quae ex binis talibus elementis secundum longituginem sbi appositis concrevit fibra, est omnium minima, unicum tale elementum, solum confiis de ratum , non facit solidum, sed in fluidis hyreti combinata elementa fibram eo Duunt. Quomodo jam hae fibrae nascuntur 3 Certe adultus horno ducentas libras pendens initima sua origine latuit in spumantis libidinis guttula, & ex tantilla molecula excre a Gamius de Hippocratis & Platon Placit. Lib. VIII. cap. 2. Charier. Tom. V. pag. xx .
36쪽
s. Q. MORBI FIBRAE SOLIDAE SIMPLICIS. ib
uit tam vastum pondus; totum illud augmentum in solidis partibus per fluida allatum fuit; docent hoc Malpishianae observationes in ovo incubato factae, jam tentatae ab Hippocrate saὶ ubi ex albuminis attenuato liquido per incubatum intra xi. dies pullus iam solida firma adeo habens ex invisibili molecula crevit.' Sed illud album tuis liquidum debuit per organa fabricata pulli adhuc ulterius attenuari dc perfici, antequam per vascula illa, quae sua parvitate omnem captum fugiunt, potuerit transire.
Et tamen cum hoc fluido subtilissimo vehebantur illa elementa solidarum partium. Hinc merito concluditur, quod Partes illae constituentes fibram solidam sint M
Sed & sunt si M phicissi MAE; s enim aliud simplicius concipi posset, non
forent elementa ex data definitione.
T ERRESTRES. Audax videtur sorte propositum dere inare sic homihi co pusculorum fibras constituentium naturam; terrestre vocamus illud, quod nec in aqua 1 olvitur, nee ad ignem fluit, sed fixum perstat: sed paries solidae animalium arte cne mica omnibus volatilioribus orim tales dant reliquias. Numquid putreiurio, quae terram a reliquis principiis persectissime separat, hoc evidenter docet: cadaver humanum sub terra defossum per multos annos dum haesit, & postea lustratur, quid exhibet nili exsiccatum induruerit, ut aliquoties observatum fuit, omnia primam λguram retinuerunt, sic ut facies distingui possit, sed levi concussu collabuntur omnia, α reperitur terrae subtilissimae pauculum, quae firma plerumque adhuc ossa tegebat; eadem haec olla diu acri aperto expolita , vel igne aperto usta, omnibus sic expulsis,
VIX MI E M uet alias &e. Documastae, ubi vividissimo igne metalla explorant cum plumbo fusa , testulas suas inde conficiunt omnium optimas, quae cribri instar plumbum transmittunt, pretiosa metalla minent: an credibile est tanta ignis vi immutabiles partes a causis in nobis viventibus deprehens s mutari posseὶ poliunt cohaerere inter se, pollunt iterum dissolvi, caeteroquin immutabiles. Mirum videri possset, fixam adeo & insolubilem tetram potuisse latere in subtilissimis liquidis. Chemia Koc fieri docet. Animalium spiritus salini alcatini, igne expressi , limpidissimi, terram gerunt, olea animalium destillatione educta, purimma quamvis, repetitis destillationidius terram relinquunt, tandemque terra sua detosita evane Dcunt in auras. Videtur enim terra haec stabilitatem dare reliquis principiis. Sed requiritur, dum ex his elementis terrestribus fiunt fibrae nostrae solidae, ut cohaereant inter se: hoc in nobis facit vis vitae applicans fibris jam factis nova elementa, quae deeerditorum loca supplent; illud vocamus nutrire. Et quantum apparet res factas considerando, dum forte modum, quod fiant, ignoramus, sit hoc internositione
GLUTINIS A RU Os I VEL pi Nauis. Aqua enim incredibilem vim
habet corpora adulandi; lapidis alabastriiii exusta calx, oris halitu dimanda, gy sum vocant) aqua addita hi ductilis pasta brevi in lapideam duritiem concrescens conchylia in calcem usta pollinem exhibent tenuissimum , volatili levitate pulmonitam saepe noxium, cum. aqua subactus ille pulvis dat pastam igne in durissimum lapidem convertendam e dc in durissimis animalium partibus , ubi nemo suspica retur aquam adesse, incredibili copia haeret: dum siccissimum ebur, vel quae pς
37쪽
, o MORBI FIBRAE SOLIDAE SIMPLICI
annos latuerant in Officinis cervorum eornua aridissima, ex retortis vitreis destillai tur , maxima pars volatilis fit, inque excipulum transit, δc magna copia aquae se exprimitur, residuum fragile est. An hoc voluit indicare sapiens Homerus a dum Hectore Graecos ad singulare ee tamen provocante, hi obmutescerent, iratus Menelaus ipsis annihilationem quasi ii precatus dixit. Vos quidem omnes aqua ct terra fatis. Λ λ'. μία in motis 6Hῖα γένει- . Sed & pingue gluten terrestres partes cohaerere facit, doeent Iterum chemica experimenta : quamdiu enim ultimum illud oleum, nomii si ignis in aere libero asentis viseparandam , adhaeret partibus animalium, cohaerent adhuc, hoc expulso in cine res fatiscunt: offa calcmata fragilissima, oleo immissa, iterum cohaerent.
s. 11. V A R E in his fit. separatim spectatIs, nullus occurrIe e morbus, qui Medicis observavis, sanatusque describitur.
Si jam minima illa elementa, ex quibus adunatis fibra simplieissima fit, separatim
spectentur , de illis certe nihil aicere novimus: qui subtili speculatione voluerunt de horum morbos indasare, nihil unquam dixerunt Donae frugis. Transponi possie, a cohaesione eum aliis dimoveri concipimus; immutabilia autem penitus este eorporum elementa suadet constans per sex mille annos Universi facies. Haec enim minima solidarum partium elementa vel considerantur, dum fluidis ita haerentia per vasa deferuntur , sed tunc horum morbi, licet cogno1ceretur, fluid rum forent vitia; vel considerantur, dum adunata solidam partem faciunt, sed tunc non amplius sunt elementa, sed conflatum ex his solidum.
g. 13. E D in fibra minima, ex adunatis his 2 r. J concreta, mombi simplicissimi sequentes, 1 . ad 3 8. considerari merentur: sunt enim frequentes, & sundamenta jaciunt intellectui aliorum, licet praetervis, vel non bene cogniti.
Omnium ergo simplicissimi morbi non in elementorum vitiis, quae forte In me num nos latebunt; sed in fibra minima horum adunatione facta quaerendi sunt. Dum enim vel bina tantum inter se cohaerent elementa, varia cohaesio potest morbum s
cere : & uti ex sequentibus patebit, nimia vel nimis parva cohaesio in fibris solidis simplicibus, & vas; & visceribus inde formatis, infinitis morbis originem dare poterit. Hi autem morbi fere praetervisi suerunt; nam nectuidem Methodici dicti, quibus de tricho & laxo doctrina solet adscribi, de his simplicissimis morbis egerunt.
Patet ex horum doctrina Celso bὶ ὸescripta. Satis esse eredebant, tammtinia mom,.rum intueri , ct quidem horum tria genera esse s unum aUrictum , alterum fluens et teris
Mum, mixtum. Nam modo parum excernere atras, modo nimiumὸ modo alia parte parum , t a nimium.
38쪽
x . 1 f. MORBI FIBRAE DEBILIS ET LAXAE
MORBI FIBRAE DEBILIS ET LAX E.
I. 24. UIA .R a 3.) debilitas vocatur adunatio partium minimiarum si I. cum nisu in cohaesionem tam parvo , ut vel illo levi motu solvi queat, qui Sanitatis effectu sit, vel non multum majori.
A quacunque demum causa fiat cohaeso elementorum , fibram eonstituentium , Inter se, poterit facile concipi, quod illa vis, qua cohaerent. possit augeri, possit minui; debent vasa nostra ex fibris conflata eedere posse impulso liquido, & distet di , nec nimis tamen ; debet manere cohaesio sine ruptura, hinc requiritur certus di determinatus cohaesionis gradus in fibris nostris, qui, si major vel minor fiat,
Debilitas ergo fibrae nunquam poterit definiri nisi reli ire t primis post conceditum septimanis hominis rudimentum ad tactum liquescit, eκ niti aequabili pressione ambientis fluidi sustineretur, in informem mucosam massulam collaberetur; ram parva cohaesio fibrarum requirebatur hoc tempore; sed quantum jam robur coLaeli nis in his requiritur in adulto lSed & in variis partibus ejusdem hominis quam diversa requiritur cohaesionis vis. Longe minor videtur esse cohaesio ultimi solidi, quod mollem pulpam nervi acoustici facit, quam illius, quod durum Achillis dictum tendinem constituit. Hine fibra soliὸa tune minus debilis dicitur , quando non potest integra colueti ne sustinere illum motum, qui ad sumstionum exercitium in sanitate requiritur. Neque hoc adhuc sufficit, sed debent semper paulo majorem vim polle sustinere :si enim solida illa ultima haberent tantum talem cohaesionem , quae placidum fluid rum per vasa motum in sanitate posset sustinere, non ultra, solveretur statim , ubi aucta circulatio majori momento motus pelleret liquida per vasar sed a levibus adeo nec illa prudentia humana evitandis causis augetur circulationis velocitas; audito subito fragore mox cor palpitat celerrime, omnes arteriae pulsant velocius: risus, tussis, sternutatio quantum accelerant sanguinis motum In morbis aliquando apparuit, quam misera sit conditio Eominis habentis fibras solidas tam debiles, ut tantum pacatissimo motui substinendo pares sint. Qui debili nimis pulmone sanguinem rupta arteriola exspuunt. si quiescant, per Venae sectionem minuatur distencientis vasa sanguinis quantitas, nsi in victu sumant, quod movere vel irritare potest, satis commode vivunt; si valida rudis miseros cortia pit , vel imprudenter clament, animi affectu valido agitentur &e. tenena nimis pulamonis vasa, aucto se impetu transinissi sanguinis, rumpuntur, ει undatim profuso sanguine saepe subito peruunt.
I 1 tio In naturam liquidi vitalis sani , quae debetur jacturae ni
rutae humoris boni , 5c inertiae virium solidorum in liquida , vel alimentis magis tenacibus sua indole, quam virium permutantium in corpore Diuili od by Corale
39쪽
MORBI lIBRAE DEBILIS ET LAX E. I. 1sοῦ
virtus est. i. Debilis nimium applicatio partis unius xi.ὶ ad aliam , quae oritur a nimis debili motu liquorum, isque ut plurimum a defectu motus musculorum. 3. Nimia distractio fibrae rupturae proxima.
i. Certissimum est, quod constemus illis, quibus nutrimur; sed materies, quae nutrit, praeparetur in corpore, ut nutriat: hinc ingesta sola ad hanc rem.non sussi ciunt, uti in L 1. explicatione jam notatum est; sed requiritur actionum naturalium integritas , ut fiat illa assimilatio ingestorum in naturam nostram, dc restituantur illa, quae vitae actuositas abstulit. Dum conclamatis pthisicis vel optima ingerunt alimen ta Medici, nitramur non proficere. sed deficit in illis illa adimitans virtus, sine qua nulla perfici potetit nutritio. Merito igitur damnavit Galenus a) ad hoc non attendentes Medicos, nom ni quidem methodisos, opere vero ab omni methodo alienos ά- θ. δ. duintim ct earnes dantes , ac tanquam in vas inanimum u α ιυ ἄγω σὶ nutrimenta infundentes. Q U AE DEBETUR 7 ACTURAE N I MI AE HUMORIS BONI. Dum consideramus illa.. quae accidunt crudis ingestis, antequam in nostros humores coi
vertuntur , videmus, quin incredibilis copia liquidorum humanorum illis admiscea tur. Inter mand Mndum lativa & mucus oris, lingua, palati, faucium dcc. in ventriculo luccus reastricus , inde exeuntibus utraque bilis, ingentis pancreatis latex, in omni intestinorum puncto novi admiscentur jam per fabricam corporis elaborati humores : subtilissimis fistulis lacteis receptus chylus lymphae copia ingenti diluitur . in ductu Uroracico totius fere corporis lympha reduce persunditur, ex hoc tandem guttatim in subclaviani 'enam deductus chylus integro sanguinis torrente abreptus absorbetur: hinc merito concludere licet, inter praecipuas adsimilationis causas este numerandam illam miscelam pauci crudi ingesti cum tanta coma humorum coctorum. Pulchre hane rem confirmant experimenta : dum robustivam is militibus per vulnera fere omnis exhaustus fuit sanguis, alimenta avide quamvis ingesta non lubigunt& mutant in bonum sanguinem , sed hyarope sepulti languent, debilitata totius corporis comP M. Quantus manet languor & quam diu in sceminis per abortum maxima copia sania guinis orbatis lomnes aliae evacuationes nimiae per alvum , urinam, sudorem dec. idem eficiunt. INERTIAE Vi RI 1M soLIDORUM IN LI Q U I D A. Dum chrius
recens tinguini. jngestus arteriarum pulmonis & totius corporis ossicaciam per aliquod tempus perpessiis est, jam lactis indolem habet, lac autem jam propius ad naturam nostram μ didquam ssylus , pqst lppgius spatium, ut LoWerus sbὶ docuit, seri jam indolem habet; 'ed toto hoc tempo vasorum in fluida actionem expertus est, quae est ille renixus, quo vasa nostra aistendens fluidum reprimunt, quo ergo haec vasa firmiora sunt, modo non nimis rigida cedere possint liquidis impullis) eo plus agunt, & eo citior de melior fit subactio ingestorum in naturam nostram. Dum debilis languida chlorosi torpet puella, ingerit nutrimenta quidem, sed non inde purficit bonum sanguinem, sed lac quasi tantum ; unde tota pallet, imo imprudenter secta uena in tali casu vidi sanguinem exivisse album, si in his . vires paulo
plus valent, plus mutantur ingesta, non tamen perficiuntur integre, tunc oritur c t a De ratione victus in morbis acutis ex t XI pag. I s.
40쪽
H. MORBI FIBRAEI DEBILIS ET LAXAE. i,
Iot flavescens, viridescens : defieit enim in his solidarum partium actio in fluida, tu ment, implentur crudis , sed non fit bona nutritio. Per ferrum ingestum , dc corporis exercitia augeatur in hac puella vis firmarum partium in fluida contenta, incipit tumens subsdere facies, amoeno Ioleo cesore ς nae & labia perfunduntur, retit debitus vigor toti corpori. VEL ALIMENT Is MAGIs TENACIBUs &c. Admistio maximae c. piae humorum coctorum ad pauculum crudi chyli, & actio solidarum partium in contenta fluida, erant bini illi modi, quibus conspirantibus crudum ingestam in no tram convertitur substantiam. Sed, quamvis hae actiones adeo essicaces sint, ut ex tot de tam variis ingestis ultimo suo effectu conficiam sanguinem humanum, tamen im quiritur in alimentis talis dispositio, ut per has vires permotantes nostri corporis pota sint superati tisaὶ Vsa enim concoctio est in coquentis substainiam staὼαὶ de Iris quadam ejus, quod concoquitur; corpore igitursecundum nMuram habente, quando ct co ιoquendam familiarem habuerit naIuram respectu coquensis, mutatio 2alteratio totius D
flantia coquendi fit, aut maxima ejus partis, pauci bsimo nobis immora e semicocto. Dum in urbibus obsessis fame pressi coguntur obvia quaevis devorare, languent, debilitantiu omnes. Cum Ibὶ propter annonae penuriam Raue Cr libis ex femine unicocti, vescebantur dissurgi in Zelandia, distenta his valde cito Dyochonaria fuerunt, ct facies alique parara tumida facta, quorum non pauci sic assem esiam mortui sum. Non poterat indomabile gluten seminis lini in bonum nutes meiamtum conis
Cum depravato appetitu arenam, calcem , lanam & ptarima alia ab larda devorant puellae, quam debiles , quam pallidae fiunt lProportionalis ergo debet esse ingestorum tenacitas uiribus assimilantibus . vel non reficitur inde corpus, sed gravatur. Dum tu As infantibus de plebe homines, ex farinolis non fermentatis pultes. solani esculei ut tubera &c. ingerunt, tumes miseris abdomen immaniter, decrescit reliquum corpus. Haec probe cognoscens Hireocrates jussit se) ut, dum: morbus in vigore fuerit, tenuissimo uterentur victu; oppressa enim tunc: vi morbi natura impar est valistiorubus alimentis immutandis, & ex hoc fonte plures talubexrimas in victu regulas d duxit alibi. L. Dum saltissimus homo suffocatur sub aquis, habet omnia solida de fluida ac ante , nulla tamen fit assimilatio, nulla restituitur fibra , deficit enim υρ vitae di 'ns, applicans Hicet enim ingeranxur in corpus taliλ, . ita quibus . simurestituendis idonea, nisi per vim vitae applicentur, iamcntur , nune In illis morbis, in quibus vitalis humorum circuitus languet, licet toprirna deo ais nutrimenta , nil procis; potes laec coapora replere ut tumeanti UaVentur, imo suffocentur sere; bene nutrire non poteris; doceat hydIOPki. . . ia circulatiqui, iam velocitas imminuta est cMaia praecipua, cur non fiat debita alv oti .elamentorum . fibra Dalrsen c. i aen f
im ibi cos e aptem videtur origo dii. iniis vitali motu, haerere. hlyzr quem motum CX-pulis ex thalamis cordis languine dilatantur arteriae omnes, quae po*ch contracs motum impulit languinis continuam. la Galen. Comment. i. in Epidem. I. Chart. t s bl Dodona i Stirp. hist. par. s 34.