장음표시 사용
51쪽
,. MORBI FIBRAE DEBILIS ET LAXAE. I. 17-
haec emollita penitus fere diffluunt, tunc austeris his additis debitum robur reddunt: hoc vocavit Plinius saὶ coria perficere, dum de punicis malis dixit: Corticis major usus ex acerbis ad perficienda coria. Viliores longe quercus cortices his usibus hodie hic adhibent. Vegetabilia praecipua talibus viribus praedita in materia medica recensentur Sed inter acida austera fossilia reliquis fere omnibus palmam praeripit ferri, in acidis vegetabilibus fermentatis soluti, usus; quo miraculi instar tumentia illa frigida debilia corpora revivi1cunt 2 nulla fit inde evacuatio liquidi distendentis, sed novum robur accedit vasis, quo plus contracta promoveant stagnantes fere humores illi autem , qui evacuando curare volunt hos morbos, plus debilitant. Dum his utuntur, sentiunt gratum calorem renasci toto corpore, subsident omnia tumentia, color pallidus labiorum, genarum &c. in rutilum sanguineum mutatur,
torpor ille & ad minimos motus anhelitus cedit, & pristina redit agilitas, omnes inlurgunt functiones , & nova quasi redit vita. Idem praestat ferrum in acidulis fontibus medicatis solutum. SPIRITU OSIS sERMENTA Tis. Si alco I purum agunditur sero sanguinis, . vel albumini ovi, illa mox coagulati si partes solidae animalium in alcohole detineantur , fiunt duriores longe, & contrahuntur in omnem mmensionem ; hinc revera vis haec accurtandi solida animalium in alcohole adest, sed simul humores coagmlat i hinc in usu spirituum fermentatorum summa cautela opus est,nam duplici hoc e fectu in spissandi liquida & contrahendi solida infinita mala possunt producere, si imprudenter usurpentur. In cadavere ebriosae mulieris lien, pancreas, hepar, pulmones , sicca, scirrhosa, pro parte quasi petrefacta, glandulae omnes internae, externae, inveniebantur lapideam sere habere duritiem. bl Plurima similia apud alios leguntur observatores.
PRUDE NTER Lgu1TΕRupa &c. Omnia enim haec assiimia primo agunt in ventriculum & intestina, & nunquam integris suis viribus possunt ingredi sanguinem; tunc enim nocerent: unde debent dari hauca copia simul, & repetitis vicibus, ut diluta humoribus nostris sensim intrent in sanguinem. Acerbissimus Acaciae AEgyptiacae
succus si ad pauca grana tantum ore retineatur, omnia contrahit, omnia oris interni vascula inhalantia δc exhalantia sic stringit, ut per semiquadrantem horae os totum siccissimum maneat,si itaque illud vasorum lacteorum tetierrimis orificiis applicaretur,
haec constringendo sibi ipsi viam intercludereti sed dum omnia haec in primas vias agunt imprimis nee nisi multum diluta ingredi possunt lacteorum oscula, & furtim quasi se sanguini insinuare; hinc non nisi valde jam imminutis vitibus ad ultima illa venire possunt. Pulchre hic convenit monitum Galeni se) dicentis : Quocirca medierimenti, sive id foras applicatum , sive ex illis 'erit, qua devorantur vel potamur, potestatem prasentem non oporret considerare, sed quatim habebit, ubi ad affectum locam
Haec autem acido austera , imprimis validiora, imprudenter abhibita, partim coagulando liquida , partim claudendo omnia vasa tenerrima , quae superficiem intemnam ventriculi & intcstinorum constituunt, miserrimos possent producere morbos. Hinc ferrum in lenibus acidis solutum reliquis fere praefertur ; quia non tantum vi austera adstringente agit, scd sulphuris sui metallici, naturae humanae adeo amici,
miro stimulo vires vitae incitatas a in Lib. XIII. cap. I s. e De Method. Med. ad Glaue. Lib. II
52쪽
s. 18. 19. MORBI FI BRAE DEBILIS ET LAXAE , ,
1 Distractio removebat a contactu mutuo minimarum fibrarum elementa : hinc disponebat ad cohaesionem nullam , i. e. rupturam. Status ille proximus rupturae est deditissima cohaesio , minima vi luperaddita separanda: omne ergo quod distrahit, minuendo cohaesionem, facit debilitatem. Dum chorda musica appenso pondere teP-ditur , fit longior, aucto adhuc pondere, extensio augetur , tandem rumpitur. MC-mento ante rupturam cohaerebat adhuc, sed tam parum , ut exiguo pondere addito rumperetur: qui ergo tunc aufert pondera distrahentia , auget chordae robur. Idem in nostris fibris verum est : dum enim distendentes causae minuuntur, cre Dcit omni fere momento fibrarum robur, quo nituntur se accurtare. In morbis exein-ela evidentissima hoc docent. Homini cuidam scirmosus tumor oesophagum sic pro 1 erat sensim auctus, ut ultimis miserrimae vitae mensibus non nisi paucas guttulas lactis aqua diluti, vel tenuis justuli, & adhuc cum summa molestia, potuerit deglutire. In huius ca)avere vidi ventriculum non excedere fere sua capacitate tenuis intestini molem : tot enim septiinanis nullo modo distentus fuerat ventriculus, hinc tabrae ejus sensim se sic contraxerant in tam breve spatium. Mira enim haec proprietas in omnibus nostri corporis partibus firmis obtinet, ut si diu in eodem contactu maneant, postea sic cohaereant, ut divelli non possint. Dum fracto crure decumbit homo , nec Chirurgus subinde articulas leviter flectit, sanatus postea habet immobiles illas articulationes : ligamenta enim, nullo motu articuli per tot speti manas distracta , induruerunt rigida facta.
g. 29. LAICITAS Fibrae vocatur ea cohaeso partium s 1 r. inter se quae parva vi potest mutari ira, ut fiat se ipsa longior , unde
pater, hanc esse debilitatis s 1 . speciem, o flexilitatem inde pen
dere , adeoque Huc omnia clare ex dictis a I. 22. 23. 2 . 2S. 26. a T. 28. intelligi, ut & imminutam Elasticitatem. Namque vitrum corpus
fragili stimum , arte ductum in filamenta subtiliora araneae filo, cola ae ret , estque flexile quaqua vorsum minima vi in omnes spiras, absque ruptura. Crescit pro subtilitate flexilitas. Ac. Reg. Sc. IT a 3. Hip. II.
LAXITAS. Debilitas fibrarum nimia dicebatur adesse, quando non potrarant, manente cohaesione, sustinere illum impetum , qui ex sanitatis actionibus fieri debebat ; vel licet perfectissimae sanitatis emcaciam sustinere possent, aucto parum motu quod in vita humana inevitabile est rumpebantur. Laxitas autem nimia adesse intelligitur, quando fibrae impetum vitalis motus sine solutione cohaesionis quidem ferunt, sed a parva vi distractae nimis, fiant se ipsis longiores. Filum sericeum, appensum, pondus sine ruptura sustinere non potens, fibrae nimis debilis ideam dat : hium autem ex plumbo mollissimo factum, eodem pondere statim immaniter elongandum sine ruptura tam facili, fibrae nimis laxae speciem praebet. Sed a debita laxitate pendet
FLEXILITAS e ut enim omnia illa fiant in corpore, quae per motum humorum , vasorum , musculorum , facta quotidie observantur, debebant solidarum partium elementa partim a contactu mutari, partimque in eo permanere, hinc elongari posse; ut flectantur v. g. articuli, debent ligamenta coercentia posse elongari; requiritur hinc certus laxitatis gradus, ut sanitas sit, si augeatur, morbus est.
53쪽
MORBI FIBRAE DEBILIS ET L AX E. f. 29. 3
IMMINUTAM EIasticitatem. Fibra: um Elasticitas in hoc consistit, quod extendi possint,& ablata vi extendente iterum ad pristinam longitudinem redeant. Sed tota haec vis est tantum nixus , quo partes minimae fibram constituentes se invicem trahunt, dum per elongationem superficierum plus distant, manente tamen cohaesione : si ergo a quacumque causa fibra fit nimis debilis, id est , partes ejus se
invicem minus valido nixu trahunt, necelsario minuitur clasticitas. Vasa nostra majora ex minoribus componuntur; haec ad huc ex multo minoribus fiunt, sic ut hactenus nullus limes in Anatomicis demonstratus sit: musculi ex minoribus musculis, & quae nobis nudo oculo fibra muscularis apparet, microi copio lustrata fibrarum longe minorum fasciculum exhibet. Idem in nervis dcc. observatur: hinc videntur omnes partes corporis ex infinite parvis similibus constare di hoc autem requirebatur ad flexilitatem partium : & experimento hic allegato patet, quomodo fragilissimum corpus vitrum P simplici diviatione in tenuissima filamenta reddatur ductile adeo , ut, textoriis artibus illud adiit beri posse aliquando , non desperaverit acutissimus Reaumur ca) Fictitiam ex vitro in fila ducto comam vidi, in qua vitrum sine ruptura poterat in cincinos crispari.
g. 3o UIN ex iisdem etiam respondetur ad haec quaesita: Cur aquosa , & pinguia alimenta dant fibras debiles 3 Cur fri gidis , junioribus, quiescentibus, crescentibusque debiles 3 Cur teria restria, austeraque dant fibras fortes Cur calidis, exercitatisque for
tes 3 Cur Elasticitas robur concomitatur
CUR A DI os A ET PINoui A dcc. Experimenta hoc docent: durissimae enim animalium partes tepidae aquae, vapori imprimis , expostae, redduntur mollissimae. Annosa cervorum cornua vapore tepidae aquae, vel & ebullientis, ut in
praeparatione cornu cervi philosophica ossicinarum fit .fiunt scis lilia. Dum quotidie tepidos potus aquosos sorbillant puellae, quam debiles quam flacciadae suntl In libro de liquidorum usu Hippocrati adicripto b) noxae recensentur,
quas calida copiosior adfert utentibus , facit nempe carnium es arminationem, nervorum im otentiam , mentis stuporem , hamora h.gias , animi deliquia.
Debilitas fibrae in facile separabili cohaesione partium consistit ,.sed aquae elementa parum admodum cohaerent : hinc forte si binae vel plures aquae particulae se interponant elementis fibrarum , videtur inde debilior reddi fibra ; si vero singula
haereatu aquae particulae inter elementa fibrarum , multo inde rigidiores fiunt: ete menta enim aquae sola seorsim considerata videntur esse durissima tu immutabilia,& miro modo concrescere possunt cum aliis corporibus, ut in explicatione g. D. demonstratum est: hinc forte ratio deduci potest, quare partes animalium aqua m de factae fiant molliores ; exsiccatae iterum Ionge fiant rigidiores, quam antea fuerant. Pol se autem aquam se insinuare inter elementa corporum & illa a contactu removere , docuerunt experimenta : chartarum laciniae aqua madefactae fere sexta
parte fiebant longiores. se Similem ob causam pinguia mollire solidas partes plurima docent experimenta :
54쪽
sis MORBI F IBRAE DEBILIS ET LAXAE. 3
rigidissima animalium coria se oleo penetrata , mollescunt ; ut debitam flexilitatem retineant musculi, vaginis oleolis undique vestiuntur ; ne rigescant ligamenta, a tenuatum medullare oleum illis astunditur: dum in decrepita uenectute illud oleum incipit deficere , quanta rigiditas i Dum in obesis nimis abundat, quanta laxitas , quantus tumor totius debilitatae compagis lCUR s Ricit Dis. Intelliguntur hie frigidi temper te: frigus enim absolute eonsideratum elementa ad se invicem adducendo roborat. Sed in frigidae temperiei hominibus minor est circulatio, sanguinem habent minus pressum , cruda minime mutata , elementa ultima minori vi ad invicem applicata ; hinc minus cohaerent.
J V N I O R I B U S. In prima origine sua Embryo humanus infinitae parvitatis fere molecula est i auctus dein, & jam tensibus observabilis, muci instar collabitur; Hiii liquidi ambientis pressione aequabili sustineatur. Recens natus infans mollis t tus & pulpossis omnia adhuc ossa flexilia habet; procedente aetate firmior fit sen- sim: hinc quo origini suae proprior homo est , eo molliores habet omnes partes suas:
hinc fibrae ejus , licet debitam firmitatem habeant in hac aetate , comparatae tamen cum adulti nominis fibris debiles dici possunt : hoc autem requirebatur, ut in omnem dimensionem facile extendi posset corpus humanum , ex tantilla molecula in
U IE SC ENTIBUS. Vide F. x s. num. Σ. Dum nolunt a languidis suis mo Sis curatae puellae , per salubrem ferri usum , exercere corpus , quam cito relabuntur in pristinum languorem languentes hydropicos laborare justit Hippocrates ; ac eis morbis decumbentibus absolutam imperabat quietem : in his enim nimia vitae incitatae per febrim fluostas consumebat omnia liquida, solida reddebat siccissima: hinc tota fere cura acutissimorum morborum in eo consistit, ut diathesis ad hydro
rem inducatur , id est , major debilitas. CRESCENTIBUS. Humores pulsi per canales conicos plenos a basi versus
apicem semper conantur producere latera suorum canalium secundum axim longitudinis r quamdiu cedere possunt de elongari canales ab hac vi crescit homo : hinc requiritur minus firma cohaesio, ut cedere possint ; sed videmus incrementum omnium
velocissimum : dum origini suae propior est homo, & tunc fere non resistentia solida habet: crescit enim intra novem menses ex stamine omnem sensum fugientci in m lem sedecim imo viginti aliquando librarum. Sed & observamus in juvene, nondum incrementi apicem adepto, natam febrim facile adhuc elonganda vasa producere sensibili admodum statu augmento. Re
quiritur ergo ad incrementum minus firma fibrarum cohaesio, ut cedere possint: dum ergo valido labore nimis durantur juniorum corpora , incremento obex ponitur at
te tempus. An ideo, qui caniculos nutriunt, parvitate sua puellis gratissimos, illis iunioribus quotidie vini spiritum ingerunt
CUR TERREs TR i A ET A iis TER A. De austeris dictum fuit 18. nri . nempe talia corpora videntur per experimenta praedita esse tali vi, ut elementa nostrarum fibrarum ad se invicem propius faciant accedere. Terrestria autem illa bibula corpora attrahunt omnia humida, quae possunI attingere; εc deinde concrescunt cum illis firmissime: fistula tabacaria recens excocta, nulla crusta vitrea obducta, labiis admota , mox pertinacissime cohaeret, sic ut vix sine laesione avelli possit. Cum ergo aquosa, ut ex ante dictis patuit, debilitent fibras; illa, quae aquam absorbent,
inter roborantia recenseri poliunt.
55쪽
,8 MORBI FIBRAE DEBILIS ET LAXAL 3.3o. 3I
CUR CALIDis. Calor externus corpori applicatus omnia debilitat; facit enim elementa fibrarum plus distare a se invicem : hine fibras reddit debiliores. Sed hie intelliguntur c lidi temperie, in quibus densi & compacti humores fatis valido motu pelluntur per vasa: in nis semper vis assimilans ingesta fortis est, & esticacissi ina applicatio elementorum fibrarum ad se invicem. Ab his autem robur fibrarum pendet. Quantum intersit inter calorem excitatum per validum corporis motum , & cal rem foci, docemur ubique. Qui hyeme prope focum frigus pellit, surget iners &debilis ; qui valido motu corporis aeris frigus superare potuit, alacris & agilis manet. EXERCITATIS. Dictum fuit de hac re f. 11. num. h. dum duro labore vuctum sibi & suis comparat rusticus, quam firma habet omnia , quam robusta l O nes aeris injurias spernit, durisIimos vorans cibos digerit perfectissimo : otio de luxu perditus homo quam debilis, quam misere viviti Minimam aeris ambientis mut tionem sentit ilico ; & millenis gulae irritamentis, quae satietas, non fames , in .nit, vix potest languentem excitare ventriculum. CUR ELAsrici TAs dcc. Elastica dicuntur corpora, quae distracta redeunt in tot puncta contaehus, quot ante distensionem habebant : hinc requiritur valida vis, qua partes distractae se mutuo trahant: sed in hac vi consistit fibrarum robur. Exemplum sequens hanc rem illustrat. Bini magnetes sibi mutuo applicati colla rent : si parum removeantur a se invicem , sed maneant tamen in tali distantia, in qua in se mutuo agere Possunt, iterum uniuntur : sic & coi poris elastici partes distractae a se invicem , ablata causa distrahente , iterum se mutuo attrahunt, & m net pristina eohaesio : dum debili leucophlegmaticae puellae premitur digitis pars co Ioris, pastacea mollitie cedit, dc vix, nec nisi lente , resurgit: si talido homini idemat, elasticae partes mox se restituunt. Sic jam descriptus fuit morbus simplicissimus , & data fuit methodus, per quam ejus indolem cognoscimus ; Dein enarratae sunt causae, quae illum faciunt: Appa ruit porro , quinam essectiis praeter naturam hic soleant oriri; quomodo futura inde praevideamus ; & quomodo ex cognita historia morbi, per fuit signa descripti, habeatur indicatio , quae docet, quomodo ει per quae Meaicus dAeat agere , ut sanet. Tandem ex omnibus illis deducta fuerunt quaedam Corollaria generalia.
Raro autem sola debilitas fibrae solidae simplicis peccat , sed plura mala simul rsed tamen haee debebant sic abstracte considerari, ut liquido intelligerentur; unde supponebatur homo perfecte sanus, sed qui momento post haberet a quacumque caesa fibras nimis debiles.
ΜORBI FIBRAE RIGIDIE ET ELASTICAE.
g. 3r. RIGIDITAS fibrae nimia est illa adunatio partium mi nimarum s xi quae tam valide faciat eas cohaerere, ut non cedant illi actioni fluidorum, quae superare debet hanc resistentiam , ut maneat Sanitas. Tota nostra vita & sanitas pendet ab eo, quod omnes fibrae omnium arteriarum
sint adeo flexiles, ut a sanguine, cordis vi musculari expulso, possint sic distendi. Diuitigod by Cooste
56쪽
MORBI FIBRA RIGIDAE, ET ELASTIC E. 39ut capiant illum sanguinem expulsum : dum enim cor est in sua diastole, arteriae Sc enae plenae sunt , aliter non daretur propulsio continuata sanguinis. Momento post eor in sua 'stole expellit sanguinem in arterias plenas, & per has in venas etiam plenas : hinc si vasa illa infinita vi resisterent saae dilatationi, nec sanguis tamen ut adeo compressitis, non pol set cor evacuari: actum ergo esset de vita. Requi titur igitur fibrarum, haec vasa constituentium, talis laxitas , ut Possint cedere dictendenti sanguini , a corde expulso in plena haec vasa. Quo jam nunt rigidiores hae fibrae, eo major fit resistentia.
Hinc , aeque ac in fibra debili dictum , non potest dari absoluta definitio fibrae
nimis rigidae, sed inauum cum relatione ad variam aetatem &c. ut tenelli embryonis corculum sufficeret dilatandis vasis , propulso sanguine . requirebatur tam parva c liaeso, ut muci instar fere dissiuerent omnia solida.
S. r. T TAE C s 3i.ὶ sequitur eas causas, quas requirit sanatio fi-T 1 brae debilis s18 J, si diu, & nimis perseverant.
Fibrae nimis flebilis Eistoria praemissa est, quia curatio hujus morbi dat intellectum causarum fibrae nimis rigidae. Omnia ergo in cura fibrae nimis debilis hic te petenda forent: sed unicum exemplum sufficiet. Moderatus labor corpora roborate nimius exsiccat, δc omnia rigida facit. Dum a teneris annis jam nimiis laboribus coguntur corpus exercere rustici, saepe quadragesimo anno iam exsucci Sc rigidi marasmo senili Pereunt, ante aetatem incurvo cor Pore vera facti silicernia.
g. 33. mTATA yi in vero facit vasa, quae ex his fiunt, minus fleta I xibilia, angustiora, breviora , liquidorum motui nimis resistentia , & quae hinc sequuntur ; vid. ID. Ir. I a. 3 3.
Vasa nostra semper renituntur suae distensioni rhinc illarum capacitas pendet ab e eessu virium distendentium supra hane contractilitatem. Quando ergo increscit haec vis contractilis vasorum , eademque manet vis distendens , plus contrahentur vasa,
id est , fient angustiora. Ultimus hujus morbi gradus est, quando vasa nullo modo cedunt liquidis Eistendentibus hinc sussocatur ilico motus sanguinis , de fit placita dissima illa senilis mors, dum in ultima senemite rigida facta omnia resistunt fluidis impulsis. Simulac quacumque de caesa liquida minuuntur, robur vasorum sic eoarctat vasa, ut plena maneant quidem , longe minus tamen distenta. Homo potest intra 1 . dies in febre acuta continua dimidium sui ponderis perdere contractis se vasis . prout minuitur liquidi copia. Hoc evidenter patet, quia omnia animalia , in quibus augetur robur fibrarum , habent vasa magis contrae Dum pastu abundans in stabulis quiescens equus , hine pinguior factus , sensim aucto mota validis tandem quotidie exercetur laboribus , forte tertiam sui ponderis partem amittit; longe tamen ad labores ferendos erit robustior ; & per holce labo . res consolidatis vasorum fibris , licet postea quiescat in stabulis , non tam cito pii
BREVIORA. Impetus liquidi impulsi per eanales conicos flexiles nititur elon gare hos canales ; hinc quamdiu fibrarum cohaesio hoc patitur , elongantur cet.
57쪽
6 MORBI FIBRAE RIGIDAE, ET ELASTICH. g. 33. 3
hoc juniorum incrementum tam notabile , post morbum acutum toleratum. Meminime vidiste , dum uno ictu cunei fortis Zc acuti abscindebatur magnus pedis digitus. statim extra aequabilem vulneris superficiem prominuit se binas arterias, fere ad lineae geometricae longitudinem e tantum elongabantur haec vasa in loco tam dissito a corde. Quando nimia oritur fibrarum rigiditas, non patiuntur se elongari; imo tandem. praevalente fibrarum robore , accurtantur : Patet in senibus, qui revera decrescunt.
L I Q U IDORUM MOTui dcc. Dum cor pellit per arterias sanguinem , pars impetus a corde communicati impenditur dilatandis arteriis ; reliqua pars sanguinem propellit per arterias. Si ergo arteriae fiant minus facile dilatabiles, i. e. rugidiores , plus de motu a corde communicato impendi debebit dilatationi arteri. rum, minus impendetur sanguinis pro pallioni. Hinc patet evidenter, quare fibrae numis rigidae augeant resistentias liquidis movendis. Sed a debito motu humorum per vasa pendent omnia in corpore humano : hinc - infinita possunt a tam simplici causa oriri mala, de quibus postea in numeris citatis.
g. 3 . TI X quibus t 3 i. 3 1. 3 3. ipsis internoscitur id malum s 3 i , , simulque praevidentur inde secuturi essectus f 3 3, , neque
Ex tribus g*. praecedentibus facile colligitur diagnosis, quae docet, an fibrarum nimia rigiditas adsit si enim videamus hominem elle macilentum, os internum Sciauces habere sicciora , totam cutim externam esse aridiorem, omnes articulationes minus flexiles; Sc manere haec omnia , licet in lentia adhibeantur corpori; coimcludimus , solida nimis firma esse, liquidis praevalere, illa celerrime difflare. Sunt tales homines macilenti penitus, & simul voracissimi, qui omnia assiunta digerunt velocissime , & de corpore stimant. Si jam novimus in victu & medicamentis adhibita illa esse , quae in curatione ita brae nimis debilis enarrata sunt, praevidemus , hunc morbum nimiae rigiditas futurum. Prout jam haec rigiditas nimia in parte vel in toto fit, varii & mirabiles oriri possunt morbi: Observationes enim medicae docuerunt, omnes cognitos canales nostri corporis rigescere posse, saepe a causis adeo subtilibus, ut nulla ratione possint detegi. Sic aliquando digitus, aliquando brachium integrum ita sensim decrescit, & aridum fit : si enim resisteotia vasorum a quacumque causa fiat major , minor erit CX- tensio : hinc lentissimus mariamus. Vidi foeminam nondum quadragenariam , cui sine ullo vitio sensibili corporis, sine ulla suspicione internae suppurationis, sine ulla evacuatione seitabili aucta, intra biennium lento marasmo tam exsuccum redditum fuerat corpus, ut squalida cutis olla tantum tegeret. Forte similes morbos vocaverunt veteres Medici μ ν ου- a) ex morbo senectutem. In Observationibus suis Anatomicis accuratissimis Santorini bin narrat , dum scrutabatur cadaver hominis, cui dexter oculus vera amauros dudum laboraverat, invenisse se nervum opticum ejusdem lateris aequo graciliorem, dc colore obse riorem. In hoc casu videtur a latente causa nimia rigiditas forte orta suis se in nervo optico dextro. Idem si fiat in aliis organis sensuvin , vel in visceribus , infiniti duversi morbi oriri possunt. a Gal. Method. Med. Lib. VII. cap. 6. l δὲ Cap. 3. s. t . pag. εω
58쪽
3.31. MORBI FIBRAE RIGIDAE, IT ELASTICAE. . i
Ex illis omnibus jam facile inveniuntur auxilia ad nimiam rigiditatem tollendam
apta, quae recensentur ,. sequenti.
g. 3 1. T T AE C enim efficitur I. cibo dc potu aquosis, lenibusque , Ita sero lactis imprimis, oleribus mollissimis, farinosis dilutis
nec fermen catis. 1. Quiete in acre humido frigidiusculo, cum somno pleniore. 3. Remediis aquosis externis, internisque, repide applicatis, vel assumtis, insulsis, levissimis 6c blandissimis oleo sis, similiter ad hi bitis.
r. CIBO ET POTU A My s I s &c. Vocamus potum aquosum vel aquam ipsam, vel omnem potum, in quo aqua praedominatur. Cibos aquosos vocamus omnes illos, in quibus aqua maximam partem constituit: ut sunt pulticulae, carnium justula & similia. Omnia haec assumta magnam aquae copiam interno corpori applicant , per omnia vasa deducunt, omnia emolliunt, omnia lubricam; haec enim aquae .& imprimis tepidae virtus est ut partes animalium durissimas possit emollite: sie cornua , ungues, imo ipsa ossa aqua tepida possumus mollia reddere. Hinc videmus, omnes illas sentes, quae calidissimis locis viventes strictissima habent corpora, aquam & aquo1a sola sere appetere. Non mirum debet videri, quod serum lactis hic commendetur, cum lactis usus ad roborandas fibras nimis debiles antea laudatus fuerit : sed in sero lactis abest jam subtilissimum illud spiritu sum, abest pars caseosa; superest sola ears aquosa graminis vidissolvente dives. --rrimis laudatur ad hos usus serum lactas ebutyrati, omni pinsuedine butyracea o una, acidulum ε, quod hinc in morbis acutis enti usus est. Huc etiam referuntur omnes succi fructuum horaeorum bene maturi. OLERIBUS MOL Lissi Mis. Omnia haee recensita sunt in Materie Mediaca Celeberrimi Autoris : & in omnibus his fere nec magnus odor nec sapor est, sed actuosam quasi mucilaginem emollientissimam exhibent. Juscula lude facta strictis illis atrabisariis corporibus adeo salubria sunt. FARINOSIS ni Luxis. Dum strictissimis corporibus , in quibus seinpersunt densi & compacti humores, inseritur aqua, diffatur ilico, nec diu manet in Corpore. Hoc toties dolemus in morbis acutis, quod actua ingesta ilico per sudores vel urinam dilabatur; sed aquae addiderunt farinosa in illa Materie Medica dei cripta hoc effectu, ut semel ingesta aqua farinoso hoc lentore plus quasi haereat, non tam cito expellatur de corpore. Haec videtur esse ratio quare Hippocrates sa) aquae potum damnet in acutis, dum in eodem libro ptisanae ulum adeo laudat. Omnia haec farianosa lentorem aquae conciliant, atque tecto & aquae miscibili oleo quod purum ex illis exprimi potest emolliunt omnia. Solum certe avenae decoctum , magna copia potatum quotidie, sic solvit totius corporis robur vel in validissimo homine, ut i tus inde langueata Sola farina, sero lactis vel aqua subacta, sues adeo laxos, adeo
pingues noverunt reddere rustici.
Plurimi in his locis de plebe homines sedentarios labores, nec validos, exercentes, interim his sarinosis fere solis vitam sustentantes, laxissima semper habent cor
pora. a De victu Aeutor. Morbor. Charier. Tom. XI. pag. Ioah
59쪽
., MORBI FIBRAE RIGIDAE ET E LA STIC A.
NEC FERMENTA Tis. Idem de succis fructuum horaeorum verum est: nam Ze inter remedia fibrae debilis recensebantur merito spirituosa fermentata. Per se nientationem enim ex omnibus his nascuntur liquida illa spirituosa, quae ad summam perfectionem redacta, ignis fere instar, omnia solida corporis comburunt, & san guinem densant in mallas irresolubiles. 1. Q. V IET E &c. Motus muscularis praecipuum remedium habebatur ad curat dana fibram nimis dc bilem ; non mirum ergo si quies contrarium faciat. Qui citissime volunt saginare animalia, illa semper ab omni motu prohibent, largo dato simul pabulo. Hinc in morbis acutis, ubi omnia adeo exsiccantur, quietem summam, imprimis in aere frigidiusculo de humido, imperaverunt veteres Medici: frigidus enim& siccus aer roborat fibras . . Nihil autem magis laxat corpora, quam tepor lecti, dum somno largiori instulgent aegri: haerent enim sic in proprio vaporum de corpore exhalantium balneo. Hinc omnia animalia a somno tument. Dixit ideo Hippocrates a): Longiores vero somni
calefacientes collisuant carnem, ct corpus diffundendo resolvunt, Urimbecillum reddant. Et alibi b): In quibuscunque morbis siccitas confert, condκcit quim minimum dormire. Quibus vero humiditas confert, non debent inediam pati , nec cibo axi potu indigere , n que laborare, 9 dormire quantum volent.
3. Primarium inter haec, & reliquorum omnium basis est aquar quae tepida, de in vapores resoluta, vel durissimas animalium partes sic emollire potest , ut disti uant f re. In morbis acutis, ubi saepe aridissima cutis, constrictis penitus vasis exhalantibus, nihil transpirat, frustra nituntur calidissimis remediis exhibitis provocare sudorem
dum vero nudato corpore tepidae aquae vapori exponuntur aegri, resolutis vasorum
osculis , madescit cutis , & brevi sudoribus diffluunt. Cum autem in his morbis
interna aeque sicca sint, ac externa cutis, per clysimata similia injiciuntur, aquosa cum farinaceis decocta exhibentur, ut emolliantur omnia interna: imo dum nimis
diu aquosis his debilitant corpus, saepe oppositum malum, hTdropem nempe, i
Omnia haec aquosa debent applicari tepida : frigida enim densant fibras & rob rant ; nimis calida sanguinem coagulant, dc in crustam gangraenosam solida com
Omnia autem haec insulsa debent esse, quia sales omnia indurant: docent hoc carnes salitae. Summum simul auxilium dant. OLEO SA E LANDA . Certe coria animalium aqua madefacta fiunt flaciacida ; sed postea exsiccata plus rigescunt: si vero cum oleo perfricentur, manent diuintissime mollia r plus enim adhaeret, nec tam cito difflatur oleum. Dum spasimo consistrictae intestinorum fibrae horrendos illos faciunt cruciatus, mollissima olea, ad libras usque potata , de per clysmata injecta, solvunt hoc strictum laxatis fibris. In morbis acutis, ubi summa ariditas, & nimium solidorum robur per morbum nascitur, vel saepe praeexstitit, egregie haec conducerent, nisi auctus calor facile rancescentia haec olea corrumperet, dc ex blandissimis faceret acerrimat sed tunc decocta ex farinosis illis, in Materia Medica recensitis, oleorum vicem pulchre sup- Itient: ex omnibus enim illis, imprimis siccatis, praelo potest exprimi purum & c piosum oleum, quod in decoctis horum mucilagini unitum sic latet, ut integram
a De victus ratione Sanorum Lib. II. cap. l l bl De Assectionibus cap. 11. Claarier. Tom. δο. Charier. Tovi. VI. pag. 47 2 i VI l, pag. ε 3 α.
60쪽
4 3. 33. 36. MORBI FIBRAE RIGIDAE, ET ELASTICAE.
vim emolliendi, quam olea habent, servet, sine ullo metu futurae rancidatis. Dum topicum haeret in quodam articulo, rigiditatis nimiae vitium t saepe enim ai ehyloses fiunt a nimia duritie ligamentorum, qua non patiuntur se extenti, ut flectatur articulus in optimo cum successsu curatur, dum Pars aflecta lixivio sepon s bene perfricatur undique, ut tota tersa nitida & perspirabilis sit; & tunc vapori tepidae aquae exponantur saepius de die; porro exsiccata pars mollissimo inungatur oleo; &dein lenis fiat distractio nimis rigidorum ligamentorum, flectendo articulum. Inter causas enim fibrat debilis recensebatur nimia distractio: hinc post haec praemissa sum .mopere prodest distendere nimis rigidias partes. Dum volebant emaciatas partes ad pristinum reducere habitum veteres, irritabant haec loca, ut levis fieret inflammatiuncula, & tumor, sic enim majori impetu & c teritate huc delati humores plus distendebant vasa nimis stricta. Dum autem hoc is pius fieret, nimium robur vasorum sic minuebatur, ut cederet humoribus, ex leges initatis influentibus; atque ita redibat pristina torositas i sic frictione a somno cum pinguibus multos longo tempore macie tabescentes paucis diebus facile carne implevit Galenus, ta . Hinc frictiones quidem hic conveniunt sed eam pinguibus, & tantum ut fiat levis rubor: si enim ultra pergas, discutitur illud, quod frictio attraxit at partem; hic autem rectuaeritur distensio major vasorum nimis fortium; hoc sollicite monuit b
Galenus dicens. Ideoque abi eme implere quoiuiset corpus volumus, id eo usque cales ciendum nobis est, dum intumescat et ubi vero di tere ct vae are cupimus , continuam
dum est eo usque , dum, quod intumuit, subsidat. Sic alibi so dicit, Ferulas parvas ae leves modice illitas gracilibus partibus incutiunt, donec modice attollantur. Tali tercussione nates pueri graciliores brevi auctas fuisse narrat, dum hoc fiebat quotidie vel alternis diebus, una cum moderata picatione. Hinc apparet, quomodo frictio oppositos habeat aliquando effectus: fortis nemiam, cum p1nnis asperis, siccis, laneis, imprimis accenso aromatum fumo penetra iis, debiles nimis fibras curat; levis frictio cum pinguibus attrahendo humores, laxando solida, fibras nimis rigidas emollit.
53 6ππ I N C Elasticitas nimia intel ligitur, curaturque, quippe Ax rigiditatis l3i.ὶ ut plurimum comes, &esD'ctus.
Explicatum fuit, quid sit rigiditas, quae semper cum elasticitate eadem propo tione progreditur; perfecte enim rigidum corpus, quod nulla vi flecti posset, non facile invenitur. Hinc cum elasticitas ut dictum fuit in s. 19.ὶ pendeat ab illa vi,
qua partes fibram constituentes nituntur ut cohaereant, haec autem vis major sit in fibra nimis rigidas patet facile, quod nimia elasticitas rigiditatem nimiam comitetur semper
Ex argilla molli facti globi, opposita directione motus concurrentes , quiescunt; in clibano excocti, fiunt elastici , & resiliant a se mutuo.
la De Sanitate tuenda Lib. V. cap. 3. Char- Tom. X. pag. 162.&e.
n. m. VI. pag. 343. l e Meth Medendi Lib. XIV. eap. 16. Cn- bl Meth. Med. Lib. VII. cap. 6. Charier. l ter. Tom. X. pag. 3 36.