장음표시 사용
711쪽
enim mmime agens mi aus ab alto quocunque differre censetur: & DE quidem non alium habet suarum ope. rationum finem, quam se ipsum, juxta illud Prov. IC. v. q. niversa propter se' Meti Em operatus est Dominus r; ergo &rivi conso eoter finis eis vera causa saltem objectina imo est sucrmodo prDana causarum, prout inquit Cl: Purehc, nas aeraridi Ontola disp.P M lint. Ioq. 1: quia caeteras ad agenduὼ determinati
EMAs movet causam es caentem ad opeirand--boritarem, ut cogni. tam ecundum sevum esse reale s non
. ' . intentionale. CCXCVI. DkGRAΤusti p. pars. Nulluiscia , cibi agens operatur, ad ali quid assequendum, nisi illud sibi bonum& conveniens appareat nec unquam voluntas quidquam vel IF potest, qua malum, ut Ethira demonstrat. Ideo qua sinis & bonum sunt terminι convertibiles, XCIII. & sicut triplex datur honκm, nempo r. honestamὰ quod regulis rectae rauronis convessita a. utile, quod
712쪽
ad commodam servit. 3. Delectabile, quod appetitum naturalem, . . Vel sensitivum volvtate quadam , ac delectati e per fundit; ita triplex quoque sius statu Lur, .uempe honestus, utilis, S delectabilis r)ergo finis revera movet causamessicientem secundum suam Maitatem, nempe vel humsam, vel autem, vel
' . PROBATUR N pars. Finis, ut habeat in myLTationem debet aliquo modo R existere: CCXL L, atqui reipsa ne, quie existere eo modo , quo est; alio quin causa non primum operaretur, ut illum finem obtineat, si jam reipsa hinerete ergo debet: e istere intem ditur, obiective, & ut cognitas, hoc est, secundum bonitatΩm ..suam cognitam, ita scilicet, ut bonistas cognita sit vera ratio movens causam operantem, ipsa vero eo nitis sit conditio sive qua non, CCXLII. ad. hoc nempe serviens, ut sinis illi potentiae, quam in Uet, de Jbite praeseηι existata Inde i rus
. PROBATUR. 3. pars. Per illud finis. Secudum, movet, per quod allicit agens ad Rgendum: atqui hoc facit per suum ese rem ,
713쪽
Seu. ΙILs78 Oatesu. Dissertat. III. bonitatem objective cognitam, non Ver per suum ese intentionale, seu per sui
e nitionem formaliter sumptam : ergo finis movet caciam effcientem . per suum ese reala. p.im. AEgrotus U. g. si
potionem medicam sumit propter sanutatem, tanquam fηem non sola sania talis cognitione formaliter sumpta, allicitur, sed ipsa sanitate obiective cognitar ergo. CONF. Non res, ut praecise cogita, sed ut est in se, seu Objective spectata, habet rationem bonitatis, quae
causam movero valet ad operandum ἔres enim mala seque cognosci potest ac bona, nemo tamen aspiciens ad malum operatur: ergo cognitio at talis non habet rationem, cur effectus ponatur a
causa essiciente, sed potius το ese reo ιe, ut objective cognitum..Nec dieas. Saepe snis non habet all- quod esse reale ς nam R. D. A. non hahet esse reale, hoc est, saepe non hahet aliquid in rebus existens C. A. non habet reipsa conceptum objectivum, conceptui mere intentionati, seu cognitioni formati, ipsius sinis oppositum, prout 8 in propositione . asseritur. N.
714쪽
CCXCVII. Sehorion. I. Quoniam Corpora
ereaturae omnes finem aliquem habent, inδnim sibi a DEo constitutum, secundum quem ιδ δgunt
effectus proprios, seque ipsas dirigant, 'ζ'
operari propter finem dicuntur. Alia ta exemimen ratione corpora inanimata, alia ve, brata, & alia homines finem illum respiciunt, & I. quidem corpora inanimata, quae sunt omni eognitione destituta, nec finem ipsum cognoscere, neque illum amare , aut alio assecta prosequi possunt, sed solum ingenitum quemdam ordinem, seu tendentiam sibi a DEO impressam exercent, & exequunsur; ideoque etiam agere propter finem executive dicuntur, eoquod imperium, ac voluntatem DEI , sapientissimi natu .rae auctoris, dicto modo exequantur. atque ab eo regantur, & moveantur, tanquam sagitta a sagittario, ut inquit Doctor Angelicus I. a. q. I. art. 2. Id quod ex eo constat, quod eerto semis per ψ constantique modo, non temere ae fortuito moveantur: unde proprie loquendo non agunt propter finem , sed magis quatur in finem; proprie enim in finem illa solummodo agunt, quae sibi t. finem pro allat , quo se ad agendum determinant, hoc est, quae ex constio . .
715쪽
Bruta ap-Operantur. 2 Bruto, quae meIiorem.
Proh ζnsi- longeque persectiorem naturam sortita Vς m' sunt, quaeque plurima cognitionis indi- ςΠδιιxyy ei a praeseserunt , finem ipsum aliqua ratione cognoscant, ejus bonitatem apprehendunt, ejusque amore cialtem sensuali) trahuntur , hinc apprehensive a Cl. P. Corsino Physgen. tract. 2. e. 8. g. s. dicuntur operari propter finem EOm muniter tamen alii docent, quod materialiter agant in finem , hoc est, ex impetu natura, & sne libertate intrinseca, quae ad finem requiritur iuxta. CLHomo au' Gen. CCXCI I. quae sola s. cum inas. 8, tomise habeatur, ipse perfecte dire- formali. α formaliter, Mez tantum appre. ter. hensive, sed etiam judicative. & discuria snae agere propter finem recte dicitur. Verum haee omnia suis locis magis di.
Bonum, CCXCVIII. Rholion. II. Bonum, quod scu sinom eum fine con verti potest, CCXCX VI. semper nota divisione adhuc distingui so respieit, let s. in bonum verum S reale, ut
vel ve--V. g. virtus, aut doctrina. a. In horum, vel num apparens, ct imaginarium, ut sunt imaginR' v. g. eampi elyti Poetarum, Paria 'srkum tarcarum, honor ex sumpta pri Uatim
vindicta in duello&c. 3. In ph sicae' quod
716쪽
quod est juxta reges, desiderium, &
conditionem silius natura, ut comedere, dormire &e. 4. Denjque ini morale, quod respicit mores & leges, ut V. g. vhitatio templi devota, modestus in cesus, jejunium &c. hoc ultimum cum bono honesto, alterum Uero immediate . - . Praecedens . cum . delectabili coincidit. CCXC UI. Iam ex hac boni. seu finis distinctione reddi facile ratio potest, cur, etsi agens rationale semper forma liter finem stium, si Ue bonum respici- '- tat, CCXCUll. nihilominus tamen ita frequenter malum operetur; nempe non agit malum sub ratione mali, sed semper sub ratione honi, scilicet apparentis tantum, & imaginarii, aut physci se non Vero, prout agere deberet, sub ratione boni veri, & moralis. Et
CCXCIX. phialan III. Quamvis Vo. Iunias hominis naturaliter ac necessario ad bonum in genere feratur, & quas rapiatur juxta illud D. Augustini ι. I. Constis. amor meus, pondus meum, eo feror, qκocunque feror, libere tamen bona particlitaria, quae ipsi proponuntur,amare aut respuere potest, ut paulo inferius de libertate animae rationalis dicetur, sicut v. g. etsi 'O o 3 ne.
717쪽
nes ulti mos sibi valet constituste
necessario in aliquo loco existere debeamus , libere tamen in s alis locis existere dicimur, eoquod hunc potius, quam illam locum eligere, aut rursum relinquere possimus. CCC. Corollarium. Quemadmodum
duae causae totales ejusdem ordinis aegeneris nequeunt simul influere in eumdem numero effectum; CCLXXI. ita a proportione dicendum est, quod etiam duo fines, simpliciter ultimi & totales, nstqueant simul movere eandem causam eis cientem, sive quod nulla causa efficiens possit plures fines simpliciter ultimos, & totales sihi simul proponere, hoc est, DEO V. g. & Mammonae servire; nam finis ultimus dicituris, ad quem alii fines reseruntur, ipse vero ad nullum refertur, jam pon mus V. g. quod Crius divitias simul &honores tanquam duos fines ultimos respiciat, quaeror vel divitias refert ad honores, Vel non refert Si Imum, tune profecto divitia non erunt finis ultimus, quia ad alium finem referuntur , quod est contra definitionem 1i- .nis ultimi. 9 Si adam, tunc honores non erunt finis ultimas , utpote ad quem omnia reserri debent: ergo Sc., δι
718쪽
eonsequenter v ut hene, monet antea citatus Cl. Parchotius ' Exenit. Untolost. Disp. q. Sest. 2. q. t. veteres gentiles plureis. DEOS, . quos adorabant, sibi seorsim tanquam fines ultimos & com pliedos proponere non poterant, . sed . tantum fui fines aliquos particulares, unde etiam. interj-Mus dividebant rerum domini a , & v. g. Bacchum Vitibus, Cererem frumento, Martem atamisti praeficiebant , ex quo manifeste sequitur ,' quod unumquemque DEUM. certi tantum boni, non vero omnium honorum auctorem & largitorem conceperint, nec proinde unumquemque DEuM veluti finem altimum i spectaUmrint, quod certe n/turae DiUinae omnino repugnat, prout de ente infinito
supra, dictum est; CCXXIX. Ut seq. 9
quia ut etiam Boetiast inquit l. 3. de collis μι. Phil. DEUs est omnium summam bonorum, cunctaque intra se bona continens,
eui s quid ab Dret, summum e se non pose
set, quoniam relinqueretur extrinsecus,
quod pollet optari. Quam ob rem in eo
solo, non in ullo bono creato, angustioribus scilicet finibus constricto, felicitas nostra quaerenda est, illique soli ex totis viribus serviendum propterea esse bene monet S. Evangelium.
719쪽
Causa ideati, seu exemplari. ---
Idea in- CccI. Τ-sve exemplar dicitur il terna, & 1 Iud, quod agens, vi cognoue
QSterna. scendi praeditum, respicit, dum Ope ratur , ut ad illius smilitudinem op MRum emeiat: & alia quidem vocatur idea interna, in mente artificis posita alia externa, sive res ipsa soris existens, quam agens in operando attondita Prior etiam Vocatur idea, vel potius cimue-ptusformalis, posterior vero conceptus obfect/vas audit. e. g. Cogitatio interna derpingenda caesaris forma, dicitur exemplar sive idea interna. ipsum vero Pro totypon. seu delimatio. uti vocant,rchnographica, quam pictor in actu pirugendi immediate respicit, idea externa
Caesa CCCII. Causam Idealem, quam Pla- .ilealis to a reliquis causarum generibus distatuit, CCXLU. Aristot πεια la. 3d Causam formalem, n. est alii mose te Ver' ad causam emicientem reducere eois duci, nRti sunt. dividentes nempe causamessicientem in cognoscitivam, suo Meis
720쪽
utentem, ut est homo. &'jin matura, Iem, quae absque ideis operetur, ut v. g. ignis: ast, quia simili rfitione imiserri posset, quod etiam causa finalis ad em cientem eognoscitisam specter, nam haec sola determinatum faem pro prie respicis, hinc ponitur 't
Exemplar e idea habet rationem case' se , saltem obsectivae'. . CCC II. DROBATUR. Finti habet ra-Sed est
'tionem causae, saltem obo distineri Jecti , , quia ab illo agens ad opeαςδRΦην randum movetur: CCXCV.) ergo eiusa etiam exemplar sive idea a qua agens in sua operatione dirigitar, in objecti ve movetur enim videtur m odratio de eo, quod agens ad operam.
dum movet, quod fati praestat) quam de eo, idi qm,' ut recte Rum opus perficiat, agens ipsum dirigitur. Id quod exemplar facit & ophrans, dum agitjaeque semper ideam ac snem respicit, ut sensui intimo notum est. Con- . sequenter exemplar, sive idea habet veram rationem causae, saltem objeffi- - Na, non minus, quam flais, nec adara . . O O s qua'