장음표시 사용
21쪽
. 16 nimirum sensum mire praestat, quae cerebro, et nervis adhaeret vis, quaeque tam multa , tamque magna in animalibus essicit, in i vegetabilibus desideratur . Ipsa vero Bruta anima, ita inter et hominem quam dissimiliter utraque insita virtus modificata non est Incredibilis rursus illa ratio , quae Ilomini privatim concessatam miras pari timentis operationes, tantas exeitat commotiones animorum,
tot ingeniorum dissimilitudines , ac molimina affert ae tot denique singularia , ac magna Phaenomena Suscitat , quot non praestat discrimina Absolutum vero illud discrimen, quo vegetabilia a fossilibus secerni BRUNo existimat , proficiscitur ne exeo , quod dum illa a quibusdam externis viribus applicitis assici possunt, protinus a motibus inde concitatis eadem tali pacto assiciantur, ut Phaenomena suae vitae conditioni propria , ae respondentia edant, dum
22쪽
'silia , ac corpora quaeque ex in nimi materia coalita nihil simile patiuntur Z Nonne haec quoque corpora suam vitam vivunt , Suaque ha- , bent ejusdem stadia, ortum, incre mentum , decrementum , et mortem Nonne internarum cauSSarum, viriumque actionibus obnoxia et ipsa sunt Nonne singulae earum partes viribus attractionis , gravitatis , atque assinia talis legibus sic obtemperant, ut EO- haerere , aut contra dividi queant, primisque nexibus relictis, cum aliis confluere, ac amice vinciri, intimeque conjungi, propriam conditionem, proprietates, qualitates, et Vires exuere , ac, noVis aSSumptis, aliam faciem, aliamve indolem prae se ferre, unde allae
Phaenomena exhibeant Z Quod si vero
animadvertamus ea non pauca, quae
docent principium vitae indidisse naturam , quo ob resolutionem Corporum destructo, haec non possint amplius restitui, crescere, multiplicari, aliasque evolutionis, et vitae Nicis-
23쪽
situdines subire, aliquid adhuc erit, quod BRu NONI jure possit opponi . Sed haec missa lubens faciam, ut ad ipsum contemplandum descendam a BRUNONE injectum doctrinae Suae praecipuum fundamentum. Ponit itaque primo id, quod vitam parit, stimulum esse in incitabilitatem, Seu vim solis animantibus propriam , et corporibus , in quibus vitale aliquid
est, proindeque plantis communem , ea ratione operantem, ut ejusdem effectus incitatio sit. Hoc vero stimulo , ubi excedat, incitabilitatem exhauriri, ubi contra deficiat, 'accumulari ita docet, ut utroque in CaSuob integrum incitamenti defectum mors necessario Sequatur , diserte tradit . Incitationem autem nil aliud esse arbitratur, quam Sensum, et motum, hoc
ipso , quod incitabilitatem nil aliud
esse arbitretur quam sensilitatem , atque irritabilitatem . II inc iuxta eum in ipso sensu , et motu non minus vita, quam proxima cauSSa consi Stit.
24쪽
ejusmodi principium, atque EX Eo recte vitae definitio deducitur Z Mihi
sane non videtur . Equidem concedo interitum vitalium virium ibi adesse, ubi nullus sensus, ac nulluS una motus supereSt; at plurimum . ereor, ne hujusmodi propositio e converso Stare nequeat. FacultaS porro cum ipso
actu, ut recte Physiologi docent, confundi non debet . Docent siquissem
facultatem non raro Superes e, quamquam eadem neque consuetarum inci antium caussarum poteState in actum
deducatur, neque aliis modis, aliisve insolitis artificiis adduci facile queat. Mihi sane si mala fortuna, quam superi aVertant, ViSus, aut auditus, morbi cuiusvis potentia, per aliquod temporis spatium interceptus , dem plusque fuisset, non illico putarem videndi, aut audiendi facultatem me jam amisisse . Sperarem enim adhue futurum et mihi Suspicato, vel naturae , vel artis viribus, quod evenit non
25쪽
raro aliis alterutro sensu privatis , quibus, impedimento sive visum, sive auditum intercipiente sublato , ipsius sensus libertas reddita est. Cum autem tunc SenSus , obice remoto, mihi restituatur, quod omnium judicio assequi, ubi facultas occiderit , impossibile est; nunc liquet apertissime, facultatem cum actione perperam confundi, atque illam sine hac ita SupereSSe, ut per se quidem exiStere tutissimum sit concludere . Sane , si BRUNONI eSset assentiendum, oporteret ex constituto vitae principio quaedam rationi pugnantia, atque absurda admittere , quosdam scilicet , iam mor-tUOS revera putare , in quibus vitae principia SuperSunt, atque adsunt adhuc facultates , imo post aliquod ipmpus eiusdem vitae actiones, functiones, ac phaenomena redeunt; et contra quosdam etiamnum vivos re-Putare , cum vitam iam exhauserunt. In ea profecto Sententia oporteret asphyxia oppreSSOS, aut mortem mene
26쪽
IItientes , seu eos , qui in aquam submersi , gastico carbonum , aliarumque mephitium vir u Protinus perculsi, licet nullum Sensus, et motus indicium
exhibeant, paullo poSt aeris, vel quovis alio Artis beneficio adjuti, recuperatis cerebri , nervorum , pulmo num, cordiS, vasorumque actionibus, motibusque excitantur, atque ad consueta vitae , et sanitatis ossicia redeunt, mortuos revera judicare: quod . apertissime repugnat. Oporteret rur- .sus in Apoplecticis toties vita omnimode privata organa existimare, quae internis , externisve sensibus moti hi usque voluntatis prospiciunt , quo ties sub morbi invasione Sen Suum , eorumque motuum abolitio accidit: Cum tamen utrisque non raro redeat omnis actio, ac tunc quoque in iisdem Perseveret Circuitus humorum, atque ex eo pendentes essectus supersint.
Si praeterea in ipso sensi litatis, atque irritabilitatis, seu incitabilitatis ac tu , vel incitatione , seu sentu, et
27쪽
motu, vita est, quemadmodum Bau Noacriter defendit, non in ipsa adhuc presenti facultate, cur paralySibus completis gangraena , et corruptio , aliaque interitus pedissequa perpetuo non superveniunt cur accidit , ut paralyticis membris Sen Su, et motu jam diu privatis post aliquot etiam ali nos uterque inopinato interdum revertat Z Id sane tantopere BRUNONIS . principiis adversum utique accidi SSe ,
non ostendunt modo luculentae Medicorum observationes, quae in eorum
libris occurrunt candide prolatae; ve- , rum Etiam procul dubio Ill. Praeceptoris RETILE gravissimum testimonium perhibet . Meminit in suis praelectionibus minoris cujusdam Ecclesiae Pastoris , qui etsi tam perfecta , atque ad decem annos protracta in seriorum artuum paralysi. laboraS-set, ut ex iisdem, quocunque licet validissimo stimulorum genere applicito, nulluS unquam sensus , nullusque ad motum nisus elici potuerit, utrum
28쪽
que tamen post tantum temporis Spatium ita repente recupera Vit, ut obmotionis libertatem, atque exquisitam sensus integritatem miraculi instar Sa- natus Videretur . Quemadmodum vero in istis omnibus casibus , de quibus hactenuS , etsi sensus, et motus nulli e SSent, Seu nulla esset incitatio, vita supererat, unde concludendum sit perperam in incitatione ideam vitae ita collocasse BRU-NOFEM , ut, ea poSita, vita Sit, ea Sublata, morS adsit; nonne contra minime mortua ea Animalia habenda essent, in quibus aliqua corporis particula irritabilitatis residuum aut in corde, aut in intestinis, aut in aliquo musculo retinet , caeteris nerviS , mUScum
iis, reliquisque partibus omni insita virtute privatis Z Id sane, licet absurdum, Sequeretur. Nam si dicas in ea saltem parte ob motum superstitem demonstrari, in ipso incitabilitatis actu vitam esse, non in proprietate, contrarium dici oportere quo ad Pe-
29쪽
culiarem quarundam partium vitam ex perimento demonstrabo, quod ad rem maxime facit. Cum ventriculum, at- que intestina e fele, quam mephitis viru paullo antea Ill. Praeceptor CxRMINAT Us perdiderat, evulsa, ac supra pavimentum coniecta, postquam diu, multumque peristallico motu acta es sent , primum refrigerata, deinde ob summi frigoris vim gelu constricta, omni iam motu privata inaruissent , sequenti die in calidam aquam demersa , reddita iam ipsis mollitie, interpositaeque pinguedini restituta fluis xilitate, motu instar vermium, seu permistallico iterum cieri coeperunt, qui diutissime superfuit. Porro arida illasntestina, aut mortua habeas, aut viva dicas, necesse est. Si primum dicas , quod iuxta BRUNONEM , qui id eam vitae non in proprietate, seu incitabilitate, sed in eiusmodi actione collocavit, necessario sequeretur ( cum nullum incitamentum praesto esset ) ,
dices quod motus ab iisdem deinceps
30쪽
intestinis recuperatus non sinit ad mitistere , qui sane superstitem in iisdem vitam delituisse aperte significat. Si alterum vero dicas, nimirum viva tunc quoque extitisse , cum gelu. inaruerant, atque omni motu destituta erant selis intestina , dices, quod ego contendo, ita nempe animalibus adhae- rere vitae principia insitis eorum proprietatibus , ut istae vita interdum gaudeant, etsi eiusdem praesentis nullum phaenomenon edant, proindeque
Proximam eius causSam , aut rationem, quae in facultate quaerenda erat, perperam in actu BRUNONEM Constituisse. Neque ullo modo videretur ratiooi consentanea ea BRUNONIS sententia , qua mutationes omnes , quibus obnoxia sunt animantia , et quae vitam vivunt corpora omnia, sive illaesamitatem respiciant , Sive morbos, sive eorum Curationes, ab uno stimulo deducit, atque explicat. Ita quo vult omnia, quae viventium partibus admoventur, sive interna, sive em