Iacobi Sacchi ... In principia theoriae brunonianae animadversiones

51쪽

6 ad eius existentiam evincendam valet quod alii observant, posita nimirum vitae definitione, quam BR UNO tr dit, necessario sequi stimulo fieri on mia. Quid enim inde S cum eadem vitae definitio, ut vidimus, non minus hypothetica v quam falsa siti. Etiam PgxTONis respublica suis legi-hus regitur , -iisque optimis eique

necessariis , quae tamen nobis inse vire non possunt: quia II omines non

eo quidem ordine , quem sibi fingebat omnium Philosophorum facile Princeps , at longe,alio ob communes

necessitates, et vitae commoda in Civilem societatem coaluerunt.

Non minus ergo Homo PLxTo-Nicus. qui nusquam est, quam BR UNONIAM Us ad entia rationis referri debet, quemadmodum ad ea BurroNius phlogiston a Sthaliana Schola co- flatum nuper referebat . Doleo quidem tantum Virum , cuiusmodi BRudio mihi semper erit , fervidae imaginationis potestati nimium tribuen

52쪽

tem vanas istas larvas sectasse , atque acre ', quo pollebat , ingenium eo contulisse , ut Medicinae Progrt ii us, tot excitatis disputationibus , e tririm Cis, ea aetate impedirentur , qti, Psias , perfectionem auspicabamur. Sed , ndi scio quo fato , nihil est tam absu

dum, quod non aliquis dixerit Philo

At videamus cur BRUNONI rur sus a sentiendum non sit dum incitabilitatem , seu irritabilitatem, et sensibili tatem, a stimulo in actum deriductam, ac pro vita assumptam, contendit, unam, simplicem , atque indi viduam proprietatem eqse solis Animantibus concessam . Mihi enim non videturi neque a dissimilibus a partibus unam pro fieisci posse facultatem, ne que ' re vera eandem proprietatem ia- omnibus praesto esse, eandemque viae rationem singulas habere. Cum enim animadvertente Illa Praeceptore BAR LETTto Philosophi doceant, organica corpora variis partibus constare v

53쪽

quarum singulae sibi propria, ae sp cifiea gaudeant figura , imo quae Pers 'iora sunt, ut Animalia, maiori

Eari. numero donentur , eaedem

pati A sive incrementum, veluti in Animalibus accidit, supcipiant partes,

sive reparatione egeant, eiusdem semper generis sint; neceSse omnino est, ut propria, ac distincta iisdem maneat structura . Secus enim ubi molecula, quae ad musculum spectat , ossibus apponeretur , aut tendinibus, quae Nervea est, in organicum quiddam , aesareo malosum oriretur . Si ergo nere cessaria maenet in singulis organicis

particulis dissimilitudo , si quaelibet

natura distincta est, si quae absolute differt non potes et eandem plane proprietatem referre; quomodo diversi' partibus adhaerens sensilitatis, atque irritabilitatis vis uua eademque erit Z Quomodo ruisus pro diversitate pariis quaelibet non disseret 8 Ubi autum disserat cur non ipsa vita pro partis discrimine diversa non orit Z Porro

54쪽

m , . sy l. rq Porro quamVis proximam naturam irritabilitatis, ac sensilitatis, tum primas utriusque caussas intimius scrutari no- his non liceat; alterutrum tamen ex essectibus ita, tamque tuto distinguere novimus, ut possimus non sine ratione, imo cum omni veritate defendere , tum sensilitatem, cum irritabilitatem pro diversa corporis parte 'non solo gradu diferre. Ne autem omnia adducam, et pauca tantum attingam,

quid aliud, nisijistud discrimen, sibi

volunt Crocus metallorum , et Cantharides, dum illo, qui nullam oculis vim infert ventriculi fibras assicit, ita

Pungit, atque exstimulat, ut vomitum moveat, atque hae, dum ventriculo parcunt, a organa urinalia lacessunt.

inflammant, atque ischuriam faciunt ZQuid Digitalis purpurea , quae netvum frontalem dolore speciatim 'ameit Z i Quidque alia multa hisce similia Z Comperitissimum est, inquit Magnus

B URSERius si a Tartaro emetico in Ve- , nas infuso ventriculum dumtaxat

55쪽

,, affici , vomitumque cieri; ab extra-- cto Pulsatillae nigrae ore sumpto,, oculos potissimum lacessi , inflab., marique et demum tantam cum

se iisdem oculis assinitatem habere S , , lanum furiosum, sive Belladonnam, si ut eius dilutum , et pulvis intri, si secus i datus iridem corruget, atque obliterato videatur (a) M. Nonne

Praeterea aer , qui nobis effunditur, et tepida aqua, quae nec levem molestiam aliis partibus inferunt, cor ita percellunt, ut aliquando torpens eius motus reviviscat Z Nonnensanguis. qui intestinorum , ac musculorum fibras ad contractionem non sollieitat applicitus, cor ita percellit, ut istud min. hi liter palpitando ignis celeritatem imitetur, aut lacessitum , cum iam conquieverit, ad motum iterum redeat , quemadmodum evenit, quando sanguis e vivo Animante in vix mactam tum, vel exanguem ieransfunditur

56쪽

, Praeter haec Opium, quod irria tabilitatem ( ut II ALLE Ri, CARMINATI , et FONTANAE experimenta docent l, intestinorum extinguit , dum cordi

propriam intendit s Hydrargyrum, quod

vi sua ad organa salivae speciatim contendit; virus hydrophobum, quod fauces praesertim aggredit uri pestis Contages, quae, licet per i universum corpus deducatur, non om n ia jam pessundat, dum bubones infert; viperinum virus quod ore assumptum, atque dem gluti tum innoxium , vulnere assusum

sanguini, , icterum lethargum , et mortem parit; quaedam venena, quae ictu cito perimunt , dum c ontra eorum Pocula morte carent; atq ue alia Sexcenta, nisi probeat pro varia corporis parte verum , atque absolutum se

silitatis , atque irritabilitatis discrimes

Praesto esse, nulla iam erunt argumentat, quibus possimus veritatem alia

quam physicis rationibus demonstrare . II ine accidix, ut hi etiam, qui multo ante BRUNONEM. crediderunt irritabili-

57쪽

s . tatis dissimile genus inter cordis fibras,

et musculares intestinorum , ac reliquarum partium irritabilium ideo non esse consstituendum, quod quaedam Venena, ipsumque Opium praesertim, dum ristas laedit, et destruit, illis parcit, ac potius excitat; agnoverint postea distinctum illud irritabilitatis diu ex genus ab II ALLgRo, ZIMERMANNO , aliisque

Statutum revera existere . Cognoverunt

siquidem adductum phaenomenon, tum alia non pauca, quorum ' quaedam a me proposita sunt, a m Iiori, vel minori, qua partes donantur irritabilitatis gradu, virtute, et robore non posse derivari . Fatentur itaque omnes quo ad irritabilitatem a ita necessario differre inter se humani corporis partes, quemadmodum sensilitare necessa

rio disserunt. 3 - - - . - .

Neque ex eo, quod nonnulla Pharmaca, aut quidam stimulit non unam tantum, sed complures viventis corporis partes assiciant , eorumque conditiones immutent, arguendum est

58쪽

mam, et simplicem remedii actionem, iacit unum Stimulum parem perpetuo esse pluribus, et dissimilibus mutationibus, atque effectibus praestandis. Id enim rectius , et verius ostendit in quibusdam remediis principium actionis multiplex esSe, non unum. Varia profecto principia actionis in uno, eodemque remedio esse posse quae in uno saepe notantur diversa elementa , ac pro vario horum discrimine dissimiles eorum cum aliis corporum particulis assinitates, ac diveris si, qui proinde ex iisdem nascuntur, effectus quod dicebam , aperte Simgnificant. Quod si etiam simplicissi mum remedium plures partes una assiciat, id non excludit, istas diverso Prorsus sensilitatis , atque irritabilitatis genere donari. Nam cum remedia non pauca per vim assinitatis etiam operentur , ita agere pOSSunt, ut quam vis simplicissima , ob eandem tamen proprietatem , partes sensu, atque irritabilitate diversas commoveant, EM

59쪽

ocitent, atquem mmutent: immutent nimirum pari modo , quo videmus Acidum aliquod simplex ob vim assinitatis cum terris, salibus, aut metallis intime copulari, quorum natura Prorsus dissimilis est, ac proprietates Plane diversae existunt.

Quod si ab hausto fumoso fale

no, aut optimo quocunque liquore ingentium virium , vel sumpta copia opipari cibi, non stomachi moedo, sed totius corporis compages una

excitetur, Omnesque actiones, ac functiones intendantur, tum etiam a minimi licet nervi laesione totum corpus clonicis motibus succutiatur; id nihil aliud ostendit, quam inter si gulas humani corporis partes nexum interesse, atque inter quasdam mirum consensum . Ut autem iste habeatur, non quidem aequalitas partium requia ritur; sed simplex relatio, ut Philosophi, loquuntur, sussicit. Relatio autem inentibus etiam natura inter se diversis haberi potest. Nonne ab exc itantibus

60쪽

animi affectibus totum corpus laetitia gestit, atque exultat 2 Nonne ipsum contra a deprimentibus perculsum confestim languet, et contabescit Ex eo autem , quod anima tantopere, ac diversimode pro Vario eiuS nutu corpus assiciat, quisnam inde dixerit illam corpori similem , et cum spiritu materiem confundet Z Neque suam mihi satis vallare videntur opinionem BRU-FoNIANI , quando ad eam tuendam

nobis obtrudunt nervos omnes ex eadem materie componi, atque ab uno cerebro omnes, veluti a trunco, ra

mos prodire. Id enim quo ad utram. que partem non adeo perspicuum est, ut ipsi fidentissime putant. Nam Ill. Praeceptor VOLT A scintillae electricae subsidio deprehendit alios nervos Sensui inservire , alios motui, neutri alios i qui profecto vitae inservient ;( veteri restituta Physiologorum do ctrina ), et Ili. MON Rous qui hanc dissie illimam Anatomes partem tamquam Spartam exornavit, nervos in