Iacobi Sacchi ... In principia theoriae brunonianae animadversiones

41쪽

cdige inducto supprrationem ' moventia non asserunt, si quasdam speciatim aegritudines curant, si denique eorum nonnulla validiora , igne etiam e XCe-Pto , mortuis iam carnibus applicita,( in quas sane stimuli actio nulla esse potest ) ea resolutionis, et Chemicae operationis phaenomena tunc quoque exhibent, quae vivis partibus admota edere solent Z IIaec sane tantum ponderis habent, ut mihi, qui concedo lubenter Caustica stimulo suo partim prodesse, certum ius praebeant a BRUNONisi Nis postulandi quod non minus rationi , quam experientia consentaneum est , nempe alio etiam actionis principio , quod a sibmulo plane diversum sit, ea remedia

maxime auxiliari. Luculentissimum vero exemplum alterius generis medicaminum, quae etsi stimulum aliquem habea ut, tamen non eo, sed alio sibi proprio principio applicata corpori paria sunt irritationibus adimendis , quo praesentiSSi

42쪽

ma fiant auxilia, asserunt Sedantia meis dicamenta, eorumque princeps Opium, Quidquid de huius remedii agendi ratione , ad quod tamquam ad sacram anchoram BR UNONIANI eonfugi sint, ipsi

dicant , ut ostendant, .Proprie non Sedare , stimulans esse, ac stimulando mitigare, aut tollere dolores, velint , nolint, concedant neceSSE ESt, non eos tantum moderari, atque auferre dolores, qui a vera debilitate originem ducunt, verum etiam illos, qui ab organico vitio, ab inflammatione , et virium incremento, atque ab incitamento quocunque nimio naScuntur. Cruciatus prope ingentes, quos ealculus biliaribus ductibus , renibus,

et vesicae adhaerens movet , quos tumor, ScirrhuS, et cancer Suscitant,

quosque ipsae etiam pectoris, alia rumque partium inflammationes subinde pariunt, Opium protinus mitigare, et tamdiu etiam tollere, quamdiu eius actio perdurat . tam nota cuique rei est, ut testimonia eorum, qui id

43쪽

observarunt. quorum plurima TRAMLEsi Us, ac MURRATUs speciatim alle gant , modo repetere idem esset, ac crambem , lut in proverbio est, recoet quere. Interea abs re non erit nunc meminisse duarum observationum , quas duobus ante annis in valditudinario Clinice ediscendae destina to Ill. Praeceptor FRAN us instituit, Prima est Firi, iniquo immanes do lores, et tetanu mutoties Opium leni bat , quoties offerebatur , quamquam

Praegrandis: schirrus ventriculo adhae eret, tui post obitum reserato abdomine apparuit. Altera Pueri est, in quo ex pleuro- peripneumonia decumbente tussim vehementissimam solum Opium avertebat, licet nondum dissuma imflammatio esset . Neque aliquis igninrare potest post Chirurgicas operationes , quae ingentibus saepe comitantur angoribus , Opium summo cum emo

lumeuto aegris impertiri Si itaque Opium eos etiam dolores removet, qui a nimia incitati

44쪽

sae fiunt, si spasmos, et: stracti nes solvit, atque avertit a nimio stimulo inductos, ubi simul deplentia Chirurgica omnino conveniunt, fa-

. tendum erit, eos rectissime scrutatos

Opii agendi rationem fuisse , qui dum

admittunt unum, in eo principium , quo cordis actionem stimulando inclitet, alterum i quoque in eo agnoscunt prope singulare, quod in cerebrum, et uer Vm operando, horum: vim, et .densum moderetur , atque imminuat . Quae quidem sententia non solum cum phaenomenia omnibus consentit, quae Opium parit, estque rationi consent nea , quae duo in eodem corpore acti nis principia praesto esse, quae in partes natura dissimiles alio modo se exerant, non eXcludit, imo admittit, ac revera oecurrere ostendit; verum etiam respondet experimentis, observationibusque,

quas in Ilomine,atque in omni pene Animalium genere II ALLE RUs, YoUNGI IUS, FONTANA , CARMINAT us, aliique Suscin

45쪽

Operunt, quasque MuRRAvus singillatim

commemorat.

Neque quidquam valet, quod opponunt, ut vim dissicultatis eludant, ex eo , quod Opium levi dosi datum stimulet, neque consopiat, nuere necessario, ipsum, dum maiori dosi exhibitum sedat , atque consopit, id non aliunde proficisci, quam ex eo, quod tanto stimulo exhausta incitabilitate languor, virium imminutio , seu im directa debilitas, ut loquuntur. Sequatur . Et sane quod primo tradunt generatim verum non est . 'Nam Saepe

levissima propinatum quantitate protinus sedare , ac praeterea dolores saepe removere, et somnum inducerct testantur superius adducti Praeclarissimi viri eodem prorsus tempore , quo calorem , ruborem faciei, ac cordis , arteriarumque motus incitatos permspexerunt . Quod deinde secundo loco Ponunti, si verum id esset , ad exhauriendam sane incitabilitatem quam minima dosis Opii , non maxima, te-

46쪽

quireretur . Cum enim in eo casu , in quo dolor saevit ob nimiam vim stimuli , status habeatur quam proximus illi, quo per exceSSum, ut vom ant , incitabilitas exhauritur , atque ea exhausta, ob debilitatem indire tam doloris cessatio , languor, Somnus , sopor, et mors Sequuntur, non

profecto multum Opii . sed quam

minimum sussiceret ad . eos dolores sedandos , qui a nimio stimulo prosicli Scuntur . Quam parum scilicet Opii, seu stimuli sussiceret ad eum exces sum asserendum , quem quies 3 Solammen dolorum , somnus , aliaque excipiunt secus quam accidere doceat experientia. IIaec i siquidem docet , ut Clinicorum neminem latet . in te

tano, atque opisthotono, in morbis inflammationi assinibus, doloribus luci atrocioribus , aliisque aegritudinibus, quae ab excessu virium fiunt , nisi liberali Opium detur quantita

te , nec dolores consopire, nec spasmmos solvere

47쪽

. n/ Equidem , clo siquorem a nodrimum altati volatiles, aetherem, talis que huiusmodi quasdam nervmum ahmitudines discutere s sed eas , quae a vera debilitate procreantur . Scio corticem aliquas odo algias, te e Phalaeas sistere A sed peryodicas, quam fomite a febribus, quae intermittunt, non dissimili, aut ex propria debilita- se fiunt: unde haec omnia in fibribus putridis etiam conveniant, a quis busto pium excluditur. Omnes autem

medere nervorum turbas , omnes consopire dolores , , cuiuscunque generis sint, atque a quacunque caussa illati ii id faene unius Opii est. Quod quidem privilegium ex solo stimulo explicare nec possunt BRUN IANi , nec poterit unquam qui a discrimen istud ex eo studet derivare , quod in hoc pharmaco stimuli vis maeior sit, quam in caeteris Stimulantibus reperiatur. Si haec enim una esset discrimminis . Caussa, aucta dosi, secus a que accidat, obvium esset eam re

48쪽

movere, ac proinde Opii vim hoc

modo ad patem gradum, atque actionis Cacitatem evehere ; quod observationi repugnat . Nam Opii vis

maior a maiori aliorum remedioruM copia nullo modo compenSatur . lQui praeterea putant a priori ,

aeu a mechanice, qua agere postunt, et humanum corpus assicere remedia, tuto assequi eorum facultat*s, quibua aegrorum rationibus conducint , videntur ignorare, opus es e plenum aleae, ac generatim vanum, cum pra sertim . nec Semper tutissimum sty easdem facultates ab affectibus prospicere Non enim tota essectus ratio, quam remedium humgnum corpqs a siceiis exerit, in eo uno continetur; sed non parum eadem pendet ab aegri cui impertitur, propria constitutione ex singularibus sit 3 rerum non naturalium uSu nascentibus proprietatibus orta, tum, eluidem peculiari conditione a variis morbi caussis, ac compli*ationibus profect* . Hinc eve-

49쪽

nit , ut non raro qui in adversam valetudinem incidit ea animo refugiat, vixque ore assumpta reiiciat , quae antea palato grata , et Stomacho apta avidissime vorabat, aut contra e Saeniquadam voluptate Carbonem, Gypsum, a Iisque absurda , quae alias prorsus horruiSSet , Spretis cupediis , aliisque deliciis ciborum, appetat, ae. sumat. Inde etiam accidit, ut nunc suavissima odore ei videantur, quae alias halitu gravia , ac tetra prorsus erant. II ine demum sequitur, ut idem pha macum modo adstringens , modo laxans videatur, aut vires nunc erigat,

nunc deprimat . Caeterum si id otiane, quod II minis , aut cuiusque Animantis cor pus assidit nil aliud est, quam stimu

lus , in eo sane stimulorum Summa atque incitamentum tam continue augebiter, ut nulli iam morbi praestio

sint ex viribus imminutis, seu Sup-- pressis. Erunt nimirum ex iis em op

pressis omnes , ac proinde eiusmodi

50쪽

erunt , qui nullam curationem admittent ; quoniam iuxta BRUNONE nullum nobis suppetit remedium, Sive Artis morborum medicatricis instrumentum , quod stimulans non sit. Ex quo quidem necesSario sequitur, ut ipse debeat, omnino admittere , quod absurdum habetur, nempe id tollere morbum , quod morbum peperit. Sed neque, ubi omnia in Animalibus obvia phaenomena ope Stim muli possent explicari, tutissima esset BR UNONis illatio , omnia nimirum Stimulo fieri quemadmodum temerarium ESSet cum eo credere hoc plane hypothetico principio Medicinam adhue

coniecturalem Artem in veram, Certamque scientiam ab eo primum redactam fuisse . Ad illud porro principium constituendum, ac veluti prae-Sens , aut existens demonstrandum satis non est cum BR UNONE possibilo reputare. Non enim id omne , quod possibile est, reapse existit. Neque