장음표시 사용
551쪽
ipse alit, se excreet. Illi multo est O , multa potione opus est, multo oleo, longa denique opera; tibi continget Virtus sine apparatu, sine impensa. Quidquid facere te potest bonum, tecum est. Quid tibi opus est ut sis bolius 2 Vellet Quid aulem melius potes vel
Io, quam cripere te huic servituti, quae omnes premit; quam mancipia quoque conditionis extremae, et in his sordibus nata , Omni modo exuere conantur74 Peculium suum, quod comparaverunt ventre fraudato, pro capite numerant; tu non concupisces quan
tocumque ad libertatem. pervenire, qui in illa te pu
giler inexercitati, etiamsi pugnos et plagas Ierre Possint , solem lamensa e Ierre non Possunt. Multo oleo. Haec item ad athletas. quorum crebra unctio. DPMtis. elle. Stoici enim una animi opera ad fi: pie uitam emicari, et proinde eam disci posse censet,ant: quod dogma Aecilli sunt Contra Sophistas, virtutem eouteudentes disci nou Posse: qua de re Socratis tempore tantopere inter se digladiqtos esse Philosoplios e Platone constat. Hine Seneca de Benes. III, i8: Nulli yraeelusa est virtus , Omnibus patet. ωnnes admittit. ΕP. xc , bomm fieri. Eo spectat Euripideum ap. Aristot. Polit. v. 9: ε- ό bonus est 'qui esse velit. Dinuem autem illum Poeticam ratioueiu , qua Philosoplitautiquiores impetum iogenii insignem, studium et emendationem morum inlatui euidam divino, commercio eum Deo ascribebant, atque siue eo magnum virum fieri negabant, Stoici repudiabant, nee quidquam nisi saeuitatem et indolem coguOseendi ne eogitandi a Deo homini esse datam utitur aliter, ideoque nulla idetis inuatas, couceptus aut tale quid concedebaut: omnia ab homine aequiti doceutes sua sponte et Proprio marte, tiuae Bd e gnitionis et voluntatis eniendationem spectent. es. Lipsit Mantid. li, ro. Riahi. Pectilium suum. Redimere se aere suo servi solent. Vide, si lubet, me
.d Tueiti XLV Annalium. L Ps. Pro ite. Id est pro libertate:
nam servi eaput nou habebant. Lms. Tra non e cupisces. Parin istis Epictetus Dissert. IV. cap. I et Pro ista quae putatur libertiae alii ae suamn-diant . alii se Praeciyitant; est etiam iam lotae ut bes Derierunt ; et tu ob Meram. Ob inrtutiarum experiem , Obtutam libertatem nihil evias lassioris Verii autem hace libertas, quam intelligutit . est finis philosophiae , ait Simpli eius: Illa nimirtim, in qua a
Parente et auctore Deoρι oducti sumus, ut neque formidemus quidquam, nec doleamus , neque ulli deleriori naturae aut rei se ramus. Et hue spectat illud p:iradoxum decretum et solum sapientem liberum e fio. L s. Quanticumquo Quantocumque ma teliam. Stai . - Int. Quui ocumquep etio haec tibi libertas eousiare de-
552쪽
ias natum uid ad arcam tuam respicis ' emi noni, test. Itaque in tabellas vanum coniicitur minionlibertatis; quam nec qui emerunt habent, non tiui. vendiderunt. Tibi des oportet istud honiam , n to p las. Libera .le primum metu mortis; illa nobis primum iii gum imponit; deinde metu paupertatis. Si ἡvis scire quam nihil in illa mali sit, compara inlcyso pauperum et divitum vultus. Sue pius pauper otsi destitis ridet: nulla sollicitudo in alto est; etiam si 'qua incidit curn , velut nubes levis transit. Horum, qui selices vocantur, hilaritas sicia est , aut gravis cisi', purata tristitia; eo quidem gravior, quia interdum
non licet palam esse miseros, Sed inter aerumnas, cor ipsum e Xedentes , necesse est agere se licenti Suc- et
pius hoc exemplo mihi utendum est; enim ullo efficacius exprimitur hin humanae Vitae mimus, qui nobis Partes has. quas male agamuS, assignat. Ille qui in scunn elutus incedit, et haec resupinus dicit:
En impero . Irgias mihi liquit Pelops,
Tu llas, manumis icinis , qtiae pPud cen horem erant. Nempe varii tuo lis nisu urnis viis Procedehat, ii
ex lusiit. Iustin. Tit. V eollisi i ieet. Oui plenam libertatem coram clueban-
Huel. . i. sincero magis ς iudio. Ire alto est. l. in interiore animire exesu; alti radites egit ita imo et Prosundo pectore. Iitih . murata, υπουλος; metaphora, pro celata. Ruλk. Eo quidem R. A. b. e. Non et uia idc/u. Schw. Vtiae νnimus. Ex liae comparatioue satis Dutiqua Augusti die tum siti xit notissimum ni Sueton. octav. 93.
nem quamcumque Personam P Ctia ιυ 'osuerit . eam decore exsequi et sustinere : sic et bonum quanιcum
que fortuna dederit. Nam et hare, ait non. -Itit mriria , aliqimrido
553쪽
Qua Pomo ab Helles atque ab Ionio mari Urgetur Dissimos;
servus est; quinque modios accipit, et quinque des narios. Ille qui superbus, atque impotens, et fiducia virium tumidus ait:
Quod nisi quieris, mi Me, hae dextra occides
diurnum accipit, in centunculo dormit. Idem de istis licet omnibus dicas, quos, Supra Capita hominum supraque turbam, delicatos lectica suspendit; omnium istorum personata selicitas est. Contemnes illos : si
despoliaveris. Equum empturus, solvi iubes stratum; detrahis vestimenta venalibus, ne qua vitia corporis lateant i hominem involutum aestimas Mangones ,
quidquid est quod displiceat, aliquo lenocinio abscondunt; itinue ementibus ornamenta ipsa suspecta sunt: sive crus alligatum , sive brachium aspiceres,
nudari iuberes, et ipsum tibi corpus ostendi. Vides illum Scythiae Sarmatiaeve regem, insigni capi iis de-
Isthmos. versus sunt ex Attii tragoedia Λueo, qtiorum primum asscrt Quintil. Iustit. or. IX, I o. Ruh .
Set ua. . . denarios. M. ita mensuat
quotidie enim aeripiebant trinas qui-riasve sarris libras, Senecae tempore ἔuam temporum diversitas et hae tu revaluera, atque conditici servorum. Cf. Ηeytili opus: acad. I p. 2SI sq. Servus itaque quotannis constabat 33έ fraucos , quisque autem nostr mun murariorum 375, computant. Μυ ira, ut vidi ex Ephemerid. Gotting. anui x8or. Dr. 44. R a. Diumviri aeri . Denarium et iner.eedulain. Lips. Cantia uti .a strato vili sereorum. cf. Cclo ap. Feitum in voce Prohi-MN. ubi avis Fro viam laete l-batur in centunculo , uolaute Grou
sol. est: sub sentone. Revocavit iam Gronovius, volente .ipsio et Grutero, quod ad oram ecl. Erasm. apparuit . firmatum omnibus. Palat. et Exsord. Antea ooena lo. Rulik.
Stratum. Cf. Ep. 47, 34, i ut. AP puleius de Deo Socratis p. 244 Vol. Il bip.: Neque in emendia equisieras consideramus et baltei relimina in ieimus et ornatissimae cerinois disicias contem amur. . . . . sed istis omnibus exuMiis ammolitis equum imum nudiam. . . . contemtamur etc. Bubh. Item Macrobius: Q iemad-- m Multus eat . Vin emmurus equum , non Usum inspicit. sed straliam eius et faenum ; sic est, sui hominem ex Peste, aut o ditione . quas modo insιis neu ia circumdata eει.
554쪽
corum 2 si vis illum aestimare, totumque scire qualis sit, fasciam solve: multum mali sub illa latet. Quid de aliis loquor 2 si perpendere te voles, Sepone Pecuniam, domum, dignitatem ; intus te ipse considera. Nunc , qualis sis , aliis credis. Vale.
sesam. I. e. diadema. insigne regum. Nam hoc non aliud erat, quam caseia. aut sitia capiti circumdata. Limius Mutium mali sub illa latet. Regis cuiuspiam dictum ad mulierculam admirantem: O multet, litiue pannum humi taeentem non tollas, at scias quantum mesi sub eo luteati DPs.
Amico , qui de ingrato quodam questus erat, remondet, hoc periculum neque mitari posse, neque dcfugiendum esse, quum magni referat, gratum reperisse. Quia occasione data quaestiones nonnullas de beneficiis dandis , quas in libris δε beneficiis non satis e si Merat, pertractat. Ac primum quΠα-rit , an et illi, qui profuit nobis, si postea nocueris, Mel Plias
quam antea profuerat, gratiae reserendae sint ῖ Negabit se, erus iureconstatus , nulla animi, quo et beneficia et iniuriae constant , ratione habita. Vir bonus autem magis benenciam quam iniuriam aestimabit. Gyiens enim , cui uni notum est , quid grιgeque res ideoque animus in tali re aestimari debeat, gaetiam scit referre , recte Merbi proprietate seroata. Quae quidem sententia de sulento non est Paradoxonr facilis enim osciorum Pars est referre gratiam, et scientia haec est maioris prolii, quam Moluntas sine illa. At non solum gratiam referre scit sapiens, sed etiam cUil debere gratiam et referre. Nam gratitudo cum sensu hilai statis et laetitiae coniuncta est, tum in Oseflcio sita est et Mirtus. Vnde si ut grati beati, ingrati miseri
sint. Quae quidum ansam maebent Senecae, in laudes sapientis ex3Patiaruli, ut qui in omnibus rebus aequanimitatem et humanitatem pracstat , iamque Fernit ca, Propter quae Mulguo ma-
555쪽
lignum insanis, ut gratias esse possit. Nam ex hac Parte Polνnaxmia imprimenta homini tis,urgunt, qui gratus esse Petit ' Attamen in m omnes Con1entitant, ram referrendam benU Nemcn- tibiis gratiam.
Quereris incidisse te in hominem ingratum. - SihOC nunc primum, age aut fortunae, aut diligentiae tuae grati iis . Sed nillil sacere hoc loco diligentia potest , nisi te malignum : nam, si hoc periculum vitare volueris, non dabis beneficia; ita, ne apud alium percant, apud te peribunt. Non respondeant potius,
Iuam non dentur: et pOSt malam segetem serendum
est. Suepe', quidquid perierat assidua infelicis soli
2 Sterilitate , unius anni restituit ubertas. Est tanti, sit gratum invenias, experiri et ingratos. Nemo habet tum certam in beneficiis manum , ut non saepe sui Iatur: abo Prent, ut aliquando haereant. Post nati a gium in avia tota tantur; foeneratorem non fugat a sorocoacto P. Cito inerti otio vita torpebit, si relinquendum est quidquid offendit. Te vero benigniorem haec ipsa a es faciat: nam cuius rei eventus incertus est, id, ut ali luando Pro Cedat, saepG lentandum est.
a Sed de isto satis multa in his libris loquuti sumus. qui de Benesciis inscribuntur; illud magis quaeren-
ωint te Peribunt. Quia carebis ipse voluptate, elua Duilii r homo qui Inr
mul. si Deo plaeet ei lilii IIur. quod quoniam bene Labere censuit Ridih. vellem nobis tulerPretatus esset. Schin.
556쪽
dum videtur, quod non satis ut existimo explicatum est; an is, qui prosuli nobis, si Postea nocuit, paria
secerit, et nos debito solverit. Adiice, si vis, et illud: multo plus postea nocuit, quam ante profuerat. Si rectam illam rigidi iudicis sententiam quaeris, ulterum ab altero absolvet, et dicet: Quamvis iniuriae praeponderent, tamen beneficiis donetur, quod Euxiniuria superest. Plus nocuit 2 sed prius prosuill itaque habeatur et temporis ratio. Iam illa muni sestio Pa 4 sunt, quam ut admoneri debeas, quaerendum csSe,' quam libenter pro lacrit, quam in itus nocuerit; quoniam animo et benesicia et iniuriae constant. Nesui beneficium dare : victus sum aut verecundia , aut instantis pertinacia, aut spe. Eo animo quidque debetur, quo datur; nec, quantum sit, sed a quali profectum voluntate, perpenditur. Nunc coniectura tol
latur. Et illud beneficium suit; et hoc. quod modum s
benescii prioris excessit, iniuria est. Vir bonus utrosque calculos sic ponit, ut se ipse circumscribat; boneficio adiicit, iniuriae demit: alter ille remissior iudex, quem esse me malo, iniuriae oblivisci debebit, ossicii meminisse. ει IIoe certe, inquit, iustitiae convenit, suum cuique reddere, beneficio gratiam, iniuriae talionem, aut certe malam gratiam. D Verum so Pit istud , quum alius iniuriam fecerit, alius benescium dederit: nam , si idem est, heneficio vis iniuriae exstinguitur. Nam cui, Eliam Si merita non antecessissent, oportebat ignosci, post beneficia laedenti plus quam venia debetur. Non pono utri lue par pretium : pluris aestimo beneficium , quam iniuriam.
Non satis. . . ext=Iieatum est. Attigit tamen lib. II l. de Benes. en'. Se ipse circumscribat. Decipiat se et ultro fallat in hoe calculo. Lip . - Iiis suum in inuat in hae suppiitati me. R ιhk. Pluris aestimo beneflatum , quam iniuriam. Int. Longe milii aut iiiiiiiis
557쪽
L. ANNALI SENECAE Non omnes grati debere sciunt beneficium: potest etiam imprudens , et rudis, et nus e turba , utique dum larope est ab accepto ; ignorat autem, quantum
, debeai: uni Sapienti notum est, quanti res quaeque taxanda sit. Nam ille , de quo loquebar modo , stul
lus , cliam si bonae voluntatis est, aut minus quam
debet, nut tempore, aut, quo non debet, loco reddit; id quod reserendum est, effundit atque abiicit. Mira in quibusdam rebus Verborum proprietas est; et consuetudo sermonis antiqui quaedam esticacissimis et officia docentibus notis signat. Sic certe solemus
Ioqui: is Ille illi gratiam retulit. is Referre, est ultro, , quod debeas , asserre. Non dicimus gratiam reddidis et reddunt enim, et qui reposcuntur, et qui inviti, et qui tibi libet, et qui per alium. Non dicimus reposui beneficium, aut soluit nullum nobis placuit, quod
aeri alieno convenit, Verbum. Referre, est ad eum , a quo acceperis, serre : haec vox significat voluntariam relationem : qui retulit, ipse se appellavit. Sapiens omnia examinabit Secuin ; quantum acceperit, a quo, quando, ubi, quemadmodum. Ilaque negamus, quemquam Seiro gratiam referre, nisi Sapientem: non
magis quam beneficium dare quisquam scit, nisi Sa-
erit stiluere beneficitim, qtiam iniuriarii vindicare, quia milito magis
beneficio moveor, quam iniuria. Potest etiam in radens. I. stultus, quem opponit sapienti . gratus esse potest . sed nescit quantum debeat, rationem non liabens temporis, animi et . quo heriosicia dabatitur. MM. Dtim με ope est ab acculo. Quae vulgo liis ndiiciebantiar verba , reddere benescium et Pensare, a Mureto ex eouieci. isto modo digesta erant, quuin tu ediit. vel t. et ms. c. aliisque nonnullis Iegerentur, sed absurdo modo disiecta: quo ipso iam antis intelligebatur. esse ex scholio quo tu invecta: ignorant autem eadem verba
probatissimi quinque codices, Arg. b. Par. b. d. Pine. Mod. Ops. Sin M.
- Vtique dum prῬe est ab acceyt . I. e. in recenti henesteio , quod non-diim excidit. Nam vulgus vetustioris obliviscitur. Lips.
R in dicimus: gratiam reddidit.
Raro saltem Decurrit, V. e. nP. Sall.
558쪽
piens; hic scilicet, qui magis dato gaudet, quam alius
accepto. εHoc aliquis inter illa numerat, quae videmur inopinata omnibus dicere παραδοξα Graeci vocant , et ait: Nemo ergo scit praeter Sapientem referre gra. Loiiam 2 ergo nec, quod debet creditori suo, reponere quisquam scit alius 3 nec, quum emit aliquam rem, pretium venditori persolvere - Ne nobis fiat invidia, scito idem dicere Epicurum. Metrodorus certe nit, u solum Sapientem referre gratiam scire. is Deinde idem admiratur, quum dicimus: e Solus Sapiens scit amare; solus Sapiens amicus os t. is Atqui et amoris , et amicitiae pars est, referre gratiam; imo hoc magis vulgare est, et in plures cadit, quam vera amicitia.
Deinde idem admiratur, quod dicimus, et fidem nisi in Sapiente non exse; ra tanquam non ipse idem dicat. An tibi videtur silem habere, qui referre gratiam
nescit ' Desinant itaque infamare nos, tanquam incredibilia iactantes ; et sciant, apud Sapientem esse ipsa honesta. apud vulgum simulacra rerum honestarum et efiigies. Nemo reserre gratiam scit . nisi Sapiens: Stultus quoque, utcumque sit, et quemadmodum potest, reserat; scientia illi potius, quam voluntas desit. Velle non discitur. Sapiensjnter se omnia comparabit: maius enim aut minus sit quamvis idem sit) tempore , loco , causa. Saepe enim hoc non po-
Metrodorus. Auditor et amima El,leuri. Multa scripsit, quae omnia Perierant. CL ad Ε . VI, 6. Mhλ. Deinde idem. Metrodorus. qui ut Epieureus eum Stoicia aeerrime di gladiatus est, ideoque illa paradoxa impugnavit. Rul λ.
Solus sayiens scis. . . est. Quoniam
ille solus dignos re potest, quae houa quum amore, tum amieitia digna sunt. Egregie de hae re, ut solet. dixserit Epieietus in Diss. Arrian. II, 22. CL
opus insulserunt, denique enim in
559쪽
iucco diviti ac in il o murn insusae , quod opporti ine lati mille de navit. Multum enim interest, donaveris an suCCH Preris; servaverit illum tua liberalitas, an instruxerit. Saepe . quod datur, exiguum est; quod Sequitur ex eo, magnum. Quantum autem existimus interESse , utrum aliquis de arca , quod praestaret, sumpserit, an beneficium acceperit, ut daret 8Sed ne in eadem, quae satis scrutati Sumus, revolvamur; in hac conalia rationc beneficii et iniuria ovi P honus iudicabit quidem, quod erit aequissimum; sed beneficio savcbit: in hanc erit partem proclivior. Plurimum autem momenti persona solet uisse Pre in rebus eiusmodi. Dedisti mihi beneficium in servo: iniurium fecisti in patre; servasti mihi filium, sed patrem abstulisti. Alia deinceps, per quae Procedit omnis Collatio, Pro scutietur : et . Si pusillum crit. quod intersit. dissimulabit: etiam , si multum suevit. sedJ si id donari salva pietate ac side poterit, Te
ntiniιs m. Scit . duini praestaret, stιmys. Sic Seli . . Iuli, h. edidit: quod yra strabat , sumpse l. Lipsius, cum Vulgg. uxque ad ipsum: Ouod dederat, sumyserit: ire, inquit ille , intrica ut libri, et liaec Murcliana praeter ipsos. II PH : quantiam rautem , existιmas. interest titrum aliquid quod dederiat. Dol quod PraestaDat, sum serιt an bene si iιm. Alludunt alii. et Erasini quidem codices: utrum aliquis de ruta quod Pra straret, sum serrat. Idem Lipsius eo iocit de Data corruseium csse pro de arca quod Groii ovius et Ruli L. sequuti sunt. Selisus est, Lipsio cxplicati te: Quid censes . itiquit, tule-T Sse, iitrum ali diis itumo et ab arca, Parialii ita Pecuuiniit sumpsi riti au ..tν ,sset Leite sicere . hei elicium nece. petit' id est . ipse mutuum sumptumulieri dederit Z ldelia explicat Grono invius a Ilulikopsita ciuitu, : De hi ire- seio loquitur, intermiscens elegati terii Alcitu in Acriti Ouc Ii de pecunia, ε 1aedonio et ex parato de arca; promitur: Virum a se solo exi, enderit et si iis utiliis Licidia tibiis tu dau lo Leneficio usus sit, an advocaverit alietan .et v isti ratu secetit, rit amico mutuurudaret. Sed ne. . . scrutati sumus. Iu libris
riani iacglisci utiam benesi uim. Si Pusilliam erit, quod intersit. Si non inulto maior erit tuitiria Leuescio . si Parva est differetilia, eius la oriliabebit rati ii ii .
560쪽
mittet; id est, si ad ipsum tota pertinebit iniuria.
Summa Dei haec est: sacilis erit in commutando ; patietur plus imputari sibi. Invitus beneficium per compensationem iniuriae solvet: in lianc partem inclitiu-bit, huc verget, ut cupiat debere gratiam, Cupi ut reserre. Errat enim, si quis beneficium accipit libell- Q. lius, quam reddit. Quanto hilarior est qui solvit qDam qui mutuatur, tanto debet laetior esse qui se maximo aere alietio accepti beneficii exonerat, quum clui quum maximo Obligatur. Nam in hoc. quoque saliuntur iti- grati, quod cruditori quidem , praeter Sortem, extruordinem numerant; beneficiorum aulem ti Sum ESSE
gratuitum putant. Et illa crescunt mora ; tanto lia Cplus solvendum est, quanto lardius. Ingratus est. qui beneficium reddit sine usura. Itaque huius io sito vel habebitur ratio, quum conserentur acceptu
omnia facienda sunt, ut quam gratissimi simus; nostrum enim hoc bonum est: quemadmodum iustitia non est, ut vulgo Creditur, ad alios pertinens; maxima pars eius in se redit. Nemo non, quum allori prodest, sibi prosuit. Non eo nomine dico, quod vo- ι:Iet adiuva Pu adiutus, Protegere defensus, quod bonum .
Particulam sed ex ficholio irrePsime. et lithetis ill iiii eum Mur. Prorsus alitecturus e tant, nisi udiectam dedissent vetetus libri quos novimus
Piatietur plus ini rutari sibi. Phis beneficii quam acceperit, ut facili Oellat tu inriae cuin benesicio eoru Peusatio, etia in si reipsit iniuiis sit hcnelietum iniuria. αμαι refrae. Mallet referre he-ncsicium quam coulpensationis gratia liberari. qtuquum maxime obligatur. Vulgo, inde a Lipsio, quam qui acet- Pictis Pium MNX. etc. Scilicet itiniores lihri lion mini vocati. acri ens ex sebolio tu fulserant, alii alio loco interpolantes. Schw.2 'iam in hoc. . . numerant. Siqi Pu :Vsurus, aut mi grati testandi causa , et ivxto titiiturius, ne sortis sol illic mora lanc usura ini solvendarum fiat molestior. Ruhk. Nosti tini enim hoc bluinna est. Sic meliores libri, iiou, ut vulgo, nostrument ιν in hoc bonum. Schw.-liit. Ipsi