장음표시 사용
561쪽
L- ANNAEI SENECAE exemplum circuitu ad iacientem revertitur; sicut mala exempla recidunt in auctores, nec ulla mise-
vatio contingit his qui patiuntur iniurias, quas posse fieri, iaciendo docuerunt: sed quod virtutum omnium
q pretium in ipsis est. Non enim exercentiar ad praemium : recte tacti , secisse merces est. Gratus sum ,
non ut alius mihi libentius praestet, priori irritatus exemplo, sed ut rem iucundissimam ac pulcherrimam faciam. Gratus sum, non quia expedit, sed quia iuvat. Hoc ut scias ita esse: si gratum esse non licebit, nisi ut videar ingratus; si reddere beneficium non aliter quam per speciem iniuriae potero; aequissimo animo ad honestum consilium, per mediam infamiam, s tendam. Nemo mihi videtiar pluris aestima re virtutem, nemo illi magis esse devotus, quam qui boni viri famam perdidit, ne Conscientiam perderet. Itaque, ut dixi, maiore tuo, quam alterius bono. gratus es. Jlli enim vulgaris et quotidiana res conligit, recipere quod dederat; tibi magna, et ex beatissimo animi ad statu Prosecta , gratum fuisse. Nam si malitia misero
sucit, virtus beatos, gratum autem osse virtus est; rem usitatam reddidisti, inaestimabilem consequutus . es, Conscientiam grati; quae nisi in animum divinum sortunatumque non perVenit. In contrarium autem huic assectum summa infelicitas urget. Nemo, si ingratus est , non miser erit:
Sed quod Dilutum omnium. e l. ΕΑt stoierim dogma salix notum, virtutem propter ipsam esse exerton
Si gratum esse. . . . ingratus. Si
ntilla mihi alia via gratiam reserendivnleret, quam si aliquid faceremelilod me ip tim traheret in suspieionem ingenti animi. Infelicitas urget. His verbis desinit
optimus noster cod. Arg. b. Seliis. Non miser erit. Pro hae vulg. et . Seh.. scribit miser trit, omisso non: ε Quae negativa particula. inquit, imperite inserta ab his, sini non viderant opponi a Seneca ista, Nem ... reli, et,
statim esI. . Elim dem tamen sensum
Praebet vulgata: postqnam enim dixit
562쪽
non dissero illum, statim miser est. Itaque ingrati
esse vitemus, non aliena causa, sed nostra. Minimum a
ex nequitiI levissimumque ad alios redundat; quod pessimum ex illa est, et ut ita dicam) spississimum ,
domi remanet, et premit habentem: quemadmodum Attalus noster dicere solebat: ci Malitia ipsa maximam partem veneni sui bibit. D Illud venenum, quod serpentes in alienam perniciem proserunt. Sine sua continent, non est huic simile; hoc, habentibus pessimum est. Torquet ingratus se, et macerat; odit quae nc- 22 cepit, quia redditurus est, et extenuat; iniurias vero dilatat atque auget. Quid autem eo miserius , Cul b neficia excidunt, haerent iniuriae 2 At contra Sapientia exornat omne benescium ac sibi ipsa commendat et se assidua eius commemoratione delectat. Malis una voluptas est, et haec brevis, dum accipiunt he- nescia ; ex quibus Sapienti longum gaudium manet ac perenne. Non enim illum acc*ere . sed accepisse delectat; quod immortale est et assiduum. Illa contemnit, quibus laesus est; nec obliviscitur per negligentiam , sed volens. Non vertit omnia in peius, a nec quaerit cui imputet casum; et peccata hominum ad sor lunam potius refert. Non culumniator verbis,
nec vultus; quidquid accidit, benigne interpretando levat; non ossensae potius, quam beneficii meminit.
nemo non miser erit, addit non dif-Iero, i. e. nou est siturus miser, iam
Θωissimum. Suspiratur Pincia 'nus pessissimum : et ita sano quidem libri. Tamen non molem : at eur gitur praefatue tit ita dicam ' non quia vox innsitata, sed quia metaphora audaeior videri possit. Li s. Attalus. CL de lioe Stoico eo tem
cherrime. Ita Hierax Pythagoricus rInitima. i timie. et malitia ab auctore inci ene , in illum quι asscitur , re- ndiae. Sed ψstim araetorem myrimis laedit . minus eum qui patitur. Et infra: Ita quis is improbus yrius malitiam suam ipse bibit et degustiat, Priusquam in alios epillas. Dicas ex
563쪽
L. A XAEI SENECAEa 4 Quantum potest, in priore .ac meliore se memoria detinet; nec mutat animum adversus bene meritos, nisi inultum male facta praecedunt, et manifestum etiam conniventi discrimen est: tunc quoque in hoc duntaxat . ut talis sit post maiorem iniuriam , qualis ante beneficium. Nam quum beneficio par est iniuria, 25 aliquid in animo honevolentiae remanet. Quemadmodum i cus sententiis paribus absolvitur, et Semper;
quidquid dubium est, humanitas inclinat in melius: sic animus Sapientis, ubi paria maleficiis merita sunt, desinet quidem debere, sed non desinet velle debere; et hoc secit, quod qui post tabulas novas solvunt.
Nemo autem gratus csse potest, nisi contempserit ista , propter quae vulgus insanit. Si reset re vis gra iam , et in exsilium eundum est, et effundendus Sanguis, et suscipienda egestas, et ipsa innocentia Saepe maculanda, indignisque obiicienda rumoribus.
26 Non parvo sibi constat homo gratus. Nihil carius nos limamus, quam beneficium, qua in diu petisaus; nihil vilius, quum accepimus. Quaeris quid sit, quod oblivionem acceptorum nobis faciat Τ Cupiditas accipiendorum. Cogitamus, non quid impetratum, sed
illo silmpsisse nostrum: quem etiam ville Epi t. LxxxviI. L s. Hoc Iacie , quod qui post tabulas. Ε Piueiani duobus libris haec sunt, et boni argiliiqtie sensus: tameu meus auctior: me Deit , quod qui accepto
Pudem praestaDerat usuram Mel huius 4 modi remittit, Mel tabulas noυas sol it.
Alii assidenti quid dico, haereo. Λ glossulis, aut interpolatione , haec omnia esse Z vix probabile est. reu-tabam obiter: hoo Iaciet , quod qui
a πιο quod Praeroga erat . usuram 1 et citis modum remittit; Mel, tabulis
noMis , aesWie. Sed haud satis haec sententiae applico. LUs. - Iani inde a Solone hie mox in ra bus publicis
ad incitas redactis iis ita tus erat, ut tabulas nova' acerent, i. e. aes alienum remit tercnt, et novi deinceps codices siditent. Bonus tamen vir vel tali in rerum turitatione pactum suum scrvare solet. Rutik. Ima innocentia sa e maeulanda.
Non qliod aliquid indignum viro hono ad millere ueheam iis, aed quod ipsius simae iacturam parvi ducere
564쪽
qui id impetranduin sit. Abstrahunt a recto divitiae,
lion Ores , potentia, et caetera, quae Opinio no nostra cara sunt, pretio suo vilia. Nescimus nestimaro ros, ille quibus non cum suma, sed cum rerum natura de-
. liberandum est. Nihil habent ista magnificum, quo mentes in se nostras trahant, praeter hoc, quod ni Dari illa consuevimus. Non enim, qHi a Concupiscenda sunt, laudantur; sed concupiscuntur, quia laudata sunt: et, quum singulorum error Publicum secet it singulorum errorem facit publicus. Sed quemud modum illa credimus, sic et hoc sidei populi crediimus, nihil esso grato animo honestius. Omnes hoc ut bes, 28 omnes etiam ex barbaris regionibus gentes concla inabunt ; in hoc bonis malisque conveniet. Erunt qui voluptates laudent; erunt qui Iabores mulint; erunt qui dolorem maximum malum dicant; erunt qui ne malum quidem appellent. Divitias aliquis ad summum honum admittet; alius illas dic ut malo humanae vitae repertas; nihil esse eo locupletius, cui . quod donet, fortuna non invenit. In tanta indiciorum 29 diversitate, reserendum bene merentibus gratiam omnes uno tibi, quod aiunt, ore astirmabunt; in hoc tam discors turba consenti ut, quum interim iniurias pro beneficiis reddimus. Et prima causa est, cur quis ingratus sit, si satis gratus esse non Potuit. Eo perductus est furor, ut Periculosissima res sit beneficia
i,arvo pretio se benisicio liheratum Πιhil esse eo loeu letius. . . MDenit. arbitratur: sibi ipsi uou gratus vide- Quia sese extra munera et rapit astur, nisi omlieni operam impeliderit, fortunae collocavit; omnia seeis in ut De grutum Praestaret. . bubet pretiosa : mee est ali pitu quod Nescimtis aestimare res est. evaddi Possit aut detralii. Neruilieris di,criminis mi vitii, quod Stoici facete soletiunt intee res ete Si satis gValus er/e non Potuit. Ci. ιν ae in Proum. Epist. Lxτι mo- Nempe odit illum i eui se videtiuuiuitis. I f hh. ingratum arbitra ut
565쪽
in aliquem magna conferre : nam , quia putat turpe non reddere, non vult esse , cui reddat. Tibi habe, quod accepisti; non repeto , non exigo: profuisse tutum sit. Nullum est odium Perniciosius, quam ex
beneficii violati pudore. Vale.
cor TaA MOLLITIENI DEINDE CONTRA DIALECTICORVΜ ARG IAs.
Lauuat amicum, quod uirtutem amare pregat, et hortaturtit animum irmet adoresus delicias et mala humana, litteris et philosoρhiae et proinde sui cognitioni, naturae et Meritati DPeram navando. Et contra mortem ita Praeparatio quaeratum mortem enim esse malum, Stoicia, i rimis Zenone, quam Misrefuta russus. Contra quem Pugnat, atque concedit, mortem eas indisserentem, i. e. nec malum, nec bonum, atque ideo medium quid esse.
Desii iam do te esse sollicitus. α Quem, inquis , Deorum Sponsorem accepisti Τ,a Eum scilicet, qui neminem fallit, animum recti ac boni amatorem. In tuto pars tui melior est. Potest fortuna tibi iniuriam sacere: quod ad rem magis pertinet, non timeo notii facias tibi. I qua coepisti: eL in isto te vitae habitu compone, Placide, non molliter. Male mihi esse malo, quam Molliter. Male nunc sic accipe, quemadmodum
Animum. . . amatorem. Duippe et ipsum a Deo prosectum ad eum rediturum: uoi tam thoicorum dogma Lipsit Physiol. IlI, 8. Riah . Male mihi esse malo . quam molliter. Simile est illud Avtisthenis apud Diog. Laeti. I, 3, μανείη. v μαλ- λον ἡ νὶ ιιην , Iliod Erusmus cuin Sexto Empirico Epicuro male tribuit. RQ . Mate nune aio accipe Exci e R. a. o. quod teneri potuerati Cons. Nodi ad loe. simil. in Epist. xii. Bepetitam
566쪽
a populo solet dici, dure, aspere , laborioso. Audire
solemus sic quorumdam vitam laudari, quibus invidetur : Molliter viviti hoc dicunt, malus esti Paulatim enim osse minatur animus, atque in similitudinem otii sui et pigritiae . in qua iacet, solvitur. Quid
ergo 2 viro noti vel obrigescere satius est 3 Dein dudelicati timent mortem, cui vitam suam secere similem. Multum interest inter otium, et conditivum. Quid ergo inquis: non satius est vel si iacere, quamis iis ossiciorum vorticibus volutari 3 - traque res letalis est, et contractio, et torpor. Puto, aeque qui in odoribus iacet mortuus est, quam qui rapitur unco. Otium sine litteris mors est, et hominis vivi sepultura. Quid denique prodest secessisse8 tanquam non trans maria nos sollicitudinum causae Prose-
A mmio. Int. ia vita eommuni. Malus est. Cum Grutero tueor , respuens mollis est, quam lectionem codd. Gronou. commoniti t. Vtrumque praestant codd. mss. Illud nexus sententiae et eousdium auctoris postulant. RuRI. Multum interest condιtiMum. Obiectio est. At enini inter otium et conditivum i. e. seΡulcrum Ep. LX, 3ὶ multum interest. Ruhk. - Sic Bithh. at obiectio nou iucipere posse videtur ante voce quid ergo ' inquis, quae naturalia sunt signa obiectionis et fiensus ergo est: Nemo velat ne quiescatis; sed possetis otio frui aliter quam vosmetipsos sepeliendo. O in. υ- . l. e. Ealutationibus . quae Proeeribus praestahantur, et Oeteris nugis auli eis, quibus animus euPatur, vertitiar, ideoque contrahitur, ut nullis aliis rebus gravioribus os,eraui uavare 'uxc Possitum velit. RuM. Puto tineo. Apposite laudat Lipsius Theognid. xi , Bruti. :γι τάπησιv Ομοιου στρῶμα θανοντι. De unco , quo a carni scemortui imprimis pervias publicas ad Tiberim s. ad scalas Gemonias trahebantur , nota sunt omnia. RtihI. Otium sine litteris a uitiara. Egregium ellu tun , quod cuique iuuiciuortaui revocetivit e L illud Cieeroianis Orat. Pro Λreh. c. 7 : Haec stu
dia adolescentiam alunt, senectutem obieetant, secundas res Ornant, ad- Mersis Perfugium et solvitium prae
Qu/d de/iaque prodest ete. Similia sunt Horatii illa celebria earm. lib. III.
d. 1, vs. 37 sqq. Timor et minas Mandunt eodem φω dominus, nequo Deeedit aerata triremit et Post equi. lem. sedet atra Cura. R. Prosequanιur. Sic ed. R. et qua
567쪽
L. A IACI SENECAE qia antiar. Quac latebra ost, in quam non intret metus mortis 3 quae tam munita. Et in altum subducta vitae luies, quam non dolor territ et 8 Quocumque te ab- 4 dideris , mala humanu circumstrepent. Multa extra stant, quae CirCum eunt nos. quo aut saltant, aut v geant; multa intus, quae in media solitudine exaestuant.
Philosophia circumdanda est, inexpugnabilis murus , quem fortuna multis machinis lacessitum non iransit. Insuperabili loco stat animus, qui externa descruit, Et nrce se sua vindicat: in a illum omne telum cadit. Non habet, ut putamus, fortuna longas manus; neminem OCCUPat, nisi harrentem sibi. Itaque, quantum possumus , ab illa resiliamus; quod sola praestabit sui naturaeque Cognitio. Sciat quo iturus
sit, unde Ortus; liuod illi bonum, qriod malum sit; quid petat, quid de vitet; quaesit illa ItaliO tuae appetenda ac sugienda discornat, qua cupiditatum
mansuescit insaniti, limorum saevitia compescitur.
Haec quidam putant ipsos, etiam sine Philosophia ,
repressi Sse: sed, quum securos aliqui S Casus experitis 6 est, exprimitur Seru consessio; magna verba excidunt,
568쪽
quum tortor Poposcit manuin, quum mors propius accessit. Possis illi dicere: Facile pri vocabas mala absentia ; ecce dolor, quem tolerabilem esse dicebasi
ecce mora, quam contra multa animose loquutus est
sonant flagella, gladius micat:
Nunc animis πω , Aenea, nunc pectore firmo
Faciet autem illud firmum assidua meditatio, si rnon verba exercueris, sed animum; si contra mortem te PraeparaVeris ; adversus quam non exhortabitur,
nec attollet, qui cavillationibus tibi persuadere tentaverit, mortem malum non esse. Libo enim, Lucili,
virorum optimc , ridere ineptias Graecus, quas nondum , quamvis mirer, excussi. Zenon noster hac col- Iectione utitur: ta Nullum malum gloriosum est; mors autem gloriosa est; mors ergo non eSt malum. υ Pro- a
secisti l liberatus sum motu; post haec non dubitabo porrigere cervicem I Non vis sevorius loqui, nec morituro risum movere 2 Non mehcrcule facile tibi di - . Aerim , utrum ineptior fuerit, qui se huc intor rogatione iudicavit mortis metum exstinguere, an qui hoc,
mn ...frmos Aeneid. lib. VI. Sie Sih1lla Aenean adhortatur, quum illi viam aperit ad inferos per
medias tenebras. Libet enim. . . . excussi. Attigit noster has ineptias oviliatiotiesqtie Graecas nou semel in liliris suis, sed nonduin in ens sese inquisivisse, e: sexcussisse , miratur. Moneo hoc, quoniam video Lipsi lina gensum a iiciendi h. I. iuvenis e atque ideirco locum emendasse. CL Var. Leet. Caeterum in hoe distabant Stoici reeeutiores a veteribus suis praeceptoribus. Zenone ni., ut Socratis ratione praelata dialecticam , evius Stoae conditotes studiosissimi erant, aspermarentur atque Porum caute alitisum abusn εe Parare negligerent. CL Conalib. Iaud. p. t 3 sise Voccibant auteri bos syllogismos, more graCC ruri , interregationes , ματα t ProPinsitiones enim interrogando esserebant, atque inde conci siones DPelchiilat dialeeliei. Vide Ernesti Lexie. vliet. Graee. h. v. et inli p. t d Arriau. Di M. T. I, 38. Riam . Miser. Lipsius coniicit mirere. sed mirer tenent libri omnes; sci . non admirer, sed mirer quam altitiaeptae. Sehin. - Bene habet mirer. Scilicet, senstis est: Quamvis mirer . me has ineptias notidiam ex unsi Re , i. e. accurate in eas nondum loqui
569쪽
tanquam ad rem Pertineret, conatus est solvere. Nam et ipse interrogationem Contrariam opposuit, ex eo
natam, quod nwrtem inter indisserentia ponimus, s quae ἱλαρορα Graeci vocant. et Nihil, inquit, indita
serens gloriosum est: mors autem gloriosum est: ergo, mors non est indisserens .m Haec interrogatio vides
ubi obrepat. Mors non est gloriosa; sortiter mori gloriosum est: et, quum dicit uindisserens nihil gloriosum est D concedo tibi ita, ut dicam , nihil glo-i riosum esse, nisi circa indisserentia. Tanquam indisserentia esse dico id est, nec bona, nec mula mov-bum, dolorem, Paupertatem, exsilium, mortem. Nihilliorum per se gloriosum est, nihil tamen sine his: laudatur enim non paupertas, sed qu n non submit- .ulit, non incurvat: Iaudatur non cxsilium . sed qui hoc non doluit; laudatur non dolor, sed ille, quem nihil coegit dolor; nemo mortem laudat, sed eum,
cui mors ante abstulit animum, quam contui bavit. Oinnia ista per se non sunt honesta, ne gloriosa:
sed , quidquid ex illis Virtus adiit tractavitque, ho-
nostiam et gloriosum sucit. Illa in medio posita sunt; interest, utrum malitia illis, ora Virtus, manum admoverit. Mors enim illa, quae in Catone gloriosa est, in Bruto statim tu is est et erubepcenda. Hic ost
Luti e entia . i. e. externa , quae ncin tu potestate nostra Posita sunt; vel aestimatione digna, vel indigna. CL ad Epist. Lxxi, 32. Lipsit Ma-uvcl. lI, 23. RuLk. Nisi circa indisserentis: quia sei licet non mora aut dolor Per se gloriosa sutit; sed ilia sortiter perso-rendo gloria comparatur. Tlinquam in isserentia esse dico id est . nec bona. nec mala mor- Egregie liuec Grouov. si constituit, codd. et Grui. et Et . Heinsianisque add ieentibus. Particula tanquum Senecam uti Pro νeluti , exemi li gratia, lain Praefatus est
olim Erasinus, et id est, quae v eulae aliaS suspectae esse SUlulat, bene habet. Antea: In erentia autem esse dico, nec bona neu mala , tanqιωm morbum , etc. Ruhk.Δed qui nou doluit. Meus , et
570쪽
enim Brutus, qui, lotim Periturus mortis moras
quaereret, ad EX Onernndum ventrem Secessit, et, evocatias ad mortem iussus Ilio praebere Cervicem:
Praebebo, inquit, ita uisanas Quae dementia est sugere, quum retro ire non possis Τ Praebebo, inquit, ita Dioams paene adiecit, pel sub Antonios O hominem iadignum, qui vitae dederetur lSed , ut coeperam dicere, vides ipsam mortem nec malum esse, nec bonum: Cato illa honestissim se usus est, turpissime Brutus. Omnis res, quod non habilitdecus. virtute addita sumit. Cubiculum lucidum dicimus; hoc idem Obscurissimum est nocte: dies illi lucem infundit, nox eripit. Sic istis, quae a nobis indisserentia ac media dicuntur, divitiis, viribus, sormae , honoribus, rcgno ; et Contra, morti, eXsilio, malae valetudini, doloribus, quaeque alia aut minusu ut mugis pertimuimus , aut malitia aut virtus dat Boni vel Mali nomen. Massa per se nec Calida, nec QRigida est: in sornacem coniecta Concaluit; in aquam
qnulam h c auctiores: non doluit . quamWis isset: quod et in Pitieiunisuit. . quam sis esset. Lipsius. Brutiis. Noli hic intelligendus est Mureus Brulns ; sed Decimus ille Bra1 us , unus ex interfectori hus Iulii Caesaris. Galliam cisalp. sortitus. iii Octavii palles transfugerat, quum M. Antori ius. n. V. C. 7ro, sibi ut provineia line ab illo traderetur, P stulasset. Neganti hellum nh Atit. illatum, quod mutinense vocatur, quippe Mittiuae obsesso. Mox M. Antonius in signin versu et avi uin sibi eouciliavit, et Dec. Brutum utrique eorum dimisum et a L. Planco ni. r lictum , quum ad M. Brutum proPeraret. tuteriai iussit. Appiau. Beli.
al. Discedit Dio Cn s. is. 53. CL Val. Nax. I. IX. e. 33, g. 3 R M. Ad exonerandum Sene- eae liuende. rrititur: nemo ultu . quosliodie legimus , in i egit. De Cn. Car-hone litic saltem Valerius lita IX. 13. lui. tertio consulatu suo, iussu Pompeii. nil sustylicium ductus, petiit a militibus demis e , iit sibi alvuma: levare , Priusquam expiraret, licerct: quo mi herrime lucis usu diuitu, fruerctur. L sitis. Via sub Antonio, sub quo nen Osanus , vitam hon 'stae morti Pracposuerit. An iiiiiim igit tir vilissimum Patefecit . quocunMluc modo vitam ervare cupiens. Ruhk. Vitiae dederetur. ut Stapplicio.