장음표시 사용
41쪽
mundi ummapars, claudit; omnes hastilia, saxum inirino pares numerus: Omnis hic
caelestium carius s m ut alia praeteream, hicram prope a nobis gens cursium sol, omni terrirarum ambitu non semel maior, alimentum ex terreno trahunt, o inter separ-tur: nec
.llo alio scilicet quam halitu terrarum δε nentur: hoc illis alimentum hicpastus est.h cille ex sententia, quae si non est vera certe magnam habebit veritatis speciem , ut patebit ex sequentibus.
PER vaporem intelligo mixtum homogeneum pingue,fluidum,ac leve; ex spiritibus igneis,aereis, dc terreiS,aqua per spiritus igneos rarefacta, Λ calore extenuata , Venit vehiculo Contentis: Permixtum intelligo, non mixtum perfectum, cui conueniat forma substantiali faciens unam actu substantiam, seu peciem, sed mixtum imperfectum per localem elementarium spirituum, seu corpusculorum unionem. Dixi homogeneum, quia licet vapor ex quatuor elementis, latque adeo partibus heteroge-
42쪽
raeis Constet ; nulla tamen distingui potest eius particula, quae non sit vapor, de Consequenter composita ex quatuor illis spiritibus; quemadmodum quaelibet pars caruis caro est. Pinguedinem habet vapor ab igne maxime, M terra; Fluorem ab aqua SI aere ; leuitatem ab aere & igne: si terra M aqua in vapore dominantur, niger est. si terra,vi ignis, rubeus. si aer, aubus est. si ignis, perspicuus. Qui Vapo rem ab exhalatione distinguunt, sumunt Vaporem pro mixto ; in quo plures sunt aquei spiritus, quam terrei. exhalationem vero pro mixto, in quo plures sunt spiriatus terrei, quam aquei.
Vapor enim est aqua , leuitate ignis
Contenti sursum lata r exhalatio vero
est aqua leuitate ignis contenti sursum lata. Vapor, S fumus, idem quidem sunt, nihilominus tame distinguuntur per materiam. vapor enim est ab aqueo, fumus aulcm a terreo,sive, quod idem est,uapor fit ex fluidis,& humidis : fumus ex consistentibus,& siccis . At saepe cotunduntur: saepe item vapore exhalatio continetur.
Spatium quod occupat vapor, seu fumus , ad rationem fluidi S consistentis Gorporis unde fit, tantum est, ut nisi ocu-
43쪽
Ius videret, vix animus Crederet. Pro- .
portio enim vaporis ad fluidum corpus Mconsistens, videtur esse plusquam ce tum millium ad unum. Colligi potest ex fumo, qui oritur ex ligno virid1. Si eoim solum fumum, qui fit ex pedali quantitate ligni viridis, unum in locum Deus colligeret ι is esset plusquam centim millies pede maior. Colligi etiam potest ex Vaporum Copia , quae aestiuis mensibus , sereno caelo, mane, ante solis ortum, supra, & circa fluuios apparet. Ea enim multis partibus est maior ipsis fluuiis , neque tamen videtur vlla fluuiorum diminutio. excessiis itaque loci vaporum s pra locum fluidi, vel consistentis corporis, ex quo fiunt, aestimari vix potest. CApvT III. Vaporum magnam ese copiam sub zona
EX terraquei globi Zona torrida ,
44쪽
Primum argumentum ex ipsa loci constitutione.
LO c v s ubi est plurima dc materia
vaporabilis, & virtus vaporans, seu Conuertens in Vaporem, est locus, unde maxima vaporum emergit Copia. Atqui Zona torrida globi terraquei est locus, ubi est plurima & materia vaporabilis, Muirtus vaporans, seu conuertens in vaporem. ergo ZOna torrida globi terraquei' est locus unde maxima vaporum emergit copia. Maior est euidens. Hic enim quaestio est de agente , & patiente naturali, quod semper agat,& patitur, quantum potest. probatur minor de materia vapo
rabili. Locus ubi est aqua plurima terrae spiritibus Sc exhalationibus permistae; S terra plurima, quae vel torretur ardore solis, vel aquae permiscetur,est locus in quo est materia plurima vaporabilis: atqui Zona terraquei globi torrida est locus, ubi est aqua plurima terrae spiritibus de exhalationibus permista, qualis est salsa: de terra plurima quae vel ardore solis torretur,
45쪽
vel aquae permiscetur. ergo Zona torriga globi terraquei est locus, ubi est plurima
materia vaporabilis. Probatur eadem minor de virtute Vaporante. Locus,in quem
directis radiis hoc est per lineam perperi dicularem, siue 1 centro agentis ad centrum patientis ductam in agit perpetuo sol,& alij planetae, parsque illa Firmamenti , quae dicitur Zona torrida , re spondetque Zonae torridae globi terra quei, est locus, ubi est plurima virtus vaporans,seu conuertenSin vaporeSaquana, dc terram. Haec enim sunt caeli agentia
potentissima , ut patet. Atqui Zona torrida globi terraquei est locus , in quem directis radiis agit perpetuo sol,& alij planetae, SI Zona torrida Firmamenti: ergo Zona torrida globi terraquei est locus. ubi est plurima virtus vaporans, seu con uertens in Vapores. Intelligo, autem per Zonam torridam globi terraquei loca etiam Zonae 1lli vicina.
SECTIO SECUNDA . Secundum argumentum ex motu aquarum in occasum.
moueri ad centrum, circa Centrum,
46쪽
& a centro mundi. motus ad centrum est ipsis naturalis a propria grauitate: motu Scirca centrum conuenit illis per aliud, per terram scilicet subiectam ita dispositam. hoc motu aqua mouetur ad centrum per lineam longiorem, quia breuior impeditur: ac proinde motus ille est in . flexus, siue mixtus ex motu ad centrum per se: Amotu circa centrum per aliud scilicet per impediens lineam breuissimam) hoc est ex recto, circulari : atque adeo, naque est rectus simpliciter, siue simplex ; quia non fit per unam lineam rectam, & breuissimam , ad centrum: neque circularis simpliciter, siue simplex, quia non fit per lineam compo sitam ex terminis linearum a centro ductarum, quae sint aequales ; sed quae sint successive breuiores. Motus a centro est aquae violentus, id est, ab extrinseco moto vel pellente, vel trahente , vel vehente, non concUrrente aqua per aliquid intrinsecum hic agimus de secundo motu,
nempe de motu aquae marinae circa centrum, seu motu mixtri siue inflexo. Notandum secundo quod nautis experientia compertum est , maria omnia
extra Zonam, quae libera sunt hoc est
47쪽
non impedita, vel a ventis, Vel a terris, vel ab aliis aquis alio motu agitatis) continuo, & absque ulla interruptione moueri ad Zonam torridam ; sex quidem mensibus , sole existente sub signis australibus , a septentrione ad meridiem: altero semestri, sole existente sub signis Borealibus, a meridie ad septentrionem, ut docet Κircherus t de ipsa maria sub Zona torrida si modo explicato libera sint moueri ad occidentem : Fluuios
autem omnes ad maria: Cui consisquens est omnes Continuas aquas marium, saltem conuexo vicinas, S fluuiorum, perpetuo, dc absque Vlla interruptione moueri motu naturali, seu propria grauitate, ad occidentem: Cui consequens est nunquam easdem numero aquas in eodem terrae loco permanere : hoc in fluuiis,
quorum aquae sub eodem ponte semper
nouae sunt, manifestum est. Notandum tertio non moueri aquam
motu naturali, seu per grauitatem, nisi quando est aeri centro mundi se propiori contigua : moueri autem semper illo
motu sit libera sit) quando id contingit,
hoc est, quando est aeri, qui centro mundi sit ipsa propior contigua. hinc oritur
48쪽
ut in aqua Vna Continua partes omnes superficiei aere contiguae, ac liberae , vel aequaliter distenta centro, vel perpetuo moueantur, dum fiant aequaliter distantes , & inferiores aere contiguo r quod sit per motum superioru ad inferiores, sumendo locum aeris, qui erat contiguus
partibus illis superioribus , dc centro mundi propior. Quoque maior est aquarum copia remotior a terra , quam aer contiguus,eo Celerior,caeteris paribus,est ipsius motus. Vnde superiores aquae mouentur inflexo motu celerius, quam inferiores. Et quia superiores non mouentur, quin secum trahant quantum possisunt, propter Vnionem naturalem, inferiores 'aquae profundiores, caeteris paribus , mouentur illo motu lentius, quam minus profundae. Porro tanta est Eoi maria in Indicum celeritas motus sub aequatore; Vt, quem admodum docet Motinus lib. de terrae motu, Vel quiete, Cap. II. p. Io9. sit qua uis sagitta maior. Quod VerinaqUae trahant aquas , patet ex tubo inflexo aqua pleno,cuius mediae partes emineant aquis in vase aliquo detentis: & os unum tubi apertum In aqua, alterum, quidem in
49쪽
ferius, apertum item, S eXtra Vas, in aere sit positum. Aqua enim per OS in aero centro mundi superficie libera aquae pro piore descendens,sic trahit aquae sibi Continuae partes in vase positas,ut eas sursum tollat. his praenotatis sic argumentor. Locus, ubi simul, & absque ulla interia ruptione, leucaru decem milliones aquarmarinae mutantur in vapores est locus, unde plurima vapora emergit copia. Sed Zona torrida est huiusmodi locus, ergo Zona torrida est locus, Vnde plurima vaporum emergit copia. Maior est euidens. probatur Minor. Locus, ubi decem leu- Carum milliones aquae marinae simul , dccontinuo per calefactionem, siue actionem agentis per calorem, ita minantur, videsinant eme aquae marinae, est locus, ubi simul,& perpetuo leucarum decem milliones aquae marinae mutantur in Vapores. Neque enim est aliud, in quod
illae aquae mutentur) Atqui Zona torrida est locus, ubi decem leucarum milliones aquae marinae simul &r continuo , per . actionem agentis per calorem ita mutantur, ut desinant esse aquae marinae. Nam Iocus,vbi desinunt moueri ad mundi centrum aquae marinae,est locus ubi desinunt
50쪽
esse marinae. Quod enim semper molle intur, quando est, si non mouetur, non est tnam in necessariis quemadmodum amrmatio est causa assirmationis, ita negatio est causa negationis . Ergo si aquae marinae desinunt moueri, desinunt esse aquae marinae: & quidem per actionem agentis per Calorem,Vt patet; nimirum peractionem solis, siue astrorum Sc ignis subterranei. . Atqui Zona torrida est locus, ubi leucarum decem milliones aquae marinae quae non sunt, nisi moueantur ad centrum mundi,Vt patet ex not. 2. M 3.) simul, ω 'continub desinunt moueri ad Centrum mundi: ergo Zona torrida est locus, ubi decem leucarum milliones aquae marinae simul , & continuo desinunt esse aquae macinae. Et quidem per actionem agentis per calorem: quia non potest assignari aliud agens. Probatur minor. Aquae,quae desinunt fieri propiores centro mUndi, desinunt moueri ad centrum mundi: sed 'aquae sub Zona torrida desinunt fieri pro
piores centro mundi: nam quod manet in eadem a centro distantia, non fit propius centro: sed aquae marinae manent in
eadem a centro distantia , Ut patet: quia neque fiunt altiores, neque profundiores,