장음표시 사용
161쪽
dem consulem refici non liceret. Vix prae strepitu η audita lex est: tribunique plebis, nihil id impedimenti
futurum, aiebant: Ae aci Populum laturos, uti immus solo retur. Et ille quidem in recusando perstabat, ergo attineret, leges ferri, rogitans, quibus Per eosdem, qui ιulissent, fraus fieret 8 Iam reo leges, non regere. Populus nihilominus suffragia inibat, et, Ut qui aeque
intro Vocata erat centurias, consulem liaud dubie Fabium dicebat. Tum demum consensu civitatis victus: Dii a probent, quod agitis acturique estis, Uias rites. Coeterum, quoniam in me, quod vos vultis, facturi estis, in collega sit mesm viau vos gratim '' locus. P. Descium, cVertiam mihi concordi colimio Nirum, dignum υObis, dignum Parente Stio, q&-Ο, mccum consulem faciatis. Iusta suffragatio visa: omnes, quiae Supererant, centuriae Q. Fabium, P. Decium consules
dixere. Eo anno plerisque dies ' dicta ab aedilibus,
n. I. - attineret; vide ad II, 4I, n. 4. - Qv d rem attineret: alti. nere jubebat legi I. F. Gmn v. ut lib. II, 4t : quid attinnisse Hernicis paulo ante hostibus capti Ggri tertium paristem reddi ρVI. 23 : attinere, cum mor . iii cor ore uno cioitatis, quem immortalem esse deceat, consenescereet,ires ρ XXXVII, IS : sin autem --nendum ibi nihilominus sit, quid attinere elaudi portum p Sed Gronovio nullus consent It codex. En. - Per eosdem, qui tulissent, per tribunos PI. qui, quod semel ad populum tulissent, direeto antiquare veris, oblique et elonginquo elidebant: I. Gmn. L x auistem illa a tributio lata era v. VII. 42.9. Ut quinque intro auctita erat centuria Per ponticulos in septum, Seu ovile, locum in Campo Martio cancellis clausum, quo transibant Centuriae, quae ab eo, qui comitia habebat, Per praeconem vocatae in Russragia, vel revocatae mittebantur. Conser ad
Wαtiae locus, eleganter Pro: in eollega addendo vestram mihi Probetis gratiam ; Doer. II. P. Decium expertum vide ad II, 29, n. 1 mihi concordi colle ovisum; vide IX, 4 I sq. - tragatio; vide ad IV, 44 , n. a. II. Eo anno Plerisque dies dista αδ αdilibus, h. e. multis . vel polius Per.
162쪽
LIBER X. CAP. XIII. XIV. I 5 quia plus, quam quod lege Τ finitum erat, agri pos-
Siderent : nec quisquam serme est Purgatus : Vinculumque ingens immodica Cupiditatis injectum est. XIV. Consules novi, Q. Fabius Maximus quartum et P. Decius Mus tertium, quum inter Se agitarent, uti alter Samnites hostes, alter Etruscos deligeret. quanta que in hanc, aut in aliam pro viliciam copia Satis, et uter ad utrum bellum dux idoneus magis esset: ab Sutrio et Nepete' et Faleriis legati, auctoreS concilia Etruriae populorum de petenda pace haberi, totam belli molem in Samnium averterunt. Profecti
Cori Si deS, quo ex Peclitiores commeatus essent et in
certior hostis, qua δ venturum bellum foret, Fabius Per soranum, Decius per fidicinum agrum, in Sam- Dium legiones ducunt. Ubi in hostium fines ventum eSt. uterque populabuit lus effuso agmine A incedit. Explorant tamen latius, quam populantur; igitur non sesellere si ad Τisernum hostes in occulta valle iii Stru--ltis, ut capite XXVII, ra; XXXV, 6; XLI , 4s; Mepe apud
criptores argenteae aetatis; vide ad Tae. Ann. IlI, 28, n. 1Ο.
13. Quia plus, quam quod lege Li- Inia sextia sinistim definitum: vide ad III. x3, n. 8; Ix, 34; XXI, 4;XXXIX. ret; XLII, ret, 4 ) erat,
Uri ρossiderent: vide ad VI, 35. n. 3. - Λ e quisqvam ferme reus est Pudigatus. crimine absolutus. Purgare pro prie est excusare, refellere, se defendere , ut VIII. 23; XXVII, dio; XXXIV, 6α ; X XXVIII. 4 8.r4. Vinculumqtie ingens immodiem cupiditatis ivectum est, Mil. Posses xoribus agri, nisi legendum eviditati; Gronovius. Car. XV. I. Qtium inter se agitarent; vide ad II, 32 , n. m.
XXVII. s, n. 4. -- Auctores, nuntiantes. Cf. ad II. 68, n. I. 3. Quia i enturum bellum foret; vIdo ad cap. I 2 . n. a. Quo. Grui. male.
Quo et qua disserunt; supra IX . 3,
quo, aut qua eamuε. Certiis erat hostis quo bellum venturum foret; a incertus, qua. Noverat bellum a se enturiam esse, at qua parte hos Isinvaderet, Ignorabati Qua itaque omnino legendum; id enim Pro quamne, qua via poni soleti Cons. Drahenb. ad hune locum. ED. 4. Pso agmine; rid. I. I 4, n. 7. s. Igitur non fefellere, ficit. Roma
163쪽
cti, quam ingressos Romanos stiperiore ex loco adoriri parabant. Fabius, impedimentis in locum tutum romotis, praesidioque modico im 'osito, Priemonitis militibus adesse certamen , quadrato agmine ad Praedictas hostium latebras succedit. Samnites, desperato improviso tumultu', quando in apertum semel discrimen evasura esset res, et ipsi acie justa maluerunt concurrere: itaque et in aequum descendunt, ac sortunae Se . majore animo, quam spe, committunt. C aeterum, sive quia ex Omnium Samnitium populi S, quodcumque roboris suerat, contraxerant, seu quia discrimen Summae rerum augebat animos, aliquantum aperta
quoque Pugna praebuerunt terroris. Fabius, ubi nulla ex parte hostem loco moveri' vidit, M. Fulvium et M Valerium, tribunos militum, cum quibus ad primam aciem procurrerat, ire ad equites jubet et adhortari, ut, si quando umquam eqnestri vo G Diam
rempubliciam meminerint, illo die annitantur, ut omdinis ejus gloriam invictam Priaratent. Peditum certa
nos, seu Consules. Corifer ad III, 8, n. a. - Quadrato agmine; vide ad U. 6, n. 3. 6. Desperato improMiso tumultu, quum desperassent Re impreγviso Posse Romanost adoriri, terrere et turbare. M. ad I, 37, n. 4, et XXI, 16, n. s. - Quanaeis; vide ad V, a S, n. 3. Apertum discrimen, ut mox dis
erimen sumnue rei vide ad VI, II, n. et vertia ei na, h. e. in campo aperto, libero, Patente cs. ad XXI, 3a , n. ut acies vertia XXXVUI, 41 nisi ibi sunt explicati ordines,
quo sensu acies, agmen et corratia ta-
titis pandi dicuntur II, 3o; XXII, 4; XXVIII, 33; XLI, 26 ; et inquum
certamen XXII, 13, n. 2; nisi potius impro, iso tumultui opponitur, ut ver tum iter occulto XXIX, 33, n. I, et XXXI, 2; vel vertum praelium insi
. Hostem loco mo eri rudit; RI. -- det. - M. Dium; 4 MXs optimae notae M imum filium, probb. Gron. Crev. et Stroth. Aliquot eodices, tum Gronoviani, tum nostri, et Campani editio, hanc lectionem exhibent. Eamdem firmat ipse Livius, a quo mo consul memoratur hos juvenes, Parteomitate utrumque, laudibus et Pr missis Onerasse. Nimirum quamvis alter ex his lilius esset, nihil tamen ei praecipuum tribuit consul, sed parem in ulmmque benignitalem ostendit. Ideo nobis vulgata lectio, M. Ful tim, minime videtur a Livii manu Prose
164쪽
mine η immobilem hostem restare; omnem reliquams em in impetu esse equitum. Et ipsos nominatim juvenes, pari comitate utrumque, nunc laudibus,
que tentata vis proficeret, consilio grassandums, si nihil vires juvarent, ratus, Scipionem legatum hasiatos primae legionis Subtrahere ex acie, et ad monteSProximos, quam Posso occultissime, circumducere jubet; inde asceu dulis io a conspectu erigere in montes agmen, aVersoque hosti ab tergo repente se ostendere. Equites, ducibus tribunis . haud multo plus hostibus, quam suis, ex impresi AD ante signa evecti, Praebuerrant tumultus; adversus' incitatas turmas stetit immota Samnitium acies, nec parte ulla pelli, aut Perrumpi potuit: et, postquam irritum inceptum erat,
recepti post Signa Proelio excesserunt. Crevit ex eo hostium animus; taec sustinere frons prima tam longum certamen increscet itemque fiducia sui vim potuisset, ni secunda acies V jussu consulis in primum successisset: ibi intcgrae vires sistunt invehentem se jam Samnitem t et tempore limprovisa ex montibus signa claniorque sublatus non vero tantum metu te
lem hostem restrare, perstare, manere, vel resistere; vi ad IV, 58, n. s. Iurenes, Fulvinari et Valerium. Quando ne ea quoque tentata vis pro- siseret. Hic aliquid mendi latere auspicamur. Sensus esse debet, si inteaceἰderet ut ea quoque vIa tentata vi hil proficeret. En. 9. Consilio passandiam; vide ad III, 44, D. I . . ro. Recepti post signa equites rom. I r. Ni secundia acies ... in primum successisset: ita MSs et edd. anti. , n in in primam; vide ad II, Io, n. 3. n primam Sigon. et codd. quidam. sed vulgatum nunquam solliei andum
init; II, 46, sis in primum infestis hastis p ovolant duo Fabiit III, 62,
eae equis desiliunt, eedentibusque jam suis proMolant in primum, etc.; hoe libro inf. cap. 4 I. arma signaque Perturbidam lueem in primo areareba/πὸ V, 2r,--α legio et sinistra ala in primo histracta. -Sall. Iugurth. P. ss et 68; Senec. Epist. CVIIIa IustInum, ΣΠ, Τ. ED. - Tempore ἰvide ad II, 4 , n. 4. - Sublatus et ad signa et ad clamorem pertinet:
165쪽
ruere Samnitium animos. Nam et Fabius Decium
collegam appropinquare exclamavit, et Pro se quisque
miles, adesse alterum consulem, adesse legiones, gaudio alacres Demiant: errorque utilis Romanis oblatus
fugae formidinisqtie Samnites implevit, maxime territos, ne ab altero exercitu integro intactoque sessi opprimereritur; et, quia passim in sugam dissipati sunt, minor caedes k, quam pro tanta victoria, suit: tria millia et quadringenti caesi, capti trecenti ferme et triginta : signa militaria capta tria et viginti. XV. Samnitibus Apuli se ante praelium conjunxi Sent, ni P. Decius consul iis ad Maleventum castra objecisset, extractos deinde ad certamen sudisset: ibi
quoque plus sugie suit, quam caedis : duo millia Apu
lorum caesa : spretoque eo hoste, Decius in Sam Dium legiones duxit. Ibi duo consulares exercitus, diversis vagati partibus, omnia spatio quinque mensium evastarunt : quadraginta et quinque loca in Samnio suere, in quibus Decii castra suerunt : alteritis coris ulis sex et octoginta. Nec valli tantum' ac fossarum vestigia relicta, sed multo illis insigniora monimenta vastitatis circa regionumque depopulatarum. Fabius etiam umbem Cimetram cepit : ibi capta armatorum duo millia quadringenti: caesi serme pugnantes ad quadringentos triginta. Inde, comitiorum causa Romam prosectus,
Ia. Non vero taritum metia terruere; Gron. De simili errore cons. cap. 41. Vide ad I, 25. n. 9. 14. Minor ea des, quam Prs tant
a 3. Errorque utilis Romnis obla- viatoria; vide ad lib. VII, c. 33, n. a. lus; vide ad V, I S, n. 6. Error Ple- Car. XV. r. Ad Maleuentum; vidarumque inutilia et damnosus est, Pro ad IX, 27, n. 7. sertim belli. tibi non lieet his peecare: a. Nec et alii tantum . . . sed etiam; hie autem error, dum putant vincere vide ad I, 4o, n. I. Hie locus pulchre
se, victorea secit Romanos: nam suos eonfirmat, quod observarunt I.lpsius, quoque in acie stantes fefellera - Μilit. min. V, I, et Schel. ad Η3gin. bius, ratos adesse alterum ponsulem, IIra, Romanos in expeditionibus tal. et eo gaudio exsultantes frementesque; Iam noctem sine castris egisse; Duk.
166쪽
maturavit eam rem agere Τ : quum primo vocatae, Q. Fabium consulem diceretit Omnes centuriae, Ap. Claudius consularis candidatus, vir acer et ambitiosus, non sui magis honoris causa, quam ut patricii recuperarent illio consularia loca β. quum Suis, tum totius no
bilitatis viribus, incubuit, ut se cum Q. Fabio consulem dicerent. Fabius primo, de se eadem sere, quae priore
anno, dicendo, abnuere : circumstare sellam si omnis nobilitas; orare, ut ex coeno plebeio consulatum extraheret mi jestatemque pristinam tum honori, tum patriciis gentibus redderet. Fabius, silentio facto, media orati Otie' studia hominum sedavit: facturum enim se fuisse dixit, ut duorum patriciorum nomina reciperest', si alium, quam se, consulem feri videret: nunc se sui rationem comitiis, quum contra leges 'futurum sit, Pessimo exemio non habiturum. Ita L. Volum-
Ditis de plebe cum Ap. Claudio coris ut est factus, priore item consulatu inter se comparati. Nobilitas objectare Fabio, fugisse eum Ap. Claudium collegam,
-mnimentat intelI., ad insigniora et et astitatis: Stroth.
tia habere. . Quum Primo vocat centurire; vide ad III, SI, n. 3. - Οmrim eae eenturiain quae primae in ovile voe aliaritur ad serendum suffragium; nimirum eae eenturiae quae primo loco. Po't praerogativam tamen, ut apparet ex cap. 23 infra. inibant ausisagia, distinguet,antur a caeteris, appellabanturque Primo vocatiae, ut observavit Sigonius. ED. S. Duo consularia loea ; cons. ad IV, 26, n. S. - bius Primo , etc. Primo ignorant multi codd. nee desiis derari Sigon. videbatur, fortam' quod videret post eam vocem non inferri
Minaee, vel almite alluit; at Livium ita loqui solitum infr. videbimus ad lib. XXII, 43. ED.
6. circumstare sellam curulem Fa
et . Ut ex cems plebeia consulatum extraheret, adimeret neque redderet
plebeio, eum dehonestanti. 8. Media oratione ς vide ad I, 3a,
n. S. s. Patriciorum nomina reciperet;
vide ad IX, 46, n. s. ro. Contra leges futurum; vide ad
1 I. Priore item consulatti vide IX , 42 inter se comparati, coniuncti, collegae qui suerant; vide ad VII, 33,
n. I, et XL, 46. n. r. a. Furisse eum Ap. Claudium eol.
167쪽
eloquentia civilibusqite artibus haud dubie prae
XVI. Comitiis persectis, Veteres consules iussi bellum in Samnio gerere, prorogato in sex men Ses imperio: itaque insequenti quoque anno, L. Voliam uio,. p. Claudio consulibus , P. Decius, qui consul in Sam-hio relictus a collega fuerat, proconsul idem populari non destitit agros, donec Samnitium exercitΠm, DUM quam se praelio committentem, postremo expulit finibus. Etruriam pulsi petierunt, et, quod legationibus
nequidquan saepe tentaverant, id Se tanto agmine armatorum, mixti S terrore precibus, acturos efficacius Tati, postulaverunt principum Etruriae concilium. Quo coacto, Per quot annos pro libertate dimicent cum Romanis, exponunt. Omnia exPertos esse, si suismet wsorum viribus tolerare tantam molem belli possent: tentasse etiam haud magni momenti stimarum gentium auxilia r petisse Pacem a Populo romano, quum bellum tolerare non possent: rebellasse, quod Pax Ser Mientibus gra Mior, quam liberis hellum esset. Unam sibi Fem reliquam in Etruscis restare: scire, gentem Italim vulentissimam armis, Niris, Pecunia, esse; hiabere GC- colas Gallos , interferrum et arma natos, feroces quum suopte ingenio, tum adMersus romanumPνuliam: quem cutum a Se auroque redemptum haud sena jactantes, memorent. Nihil afesse, si sit animus Etruscis, qui
Dyam; vide ad lib. III. e. 33, n. s. 1 3. Eloquentia cisilibusque artibus, etc.; vide ad IL, 42, n. 3. Car. XVI. r. L. Volumnio et A. Claudio consulibus. Μonuit Glareaims legendum essε iterum consulibus ς hoe quod ipse Livius cap. Praeced. innuit,
priore item consulatia inter se eo a rati. Fuere enim ante una consulas an .
Tentasse etiam ... auxilia, periculumae secisse, an ea consequi possent, ut lentiare spem pacis et triumphi XXI.
ia; XXVIII, 38; XXXIII, 27. CLad IX, 35. n. I. - Rebellasse; vide ad II, 42, n. a. u. Gallos inter ferrum et arm natos; vide ad IV, 15, n. I. 3. Auroque redemptum; vide ad V. s9, n. 1 a
168쪽
Porserim quondam majoribusque eorum fuerit, quin Romanos omni agro cis Tiberim Pulsos, dimicare pro
salute stia, non de intolerando Italim regno, cogant. Samnitem illis exercitiam Paratum, instructum armis, Φtipendio, venisse: confratim sequuturos, vel si ad ipsam romanam urbem Ore niandam ducant.
XVII. Haec eos in Etruria jactantes molientesqtie bellum domi romanum urebat: nam P. Decius, ubi comperit per exploratores prosectum Samnitium exemcitum, advocato consilio, α Quid per agros, inquit, va-κ gantur, vicatim 'circumferentes bellum p quin urbesu et moenia aggredimur nullus jam exercitus Samnio
a praesidet Τ; cessere finibus, ac sibimet ipsi exsilium
re conscivere. n Approbantibus cunctis, ad Murgaritiam, validam urbem, oppugnandam ducit: tantusque ardor
militum fuit, et caritate ducis, et spe majoris, quam ex agrestibus populationibus, praedae, ut uno die vi
atque armis urbem caperent: ibi duo millia Samnitium et centum pugnantes circumventi captique : et alia praeda ingens capta est; quae ne impedimentis gravibus agmen oneraret, convocari milites Decius jubet.
Car. XVII. r. Bellum domi sin ipsa
terra sua, in SamnIO romanum ure bat. Te hat, amigebat eos, eorum terram serro ignique vastabat. Conso
urit, vexat, Crueiat, vel excitat, irritat , ut incendere, necetidere, καὶεσ
Consilium dicebatur, quum legato , et e. in eonsilium advocarent imperatores. Cf. I, s4 , n. I, et VIII, 6, n. 6. a. Vicatim circumferentes bellum; vide ad V, 5, n. a, et IX, 41, D. 3.3. Exerelatis Samnio Praesidet, Praesidio est, ut XXII, et 1 ext. ἔ XXIII, 32, n. a; XXIV, 4 , n. 1; XXXVI, 5; XLXVIII. 5 r. sie et premides pro-νinmarum exercitus XXIII, 48, n. 4; nam Proeses est defensor, vel qui tu tur, ut VI, I 6, n. 2 ς X , Ra . n. 5, al. Similiter προκαθίζεix τοπω et ἐπὶ τοπου dicunt Graeci. Cf. sch eigh. ad Polybium, II, 24, n. 6ς XX, 3, n. 3;XX , 6, n. η. - .Uur rantia Samnii oppidum , Μορrivτια et νορr vetio, apud Stephanum, altus ineerti. Nox
captique et ... capta est; vide ad I. , n. 8.
169쪽
u Haccine, inquit, victoria Sola, aut hac pri da con-α tenti estis suturi Vultis vos pro virtute spes gerere; re omites Samnitium urbes sortunaeqtie in urbibus rest lictae vestrae sunt; quando legiones eorum, tot prae-α liis susas, postremo finibus expulistis. Venilite β ista re et illicite lucro mercatorem, ut Sequatur agmen; ego u subinde suggeram, quae VendatiS: ad Romuleam ur-α bem si hinc eamus, ubi vos labor haud major, praedaci major manet. n Divendita praeda. ultro adhortantes imperatorem ad Romuleam pergunt. Ibi quoque sitio opere, Sine tormentis, Simul admota Sunt signa, nulla vi deterriti a muris, qua cuique proximum suit 7, scalis raptim admotis, in moenia evaSere; captum oppidum ac direptum est : ad duo millia et trecenti occisi, et sex millia hominum capta, et miles ingenti praeda potitus : quam vendere, Sicut priorem, Coactias, Ferentinum inde, quanquam nihil quietis it: ibatur, amen
4. Vultis vos pro Nirtute νυ gerere; omnes Samnitium, etc. Ita interia pungendum et si ante vultis supplend. Puto , non signi an interrog. Post W-rere ponendum. Sic et nos dicimus :Wolit thr. . . so sinae, e C. - Quiando; vide ad V, 25, n. 3. s. Vondite ista et illicite lucro mem
ratorem , agmen sequentem, vel utngmen Requatur, ... MMendita praeda . . . quiam vendere coactus ἰ cons. cap.
ao extr. et Polyh. X, I 6; ubi Schw. praeter alia notavit haec: ω Ex ipsis Acriptoris verbis cap. 17 et sto intelligi videtur, praedam ipsam. Prius quam vendita esset, militibus cessisse et ab ipsis deinde esse venditam. Et quum persaepe praedae militibus divisae mentioliena idem Livius iaciat, non nisi unum tamen inven Imus locum, XX XV,r, ulli dicat, Prindam a endem am quinis tori datam ἰ qnod inde refectum, militibus dioisum. Alias prerdam ipsam ait. inrcvitis corPoribus captivis quae a quaestore vendebantur, ut, quod inde resectum esset, in publicum re digeretur . militibus cum cura, raequam cegtiissima esset. per milites effodiuisum; vide XXXVIII, 23, et loca, quae ibi citavit Duheras . scit. V, 22
XXXVII, s. i. Conser Ind. . Lipa. d. Nitit. roman. lib.V, cap. 25, et Sehelii Diss. IX. 6. Romuleam urbem Samnitium, titet apud Stephanum Ρωδυλια, vel Hi pinorum. - Ubi 'tuus labor hiatiae maior al. munus manet; cons ad II, 4Ο, n. 4. I. Quia cuique proximum fuit, ea murorum Parte, quae cuique proxima fuit; Doer. - Ad duo millia et trecenti; vide ad IV, 59, n. 4.
170쪽
summa alacritate ductus. Caeterum ibi plus laboris ac periculi suit : et defensa summa vi moenia sunt, et Iocus erat munimento naturaque tutus; sed evicit Omnia assuetus praedae miles: ad tria millia hostium circa muros caesa : praeda militis suit. Hujus oppugnatarum urbium decoris pars major in quibusdam annalibus ad Maximum trahitur. Murgantiam ab Decio, a Fabio Ferentinum Romilleamque OPPugnatas tradunt: simi, qui novoriam consulum hanc gloriam faciant; quidam noti amborum, sed alterius, L. Volumnii: et Samnium
XVIII. Dum ea in Samnio, cujuscumque ductu auspicioque, gererentur, Romanis in Etruria iterum bellum ingens multis ex gentibus concitur; cujus auctor Gellius Egnatius ex Samnitibiis erat. Tusci fere omnes consciverant bellum : traxerat Contagio proximos Umbriae populos: et gallica auxilia mercede sollicitabantur : Omnis ea multitudo ad castra Samnitium conveniebat. Qui tumultus repens postquam Romam perlatus est, quum jam L. Volumnius consul cum legionibus secunda ac tertia sociorumque millibus quindecim prosectus in Samnium. esset, Ap. Claudium primo quoque tempore in Etruriam ire placuit: duae romanae legiones Sequutae, prima et quarta; et sociorum duodecim millia: castra haud procul ab hoste posita. Caeterum magis eo prosectum est', quod mature veritum erat, ut quosdam spectantes jam arma Etruriae populoS metus romani nominis comprimeret, quam quod ductu consulis quidquam ibi satis scite, aut sortunate gestum sit. Multa
CLp. XVIII. r. Tvici fere Ο- consciMerant belliam; vide ad lib. IV, cap. 4 , Π.2. Traxerat contagio Proximos Um.
-rim populos; vide ad II, 5, n.
aliquid, ut passim Pro ere aliquid, multum, plus, vel simplio. stroth. - Spactantes jam arma; vide