장음표시 사용
201쪽
nuntiatum est : librique Ob haec aditi . Eo anno Q. Fabius Gurges, consulis filius, aliquot matrotias ad populum stupri damnatas pecunia mulctaviis: ex quo mulctaticio aere Veneris ae lum, quae prope Circum est, iaciendam curavit. Supererint etiam riti ne Samnitium bella quae continua per quartum jam volumera, anuum lite Sextum et quadragesimum, a II. Valerio, A. Cornelio consulibus, qui primi Samnio arma
intulerunt, agimus : et ne tot annorum clades utriusque gentis laboreSque actos nunc reseram, quibus Ne
quiverint tamen dura illa Pectora Vinci; proximo anno Samnites in sentitiati V agro, Pelignis, ad Tifernum, stellatibus campis, suis ipsi legionibus, mixti alienis, ab quatuor exercitibus, quatuor ducibus romariis caesi erant, imperatorem clarissimum ' geritis suae ami- Serant; socios belli, Etruscos, Umbros, Gallos, ira
ad cap. n. 22. Itaque intemperies aeria, gravi tempestatum vi turbati, pestilentiam, seu febres epi inie genuisae videtur.
to. Samnitium bella, quin continua vide ad IV. . n. 4ὶ Per quartum iam volumen inde a lib. VII, 3 a , --ntimque XLVI a J f. Valerio Corvo et A. Cornelio Cosso consulibus. ab an. Ur h. 4ia. quo hi consules fuere ut passiux consules pro Consulatu, vel inriti ejus; cons. ad XX l. 53, n. 3ἔXXXIX. 56. n. I, et ad Tae. Ann.
III, sa. n. l), agimus, h. e. enarrando persequimur, describimu , exponi inmus . t Ctamus, rat apud Cic.Verr. I, t 3 ; IV , dia. - Anniamque sextum et quadra sint aran. Intelligit Livius au-num eum, qrao L. Postumius et M. Atilius consules fuerunt, ut Patet ex eo quod annum, quo Samnites in Sentia nati . . . Cresistierant, id est, eum quoi ahiua quiritum, Decius quartum fuere consules. v et paulis infra Proximum, sive proxime Praecedentem annum. Annian auteni quo L. Postumius, M. Atilius consulatum ge Aer . est qUi dem ex ealeulo quem sequimur, sepiamus et quadragesimus famnitici belli ob unum nimirum urinum, quem Livius non videtur agnoscere, adjectum.
tradidit Livius cap. 27 29, in Pelignis h. e. eorum regione in et ad Tifernum
montem e. 3o, et in stellatibus campis hoc cap. 3t. - Et suis ipsi Dinois nibus, suis tantum viritius copiisque usi ac freti, et mixti cum alienis, auxiliis aliorum popul Drum.12. Imperatorem clarissimrem, Gel. lium Egnatium : vide ad Caput 29.
202쪽
LIB. X. CAP. XXXI. XXXII. I9i eadem fortuna videbant, qua ipsi erant : nec suis nec externis viribus jam stare poterant; tamen bello non abstitiebant. Adeo ne infeliciter quidem defensa libertatis taedebat : et vinci, qtiam non tentare victoriam, malebant. Quinam sit ille in , quem pigeat longinquitatis bellorum scribendo legendoque, quae gerentes non fatigaverunt XX XΙΙ. Q. Fabium, P. Decium, L. Post timius Me- gellus et M. Atilius Regulus consules Sequuti fiant. Samnium ambobus decreta provincia est; quia tres scriptos hostium exercitus, uno Etruriam, altero populationes Campaniae repeti, tertium tuendis parari finibus, fama erat. Postiami iam valetudo adversa Romae tenuit: Atilius extemplo prosectus, ut in Samnio hostes sita enim placuerat Patribus) nondum egressos Opprimeret. Vehit ex composito ibi obvium habuere hostem; ubi et intrare, nedum vastare, ipsi Samnitium agrum prohiberentur, et egredi inde in Pacata, sociorumque populi romatii fines Samnitem prohiberent. Quum castra Castris col lata essent, quod vix Romanus toties victor at deret, ausi Samnites furit stantum desperatio ultima ' temeritatis facit) castra romana Oppin
Uiribus jam aerare; vide ad V, c. 44,
13. Quinam sit ille . quomodo e eet singi aliquis Possit , quem P ae Iovisquitatis, dilaturalitatis ut IX, α 4. 33ὶ horum belloriam seribendo
enaeoque, qui ea vel scribena, vellegens satigetur, q- gerentes non De ni erunt Samnitis et Romanos p In edd. recenti. ante pigeat insertum non, quod ab anti. et M&s optimis abest. inpuraxit illud Atroth. ς at, aiadsit, sortiorem sere antithesin esse putat: bella. quae legentes fatigant, gerent ea non satigaverunt. Enimveror te me ing. monet. L vium. bella Samnitium ulterius Perse iuuturiatu, vereri, ite taedium tandem illorum lomon auitas creet lectorihus, et hinc eorum benevolentiam hoe quasi epiphonemate captare : at bella gerentes non satigati sunt, sane acribentea et legentes non fatigari debent Car. XX XII. r. Ibi Obolum habuere hostem, Mil. Romani : vel et Romani et Samnites auum uterque exercitu, hostem; Grono . - In Pacata loca; vide II, s9, n. s. et VIII, 12, n. II. a. Desperagio uisima; vide ad III.
203쪽
gitare : et cluanquarii Non vetiit ad finem iam nullax ira ceptum, tamen lini ut om tuo vatium fuit. Nebula erat ad multum diei densa adeo, ut lucis rasum eriperet, non Pros Pectu modo extra vallum adempto, sed propinquo ctiam congredieritium inter se Couspectu. Hac vellit latebra insidiarum Deli Samnites, vixdum satis certa luce, et eam ipsam premente Caligine Τ, a i stationem romanam in Porta Segri iter agentem vigilias perveniunt : improviso oppressis nec animi satis ad resistendum , nec virium fuit. Ab tergo castrorum decumaraa porta impetus factus; ita trie Captum quaestorium : qu aestor irae ibi I. . pimius Patisa occisus; cori clamatum inde ad arma. XXXIII. Consul, tumultu excitus, cohortes luas sociorum , Lucrinam Suessanamque, qui Proximae sorte erant, tueri praetorium jrahet ' : marii pulos le
gionum princit, ali via itidiacit. Vixdum satis alitatis
armis, in ordines euiat: et clamore magis, quam oculis, hostem noscunt : Nec, quantus num rus sit, a stimari potest. Cedunt primo incerti sortianae stior, et liostem introrsum in media castra accipiunt. Inde quum consul vociferaretur, expiatiirae extra valliam, CGStra
loco, et cap. 33; XLV. 38. aliisque
Schelitiis ad Pol b. cap. di ad ver u Lipsium Probat, stationes etiam iIO cturnas stiἰxse. 4. tergo castrorum decumana Porta itιι yrae Cuttim queestorium. - Quadi, oris labernaculum, et ejus apparatibus copiis iue destinata soles.
Pol 3b. lib. VI qua si otium locat juxta
praetor iam in fronte Castria atra ἰ ut ex
hoc loco. et quibusdam aliis Lipsius Oolligit Itb V de Milit. Om. uial. 3
piae tori Im Primis temporibus suisse in inferiore castrorum parte. Vide ad III. s. n. 3. F D. C p. XXXIII. r. Cohortes aetias sociorum , Lucanam Suessuriamque, ut
turma Deana XXII, 42 et Peligna XXV, 14; Piacemina et insemina XLIV. 4O; cohortes Marrucista, Pel sua, Firmana , Festina, Cremonensis XLIV, 4o. a. Ttierima torium jubet. . . Princia patimis; vide ad III, 5, n. 3, et VII,
Ia, n. s. - Qtium consul miselferaretur ... mgitans r Duh. xusProtum est otiaris, quia, quum apud Livium,
204쪽
. inde sua o Pugnatiari e erat, rogitatis Hainore sublato connisi primo resistunt : deinde inserunt pedem, Urgeritque, et impulsos Semel terrore ocidem agunt, quo coeperim t. EXPellunt extra Portam vallum
que : inde pergere ac persequi quia turbida lux me tum circa insidiarum faciebat) non ausi, liberatis
castris contenti, receperunt se intra vallum trecentis serme hostium occisis. Romanorum stationis Prima ,
vigilumque, et corum, qui Circa quaestorium oppressi periere ad ducentos triginta. Animos inde Samnitibus non infelix audacia auxit; et non modo proferre inde
castra δ Romanum, sed ne pabulari quidem per agros
suos, patiebantur : retro in Pacatum Soranum agrum pabulatores ibant. Quarum rerum fama, tumultuosior etiam, quam res oraui, Perlata Romam, coegit
L. Postumi uni consulem, vixdum validum , proficisci ex Urbe . Prius tamen, quam exiret, militibus edicto Soram jussis converilae, ipse sedem Victoriar β, quani aedilis curulis ex mulctaticia pecunia faciendam curaverat, dedicavit. Ita ad exercitum prosectus, ab Sora in Samnium ad castra collegiae peri' exit: inde postquam Samnites, dissisi ducibus exercitibus rosi Sti POSSe, recesserunt, diversi si consules ad vastati dos agros ur
tum apud alios, verbo et oeserari nihil alluit additur. nec addi necesse est. Et quidem rogitans in uno Loves. 4 des
cit; servantibus vero aliis, e contextu ejicere non austinuimus. ED. 3. Proferre inde crastra ; vid. M IV, 9, n. 7.4. L. Postumitio cos. vixdum et Gliadum: vide ad III, 8, n. I. s. AEdem Victorice, quam caedilis eurulis dedicatae; confer ad I, Ss,ri. 3. Supra hujus aedilitatis nulla mentio st: est enim hoe I ivio familiare, ut magistratus alicujus gesti, aut legi, latae v. o. Oppiae, quam abrogatam tantum refert xxXIV, I sq. , aut rei,
non anno illo, quia de ea actum est, V rum multos Post annos data occa
205쪽
XXXIV. Postumius Milioli iam oppugnare adortus vi primo atque impetu, dein, Postquam ea parum procedebant, Opere ac vineis demum injunctis nilim cepit : ibi, capta jam urbe, ab hora quarta usque ad octavam fere horam omnibus partibus urbis diu incerto eventu pugnatum est; postremo potitur oppido Romanus. Samnitium caesi tria millia ducenti : capti quatuor millia ducenti, praeter preteilam aliam. Inde Ferontinum δ ductae legiones : unde oppidani cum omnibus rebus suis, quae ferri agique Potueruiat,
nocte per aversam portam Silentio excesserunt. Igitur simul advenit consul, primo ita comi Usitus instructusque moenibus successit, tanquam idem, quod ad Milioniam suerat, certaminis foret: deinde, ut silentium . vastum β in urbe. Dec arma, nec viros in turribus ac muri vidit, avidum invadendi deserta moenia militem detinet, ne quam occultam in fraudem incautus rueret. Duas turmas sociorum latini Dominis ' circum- equitare moenia, atque explorare omnia jid,et: equites portam unam alteramque eadem regione in propinquo patentes conspici titit, itineribusque iis 7 vestigia DO-cturnae hostium sugae. Adequitant deinde sensim por-
C p. XXXIV. r. Minoniam; vide ad x, n. s. - opere ς vise ad V,
a. Ab hora quarta usque ad octa Miam fere horam, ut XLIV, 37, nisi ulliuis vox delenda. Conser tamen ad I, 3, n. g.
quod oppidum, sive ait Latii, siv
Etruriae, non habet hie locum: sed et mirifice variatu aeripti: Feritrum, Fer Oritim, Foretrium, Feretrum : iinde suspicor TreMentiantim; Gron. In minium, heu Triare uitam oppidum Samnii hod. Tristento ad fines Frentano in et Trimum numen, nune Tri or unde Treuentinates; vide Plin. III, Ia , et Frontin. Forentiam minus nPte Cori Doriat. . Quin ferri agique Potueruntς v. ad III. 37, n. 4. - Per a mam Pomiam: vide ad III, I, D. 3. 5. Silentium umtum. ingens, alium , horrendum : vel quale in loco vastia, l . e. deterio, esse solet. Conser ad III, 7, n. I 6. Sociorum mimi nominis : vid. ad
. Itineribtisqtie Πι. viis ex illis pii 1 tis ducentibus I DOer.
206쪽
tis, urbemque ex tuto rectis itineribus perviam conspiciunt : ad consulem reserti ut, eXCeSSum urbe;
solitudine haud dubia id perspicuum esse, recentibus
vestigiis fit gae, ac strage rerum i Ia trepidatione nocturna passim relictarum. Ilis auditis, Consul ad eam partem urbis, qua adierant equiteS, circumducit agmen : constitutisque haud procul porta signis, quinque equites
jubet intrare urbem; et, modicum Uatium Progressos, tres manere eodem loco, si tuta videantur; duos explorata ad se referre. Qui ubi redierunt, retuleruntque eo Se progreSSOS, unde in omnes partes circumspectus esset, longe lateque silentium ac solitudinem vidisse. extemplo consul cohortes expeditas in urbem induxit; caeteros interim castra communire jussit. Ingressi milites, refractis foribus, paucos graves artate aut invalidos inveniunt, relictaque, quae migratu' difficilia essent : ea direpta; et cognitum ex captivis est, communi consilio aliquot circa urbes conscisses fugam et suos prima Vigilia prosectos. Credere, eamdem in aliis urbibus solitudinem inventuros : dictis captivorum
fides exstitit; desertis oppidis consul potitur. XXXV. Alteri consuli M. Atilio nequaquam tam facile bellum fuit. Quum ad Luceriam duceret legiones, quam oppugnari. ab Samnitibus audierat, ad finem
lucerinum ei hostis obvius fuit: ibi ira vires aequa vit. Praelium Varium et anceps fuit : tristius tamen eventu Romanis; et quia insueti erant vinci, et quia ligredientes magis, quam in ipso certamine, Senserunt , quantum iri Sua parte Plus Vumerum ac caedis suisset. Itaque is terror in castris ortus, qui si pugnantes cepisset, insigniis accepta clades foret. Τum
s. Quadi minasti diffleuia essem : musci refugiam ζ Vide ad IV, 4 ,ai. 6. vide ad V, as,ia. 4. C P. XXXV. 1. Ad Mem Leeri. s. Communi consilio alis. c. urbes num: vide ad IV, 58. n. ω.
207쪽
quoque sollicita nox fuit jam i Vasurum castra Samnitem credentibus, aut prima luce cum victoribus conserendas manus. Minus cladis caeterlim non plus animorum, ad hostes erat: ubi primum illuxit, abire sine certamine crapiunt. Sed via lana, et ea ipsa praeter hostes, erat : qua ingreNSi, praebuere speciem recta tendentium ad castra oppugnanda. ConSld arma capere
milites jubet, et sequi se extra vallum: legatis, tribunis, praesectis sociorum imperat, quod apud quem
que facto opus est. Omnes affirmant, se quidem Omnia facturos, sed militum jacere' animos : tota nocte inter vulnera et gemitus morientium vigiliatum esse :si ante lucem ad castra ventum foret, tantum meoris
fisisse, ut relicturi si a fuerint: nunc pudore a fuga contineri; alioquin Pro victis esse . Quae ubi consul accepit, sibimet ipsi circumeundos alloquendosque
milites ratus, ut ad quosque Venerat, Cunctantes arma capere indirepamat Quid cenarent tergiversarenturque pHostem in castra Nenturum, nisi illi extra castra exissent, et Pro toratoriis suis PM cituros, si pro Nallo nollent. Armatis ac dimicantibus Euhiam si Dictoriam esse; qui nudus atque inermis hostemi maneat, ei aut mortem, aut Semitutem Patiendam. Haec jurganti increpantique respondebant : Confectos se Pugna hesterna esse : nec Nirium quidquam, nec sanguinis
a. Minus cladis . . . rad hostes erat ἰvide ad II, Io, n. 1 o. ΜOx Pro quo sc. Via, vel Parte, nempe praeter hostes. viam) is essi in nrultis libris
ariti. guam ingressi. - Hoc usitatius est, et m potuit intercidere obsequensin ἔ nee tamen alterum reiici debet. Cicer. Romn. Scip. cap. 8 , a Pueritia ingressus vestigiis patris tuisque; de Finib. V, II, quactimque i redimur:
viam lomam confeceris, quia nobis quoque ingrediendum est. ΕΟ.3. Sed militum jacere animos, demissos, abieetos, imminutos esse: und erigere animum dicitur.' 4. Alioquin pro victis esse; vide ad II, 7, D. 4. s. Armatis ae dimicantiatis dubiam
victoriam esse, Martem communemrsse, et non omnem vIctoriae spem
titilatam : grai nudus atque inermis.
208쪽
superesses : majorem multitudinem hostium amarere,
quam pridie fueris. Inter haec appropinquabat agmen;
et, jam breviore intervallo certiora intuentes, vallum secum portare Samnitem ammarit, nec dubium esse, quin castra circumvallaturi sint. Tunc, enim Mero', consul, indignum facinus esse, Vociferari, tantiam contumeliam ignominiamque M ignavissimo accipi hoste. v Etiamne circumsedebimur, inquit, in castris, utu fame potius per ignominiam, quam serro, Si necesseu eSt, per Virtutem, moriamur J n Dii bene verterent, facerentque 7, quod se dignum quiisque ducerent. Consulem M. Atilium vel solum, si nemo alius Sequatur, uiarum adrersus hostes: casurumque inter signa Samnitium potius, quam circumvallari castra romana NDdeat. Dicta consulis legati, tribunique, et omneS turmae equitum, et centuriones primorum ordinum, RP-Probavere. Tum pudore victus miles Segniter arma capit, Segniter e castris egreditur : longo agmine, nec continenti, moesti ac prope victi procedunt adversuShΟStem, nec Spe, nec animo certiorem'. Itaque simul COuSpecta sunt romana signa, extemplo a primo Samnitium agmine ad novissimum fremitus perfertur,
Exire, id quod timuerint, ad impediendum iter RO-
ΜSS Pall. iners , et hoe Probant oP- posita nam nudus respondet armatis, et iners dimicantibus ι Gron. Cons. ad. VI, 19, n. s. o. Tunc, enimwer , consul, etc. ἔ v. ad I, set, n. 5. . Dii bene verterent, facerentque, etc. M Copula ineptam videtur reddere sentetaliam: dii bene verterent, et facerent, quod quisque eorum, M. deorum se dignum ducerent. Legerem: dii bene verterent Oiacerent milites, quod, etc. mDuk. Recte, opinor, aut leg. quod dii hcne Nerterent, facerent, quod, etc. Drah. - Centuriones prim. Ordinum.
Hos qui et nonnunquam primi ordines appellantur, intelligit Lipsius primipi
lum, Primum principem, primum ha- tatum : sive centuriones piami triariorum ordinis, primi pesneipum, primi hastatorum.Vid. ad lib. II de ΜΠ. rom. dialog. 8. ED.
animo certiorem, firmiorem sortioremque. Cons. Din. . Gron. Diat. in Stat.
p. 415, et Inipp. Cic. ad Att. X, 1t, ei pro Quint. a 4; Heyn. ad Virg. AEu. IX, 249.
209쪽
i νη Τ. LIVI l .manos r nullam inde ne fugm quidem Piatere viam :illo loco aut cadendum esse, aut, stratis hostibus,
XXXVI. In medio sarcinas conjiciunt; armati suisquisque ordi Dibus instruunt aciem. Iam exiguum inter duas acies crat spatium, et Stabant exspectantes, dum ab hostibus prius impetus, prius clamor inciperet. Neutris animus est ad pugnandum : diversique integri' atque intacti abissent, Di cedenti instatu mi in alterum timuissent. Sua sponte inter invitos tergiver- SanteSque Segni S pugna, clamore inCerto atque impari δ, coepit: nec Vestigio quisquam movebatur. Tum consul romanus, Ut rem excitaret, equitum Paucas turmas extra ordinem immisit : quorum quum plerique delapsi ex equis essent, et alii turbati; et ab Samnitium acie ad opprimendos eos, qui ceciderarit, ct ad suos tuendos ab Roma is procursum est. Inde paululum irritata pugna est; sed aliquanto et impigro magis, et plures procurrerant Samnites, et turbatus eques sua ipse subsidia torritis equis proculcavit. Hinc fuga Coepta totam avertit aciem romanam : jamqtie in terga fugientium Samnites pugnabant, Dum consul equo praevectus ad portam castrorum, ac Statiora ecqui tum ibi Opposita', edictoque, iat, quicumque auυaltam .tenderet, sise ille Romramis, sise Samnis e et, pro hostes haborent; haec ipsa minitans, obstitit profuse tendentibus suis in castra. u Quo pergis, inquit,
CAP. XXXVI. I. In media sarcinas conjiciunt. sorte in medium, ut paulo Post, et XXVIII, 2 ; vel in unum III. α8; Gro vii s. a. Diνeratque integri a. i. abissent; vide mi III, fio, n. r. - Terin-r an tes e aegnis pugna : sisuis, octo codd. pes inae. Supra III, , iuremare sicubi segnior m ci esset. Ita se e se iatum. ρrrelium p X, 12, segne belliam. et simile prioris anni militiae: XXII, 48. consertum praelium errat, se e Primo. et a Pimica creptum fraude. ΕΙ . clamore incerto atque i ari; cons. 1 V, 37 ΟΣtr. . Sintione eqvisum ibi reposita ad
210쪽
u miles Θ et hic arma et viros inverites; nec, vivo Coria sule tuo, nisi victor castra intrabis. Proinde elige, a cum cive, an LOSte, Pugnare malis. v Haec dicenteici,nsule, equites in sestis cuspidibuS circuulsuridui itur,
ac peditem in pugnam redire juberit. Non virtus SO-lum Consulem, Sed sors etiam adjuvit; quod non itistiterunt Samnites, spatiumque circumagendi Sigua. vertendique aciem a castris in hostem suit. Tum alii alios hortari, ut repeterent pugnam : cetituriones citi signiferis rapta signa inserre; et OStendere Sui S, Paucos et Ordinibus incompositis es se veri ire hostes. Inter Iuec consul, manus ad coelum attollens, vo Clara . ita ut exaudiretur, templum Jovi Stati ri si vovet, si constitisset a fuga romana acies, redintegratoque praelio cecidisset, vicissetque legi cs Samnitium. Omnes undique adnisi ad restituendum pugnam, duceS, iatilites, peditum equit unique vis : Dumen etiam deorum respexisse nomen romanum visum : adeo sacile
inclinata res, repulsique a castris lioStes : mox etiam redacti ad eum locum, in quo commissa pugna erat. Ibi, Objacente sarcinarum cumulo, quas conjecerant in
medium, haesere impediti : deinde, ne diriperentur
reS, Orbem armatorum sarcinis circumdant si. Tum
Vero eos a se rite tu gere pedites, ah tergo circumvecti equites : ita in medio coesi capti liic : captivorum Dia merus fuit septem millium ac lucentorum , qui om
nes nudi Sub jugum missi; caesos retiuere ad quati Or
versiis hostem, ut XXX, io; vel ut Pa m statio m opponere pro castris Pro Ponere ante castria. Cons. ad VI,
39, n. I, et Imp. Irg. II, 333. S. Templum Iovi Sωιori νον-, etc..exemplo Romuli. CL ad I, Ia, ii. 5.
militari ac ducenorum, ut Paulo P. tet X lI, 46, M. Alii se tem militia ac trecenti. CL ad IX, 43, Nudi sub jω. missi; v. Ill, 39, v. s.