장음표시 사용
231쪽
conspecta . Inspectata spolia Samnitium; et decore ac pulchritudine paternis spoliis , qua' nota frequenti publicorum ornatu locorum erant, Comparabantur. Νο-biles aliquot captivi, clari suis patrumque factis, ducti. Eris gravis transvecta Vicies centena et ad triginta tria millia; id n)s redactum ex captivis dicebatur. Argenti, quod captum ex urbibus erat, pondo millia trecenta triginta, omne aes argentumque in aerarium Conditum. Militibus nihil datum ex praeda est : auctaque ea invidia est ad plebem, quod tributum etiam in stipendium militum collatum est; quum, si spreta gloria fuisset captivae pecuniae in aerarium illatae , et militi tum dari ex praeda, et stipondium militare praestari potuisse l. ridem Quirini Τ, quam in ipsa dimicatione
votam apud Dominem Veterem auctorem invenio De que, Hercule, tam exiguo tempore perficere potuisset), ab dictatore patre votam, filius consul dedicavit, exornavitque hostium spoliis. Quorum tanta multitudosuit, ut non templum tantum forumque his ornaretur, sed sociis otiam colonisque finitimis, ad templorum locorumque ornatum, dividerentur. Α triumpho exercitum in agrum M vescinum , quia regio ea infesta ab
strensi, quod castra etiam potuerant esse sitie vallis, solisque terrenis aggeribus munita : haec ei data, qtii Primus introiverat eastra hostium; illa ei. qui primus vallum caAtrorum supera verat : hujus insigne vallus ex Ruria, illius vallum. Ita Iae. Gron. ad GH l. lib. , cap. ιν. . Paternis spoliis, scutis auratissamnitium, ab hujus Papirii Patre de ictorum , quin nota erant frequentiornalia Publicorum locorum , sciri; vid. IX. 4O. - Vicies cententi et aia, circiter. Plus minus, tri ista t. m. Ex emend. Gron. qui vid. etiam de Me. vet. II, 5.
3. AEdem Quirini. . . dedi Mit; cs. Plin. II, 6o, qui simul tradit, primum ab eo solarium horologium ad hane sedem statutum fuisse. Idem Plinius, XXXIV. I. Aeu 18, re Tt, dicaptivis Samnitium amnis coliam eam Iovis statuam in Capitolio, nee tam ria Papirio, sed sp. Carvilio, lactam esse. - Conser etiam Salmas. ad so-lἰnum. p. 457. 4. In apum a esciniam: v. ad VIII,
232쪽
Samnitibus erat Τ, hibernatum duxit. Inter haec Carvilius consul, in Etruria Τroilium Primum oppugnare adortus, quadringentos Septuaginta ditissimos, pecunia grandi pactos, ut abire inde liceret, dimisit :caeteram multitudinem Oppidumque ipsum vi cepit. Inde quinque castella, locis sita munitis, expugnavit: csesa ibi hostium duo millia quadringenti; minus duo millia capti'. Et Faliscis pacem petentibus ariti uas itiducias dedit, pactus centum millia gravis aeris, et stipendium ejus anni militibus. His rebus actis ad triumphum decessit, ut minus clarum de Samnitibus, quam collegae triumphus fuerat, ita climido et rusci belli
aequatum. Tris gravis tulit ita aerarium trecenta octoginta millia : de reliquo pere aedem Fortis Fortunae de manubiis faciendam locavit, prope aedem' ejus deae ab rege Ser. Tidlio dedicatam. Et militibus ex
s. ea infesta ab Samnitibuseriae; ride ad I. I, n. 7. - n intimopp. ignotii m. Forte legendum nos. sulum , oppidum Etruriae, non longe a monte Frasconi hodie Trosso , a
quo iune Peditum opera capto equites romata. Trossulos suisse dictos docent Plin. XXXIII. a. neu 9, et Festus.
6. Minus duo millia capti; vide ad III. n. s, et XXVII, 16, n. a.
7. .Edem Fortis Fortiamr trans Tiberim. Donatus: Fortuna dicta est incerta res, Fors Fortuna strentias for
tunoe bonus. Coiis. ad Tae. Annal. II, 4r, n. u; Ovid. Fast. I. 7 3 aeq. et Nardini Roma antica VII , tr. - Dereliartio erre, de mantibiis, h. e. de reliqua Praedae parte, et quidem est, quae manubim erarat; Strothius. Monubiae tertia Praedae Pars, quae imperatoris ilebat dari, et ab eo in monimenti maliquod ornament uiuue publicum con
II, 4o, Ascor . et ,rae . ad loea Elam. Cic. Vere. I, 59, et Leg. agrar. I, 4;II, 22, 23. - Faciendum locανὰς v. ad V, 23, n. s.
η. Prope indem ejus eidem in de ab rem μν io Trallio dedi tam n
vam nunc exstructam suissu mireris.
Forte legendum prolusa oraec , eiu m
aere . . . dediciat . - Alterum tantum
centurionibus atque equitibtis: in haee praemia pro portione stipendii dari a lita. quod miles simplex, Petitiario duplex. eques triplex accipiebat. Cons.
43. Nee aliter accipienda vid tue ealo , tibi nulla vel centurionum et
equitum fit mentio, ut XXVIII, u. XXX, 45 . XX I, 2O; vel centuriones, vel equitCs Prieterit Livius, ut
233쪽
praeda centenos binos asses, et alterum tantum cen
turionibus atque equitibus malignitate ' collegae gratius accipientibus munus) divisit. Favor consulis tutatus ad populum est L. Postumium legatum ejus; qui dicta die a M. Cantio ' tribuno plebis, sugerat in le
gationem ut fama serebat) populi judicium : jacta
rique magis , quam Peragi, accuSatio ejuS poterat. XLVII. Exacto jam anno, novi tribuni plebis magistratum inierant : iisque ipsis, quia vitio creati erant , quinque post diesque loco aliquid excidit. Singulare et eomaptum est, quod XXXIII, 3 , legitur, non quod h. l. I etsi aeque sine exemplo est, eo quod mihi persuadeo.
non multo ante hoc tempus in usu se coepisse, ut triumphantes exercitui aliquid ex praeda dividerent, et Ob
id tum nondum Certam ravonem ac modum horum praemiorum fiervatum
fuisse. Nam primam hujus rei a Livio mentionem puto fieri X, 3 o. in Duker. CL xXXIII, 23, n. 3, et XXXIX,
. n. a. - Alterum tantum duplum.
Vide quod supra notavimus ad lib. VIII, cap. 8. ED. 9. Malignitate colle P, Oh malignitatem Papirii, qui militibus nihil doderat ex praeda. CL ad III, 63, n. a.
- L. Postiamiam; eum nempe qui consta priore anno fuerat, virum ingenii contumacis, Cujus certi milia cum
senatu supra cap. 3 videntur huie accusationi materiam dedisse. ED. to. Dista die a M. Ciaritio al. Mantisin: causa non additur; sed petenda videtur e cap. 37. i t. Fuxerat in legationem fiat fama
ferebatu populi judicium ; cons. ad VI, 24, n. 7. Sed potius leg. in legatione
cum PeriRonio, vel . quod inatim, per legationem; nam Aensus est : qui, quamvis consularia, et consulatu vix
deposito, ut fama serebat, Imatio. nem , h. e. legati munus a Carvilio petierat acceperatque, ut e ugeret Populi iudicium, quique illud ita evas Tut: nam magistratus, et qui reipublicae causa aberant, in tua vocari non ille bat. Hoe itaque jam tum legit,us cautum . vel certe usitatum fuisse videtur rincerti quoque anni est lex Memmia de ea re lata, et dubium, utrum hae diversa suerit a Remmia de calumniatoribus, an eadem, et quod nomen huic tribuendum; vide Pigh. Ann. ad ann.6r 3; Emesti elav. Cie. et ad Sueton. Caes. I et 23. Ia. Iactarique magis vide ad III, 1., n. 2 ὶ quum P ragi, accusatio estis Poterat, oh savorem consulis; sorte et ob arte . quihus rex extracta est in principium novi anni, quo alii tribuni plebis magistratum iniere. Cons. CaP. 47 Pr. CAP. XLVII. I. Quia tutio creati
erant tribuni plebis r in Idem XXA ,39, de aedilibus Plehis dicit. At plebeii magistratus auspicato non erea. bantur. Quomodo ergo et itio creati dicuntur 3 Hoc expedit Getichius de Comit. II, 4 pr. et in responsione ad poster. Sigonii diAputationem P. 84 aeditionis Hanov. is Daer. CL ad V. 7, n. 4.
234쪽
ditum' eo anno est a P. Cornelio Arvina, C. Marcio Rutilo, censoribus: censa capitum millia ducenta sexaginta duo trecenta viginti duo. Censores vicesimi sexti a primis censoribus ); lustrum undevicesimum fuit. Eodem anno coronati primum, ob res bello bene ge-
2. Lustrum conditum; vide ad I, 44, n. 3.3. Censores Dicesimi sexti a primis censoribus: sed vix LII eensoriam paria memoravit jam Livius. - strum sed ieesimum p in Fastis Capitol. trigesimum : unde Livium non numerasse lustra X ante primos censores condita suspicabantur Sigon. et Pigh. in Annalibus ad an. 459, qui et saepe notavit incuriam eius in censoribus lustris.
que reserendis. Sed sorte librarii pro XXX reposuere XIX. Nota Drahen b. est haec : .. Dod ell. da Cvelis dis . X, Si p. emend. Cens. LXXXVIa primis censoribus: Prim Os enim censores an . Urti. 3 ii institutos esse, et an . 3ao censurae tempus XVIII mensium spatio conclusiani ab aemilio Mamerco, Ita ut singulis trienniis ad ati. 44o bina fuerint censorum collegia. Verum toto caelo errat. Licet enim aemilius censuram LVIII mensium patio concIuserit, non tamen post aquolibet mense Getavod imo novi Censores, adeoque uno triennio duo ensorum paria creabantur; sed, quem. admodum antea fieri solebat. quolibet quinquennio semel tantum novi cem fores edigebantur, verum hac lege, ut post XVIII men es honore abirent. reliquis trium annoriam et sex mensium spatio nulli censores in r publica f rent. Patet hoc ex cavillationibus . p.
Claudii, IX , 33, qui contendebat, se
Censorem Creatum exse ex formula primae istius legis, qua primitus Celaw- res instituti sunt, iisque imperium qianquenne datum est: similiter etiam reliquos censores post C. Furium et M. Geganium , in quorum censura lex fimilia lata erat. Ita enim Appius ille
Praetexere Potuit, etsi tenuerit lex Λ milia eos censores, quorum iri magistratu lata esset; non tamen aut se, aut quemquam eorum, qui Post eam legem latam creati censore sent,
neri ea lege potuis e. Praeterea, si Post XVIII menses mox prioribus novi substitui solerent, cur non tem Porre Appii, exacto eo spatio, novi cens res creati sunt, unde Appio censura abeundi necessitas imposita sui Met pNovox autem censores ereari Appius Impedire non potuisset, quia comitiis,
quibus censorex creabantur, non ipsi Censores, sed Consulen praeerant. In
Ruper adhue diutissime post Appii
Censuram censores tantum per XVIII menses, aut certe non per integrum quinquennium, honorem Oh inubsse , et satis magna quinquenuit parte nubios in reputilica rensores suisse, mi
ligi potest ex Liv. XLV, I S, ubi censores peti ἰsse legimus , ut Per anni et bimensis tempus prorogaretiar sibi ceu sum. Id alio iiiiii excurrisset ita tem-
Pu novorum censorum, adeo lue tum quatuor ceri Ort x uno tempore exstitissent, quod erat inauditum. Susticisset, ni post triennIum id sibi eoncedi γέ Issent. Vertim nunc eo anno Petierunt. quia instabat si uis anni et sex meri tum, quibus exactis dignitate abituri erant . . Idem Drah. ad XLV, is ex tr. haec notavit : . Sensus Livii
235쪽
staq, ludos romari Os spectaveritiit : Palmaeque tum primum, translato e Griecta more, victoribus datae.
Eodem anno ab sedilibus curulibus, qui eos ludos secerunt, damnatis aliquot pecuariis β, via a Martis silice ad BO illas perstrata est. Comitia consularia L. Papirius habuit : creavit consules Q. Fabium Maximi filium Gurgitem et D. Iunium Brulum SC aevam : ipse Papirius praetor factus. Miutis rebus laetus annus vix ad solati itin unius mali, pestilentipe urentis si simul urbem atque agros Suffecit; portentoque jam similis clades erat. Et libri aditi quinam sinis, aut qtiod remedium ejus mali ab diis daretur : tDvent tim in libris, Esculapium ab Epidauro Romam arcessendum . . Neque eo anno, quia bello occupati consules erant, quidquam de ea re actum : Praeterquam quod unum diem Esculapio supplicatio habita est.
est, censore1 Petiisse , ut ad annuuinet semestre RPatium, Per qt Od secundum legem Emiliam Cen uram gerere poterant, anni et bimensis te tis adderetur, quia tarta tecta exigerent, et opera locata Probarent. Male vero
Dodwell. l. l. 3 18, existimat, cens res a Pontilicibus petiisse, ut hie annus hime,lri spatio per intercalatim
nern augeretur. Νa Priam re non pro intercalare, nec tempus anni et bimensis pro tempus bimensis in anno ponitur, etc. -
udos rom vectarerrant ni oli, opinor, imperatores, sed et alii, quibus coronae praemii l ino datae; stroth. CLXXIII, II, n. I, et Lipa. Mil. rom. I . Forte legem triri ludos Romrini FeclaMeriantNerbia eodem anno Parum venuste repetuntur. CL ad I, 3, n. g.
s. Damnatis aliquot pecuarias vide ad X, 23, n. Il), ex multa uia ad Bootitas silice perstriam est a Martis. nuin templo 3 an campo pari jungenda a Martis silire Nihil horaim satis Probandum , et mendosa sorte vox Martis. Interpretra tacent. 6. Pestilentisn urentis Urbem, etc. ἔvide ad X, II, D. I.
. Et libri aditi Sibyllini vide ad
II, 1 . n. 6), ut ex iis intelligeretur, ut docerent, quinam sinis, aut quoae
losam narrationem tam diligenterquam ingeniose tractavit Ovid. Metam. LV. 622- 44.
236쪽
IN LOCUM LIBRI UNDECIMI LIVI ΛΝΙ
um Fabius Gilrgos consul male adversus Samnitos pugnasset, ot -- natus ile roni vetulo eo ab exercitu ag et, Fabius 3Iaximiis irater, deprecatus hanc sibi ignominiam, eo maximo sonatum movit , quiui iturum in silio legatum pollicitus cst, idque praestitit: e iis consiliis et opera silii is consul adjutus, caesis Samnitibus, triumphavit. C. Pontium, imperatorem Samnitium , ductum in triumPlio securi liercussit. Quum civitiis pestilentia laboraret, missi legati, ut aesculapii signum Romam ab Epidauro transferrent, anguem, qui se tu navem eorum contulerat, in quo ipsum numen esse constabat, deportavere : e Uie in insulam Tiberis egresso, eodem loco potes .Esculapii consecrata est. L. Postumius consularis, quoniam, quum exercitui Praeesset, Di ora militum in agro suo usus erat, damnatus est. Cum Samnitibus pacem lintentibiis scedus quarto renovatum est. Curius Dentatus consul. Samnitibus caesis, et Sabinis, qui rebellaverant. victis, et in deditionem acceptis, his in eodem magistratu triumphavit. Coloniar ileductae sunt, Castrum , Sena, Hadria. Triuinyiri capitales tunc primum creati sunt. Caensu acto, lustrum conditum est : censa sunt civium capita lucenta septuaginta duo millia. Plebs Propter aes alionum, post graves et longas seditiones, nil ultimum secessit in Ianiculum ; unde a Q. Hortensio dictatore itediicta est : tritio in ipso magistratu decessit.
237쪽
Res laraeterrea contra Vouin ensem gestas coiit in t : item advorsus Lucanos, contra quos auxilium Thurinis ferre Plaeuerat.
I. Fa cet x jam multis pra)liis Samnitium opos erant: NE- quo illa hiitin habebatur, quili bello sinis imponi posset, si
perculso et dolii litato hosti cluam minimum ad confirmati dos animos spatii relinquor tur. Igitur Q. Fabius consul, ardoris juventa, et consecti belli gloriam sibi Comparare certus, do- lectu haud segniter acto, Proti iras in tam paratam Cum Θxem citu proscctus est. Samnites enim, dura gens, et nil despo- rationem potius quam timorem tot cladibus acta , quod superioris anni consules ad triumphum suum legiones deduxerant, OCCasione tori Porum usi, non premit udas copias ex reliquiis priorum Pugnarum, et novis de loctibus Coeg rant: et quoniam pestilentia Romanos urgeri sciebant, Pri
terea consules, nec experientia hellorum, noc auctoritato magnopere metuendos, eum in annum tactos osse audiverant; in spem erecti, Campata Os semper SPPetos, tum aut mut auctores periculorum Ilial Druinque suorum invisiores, populationibus et vastatione agrorum lacessobant.1 I. Erat in duce rotuano par dignitati Fabiae domus animus, sod Contomptus toties a suis victae gentis, et rei g rendae cupiditas, consilium oripuerant : raptim ad hostes exercitu ducto, quum praemissos ab imperatore Samnitium speculatores vidisset, qui conspecto Romanorum agmine s recipiebant ad suos, universam hostium multitudinom sugere arbitratus, non to rarum, non hominum explorato ha-hi tu, tanquam Omnis victoriae Spes in Celeritate posita osset, quanta maxima festinatione poterat, signa in serri jussit. Apuit Samnites, a suis Praemonitos, Omnia circiim spectius aCta
sunt: pnecipi opportuna loca, strui acies, alloquiis ducum accendi militis animi potuerunt. Igitur eventus praelii qualis esse debuit, fuit. Fessos ex itincre et clusu, turbatis Ordinibus, tanquam ad praeda in magis quam pugnam VenienteS,
238쪽
instructu, Paratusque miles halici inagrio negotio pepulit: Fabius, clesideratis Suorum millilius tribus, maiore etiam
numero sauciorum, quo minus Omnem exercitum amitteret, Sup o eu tu noctis dos usus est.
lII. Tum loco paulo auiuiore Capto, quantum in illa trepidation fieri potuit, castra communita sunt: in quibus haud multo molior, quam in ipsa acie, aut sicies rerum, aut sidui ia animorum fuit: non requios fossis, non Cibus esurientibus, non somenta sauciis suppetcbant; tantum cum armis egressi, prioribus in castris impedinion in omnia reliqueriint. Igitur inter gemitus morientium, Ut querelaΝ super-.stitimi tota nox exa 'ta est, omnibus inanii non te in diem cum horrore ac desperatione, ut supremam, Opperientibus. A seque enim laboribus fessos, exhaustos vii liis, mulnerisus d hides , perculsos ini fici praesio, numero etiam multum imminuto, resistere posse h libus, quos incolumis adhuc, integris animis corpori sque, et optima Ne incensus e recistra sustianere nequisisset. Relius conclamatis, uti solet, ire medium ab hostis errore suit. Ille venientis alterius consulis sauia pol
territus, ue, si oppugnaro castria IFabiana adortus csset, recentium copiarum a lucritu a torgo Circi imvcni laetur, rerum supra spem sclicium successu contentus, motis castris iter
alio convertit. Digressis hostibus, Romani quoque ad tutiora
IV. Postquam ista Romam allata sui it . magis ignominia tu ain accepto detrimento mota Civitas, molestissime tulit, temoritate consulis effectum, ut i ollum, quo diuturnius nullum suorat, quum Jam in exitu esset, nova spe repletis Samnitium animis, sormida Lilius iterum, quam a longo tempore subsset, renasceretur. Neque tribuni modo plebis, quin rum hae propriast artes erant, frequentibus ad Populum Coimcionibus invidia et o lio cuncta reploverant; verum etiam apud Patres agitata re, atrocos sontentiae dicobantur: sa-Ctuni luo senatusconsultum est, quo certu- ante diem Fabius constit ad Hoendam Romre causam Messe Hi,obatur.
239쪽
Venientem magna vis et C tisatorum ad i ta Est : neque it
ibiadi lactum quibat; ct quod unum maxime prodesse dolio. Dat reo, Fabii senis gratia, in Contrarium vorterat. Minus enim ignoscendum ei putabant, qui a Pri stantissimo vir genitus, et inter paternos triumphos educatus, non modo romanum nomen, Sed suae quoque familiae laudes, et paletas a majoribus victorias, Per tantam imprudentiam accepta clade foedavisset. V. Exulcerati animi, et defensionem paranti reo vix a quas
aures pra bituri, Fabii patris insigni pietate primum, mox
itiam Oratione leniti sunt. Is enim Veritus, ne propter rori male gestam filius ab exercitu removeretur, ab ipsa quidem culpa purganda penitus abStinuit: sed sua et mn Dum m rara modeste Commemorans, tam acerbam sibi jam seni, tram ignominiosam genti FabiaE notam deprecat a tur. Neque tramen sc Postulare, ut coetcris tot Fabiis, qui ab *sis prope
Urbis prunordiis romanam rumtute consilioquc amrisscur, ut trecentis etiam illis, qui rempublicam sua, et tantum non uniorest nominis Fabii internecione texissent, error uinius condonetur, si dicabigis ille sit, majusque commodum ex poenaidii sui, quam incolumitate, Permenturum esse Nideatur eso enim caritatem patriae G ctibus aliis omnibus aut ferre satis didicisse. α Vorum Onimvero, quidquid in hoc adoleo scente metuendum suil, transaCtum est: hona autem, qua
α mens illius in dolos suo, aC sub me non ineptissimo magire stro, uti vid3is visus sum, instituta et exercita virtus Polli-- centur, adhuc exspectini Possunt, nisi spem istam, non . quidem iniqua, sed tamen intempestiva severitate prio i-- diuitis. Multis initio rerum gerendarum impegisse ad pru-- dentiam et cautionem prosuit, qui erroris admoniti, mo-α diocria saepe damna ingenti utilitate redem runt. VI. uri ne q, an non ad fortunae potius invidiam, quam α hominis Cuiusquam peccatum, reserri verius sit, quini et α roiprihlicu' nostra , et Fabiae gentis diuturna felicitas me-- diocri detrimento castigata est : quanquam benevolentia
240쪽
niagis liare cleorum, quam invi lia vocanda sit, cujus hon is licio adversus exitiabilem stiportitam, quae res nimium es α cundas sequi solet, non tam damnosa civitati clade, quam . ad documentum enicaci, conditionis humanae admonemur.
, Quidquid id est, Quirites, milii certe sinistri aliquid prim
u sagiebat animus, quum die comitiorum sollicite vobiscunt - agerem, De sidium meum consulem saceretis. Quum enim Patrem meum, aVum, ProaVum, alios majores meos saepis-- sime, ad haec me ipsum quinquies hoc magistratu sunctum. esse cogitarem, incipiebam vereri, ut eadem in gente sum-α mos honores continuari vel dii, vel homines animo satisu ἐaequo Paterentur. Atque utinarii vel isto tempore preces 4 meae valuissenti vel vobis heneficium vestrum tueri place-- reti ne quod honoris causa, me recusante, tribuistis filio. meo, inauditae hactenus ignominiae occasio utrique seret; is vosque temeritatis arguereminit quos, si priorem ite Q. - hici sententiam alio judicio rescinditis, aut dedisse im- Perium sine Causa, aut abrogasse Posteri credent. VII. . At si mitiora decreveritis, et vestra vobis auctori-n tas, et Fabiae gentis existimatio salva erit; errorque juve-- nilis, uti cum aliquo reipublicae damno commissus est, . ita majore Cum ejus emolumento emendabitur. Sed quis . spondere hoc ait sit Z Ego, Quirites, ego pro silio meo sponi S arcni me reipublicae dabo : ot, lii ut senatui populoquen romano, deinde nostrio domui selix faustumque sit, Coni stili legatus ibo, particeps futurus omnis sortuniae, quam' aut invenire dabitur, aut sacere. Viget adhuc animus; ne--que, ut in hac aetate, virium corporis poenitet : possum κ perserre militiae labores; possum in acie stare; et, si nihil
aliud , memoria veterum pugnarum terrere hostes, alacri- talein augere nostrorum; et, quod Caput est, Possum udo . t centiam constitis, quae sola rerum secius gestarum Causa est, regere Consilio, et aetatis praefervidae impetus senili cautione temperare. Nisi filii ingenium teneveni, cumquer te monenti morem gesturum considerem, Dollem in lino