장음표시 사용
261쪽
minibus, sed insimcto exercitu negotium silai futurum esse cernentes, tanquam ex diuturna crapula expergefacti, jam serio , quid faciendum esset, consultabant: bellum accipere periculosum; imperata facere servile videbatur: neque vitari utrumque poterat. Variantibus igitur sententiis, exsurgens quidam, α Quid frustra dies altercando terimus, inquit, Tarentini y Venerunt tempora, quae facta magis quam a verba postulent; sed ad quae ex usu publico admini-α stranda consiliis rectis opus sit, et ore libero. Neque satie- moveor, quod antehaC communi quodam liberarum civi-- latum morbo, dictis ad gratiam Compositis, etiamsi crebro . noeerent, estis oblectati : tum enim, ut fit inter res pro-- speras, quid potissimum reipublicae conduceret, paruma animadvertebatis. Iam autem in finibus nostris exercitus α romanus, et ante ipsas portas hostilis terror est : eo ma-- gistro profutura jucundis facile discetis anteponere.
XI. Neque sic accipiatis, tanquam exprobraturus Prae-κ terita surrexerim : nam veterem quidem culpam intem -- pestive objicere, inimici, et alienis erroribus petulantera insultantis animi est: probi viri, et salutis communis stu-- diosi, peccata civitatis tegere, aut exCusare malunt, nisi α quoties a l calamitatem publicam amoliendam, prictorita-- rum offensarum recordatio grande momentum habet. Nam n ab errore quidem Omni, homines qhium simus, immunes . haberi velle, nimium est superbum : sed ad eumdem Ia-- pidem crebro impingere, neque saltem eventu temerita-u tem castigante ad cautionem erudiri, id vero jam vix bene
α humanum est. Ad unius hominis vocem naves romanas
depressimus : mox Thurios, cognatam gentem, hostilibus . odiis vexavimus , quod ab Romanis defendi, quam a Lu-- canis Bruttiisque diripi maluerunt : legatos Romanorum Per turpem dictu contumeliam violari tulimus. Bellum η igitur, quo carere potuimus, et grave bellum, et pericu-
losum , et improvisum . alienissimo tempore DoStro at- tractum est. Denique jam in agro tarentino romana CaStra
262쪽
α fiunt: et nos adlinc incerti omnium , bellum formidabilea an pacem indecoram satius sit accipi, deliberamus. XII. α Atque utinam nunc demum Obliti blanditiarum, . obliti privatorum commodorum , dignitatem utilitatem -- que publicam spectarites iii commvno consuleremus t esset 4 unde vel sin lora honeste, vel arma tuto sumerCntur: nunc
κ in duas vos abire partes, et prope inodum sactiones video, re non judiciis, aut ex conditione rerum sumpto consilio ;α sed suis quisque causis ducitur : Cur enim tam paucos α juvenes et pauperes in ea sententia esse video, quae Pacem a laudat Z aut cur nemilii sere divitum et seniorum bellum a placet pari alia tam aequaliter divisae civitatis causa est,
α quam quod hi rebus quietis scenori suo agrisque frui vo-- lunt: illi, si bellum conflatum sit, ita imperiis, aut ex liceti-- tia praedae Compeii lium sperant P etiam olim hoc morbo' laboramus, neque a longo icuri tempore respublica nostrari hominibus caruit, qui domesticas opes augere Studerent, o etiam cum periculo et detrimento civitatis. XIII. . Quibus omnibus occurrere poteritis rectissime α dicendum enim est, quod ex praesentibus utilissimum in eSAE Censeo), etsi neque pacem ematis ea conditionum vili-- tate, quae jura liberae civitatis minuat: neque vestras tan-α tummodo vires belli tam disiicilis terroribus opponatis. - Saepe a majoribus copiarum nostrarum imperium externis ducibus commissum est. Archidamum, Agesilai filium , Postea Cleonymum, mox Agathoclem, Peloponneso, aut 4 Sicilia evocavimus. Memoria nostra, quum finitimorumn armis in staremur, Alexandrum Epirensem patres nostrin acciverunt: co Consilio non solum ipsi commollis robus a usi sunt, sed etiam nobis florentes reliquerunt. Est eadem
η ho lio inter nos et Epirotas amicitia : neque illi hodien exercitu ac duce minus valent. Et recens heneficium n . strii in Pyrrhus liabet, quem Corcyricos oppugnantem - justa classe juvimus. Ergo non meum hoc, sed qui ante . nos rempublicam hanc selicissime rexerunt, hominum sa-
263쪽
α pientissi Inoruni consilium esse existimatote : quod velit ideo sequi debetis, quia in priore exemplo quasi totama ejus ratiotiem Cum eventu ipso perspicere potestis. XIV. α Sed tamen etiam alioquin argu Inenna magna suntu et evidentia. Nemo inter nostros ita excellit, ut ei aequo u animo parituri sint caeteri : quae vero sint se in stationis Pe- ricula , quoties acri et potente Cum hoste res est, fCitis :α et quemcumque faCoretis imperatorem, vel nimio pacis
η studio, vel cupiditate gerendi belli, detrimentum vestris
α rebus afferre posset: taceo adversum Romanos, gentem
ι armis induratam, non quolibet duce hollum tuto geri. Ve-a rum enimvero, quemadmodum nemo dubitat, virtute et ii consili O militari ante Pyrrhum nemo est: sed venire for-α sitan uolet 8 imo vero quia rerum gerendarum cupidissi-α mus, bellum in praesentia nullum aliud habet, non modo veniet ipse lubenter, sed etiam adducet copias validas,u et praeliorum non rudes : et ne ab ipso libertati nostrae α metuamus, iis cum eo conditionibus transigetur, quibus a respublica in tuto sit. Hac ratione fiet, ut hi na cum spe α sumere hellum , et vel impetrare pacem Commodum, Velu etiam dare gloriosam possimus, quanquam hoc potius α PVenturum non improbae spei est, ut prius Romani no- , Liscum aequis Iegibus transigant, qualm hoc rerum statu
i Pyrrhum accipiant in Italiam , qui quondam ex eadem - Epiro minoris aliquanto gloriae potentiaeque regem ti-
XV. Hoc consilium non eo tantum vicit, quod publicae salutis viam haud aspernandam aperuisse videbatur; sed etiam Contrarias in rapiniones divisa concione, quum neutra ParS, Obsisteuto altera, Pertendere posset, quod proximum erat, Sententiam, quae media quodammodo videbatur, universi praetulerunt. Ferunt vulgato per Civitatem rumore, decretum de Pyrrho acciendo factum esse, Motonem quem dam hominem frugi, sumpta corona marcida, et faCul a ,
264쪽
.briorum more, Cum tibi lina theatriim intravisse: populum tarentinuin, solita lasCivia, jussisse, tit progressi in me iam, ille Noce, muliercula tibia canerent. Tum Metonom, facto
silentio dixisse : . Bone facitis, Tarentini, quod saltari li ca-α nendique copiam Praestatis, quibus libet: nam Pyrrho in
α urbem admisso vix erit, ut liceat amplius nostro Doliis a 4 bitratu vivere. . Moto ad lia' Cpopulo, atque Orto murmure,
veriti, qui auctores injuriarum adversus Romanos fuerant ne pacificis consiliis valentibus ad supplicium ipsi desilerentur , increpito vulgo, quod ab homine temerario tam indigne
deri eri pateretur, impetu saeto, Metonem theatro exegerunt : ita nemine deinceps adversante, de retum ratum fuit. X, I. At romanus consul, quum nihil ab 'Ιarentinis parati responderetur, praeterea mitti ad Pyrrhum legatos cum muneribus accepisset, ad belli consilia Conversus, agrum populatur, oppida alia pugnando, alia deditione capit, damno
ac terrore Complet omnia. Mittuntur etiam ad prohibendas itiiurias ab Tarento copiae: sit Conflictus acer, sed superior Romano, multis suorum amissis, Graeci in urbem compelluntur. AEmilius regionem omnem impune vastat uritque. Territis ea clade Tarentinis, Ut multitudo, quanto sociandis rebus insolentior, adversis tanto impensius in timorem pri
ceps est, Agidi, qui romatiae amiciliae retinendae perpetuus auctor fuerat, imperium permittitur. Cupiditatem spemque pacis auxerant ex principibus quidam ah romano duce dimissi, qui maristatem ejus, et coet ros etiam Tarentinos su eris e proelio, aut per agros passisn exceptos, indiagenterniquo benigne haberi, praedicabant. XVII. Sed mutavit animos erexitque Cineae siducia, cum auxiliaribus copiis ab Epiro venientis: namque Pyrrhus ingens animi, et Magni modo Alexandri aemulatione vastissimum imperium spe complexus, ipsis quasi fatis invitantibus, ad perficienda siue destinasset, pandi sibi viam credebat. Confiri latum etiam oraculi delphici voce narrant, ambigui quidem sensus, et utramvis in partem facilis flecti, sed quo l
265쪽
in iamprete cupiditate rex pro certo et SeCundo acceperit: quippe de belli, quod suscepturus esset, eventu consulenti redditum responsum ferunt e posse eum Romanos vincere. Sed plus, opinor, animorum dabat tarentina legatio, qua ex sua cisitate, canisque, Messapias, et Samnismus, coet
risque populis, qui eodem foedere tenerentur, facile Niginti missitari equitum, trecenta quinquaginita peditum conscrisi posse,
attulerat. His igitur copiis si Romanos in ordinem redegi set, haud magno negotio caeterae Italiae dominationEm se adepturum sperabat. Inde brevis in Siciliam trajectus ostentabat insulam Agathoclis excisa domo vacuam et discordem rquam etiam hereditario jure, quod ex Lanassa , filia Agathoclis , liberos susceperat, suae domui posse vindicari rebatur. His ex sententia confectis , Carthaginem hello serat petiturus. XVIII. Fama est, Cineam, praestanti sapientia virum, quo immodicas regis cupiditates, paratamque felicitatem praesenti hiis hene utendi turbaturas , ipsius quoque conia Sione Coercendas esse ostenderet, quid de Uictis Romanis agere constituisset ρ interrogasse. Atque illo subinde alias ex aliis victorias nascituras esse demonstrante, subjecisse: quia igitur co ectis istis Omnibus acturi sumus ΘΤum vero Pacis et otii bonis affatim fruituros respondente, excepisse Cineam : . Quid igitur vetat, o rex, quin statim iis Duamur, quum i praesto sint; DOVis autem bellis suscipiendis corrumpi po- nitus, amittique possint P . Sed Pyrrhus , iterata legatione Tarentinorum , et ambitione sua victus , Patrium esse respondit Epirotis, non pro se tantum, sed etiam pro sociis et amicis bella capessere. Caeterum tegendo interiori consilio suo , Cum legatis anxie pepigit, ut lato imis auxilio statim rediret domum; neque diutius, quam necessum ess t, ob iri in Dialia detin retur. XIX. Inde confestim ad bellum apparandum ingenti stu-
266쪽
dio versus, navium longarum magnum numerum complevit;
alias praeterea, quibus equi Virique transportarentur, ador navit : plerisque legatorum italicorum, quo sub specie honoris obsidum vicem retineret, in delectu agendo, copiisque
Conducendis usus, caeteros cum tribus armatorum millibus,
addito , qui praeesset, Cinea, Tarentum praemisit. Horum adventu spes pacis abrupta, abrogatum Agidi imperium, et uni eorum, qui ex legatione redierant, decreto populi da
tum est. Neque multo post missus a rege Milo tarentinam arcem firmavit praesidio, murorumque Custodiam gi tutelam
sibi depoposcit: gratulante imperita multitudine, quod pones
peregrinos molestiam et labores esse, sibi otium cum securitate relictum existimabat: annona igitur militibus, pecunia Pyrrho, alacriter deCreta. XX. Interea L. AEmilius transmarini militis adventu cognito quo tutioribus locis hibernaret, exercitum in Lucaniam transducere instituit. Erat iter per angustos quosdam ' calles, quos ab altera parte praeruptae inViaeque rupes , ab altera mare claudebant: et, intellecto ducis romani consilio, tarentini naves scorpionibus et ballistis instructas admoverant litori; militemque per arctos et obnoxios tramites incindentem missilibus impetehant. Amilius Viam virtuti negatam astu explicuit, captivis, quos in ultimum agmen rei cerat, latera praetexens ordinum, quae periculo patebant. Horum misericordia Tarentini, dum suos ferire metuunt, etiam hostibus pepercerunt. Haec ferme eo anno ad Taren-lum gesta. Romae vero C. Fabricius Luscinus, qui in consulatu suo Samnites, Bruttiosque, et Lucanos praeclare vicerat , triumphans Capitolium ingressus est: eumdemque honorem non ita multis post diebus Q. Marcius consul obtinuit, ex Etruria, rebus ibi prospere gestis, reverSus. XXL Quae eum causa , bello etrusco nondum finito , ex provincia revocaverit, tempore alieno nam Fabricius a. d. III nonas martias triumphavit) non traditur : ego accitum a senatu conjicio, qui tum exspectatione Pyrrhi sollicitus .
267쪽
Priosi ilia undique conquirebat. Nam et eo primum tempore,
quum , tanta undique belli mole coorta, imperium pluribus exercitibus defendi oporteret, proletarii, quibus antiquitus
vacatio militiae fuerat, sacramento rogari coepere : MI IR,
quae Parare per inopiam non poterant, publice data: ut legionibus alibi occupatis, haec manus per globos in muris
foroque disposita, stationibus et excubiis urbem tueretur. Neque tamen his consiliis averti potuisset imminens clades, nisi fortuna urbis ini peraturae periculosissimis temporibus ingentes viros resemaSset; ac nescio an maximos omnium , qui unquam in ista civitate fuerint, non ita divitiis et splendore generis, quam Contemptu opum, et a virtute nobiles. Haec enim aetas Curios, Fabricios, Coruncanios tulit : nul larum imaginum aut facultatum viros, sed amplissimae gloriae, quam rectissimi exempli homines, summo rei militaris usu, parique morum innocentia popererunt: utrobique salutares patriae, quae adVersus regem ambobus metuendum, non magis opus habebat viris, qui ferrum hostile retundere possent, luam qui aurum contemnere. XXII. Pyrrhum interea, Vere non exspeCtato, peditum duo ot viginti millia, tria equitum adducentem , olophantos praeterea viginti, et sunditorum sagittariorumque modicam manum, orta in medio Cursu tempestas ita jactavit, ut al, extremo periculo minimum abesset. Classe disjecta, pluri-husque navigiis afflictis, quum etiam praetoria navis laboraret, in mare se dedit Pyrrhus , et maximo cum labore vix tandem oriatavit. Corporis tamen male habiti aegritudinem, animi robur sui levabat : et cura Messapiorum, qui suum in litus Piectum , Omni studiorum Oisciorumque comitate coluerunt. Eorum dona opera navibus quibusdam, quae procella, vim evaserant, adductis, pauci oquites cum duobus lephantis, ct minus duoluis millibus poditum collecti. Cum hac manu Tarentum processit, obviam egresso Cum militi-hus sitis , regemque deducente Ciuea. Magnis Tarentinorum
268쪽
gratulationibus exceptus, paucos dies quieti dedit : quo
spatio quum civitatis mores ita comparatos esse Cerneret,
ut his obtinenti hus, neque servari a quoquam possent, et ipsos quoque defensores suos pessumdaturi essent, dissimulavit in praesentia. Sed ubi paulatim convenientibus, quae dispersae fuerant, navibus, copias idoneas habuit; gymnasia et porticus, in quibus otiosa juventus dies totos obambulando nugandoque consumebat, O lusit: epulas Compotationesque vetuit : solennia ludorum ex intemperantissimo usu ad justam mediocritatem reduxit. XXIII. Post haec delectum juniorum severe egit; monitis, ut solebat, Conquisitoribus suis, grandes eligerent, se eo ortes redditurum. Hos manipulis suorum permixtos, ne seorsim habiti seditiones agitarent, eadem duritia et severitate disciplinae exercuit; capitis poena infrequentibus proposita. Qui vero in armis non essent, eos majorem diei partem in foro agere coegit. Quarum rerum insolentia, homines inter pudendas delicias nati ediicatique, mirifice angebantur, semirutem appellando, si perire socordia et luxuria cupientes, salvi esse cogerentur. Onerabat invidiam satellitum quorumdam regiorum intemperies, qui suo arbitratu hospitia deligentes, etiam invitis et reluctantibus dominis occupabant : parique deinde licentia inter uxores eorum liberosque versabantur. Ergo fastidio praesentium multi r licta urbe in agros emigrabant, donec id quoque clausis portis appositi custodes prohibuerunt. XXIV. Tum vero Tarentini so pro socio dominum accepisse sero intelligentes, quod unum poterant, Per indignationem et questus sortem suam miserabantur, aliquanto liberius, ubi per aliquam idoneam causam conVenientes, praeter solitos animi affectus, etiam vino incaluissent. Neque deerant, qui ad Pyrrhum referrent; arcessitique nonnulli, quod inter convivium parum honorifice de rege locuti esse arguerentur. Sed horum quidem periculum cujusdam inter
I XXII. Zonar. - Plutarch. in Pyrrh. e. 32. - I XLIII. Frontiri. IV. T.
269쪽
258 IO. FRE IN S HEMII SUPPLEM.
eos simplex et ingeniosa consessio discussit: α Et liaste dixi-α mus, inquit, et longe gnaviora dicturi fuimus, nisi vinum ades isset. . Ibi Pyrrhus, ut qui Vini, quam hominum', eam culpam videri mallet, arridens dimisit eos. Caeterum diuisus civitatis moribus animisque, ut quemque Plurimum apud Tarentinos auctoritate Consilioque pollere animadverterat, causis repertis structisve, ad filium Ptolentaeum squom discedens ipse regno prios ecerat annorum quindecim adolescentem ) ablegabat : alios per occultas insidias de medici tollebat : erant, quos assectata immanitate complexus, intersa miliarissimos haberet, quo P,pulo suspectiores fierent. XXV. In his Aristarchus erat, vir inter primates amore civium et eloquentia Qx ollons : hianc, quia nihilominus in magna apud multitudinem gratia esse Cernebat, per causam
certi negotii navigare in Epirum jussit. Aristarchus, quum refragari regis imperio praesentis exitii; obedire, non quidem
aeque Velocis, sed tamen aeque Certi Videretur, conscensa navi paulum provectus, flexit cursum ad urbem romanam, et receptus in silem de rebus multis magnisque senatum largiter odocuit. Dum haec Tarenti Pyrrhus administrat, nihilo segnius ad bellum gerendum apud Romanos delectusag bantur, cogebantur pecuniae, misso ad socias civitates C. Fabricio, qui auctoritate gratiaque sua deterreret a studiis rerum novarum : quidam , quorum suspecta levitas
erat, etiam praesidiis in opportuna loca impositis in fide
XXVI. Quidquid enim ubivis injuriae acceptae persuasione aegrum, aut cupiditate novandi turbidum eriat, id omne,
tot adversus unam gentem Conspirantium populorum robur, et bellicosissimi regis exspoctatio Commovorat : quo intentiores Romani, capita seditionum mature opprimendo, securitati suae Providebant. Eo tempore casus prionestinorum
principum memorabilis suit: qui nocte jam ingruente quum
adducti Romam essent, custo liae causa conclusi sunt in
270쪽
IΝ LO C. LIB. XII LIVIANI. 259
perario publico, tuni demum intellectis fallacis oraculi ambagibus, cuius fide popularibus suis, ad defectionem eos impulsuri, saepe spoponderant, in satis esse, uti romanum cerarium a Prinnestinis occuparetur. Sollicuos Patrum animos nam et Fabricium a sociis retineri audiverant, ut eo pignore suos ab Romanis incolumes reciperent; et ad Etruscos, ad Umbros, ad Gallos contra populum romanum incitandos legatos mitti) nova insuper cura oppressit rei, quum facto ipso atrocis, tuin formidabilis exempli, ne apud omnes Italos alienissimo tempore roi uana fides in suspicionem et odium adduceretur. XXVII. In extremo Italiae litore contra Siciliam Rhegium est, graeci nominis, temporibus illis florens et opulenta civitas. Ea quum adventu Pyrrhi magnum et terribile bellum cerneret Consurgere, praeterea classibus Carthaginiensium in illo mari vagantibus torreretur, diffisa viribus suis arcessendum a Romanis praesidium existimavit. Missa sunt militum millia quatuor, ex Campaniae coloniis scripta manus, et inde legio campana appellata, tribuno militum Decio Iu-
hellio deducente. His ab initio quidem neque fides in defendenda urbe, neque diligentia defuit. Deinde, quia belli propinquus metus nullus erat, paulatim otio et graecae consu tudinis imitatione in luxum resoluti, praesentemque copiam cum dura et laboriosa vita , quam eousque egerant, Comparantes, opportunitatem urbis, et incolarum felicitatem, se
mone cupiditatis et invidiae pleno, in circulis et hospitiis
XXVIII. Delectabatur eo iacto Decius, qui et ipse pari
vecordia ductus , sceleratum occupandae urbis consilium pridem animo conceperat. Favebat occasio praesentis belli, quo sciebat ita distrino Romanos, ut rheginam rem Curaturi non essent: et in adverso litore Mamertinos, exemplum sinitu selicis sceleris, et similis perfidiae haud dubios propingnatores, praeterea communis patriae necessitudine iunctos,