장음표시 사용
461쪽
Ciuitatis nostrae. Sce. Secundo exponit Aecurs φ illa uerba, secundum nostrae Ciuitatis iura , referan rur ad definitionis principium, nempe ad illa uerba inris uinculum, ut fit sensus, obligatio est i uris uinculum secundum nostiae Ciuitatis iura,&c.& secundum hanc expositionem linquid Accurs.l ciuilis, de naturalis obligatio simul hic definitur , non ciuilis sola uel naturalis se la Haec expositio licet eam Do t. non reprobent)mihi tamen nou placet in definitione enim singula uerba sui Dia mysterium habere , nihilque suis perfluum esse debet gl. com uniter approbata infra de actio.
in ptan . in uerb.quam ius, secundum hanc autem expositionem uerba ista superflua ferὰ sunt quia sufficiebat dicere
est iuris nostri uinculum , nec erat opus iterum reastum eiare dictionem , Iura . Tertio exponit Accursi ut ea uel bastent remotiue, quasi dicar, illa obligatio est iuris uinciatum quae est secundum ius: non contra ius . Haec quoqtie expo-hrio inepta est. cui enim est dubium, si obligatio est iuris
uinculum , contra ius non erit Z Plaeterea, ita interpreta udo uerba illa superflua sunt: cum obligatio contra ius eraeludebat ab hae definitione illis uerbis, quo ne eessitate astringimur, ex obligatione enim conera ius necessitate noastringimur. l. gene. aluer. de uetb. Oblig. QSarto igitur ex. ponit idem Accurs. ut uerba illa reserantur ad uernum soluendae. ut sit sensus, i res solui debet lecnndum nostrae Ci itatis iura. Verum, haec quo i, expositio mihi non satis. facit. Nam definitio debet substantiam rei definitae pone. re.gLin l.omnis definitio.de reg. iur.& ex genere,& differ& tijs constare. Bar. dc Doct. in t j.sfde test. in I.j in prin. T. deac'. poli. adeo ut quoties in definit: one genus ,& differentias exposuerit omne aliud superfluum fit iuxta. d. glos in prin. te act & eleganter his uerbis ostendit Cic. in Topic. . scpraecipiunt ueteres cum sumpseris ea, quae sunt ei rei, quam definire uelis, communia, usq; eo prosequere, tu proprium efficiatur, quod nullam in aliam rem translatri ponsit&c. Omne igitur id quod in definitione non ponitur ad declarandam rei dc finitae substantiam. ad excludenssam genus commune ab alijs specie b. superfluum est: diffinitio
462쪽
enim est oratio ex disserentiis substantia habens: sed seeundum hali et expositionem uerba illa non declarant rei definitae substantiam , nec genus coe ab aliis speciebus excludunt: cum non ponantur ad exclusionem alicuius uinculi ergo ita exponi non debent. Cum igitur oes haec glo. expositiones cauillo non careant, putarem ea pon. ad exclusionem naturalis obligationis . cui si uerba ista non adiiciebantur, cetera diffinitionis uerba eonueniebatur. cu naturalis
obligatio si i uris uincidam. l. fi leiussor. ff. de condi. indeb. quo necessitate astringimur alicuius soluendae reid. cuamplius.*. is na tura det. 9 de regulis iuris,3c faciunt ea quae de manu regia dicunt. Soci. Bal. nouel. & alii in rub. T. de uer. l. Bart. in l. fratre a fratre col. 4 ff. de condit. indeb. &io, ut ab hac definitione naturalis obligatio excludatur, quae
iure ciuili inspecto fropria obligatio non est. l .fide i ii sior. f. fidei utar accipi. st. de fideiu C adiecit hare uerba dicens obligatio est iuris uinculum quo necessitate astringimur alicuius, luendae rei, secandum nostra: Ciuitriis iura , Rhaee t ni fallori est uera horum uerborum expositio.& ita uobis illa declaraui in lectione ipsius literae. Inueni tamen postea, quod Nic. Bello. hic eam affert. quare nunc magis
In eadem gl. in si . ibi per competentes actiones,&e. Uicitur hinc se iam latam per incompete lites actiones & i dices non tralere, ut expresse hic Accur Lait:& ad hoc glo. ista singularis est, ut hic dicit Aret. & Bald. in l. actori. in fi . C. de rebus cred. Terum cum hic gl. utrunque simul l ligat, ut siquidem, &iudex sit uacompetens, dubitatur utrum alterum sufficiat. t& ideo quaeritur primo nunquid sententia lata a iudice incompetenti sit i plo iure nullat Et concludendum est nullam esse. ut expresse probat ut in L fi. C. fi a non competenti iud. text. enim de sola iudicis inco- petentia Ioquitur. Hoc tu inteLigas piocedere ubi partes
putabant iudicem esse competentem. secus uero si sciebat.& coram eo litigabant. tunc emna eius sententia ualet.quia
uidentur partes eius iurisdictione proroga sse.l. I.n.deiud. 8 dc ibi not.c P.&G. extra de ossic. deleg.t Secundo,dc ultis
463쪽
mo quaeritur an sententia lata nuper incompetenti actione valeat.an vero ipso iure nulla sit. Haec quaestio potest dupliciter intelligi: primo , quando incompetetia procedit exactione: Quia non est proposita competens actio exempla vendidi tibi fundu dece, & tradidi. modo ad precium ago,&p. to te condemnari ad illa dece, ad hocq. propono aetionem ex locato, dubitatur an sententia super hac petitione lata valeat.& gl. qui sena nostra hic. videtur sent re hae sententiam non valere . ita enim hanc gl intelligit Ang. in l. i. In pran. '. de eden. δἰ doct. communiae r in c. dilecti. de iud ut refert Maria. Soc. in c.dilecti fili j sub nu. 37. uer. Ange.
vero, de libelli oblatione .c ni ramum tamen tenet Bar.ini. I. in n. pri n. m. de arden.& notat Innoc.in c. dilecti & in e examinata:de iud.& hoc uerius est ni fallor. J Jod ea ratione
probatur. quia expressione inepta eorum , quae necessario non requiruntur actus non uitiatur. l. unica. in plin. C. erei uxor. act. cum igitur in libello actionis expressa o nece lacia non sit.c. dilecti .de iud.3c ita observet consuetudo, ut ait Bar. in I. I. in prin. nu .is. st. de alueii. si exprimat, & inm
di pie non debet actum uitiare, t& si tu dixeras hane ratione non procedere : quia tu demus etiam , quod in proferenda 1ententia exprestio causae non est necessaria. c. sicut de re iu. a is iaci ς' Π -xux, inepte sententia est nulla c. i. de re aud. Rndeo istud procedere,quoties ex actis non potest connare de aliqua causa inepta , secus vero si constar et Felin. In c. exami nata. extra de iud. in proposito aut ex facti natio ratione a io copetens apparet. t Secundo, & ultimo potest
intelligi haec quaestio, nunquid sententia Iata super in pto libello ualeat,glo. quidem hic uidetur concludere non ualere:& ita hanc gl .intelligit hie Aret.&Ias. hic in addit. ac etiam Baldan l. actori .infin C. de reb. credi. & si hoc itates exit glo. recte sentit. Iaco. Butr. in I.licet. C. de procurat. Cy. In l. i. C in quae desunt aduoe. Anto.de Butr. in c.examinata.& ibi Fel. eol. a me renui.extra de iudici probatur in l.
a. F. i i . si πensor falsum modum dixerit. & facit. l.fi. l. de lib.&posthiam. Ampliatur. hoe ut in tantum sit nul- M. ut non ponit etiam confirmari semetia superiori, ut hie
464쪽
Aret. ait,qui tamen hoc notanter declarat, ut per eum .Limitatur tamen ,ac restringitur pluribus casibus.& unu quidem,recenset hic Ias in addit.adde quinque alias limitationes, ut per Marian. Soc. in d c.dilecti .nu. 8.extra de libet. si oblat. Adde demum, quod non procedit in omnibus his easibus, in quibus ineptitudo libellum non uitiat, quos rocenset Marian.Socin. in c.significantibus nu. I 1 o. de libet. oblat.Circa hanc tamen glos uideas Marant in tracta. de
SUMMA RERUM CAPITA .s ordo praeedendi.
α Naturalis obligatis inest in qualibes specie obligatianis hie diuises Ciuilis obligatio bifariam considerari pote
A confirmante quando fiat denominatio. a Luot requiruntur,ut bona sit diuisio. c NO uita diuisionis essectus. π Liretpetior in edicto suose aliquid daturum possietatis non tamen sequitur illud Irrtorium esse. Mnium autem,&c. Ad Deiliorem huius.f. intellectum praemitte quot modis accipia
. γ f. rua ciuile, ut pergi .in .ius at ciuile supra
de iure natur. & ius civile, hic ponitur re spectu iuris praetorii. & sic omne aliud con tinet,quod praetori u non sit arg.l.doli clausula. E. de uerborum oblig.His praemissis *.iste in duas partes diuiditur. in prima ponitur diuisio obligationis. In si eunda singula.diuisionis membra Imperator pro sequitur. Secunda tot ciuilis. Compendium huius. 3.non est necessa rium cum diuisionem ponendo procedat Imperator.
Nota. test imprimis iuncto princ. supra quod ille rectus est procedendi ordo,quo a definitione incipientes,ad di sone in suecessive deuenimus ita hie seeit Imperator Zcinti insta de acti. in prin.&in 3.1.& aliis linius uoluminis ritulis
465쪽
tulis, &hoe etiam per illum text. tradit Bald .in I. l .in prin. V. de iustiti& iur.& hunc etiam ordinem a nostris Iurisconsultis hodie obseruari videmus. Cum enim locum alique
exalte interpretari uolunt,rem altius repetunt & a definitione inchoantes. ad diuisionem successive deuentulit, ut obseruatum videmus in omnibus fere Bar. repetitionibus.
Seeundo notanda est diuisio obligationum, quod quaedam ciuilis est, quaedam praetoria, ut hic Iustiniatius ait: sed contra, quod naec diuisio non sit bona, Nam uitiosa est ea diuisio, quae suas partes,&eas omnes non continet. l. filius familias. 3. filius familias miles. F. de lib. & posthii m. haeeat diuisio est huiusmodi. cum in ea naturalis obliga- tio omittatur,ergo uitiosa.t Uerum respondeatis, quod immo naturalis obligatio inest in qualibet specie hic enumerata . Et primo, quod insit in ciuili, probatur ex eo, quod inquit ciuiles obligationes eas esse, quae a iure ciuili coprobarae sunt, ut sunt iuri entium obligationes a iure ciuili coprobatae, q=etia insit in praetoriis probatur, quia ubi naturalis inest aequitas', ibi quoque naturalis inest obligatio. Doct. post Barto .iu l. i. nu. io. .de condit. inde b. sed praetor semper aequitatem naturalem prae oculis habet. l. quod in ephasi. ff. de eo quod certo loco. ergo no potest et se praetorixia obligatio, quae etiam naturalis noli sit. Dico igitur ut integratis quod naturalis obligatio. 8c ei uilis simul inest in qualibet specie hic enumerata, ut genus iuxta. L cu quid
3. interemptum. T. de legat. 2. Cum . n. definiuisset utranque
simul iunliam obligationem. eam in duo genera diuisi .in ciuilem scilicet,& praetoriam.& sic ciuilis ebligatio hie noaccipitur sicut alias respectu naturalis obligationis. tunc enim procederet argumentum supra sermatum, cum dicerem us hic definiri naturalem obligationem per se,& ciuitem. sed cum utranque definietit in qualibet specie hie edum erata utraque inest obligatio, cu genus in qu Iibet specie inesse dieatur dict.,. inter emptum. Tertio est notan .quae sit ei uilis obligatio. ut hic in text. qui uidςtur innuerς oblig tionem a iure gentium introdu
466쪽
Iam s a iure ciuilii comprobetur ciuilem appellari, sed
contra hoc vide. ur tex. in l. fideiusso i. f. fidei utar accipi. n.de fideius nisi te spondeas. q, ciuilis obligatio, quando P- fert ut respectu naturalis est species separata ab ea: sed qupto fertur respectit praetoria: Obligationis continet etiam naturalem, ut hie probatur, & faciunt notata supra de iur.
Quarto,& vltimo est notan . denominationem fieria eo ix firmante, seu comprCbante ita uidetis, hic, cp iurisgentisi conuentiones ex eo, p a iure ciuili co probatae sunt ciuiles dicuntur. Hoc tamen intelligas ubi id. quod confirmatur. per se inualidum erat, ut in tex nostro, quia iuristentium obligationes per se inualidae sunt ad actionem producenda iuxta l. iuris ei, ium. 3. igitur nuda. st de pact. si vero per se ualidum ei set id, quod confirmatur, a confirmante regulariter denominationem non acciperet. l. si donate. f. I. st. de donat. inter uir.& ux .l mole. ubi id de larant Docto. T. de iur Q. omnium iud, Et hinc est. φ licet Summus Ponti ius nostrum ciuile Perusinum confirmauerit: ex hoc tame Pontificium non dicitur, sed Perusinum: quia ante conhrmationem per se validum erat, nisi tamen confirmaret hoc Pontifex gratia noui iuris condendi, arg. l.quaerebatur.ff. de militari testam e to.
GLos. in verbo diuiso, in duas partes diuiditur. In prisma declarat quid sit diuisio. In secunda remissiue ponit diuisionis effectus. Secunda ibi,& diuisio. Elicitur ex ptima parte, i diuisio est innumerabilis materiei breuis compositio: ita Accur l. hic definiuit. Quae quide desinitio facile re pio bari posset. uerum cum quid res sit sciamus stastra immoraremur in eius reprobatione. Flustrande nomine quaeri inus, cum quid res sit non ignoramus. ut elegatur in Topic. Tullius ait . Volo tamen uos notare nou nulla,
uae bona exigit diuisio. t Requiritur ergo primo loco, uti uisio sit bona quod nulla in ea omittatur pars. l. filius.*. filius familias miles.& ibi glos. ff. de liber. & posthu. Nam uitiosa est ea diuisio , quae tuas partes, & eas Omnes non sontinet, ut in Top. dicebat Tullius. Maximum enim uitium
467쪽
vitium est aliquid indiuidendo praeterirer tit idem ait lib. . Cme. i. post principi u ,& ideo diuisio debet totu diuisum
euacuare,& comprehendere Alb. in l. ita stipulatus. nti. r. st. de ver b. obi. Secundo exiSitur, ut nulla et pars sit in diui, sone superflua facit glo. infra de act. in prin. in uerbo quaius.& quod ibi notant doctores. sicut. n. nihil debet in diuisone omitti: Scita etiam nullo debet esse superfluo onerata uerbo diuisio, ut eleganter Quint. ait lib. . cap. ult. in fi. Tertio ex igitur, ut divi sio fiat per partes oppositas,& contrarias. ut post Fab. Aret & alios. tiadit Iaso. in 3.actionume infra deact. Syl. Nupt. lib. i. nu. O. arto requ: ritur, φ divisio fiat per partes substantiales, siue ut isti dicunt j essen-I tIales, non per accidentales: Quia substantia rei non accides inspici debet iuxta notata in J.omnis definitio. U. de regu . iur. dc ita tradit Dec. in cap. postulasti. in siti. de res riptis
post Fab. in M. r. col. I. uer in hoc dicendum.& Gome callegans nonnullas glo. in s. actionum . num. I. infra de actio. , Quinto, & vltimo requiritur ut sit bimembris , ut ex te T. nostro sumit hic Are. de infla de act. g. i.& Sylv. Nupi. in dicto lib.i. nu. 21 quod tamen non est tutum, quia in iure al- mittuntur etiam diuisiones, quae tria uel plura membra continent. ut probatur in l. I. f. intcrdictorum .ffde inter i.
Ex secunda uero huius glo. parte elieitur diursonu ad multa conserre, de quibus pergi in M. igitur. in uerb. iusiimus supra in prooemio huius uoluminis . habet. n. cliuisios multos effectus de quibus uariis in locis per doct. t nos non ullos reseremus. Primus est, diuisio rem, seu materiam, de qua agitur clariore facit., .sed ne in primis supra deleg.
. Disio aperta debet este,& dilucida r quod his uerbis ostedit Quint. lib. . cap. ult. Quid turpius est, quam id ipsum esse obscurum, quod in eum solum adhibetur usum : ne cetera sint obscura. Secundus, qui diuisioni ascribitur effectus , cs, quod mentem audientis praeparat. d.glo in , . igitur supr3 in proceip. I ac infra de actio. In rub. in finalibus uerbis
468쪽
Quintil.in d. e. ult.inquies. neque enim id solum effeti diuino, ut clariora snt.quae dicuntur rebus velut ex turba extractis, dic in conspectu iudi eum positis, sed reficit quoque audientem certo sinpularum partium fine, non aliter qua Dei et ibus inter multum detrahunt defatigationis signata inscriptis lapidibus spatia. Tettius est essectus. φ legentis
quoque, uel audientis memoriam artificiose reformat , ut ait gian d.ε. igitur Iasin fide action. in rub. in sin. Alber. in I. r. T. de excep. dol. Quartus potest esse effectus, quod qua- plurimu quoq. cofert memoriae dicenti S, uel scribentis. sequitur. n. lut uilintilian. Ind. c. ult. ait,) natura duce: adeo ut memorie id maxintu sit auxilia, via dicendi non decede: re. Sunt etiam & alij diuisionis effectus: quos omitto, si sistamen uestrum uellet eos videre: adeat Senecam in lib. Ε . pist. xij. ad Luellita. Episto. j. quae est xcix. suarum Epist. ubi plura de diuisione poniti uideatis etiam Alb. in d. l. i. U.de except.dol. & Lancell. Galiaulam in l. stipulationum quae-gam in I x. not. AEde uerb. Obl. GLo.in uerb. legbus. in tres partes diuiditur, prout tria asteri ad tax .exempla. Partes per se patent. Elicitur primo ex hac gl. obligatio, qua quis domino rei allatum G. Dum resarcim tenotur, ciuilis est, legibus constituta. eum
ex lege aquilia descendat, infra de lege aquil. in prine. sed contra quod immo haec obligatio. l. constituta non sit. N Iex & plebiscitum disserunt. 3 seriptum supr de iure natu- sed haec obligatio plebiscito fuit introducta, lex enim aqui Ita non est lex, sed plebiscitum, ergo non lege fuit constituta & se ciuilis appellari non potest. Huic obiectioni respodeas, quoi terminus iste lex dupliciter accipitur in genere dc in specie. In genere sumptus hie terminus significat
omnem constitutionem cui parere sit necesso ut insi.& 2
R. de legibus . in c.lex est l. distinct. de sic legis appellatione continentur leges a Populo Romano promulgatae, Plebi scita.&aliae iuris scripti partes, ut ne plebiicito est texi in d. l. i st. ad legem Aquil ubi Iurisconsuli. plebiseitum illud legem appellat. Quandoque accipitur hic terminus in siccie.& tunc significa* ςonstitutioncm qu consule in
469쪽
terrogante populus Rom. tulit 3. lex supra de tu .na. Se hoc modo accipitur , quoties ponitur respectu plebisciti. si uero simpliciter ponatur accipitur in genere, uel si ponatur respective ad ius praetorium tunc omnem aliam iuris scripti partem continet, quae praetosium ius non constituat.arg. l. doli clausula. F. de uer oblig. Secundo Micitur quod obligatio de pauperie et uilis est cum ex lege I 2. tabul.descendat. l. i. in prin .ss. si quadr. pan-pe .socis dica ur. Sed contra quod immo obligatio ista praetoria sit, non ciuilis. cum praetor circa eam disponat.l. i.f. ait praetor R. si quadrina up.fecis dica. Huic etiam obiectio. 7 ni respondeas, quod licet piaetor circa hanc obligationem disponat: non sequitur tamen ex hoc quod praetoria fit.*pe enim in suis edictis se id datorum praetor pollicetur,quod: tamen iuris eu ciuilis ut probatur in l. l. iuncta .l. incommo. dato.*. sicut .ffcomm Od. & per hunc ego tex.alias in publica disputatione dicebam, quod licet praetor eam bonorum possessionem,quam ex legibus nuncupat se in suo edicto daturum polliceatur. l. l. ff. ut ex legibus. ex hoc tamen non sequitur,quod illa bono. post. se praetoria:arg. d l. i. sic in proposito licet praetor disp0nat circa hanc obligationem , & ea
suo edicto proponat: non tamen sequitur quod praetoria sit. facit.l.i.ffli pars haered p
3 Ex quovis contractu nominato I inrisientium, uelluris titulis naturalis, ctriuilis oritur obligatio.* Ex quasicontractis an oriatur naturatis obligatis. 3 Ex maleficii an oriatur naturalis obligatio.
- Α n naturalis obligatio ex quasi maleficiys nascati . G Contradius appetiatione prurie quasi coutractus non tantis
c Statutum prohibens mulierem eontrahere,non censetux prohibebre eam quasi contrahere, ut adire hereditatem.
Maleficis oppestatione impropria comprehenditur quasimales,
470쪽
deoblig. Nunquid detur obligatio. non sit ex emtractu,uel quas ex delicio uel quasi Equens diuisio.&c. s. iste neq; diuisione,cu unico
contextu claudatur, neque compendio: uel casus
figuratione indiget, eum diuisionem aliam obligationis hic ponat Imperator. Not. est imprimis ex hoc textu iuncto principio,tituli, quod ex contractu , uel quali contractu : ex maleficior uel quasi maleficio ciuilis . & naturalis oritur obligatio: probis tur quia hie ponitur diuisio obligationis supra definite: ucstat sed supra utraq; simul lucta obligatio definitur ut diximus sup. in prin .in i. gl .ergo unu quodque me brii huius diuisionis utraque praelupponit obligatione: cu in unaquaque specie insit genus suu . l. si quid earu . F. inter emptu. T.de te. x. Verti cu hoc notandu indi itincte a doc. n5 recipiatur, cir-ί. ca illud quatuor ori ut ut quaestiones. t Prima est nunquid ex , contractu naturalis oriatur obligatio. l de ciuili. n. no dubitat doct. & in hanc qone uno omnivore cocludendii est oriri: ita tradunt Bar. Bald. Ias& alii in l.ex hoc iure. T.de i ust.&tur. Are. Si alii in s. ius aute gentium supra de iure narii. en.& civ.Probatur tum lege, tum ratione, lege, uti. serui. de ach.& obl. Ratione quia naturalis obligatio, ut pluriamum ex consensu oriturradeo ut ibi adest consensus ibi ad si naturalis obligatio. l. i. in prin. E. depac. l. i. in prin. ff. de . costit. pec. Doc. post Bart. int .i. U. de condit. inde b. sed nullus est contractus, qui in se consensum, siue conuentionem non habeat l. i. f. adeo. S. de pac. ergo nullus est contractus rex quo naturalis non oriatur obligatio. de ita est transeundu in. licet me non lateat suisse nonnullos , qui dixerunt ex contractu iuris ciuilis non ortii naturalem obligationem, sed decipiuntur ut ex praedicta ratione constat, & exl. i. f. si quis ita. H. de uerb. obligat.
i Secunda est quaestio. nunquid naturalis obligatio ori tur ex quasi contractu. In hac quaestione duae sunt princi pales optulones. Piima est, non oriatur regulariter. Sciano