장음표시 사용
71쪽
i' subordinandis titulis modo una, moῆo altera rotae me ti sunt,& quidem quando compilarunt Codice potuerunt vel ea ratione moueri, quod cu dignius sit secud ni docto
de nuti. testam uoluerint illud priori loco explicare.Quo
compilarunt mutiones, potuerunt a P
ri,quia prius debet poni regula,mox debet enure, eum militare testamentum, ut exceptio a restularigb-
Minfra de milit. testamen in prin. prius uoluerunt regulares testamentorum obseruationes declarare, deinde de mi-titari testameto in quo obseruationes ille cessiant, tractare. Vel potes etiam dicere, quod ex eo postpositus fuit titulusce militari testamento, quia in hoc uolumine,& praesettim in hac materia acquisitionis voluerut comp1latores ut antiquiora, & vetustiora prius tractetur. g. singulorum Lipra de rerum diuision . sed paganicum testamentum an- - alifari , cum militare a diuis principibuet introductum fuerit, ut in l. prima. T de militari testamento, Ideo non mirum si hoe in volumine posteriori loeo explicetur. Ultra praedurum continuationem alio modo Porti diu titulum astum praecedentibus subnectit. Nam inquit ipsiel rerum dominia vel actu inter vivos explicito aequiruntur, vel ultima voluntate: supra dictum est quemadmodum acquirantur aetii inter vivos explicito, nunc videndum est quemadmodum acquirantur vltima volutate. Verum qua prior locus est testamenti .l.quam diu. T. de ac-
quirenda haeredit.ideo priori loco de testamentis ordinan. dis tractatur. Haec continuatio bona mihi
as I Nam Portius vult infra non tractari quemadmoduactum ter uiuos explicito rerum dominia acquirantur, sed hoc . . talium,it infra de acquisit, per arrogatio. ergo falsa est etiam Portij continuatio. secundo quia pr stupponit Port. quod supra non fuerit tractatum quemadmodum ultima Oluntate dominia acquirantur, & tamen hoc est falsum, cum supra tuerit tractatum de causa mortis donationi
72쪽
quae sunt species ultimae uoluntatis ut supra de donat. iu
Ias etiam hic in addit. aliam huiuste tituli continuatio . nam affert. Nam sinquit ipse j supra dictum est denonis nullis modis acquirendi dominia iure ciuili. s.fin. supra de usu& habitat. sed inter istos modos est successio testamentariagio. in l. I. in princ. in ueri nostrae. E. de acquirenda rerum dominia, ideo cogruenter de testamentis hie posuit. Haec quoque continuatio non est tuta. primo quia expeditum non est successionem ex testamento iuris ei. . uilis esse, multi enim contrarium tenuerunt, & si recte animaduertatur, contrarium communiter receptum est ,
ut insta in princ. in textualibus dicemus: secundo quia haec continuatio uidetur praesupponere infra non poni modos acquirendi dominia iure gentium, hoc autem est salusum : nam per successionem ab intestato rerum dominia acquiruntur.f.fina. supra titulo primo, & tamen successio ab intestato iuris gentium est, ut omnes admittunt. & ui detur text. in cap. ius naturale prima distinctio. Neeobstat f fina. supra de usu& habitat. quia ille textus loquitur in tractarii acquirendi dominia titulo singulari Z nam a dicto. S. singulorum: usque ad illum g fina. semper fuerunt expliciti modi introducti iure gentium a dicto. ,.fin.hucusque quibus modis iure ciuili singulta res acquiratur. nunc uero transit ad tractatum acquisitionis titulo uniuersati,in quo permixtim ius ciuile,&gentium explicatur dicto.S.fiaa. supra titulo primo.
73쪽
3 dieatur testam nium calatis comitiis, quod procinctu, quod per as, is libram . . mancipatio dicitur imagiuaria quadam uenditio, θ qu modo explicareturius declaratur, is nu sy. 's Lex ex non usu abrogari dicituri iri explicatur quomodo hoc
procedat .c Correctio prasu ovis via diratem . 'γ Au testamentum a iure ciuita, an vero a iure gentium originem sumpserita . Ea Deportari neque resint, neque ex Tesamento commodum i percipere possunt, nisi Testamentum iuris civilis solemnit. te non seruata sit cauditum .s Intellectus 3 is cuius. Isi mandauero tibi. . mandati . is a Deportarus dicitur capax Iuris gentium, siue ei ius ciuiti fremam non redderit , e addiderie ax Extranem haris a patre inuitutus non dicitur eum filiarum iactura locumerari. ri In contractu acquisitioms Dominis per uniuersitate permiritim uu ciuiti, , rus gentitim tractari dicitur .rs FiLorum maledrectio pro ex haeredations non habetur. Ωuotiens ius ciuile alicui actui, 9 nomen forma dat a side iure t mili introductus dici γ, isnu.a Ias Non id omne, quod naturali ratione introductum ess, iuris gentium esse iacitur. a ς Licet res Hiqua iure gentium introducta sine non tamen prohiberi r esse iuris ciuilis modi: Dibin res illa acquirum ar Naturalis obligatio non prohibetur nasci ex actu Iur. eluia. 33 Rescripta Principum contra λου impetrata, rauem alicuius eontineant tisionem, non valem .as Verbum oportet ad Principem Letibus solutum si referatur. honestatem, non necessitatem significat .ao Inteluctus I lege obuenire demesi significiar Testamentum iuris ciuilis esse concitidit r. Ius testandi non apud omnes gentes adessed . AEI MEA utilitas sit virum rasamentum sit taris ciuilis velamis
Si isator ures uoluerit haeredes instituere, ct quo amo presserit
74쪽
disserant 1 Allusio quomodo ab Et mologia dignoscaturiar Couicillus in nume signisi pro ultima uoluntate inuenitur. a Codicilli an Testamenta dici possim, ubique a Port.obiectioni- bus defensatur Aecursis Ex diuersitate nominis,ctsubctantia non infereum necessario . tit in duob alteru sub alterius appetiatione eoprehendatur.3 ο Argumentum ab Allusione sumptum an uadeat,3s Argumentnm ab Eumologia uocabuli quando procedere dicatur,cum seq.3 a Argume rem ad genere adspeciem negative sumptum praee-dit,secus Uirmative. nu.33. 3 Male sonans alicuius nomen in criminas Aconiecturam alia
quam delicti dicitur facere. 3, A dlinitione uerbi proprietas HScitur, Licet hoc negaueris
3ς Testa menti diffininio declaratur.3 Verba illa de nitionis Te menti,Nostra utiliotariiquom do interpretari debennt. 338 Issum illud dicitur esse, quod sperfectum, o ex omnipot- . tus parte completum,ct nu. I.
as Di itio di itum declara non eorum di imis di iii
. Intellectus tomnis di irioss de reg. iuri r Iuirum illud dicitum,quod erisolemne. . Iutellectus de codicili. . - di itione ea necessario exprimi debent , - νί - .eiunt quidditatem rei dignita , non omnia sus Mistia ha s Amis quando eorrecta,ct Aretata lex allegaripossis. M Curiri possunt audire Ius ciuile quo Ad eruditisnem Cainsim . I Lex strina non prateritas Iolet aecidere quastiones. δ Ωui correctas Leges allegat fassimis mini tur,quod quomodo procedat ibidem declaratur. ' An ex correctane taureo liceat um sep
75쪽
so Dubia lex ad decisionem causarum ad ei no potes o /:Ωuomodo intelligatur quod prince potes correctar leges esse inre,o adducere. sa Familia appetiatione in successionis materia patrimonium δε- functi intelligitur. a - ancipatio quomodo interueniebat in testamento per M. libram. ς, s. Si in actu Testari recesserit testis alisuis, quid faciendum es c An contra tiu in actu testandi explicitus, te mentum intiti
te reddat. Q Extraneus a N in actu testandi anterpositus, quando teri mentum inutile reddat. αδ Contractus in tes amento factus pre irritationem testamenti
sm Contra Da in tes amento factus duobus testibus trabari pAst. co Contractus in testamento factus reuocari non potest. ciet Te metu an ad alterius interrogationem fieri possit. eus .c1 Testamentum propter blanditias factum ualet. o Si te tor loqui non potest, non naui testamentum ad ab stius interrogationem faritum. σ Si Testator graui morbo laborat,testamentum, quod ad ali
a raus ruterrogationem facit,non ualet.
cs An dispositio. I iubemus. C. de Test. generadito in omittem quascunque solemnitates locum habeat. i
E s T A M E N T v M: Omissa totius tituli diuisione,de qua P Aret.&recetiores recipia istud usque ad g. posituat: in quatuor partex . diuidi psit,in prima ponitur etymologia testam eti. in secunda referuntur tria testandi geneIa, quae antiquitus uigebat. in tertia declaratur quo modo iure praetorio testametu csideretur,quidque huic iu- .ra a iure ciuili sit additu. in quarta& ultima ponitur solo amas quaedam, quae a Iustiniano fuit addita testamen- . to iure praetori' & ciuili simul condito. secunda ibi, sed
ut iiihil tertia ibi postea ueto. quai & ultima, ibi s-
76쪽
his omnibus testamentum , quod ex eo appella itur , quod testatio mentis sit , sublata triplici antiqua testamentorum forma hodie in scriptis fit cum subscriptione testatoris,& testium,ac etiam cum signaculis testium uno cotextu, & demum cum . expressione nominis haeredis per ma- num testatoris uel testium: hoc dicit sub compedio principium istud. a- Not. I est in primis etymologia ipsius testamenti, quod testamentum ex eo appellatum sit, quod testatio mentis sit, ut hic expresse Iustinianus ait. Contra hanc tamen ety mologiam insurgit post Gellium tib 6 cap rL. Laurentius Valla lib. elegantiarum 6. cap. 36. dicens ridiculam esse Uri. hanc etymologiam,& magis ridiculum Iustinianum, qui explosam Servii Sulpitii eum clogiam inculcauerit: αquod haec uera non sit etymologia ex duobus si recte animaduerti j ostendere nititur . primo quia non m a
'gis operatur ista mentis adiectio in hac testamenti etym 'logia, quam in etymologia medicamenti, spiramenti scalceamenti, & aliorum huiuscemodi, cum quemadmo--dum hae uoces antiquitus ita pronunciabantur medica- .men , spiramen , calceamen, & postea fuit addita sylla- badlatum,& fuit diruim medicamentum, calceamen tum , spiramentum: ita etiam antiquitus testamen dicebatur, α postea fuit addita uox illa tum, & fuit dictum te' stamentum . sicut ergo in illarum vocum etymologia ni'aiit operatur, ita etiam est dicendum, quod nihil operem tur in etymologia huius dictioni testamenti. secundo α ultimo, dicebat Valla, quae a mente derivantur in m n ditia terminantur , ut amentia , dementia, sed testamentum, non ita terminatur, ouia non dicimus testamen tia, sed testamentum . Ergo a mente derivari non potest:& ex his Valla hane etymologiam deridet. Et ideo Ab ciatus libro quarto de uerborum significat. paulo an te sinis Iustinianus hic defendere nititur, qudd noluerit etymolasiam, & neram testamenti derivationem exprimere, sed Gallusionem significarer quae allusio solam uocis sinuli tud,
m respiciuiam lut infra in primam glos. dicanti qua
77쪽
uis doch etymologiam, & allusionem tanquam sinonyma
accipiant, valde tamen inter se differui. t Hanc tamen AIciati considerationem no admittit Uigi. hic : non enim sibi persuadere potest, ut Gellius, de valla emunctae naris Gia irraticus non potuerit etymologiam aballusione discernere: & ideo i en et ipse . quod etymologia ,&non allusio hic ponatur: quod aliter non probat. Tu igitur ira probes, quoties iurisconsulti alicuius uocis allusionem . non ueram derivationem uolunt exprimere, nota aliqua improprietatis solet adiicere, ut patet in l. i. in plin. E de acquir po in quotiens uero ueram derivationem exprimunt, absque improprietatis nota hac elocutione utuntur, ex eo dicitur, exeo appellitur. l. 1 6 apppellata T. si cer. per. sed Iustinianiis hic absque imJprietatis nota hae elocutione utitur. ex eo appellatur, cum dicat testare entum ex eo a I pellatur , quod testatio mentis sit. ergo veram etymologian & d riuationem, no a IIusionem fignificare u luit. Quidquid Asciat. dixerit. Quare Uigi postea aliter Iustiniatum tui tur quod in hac etymolsigia solam testata nem cons derauerit Imperator: uox autem illa mentis adiecta suerii ad maiorem expresIionem. eum testamentum in mente estatori consistat. l. I. I. eo. boc quoq; probat Pse ex donationis etymologia: donatio enim i ut inquit Iutisconsultust dicitur a dono, quasi doni datio. l. senaturi 3. di .natio. 1s de dona t. cati s a mort ecce hie actio dono discitur don tio.& tamen ad maiorem expressionem additur, quas dom datio, sic in testamento, testamentum a sola testati, ne dicitur,& ad maiorem expressionem additur, matis, quasi re statio mentis sit. Haec vin. cons deratio mihi non placet et nam in donationis etymologia constat ruri se coii sultum vcrba illa. quas doni datio, ad maiore expres s O nem posuisse,non ad derivationem significandam qua supra expresierati. sed in casu nostro non est ita, quia It stimanus in assignat. da testamenti etymoIogia. sine ali qua intei positione ponit uocem illam mentis, in illa auruponitur cum ii terpositiove cum dieat donatio dicitura Gno, quasi dono datio. Raeterea in dicto.Dionatio. PD N
78쪽
tur,n etymologia donationis, ut illa donatio dicitura dono. Sc allusio, ut illa quasi doni ditio Hc uero sola etymologia ponitur ,& sic apparet Vigi. non recte probare hane suam considetationem: quale cogitabitis interim quomodo aduersus Vollam possit Iusti matriis defendi: eum enim intelligat ut quid lignificetur, minus laborandum de nomine eenseo ut nos in Topicis ad Trebat admonet Tullius, εe praesertim, quia cum haec etymologia legibus approbatast,aut horitas istorum grammaticorum apud nos uiliti ualit : nullius quae est momen til.in tantum . in fili. Esse rerii diuis. Sc tradunt doct. in I i E. de reb. cred. Nota. est 1. ibi sed ut nihil antiquitatis. quod lex quantun.cunque cota Ccta ignorari non d. t. ita notant hic Ang Port. & alii rintei est enim eam non gnorate , ut cDivoscamus, in quo eorrecta sit l. vrica.ν cum triplici. C. ae caduc. toll. Licet enim eius nullus sit essectus e notitia tamen neces Ia. tia est. c. scierunt. ni. distin. An uero, Sc quando liceae
correctas leges at lcgare infra in glos cum doctoribus di-
3 Nor. t est. 3. oia olim testandi genera in usu fuisse: quoi rum primum testamentum calatis comitiis dicebatur: Schoe non bonis initiis ut Accui L. in teipretatur j explicabatur: scd comitiorum tempore dum enim comitia cabibantur,i. uocabantur, & totus populus uil per licto te, uel re cornicinem adesse iubebaturriunc is, qui uolebat testari coram toto populo ita conuocato suam exprimebat uoluntatem de eo, quod post mortem suam fieri uolebat: dei a rustamentum illud explicabatur. Calata enim comitia sunt, quae pro collegio pontificum , Regis sacrorum. aut
staminum inaugurandorum causa habebatur. a Κοιλεο uerbo graeco, quod cst conuocor dicta: horum alia curiatae 'u perii iem:alia centariata. q aς per cornicinem coauocabantur, erant. ut nul Geli Lb. xv. noctivum aetic.cap. axvii.ait,&Fenestet .de mag Rom. & explicat ellam Vis s. Alterum genus testamenti antiquum dieebatur procin , ctum. quo utebantur Romani, cum ad pisium exituri erant: uthicIustiurauait.Et inde Pro cincinneia tu,
79쪽
psit:quod in ipso procinctu belli fiebat, non ut Accurs. ait, quod succi itine fieret ut etiam hic Vigi. animaduertit. Tertium uero genus est λ quod dicebatur per ara & libram , α hoc explicabatur per imaginariam, de fictam uenditionem: Adhibitis enim quinque testibus ciuibus Romanis , masculis puberibus, & alio etiam eiusdem conditionis uiro: qui libram aeneam teneret: unde libri pens uocabatur, is qui successor esse uolebat ars tenens dicebat testatori, familiam ego tuam ex i ure quiri tum meam esse animor eaq; mihi hoc aere empta esto:& deinde aere libram percutiens illud testatori porrigebar, a quo postea familiam , idest haereditatem,& patrimoniu suum accipiebat,& hoc est testametum, quod per ars & libram uocant: de quo habetur per M. Varronem lib. 3. de ling. latin. Pli. lib. nat. histot. 3 3. cap. 3.
Aul. Gellium ii. noctium attic. 11'. cap. 17.& per Boet.lib. 3. commentariorum in topicam Ciceronis.
No t. t est, quod emancipario dicitur imaginaria qua dam uenditio ut hic expresse Iustinianus a it: quae res ita explicabatur c adhibitis non minus quam quinque testibus ciuibus Romanis puberibus,& eo,qui libri pes dicitur is, qui
mancipium, uel seruum emere uolebat, aes, tenens ita dic bat. Hunc ego hominem ex iurequiritum meum esse aniano: isq; mihi emptus est hoc aere,aeneaque libra: deinde arrepercutiebat libram, isq; ars dabat ei, a quo mancipium acceperat quas pretii loco: ut eleganter post Boet. declarat B deus in .l a. ff. de orig tur. Hinc postea invenies tapenum ro apud probatos authores emancipare pro uendere, ut a.
pud T ullium in. i. phil aprica . tu iste uenditu ac emancipatum tribunatum consiliis nostris opposuit:&alibi sirpe.s Not: t est. s. ibi in desuetudinem abierunt quod non usa abrogatur lex, idem probat texti in M. isitur. ubi etiam Ar
tin. not. supra in procm huius uolum .ing. quibus in . .conis si tutione Codicis .ini. I. in princi C.de caduc. ll.cum innumeris similibus: ut tamen huius notandi persectam notitia:& resolutionem habeatis. Quoties quaeritur an ex non usu abrogetur lex, tres sunt considerandi casus. quorum primis est quando lex aliqua disponit aliquid, communis ue-
80쪽
ro nominum usus contrarium approbat. exemplum lex het reditatem parentum ad filios aequaliter desert. l. I. T. fami. ercisc. usus autem solum primogenitum admittit, ut est in Anglia . nunquid ex hoc usu contrario dispositionis ipsius legis, abrogabitur legis dispositio adeo ut in Anglia lex illa correcta dicatur eue & in hoc casu concludas tu. trepide legem abrogare:& ita tenent Doc. communiter ut per Are Iii d. s. igitur supra in procem.& late pet Iacin I. de quibus in s. not. fi. de li. ubi quam plures authoritates ad hoc allegat. probatur hoc in primis in d l. de quibus in fi . t. in pen, supra detur. nat. 3.&vltimo in 3 conceptumve r. sed hae actiones infra de oblig. quae ex delici. Secundus est casus quando usus populi non est coni arius dispositio. ni ipsius legis, sed diuersus exemplum lex pro aliq uo deli-
eho i mpo su it pernam pone mortis, usus vero communis aliam introducit, nempe poenam pecuniariam, nunquid hic diuersus populi usus aboleat legem Et in hoc quoque casu ego celerem legem in desuetudinem abire: & hoc sequitur Bar. in s.& antea in procem .digestorum. Aretin. in d.g. igitur sup . in prooem. Hoc probatur imprimis in textu nostro, ubi ex eo quia alia testandi sorma in troducta fuit,duo illa testamentoru genera in usu esse desierunt. 2. probatur in j. praeterea poena infra de obliga. quae ex delii'. 3. & ultimo in i .i. f. sed & si. C. de vet. ivr.enucl. Tertius & ultimus est casus ubi populus nec usus fuit legis dispositione , nee alio actu contrario, vel diuerso a legis dispositione. Exemplum lex vult hermaphroditu eius siexus iudicari, in quo magis praeualet. l. quaeritur. st de sta. homi. modo lim sunt mille anni & nu quam accidit hic casus, uel si accidit in eo Iege, usi non sunt:dubitatur an sit abrogata. d. t quaeritur. Irem pone aliud exemplum. Domus in aliqua ciuitate saepe minatae sunt ruinam . nunquam tamen fuit petita cautio de damno infecto iuxt. to t. titu .F.de damn . in sec. dubitatur an ex hoc in desuetudinem abierit titulus ille, & uti . que uidebantur dicedu quod in desuetudinem abierit lex illa, qua populus usus non fuit ex duobus : primo ex innumeris legibus quae dicunt legem eae no via in desuetudi,