장음표시 사용
121쪽
ventum opperiebatur. Praeter onerarias privatorum quinquaginta leviter instructas, sub maenibus urbis viginti quoque lauae longae naves defensandis civibus, prohibendoque hosti constiterant, qu primo vespere cum Britannis pugnam occeperant, verum prae formidine in stationem se recepere Summopere flagrabat Essextus, idemque urgebant Batavi noctem, quς instabat, antecaper 'constematos opprimere, ne quid compositis iterum animisis consiliis & viribus novaretuc, Atmouwardus vel studio partium namque inter aemulos rara concordia vel quod Regina vetuerat, regias naves, mari ventis turgido, angustiis pelagi, queis quiferocius compressae contra infida navigantibus vada maxime subsultant, exponere verebatur. s. Quintilibus classis Hispanica prima hice Pomtum Regalem petit, residiis interius in sinu Gaditano quatuor versus Punetale galeonibus, qui locus non procul ab
urbe, ubi mercatorionaves saburram exponere solitς, e
minebat Longis navibus quq ad urbem relicte, levioribus insenti impetu horrorem incusserat Verius equitum Magister . Namque per integram horam fortiter dimicando Compage illarum ita perruperat, ut quinis laceratis vel corruptis, relique aegre se pone galeones reciperent. Quis dum hebescere virtus ceperat, Essextus nihil reliqui pen victis facere in animum induxerat suum xvincla minacia transtris galeonum injicere tentaverat, sed adverso maris recessu impediebatur. Jactis tamen anchoris, per quatuor continuas horas utrinque tormentorum frasore coelum maria misceri, donec aestus crescens in ministerium altiores Pus suppeditaret: una ex Hollandicis navibus, cui Delm M phinis
122쪽
phinis insigne erat, cum Praesecto Gulielmo Henrici,&plerisque nautichpubis, proprio igne correpta, in sublime
abripiebatur passim capita, trunci artus horrendo in altum ferebantur spectaculo. Immensum hinc gaudium oppidan rum mentem excitam agitabat, spiritumq; erigebat. Verum dubiam cirritam spem,qua afflictorum animi sustentaban, tur, subito violentia fregit. Ubi enim mare aestu intumue rati anchoraeq; sublatisorent, tantus repente horror hostium pectora concussit, ut non expectando pugnam galeones in vada impingerent, in cymbas frequentes se conjicerent, nonnulli natando vel evaderent, vel mari absorberentur Essextus confestim minores aliquot naves .pinastis immiserat, prohibituras, ne suis navibus ultro ignem hostis Injiceret, qui calamitatem suam, modo inimici praeda non potirentur, in lucro reputabat. Verum incenso pulvereia pyrio galeo, cui S. Philippi nomen , horrendo admodimuletu dissiluit, adeo quidem ut malus cum corbe instar rapidissimi teli in suprema aeris rapere tuta Tam acri im- et cunctae circa naves subsultare , dc compages dissi-
ire videbantur verum una tantum ex Britannica classopi nassa igne periit, homines evasere. Hostilem S. Thomae
navim nam marum quoque violentia postmodum absumpsit. Ita turbatis rebus de tumultu fluctuantibus, Hossandi Zelandique ingenti virtute Punctate munimentum ceu
pant, vexillumque archithalassi Warmondii figunt. Nooppidani Nostros afflictarent, imperatum, uti confestinupons, qui urbem modico aestuario a litore divulsam Hispaniae iungit , abrumperetur. Magna omnium consternatio ne, dum sexcenti equites ex nobilitate Xeritana, totidemq; pedites,
123쪽
sedites, ad defensandam urbem concilrriant, a Ludovco Natavio dc juxta quadringentis hastatis haud difficulter pulsi, vel intra portas urbis fiagiendo se receperunt, vel in vicinum enixi propugnaculum, quod jussu Regis inchoatureia,
de nondum consummatum erat, viam ingrediundi oppidum monstrarunt. Urbs non dissiculter capta paucis resistentibus, nisi quod ex planis aedium cives Gaditani, pondera saxorum, lapides,Volverent. Reliqui in arcem aufugerant, sed spe auxiliorum sublata, deditionem maturarunt, de centum de viginti millibus ducatorum incolumitatem
pepigerunt. Obsides in Britanniam avecti,vel quod Regina
gravius irritata redemptionem detrectaret, vel quod Rex
Hispani a propinquis desnecessariis quenquam redimi prohibuisset, in custodia perierunt Direpta urbe Marce,in qua
armamentarium Regis erat,&omnis generis navalis apparatus, opulentissimam Indicam classem, quae centies centenis ducatorum millibus aestimabatur nuadere constituerat ED
sextus atq; adeo nobile de illustre facinus patratum fuisset, nisi temporis mora consilium diremisset. Adnitebatur Petrus Herre racensor militaris, pluresque mercatores, o tunas suas duobus ducatorum millionibus redimer . Atque adeo Comes secum animo reputabat, providi ducis esse certa pro incertis arripere, nihil tam capax fortuitorum quam mare, fluctuare potissimum cum aquis incertam praeliorum fortunam, avidum praedae militem de victorem nulla autoritate ab opulentis spoliis arceri posse, quis illorum animi potissimum accenduntur. Pactio ita instituta, uti Regiae naves conditionibus eximerentur. Dum ita cunctando tempus trahitur, justi Medinae dncis opulentissima classis
124쪽
classis triginta quinque navium incenditur. Vastum illud incendium igneis latissime fudit, flammarumque vorticem fumo immixtum nubibus inseruit, gemebant mali de ante in nae, atq; nutante lapsu praecipites jactabantur,transtres carinae cum opibus immensis crepitabant, stridebant aquς, de cum ignibus colluetabantur. Invisum hoc fuit mercatoribus facinus, sed Medin et dux jussu regio divitias tantas, tertiamque partem maritimarum Regis virium subjicero ignibus maluit, quam hosti tradere Galeones per pontem excisis columnis evaserunt. Consultatum dein, an urbem , ex qua visceribus admodum Hispania ultima intentari poterat pernicies, retineri, an deseri e re est ere. Inclinabat eo Comes Essextus cum Magistro equitum Verio, voluntaria nobilitate, quatuor militum millibus illic sedem figere. Hollandia quoque archi thalassus militiae impiger talem sta tionem non deserendam censebat, qua opportunissima esset hosti in propria regione debellando spem magnam dominationis in manu esse , non debere per ignaviam aut socordiam bonam fortunam alteri, Regem foras potentem ,
domi imbellem esse gentes illas armis non assi aetas, animos molles , de fluxos , dc jam fama fere bellum confectum esse. Quamquam autem symmo opere maximum pulcherrimumq; facinus incipere tor esset Essextus, ct jam
commeatum urbi inferre tentaret Hota ardus tamenia,
Praefectus classis, qui semper illius consiliis advorsus fuerat, multum refragabatur neque jussisse Reginam, atque ob dubia tempestatum annonae militaris dista cultatem obtendens. Caeterum neque Warmondius audiebatur qui men strua alimenta pollicitabatur, posse interea ex italia, Vel
125쪽
Britannia, prout ventus incidisset, commeattim peti, neque Mauros, queis continua cum Hispanis bella, denegaturos. Gadibus itaq; dilapsa classis, Pharo urbe ab Hollandis incensa, cum Olysis ponem, Bajonam, Coronam, aliosque Hispaniae portusdm petere, navesque diripere Vel corrumpere proclive esset, urgeret quelisextus, quoin vota Belgarum abibant quamdiu alimenta suppeterent, Hispanicam classem,
quae ex India septuagies centena ducatorum millia advecta Dat, juxta AZores, sive Flandricas insulas, exspectandam esse, &praevorsis celeritate famae nuntiis auxiliisque, facile intercipi posse verum iterum contra tendebat Holawardus,atque invisa aemulatione omnia praeclara Essexti consilia supprimebat. Propere itaque relicto Effexio, qui per horas x xd i solus in mari Oceanoaoitabatur, domum contendit.
Sed Warmondius vago per maria cursu tandem illum invenit, ile imuthum usque comitatus ingentes a Regina accepit gratias. Namque eadem ossiciosis admodum literis Warmondae Domino Hollandia archithalasso retulit, is ex classis Praefectis intellexisse, augustissimam victoriam magna ex parte virtuti, solertiae Lindustriae illius, Belgarumque tribuendam, se multis magnisque tempestatibus fideles socios expertam semque antea Procerum in auxiliis suppeditandis alacritate is Sc liberalitatem sensisse, qui conficiundae tali expeditioni immensos sumptus toleraverant, nunc vero subditorum tam prolixam iuisse voluntate ,
uti pro Regina nullis laboribus, atque adeo ne quidem ipsi Vitae pepercerint. In gentes quoque gratias agere Praefecto classis Batavicae, quod praetoria navi solum reliquisque destitutum Essextum per maria fluctuantem , cum cursum
126쪽
flectendo illuni tandem repperisset, incolumem portui restituisset. Tantorum beneficiorum opportuno tempore non immemorem foreta Sub finem anni nonagesimi sextimis. panus, qui concoquere Gaditanam injuriam nequibat, indignationis impotens, navibus centum octo dc viginti militum quatuordecim millibus, classiariorum ingenti copia, inter quos complures Belgae ad sacramentum militare coacti, instruetam classem sub Martino Pad illa mari iterum immittit. Mensis erat November, foedis ut plurimum tempestatibus hyemans, quo tempore turbidum is vorticosummare non impune tentatur. Verum tantus fervor erat novi
patrandi facinoris,uti aestatem opperiri nimis quam longum videretur Fama erat Cornubiam Angliae provinciam peti, quo Hibernis, qui sacra Romana sequebantur: suppetias ferrent, simul junctis viribus in Britannia rerum potiren tur. Alios metus incessebat, ne nave is , quae modica mol aprosundum non fatigabant, portibus Belgicis imminerent. Caeterum Angliam peti non dubia fama filii Tanta erat victoriae fiducia, uti Regnum illud in filiae dotem destina ivisse Hispanus referatur . Caeterum quam facile collabascant improba mortalium consita, maxim que vires, quae divina ope non sustentantur, subit lapsi graviore corruant, summus rerum arbiter ostendit . Saeva enirn tempestas, quae supra modum turgidum mare conciverat, una nocte quadraginta naves in brevia , infamesque scopulos ita compegi ut fractae super urgentibus aquis cederent. Ignobili morte ad quinque hominum millia perierunt. Vicies quinquies centem a ducatorurn millia hausta memorantur. Di fidentia Hispanorum hanc calamitatem properavit cuma
127쪽
imminentia pericula Belgae vadorum circa haec loca gnari
mature praevidissent, desin cassum monuissent, quod in avia&syrtes vectarentur , Sero creditum illis, cum clades superasset Tota admodum periis let classis, nisi nauta Batavus complures praesenti exemisset periculo , quod idem, anno octuagesimo octavo solerter faetitaverat. Ita nobili classe non ab hostibus, sed a calamitate victa, frustra eam, Duinherquani, ut suas conjungerent copias , expecta
bant. Nostri autem, ne opportunitatem temporis corrumperent, fortunam experiri ausi, duas naves, quq ad Neoportum oppidum struebantur , igni subjecere. Anno quoque sequenti non prospere cessit Britannis, Batavisque nova ex pecillio, qua circa AZores opulentas insulas, maria rapinis fatigare, inprimis classem Americanam opperiri consilium erat. Naveis Regiς Anglicanierant sedecim, viginti Bata- vicet sub praefect ura Warmon dii sexaginta minores militia commeatui vectando. Militum se erant millia sustentanditerrestri militi . Tot classi supremo imperio EL sextus praeerat, comperto parem potestatem magnis patrandis facinoribus inutilem esse . Caeterum foeda admodum atque horribilis tempestas consilia fregi . Praetoria navis arboribus mutilis, furore fluctuum compagibus solutis, exitio propinqua erat, tota classis ita lacera, ut vix summa ope aquis tinatistis super fluctus attolleretur, salva
tamen post decimum diem in Angliam reversa est. Milite languore morbisque afflicto dimistaque, majoribus navigiis fortunam tamen tentare placuit. Verum iterum tempestate advorsisque ventis agitata classis, invadere opulentissimam classem Hispanicam, quet in Azorum unam sc
128쪽
receperat,non potuit. Treis tantum, quae deviae oberrabarit interceptae, quarum una a Batavis Occupata, dum alteram, praedet avidi pertequuntur, superatam sibi retinebat Rale gus Anglicanae classis parti praepositus Hinc jurgia, contentiones in nervum eruperunt Caracca ex India veniens propriis ignibus absumpta, ne praede cederet. Oppidis exiguis queis nulla praetexebantur munimenta, i censis, in taeterum improspera haec fuit expeditio,in virtuti advorsabatur fortuna. Gravior fuit Padili calamitas, qui foedam cladem corrigere cupiens in graviorem inciditU. Horridus septentrio totam classem, quae centum icto navibus, praeter classiarios militum octo constabat millibus, disjecit, dissipavit, galeones tresin sex alias naves, virumque xauri immensam vim profundo mersit. Reversus do mum praefectura movetur, atque in ejus locum suffectus Didacias Brocurus. Incerta casuum non tantum infortunio, verum culpq imprudentiaeque, imputata fuere.
VIGATIONE, FRAELIIS VE NAVALLBVS VM LUSITANIS ET BARBA-
CU, per rigidam arcton anno C IIIIx CIV& duo
bus sequentibus, tertium infeliciter successisset Sinas, Moluccas insulas, Indiamque versus Batavoriam me P 3 mora-
129쪽
memorabilis expeditio, ubi non tam cum hominibus, qui . nulli reperiebantur, sed cum immanibus belluis ursisque, atque mari congelato, quod glaciali compage veluti edita
montium attollebat, pugnatum fuit, eadem tempestato nimirum anno ID DOC mercatores nonnulli quatuor naveis instruxerant, ut austrum versus navigando fortunam ancipitem, de longe difficillimam in Indiis experirentur, Maxima illarum erat trecentarum vehium, Ormenta in universum centum. Quadringentis flore nor utata millibus classis aestimabatuta. Nimirum fata viam invenerunt, iis quos Rex Hispanica negotiatione interdixerat, penetralia Indiae divitiasque aperuit'. amantequaquavorsum maria navigationibus commercii, que Batavo alim, elandorumque fervere ceperant, de quos Principum
Uiquitas vel metus oppresserat, ne potentiam suam pelago inprimis utraque india experirentur, nunc lucri inprimis&libertatis avidi, totum terrarum orbem , incognita quo litora lustrabant. Neque frigus,neque incendium aestuantis solis eos territabat. Et, quis credat hominum septuaginta perpetuo millia in mari habitabant, cumq; illis regionis suae obtigisset angustia, animum terrarum mariumque omnium finibus vix terminabant. Praeter Europaea regiones etiam in Mauritaniam itum, qua mari Oceano xinteriori alluitur Guineam auri eborisque feracem eadem cupido inva-st. Neque America vota interrupit. Nunc in Ihdico Oceano biennii spatio lustrat insul , aromatum feraces . Mira autem illorum,qui in Indiam primi navigarunt, abstinentia, dc fidei cura. Quandoquidem mandata exceperant, ne primi hostibus vim intentarent, verum sua tantum tuerentur saperto
130쪽
aperto mari, quod Africam dc Americam interluit, Hispanicam navem opulentam mercibus, a reliquis distraetani, quq extrema expectabat, inlaetam dimisere. Quoniam au. tem Lusitanorum insidiis plures asperet nobis dissicultates obtigere, velitationes de praelia maritima hic ex ordino proponemus. Prolixis itineribus a Nostris ad Javam ventum , quq a Sumatra, quae veterum Taprobane fuisse creditur, viginti circiter milliaria maritimo itinere distat. Urbium Princeps Banta, commerciis Orientis nobilis. Ubi
cum frequentes Lusitani commerciorum causa aetatem , agerent, tum Caesarem lavanum, tum pro regem quotidie
precibus fatigare, donis, quibus barbari maxime capiuntur, tentare, invidia & odio pessimis consultoribus pernicienti nostris machinari , criminari Nostro, esse illos totius generis humani hostes , omnia maria de terras lucri cupidine infestares, quicquid obvium , haud secus atque avitum , inter se partiri, rapere aliena jus belli vocare . Si nunc ipso initio non cohibeantur, fieri mox posse, ut illo incendio omnia Orientis regna conflagrent. His similibusque verbis Caesarem avanum, Proregem Baniensem, dc Sabandarium, qui a primis consiliis erat, ad nefanda facinora incitabant'. Caesarem promissis eo impulerant, ut sub amicitiae velo Praesectos classis,cum iis qui aliquo munere insignes essent, ad geniales epulas invitaret, At, dum vinum securitatem, suaderet, ipsi classem ducibus vacuam armato milite invaderent, praeda dc merces curiactae Caesari cederent, pro navi bus tria ducatorum millia persolverent. Caeterum cum in s di , quas occulte tentaverat, non procederent, Pro rex icto foedere commerciorum specie iterum allexit. Verum.