장음표시 사용
141쪽
rat,in Hispaniam iter moliebantur. Post acrem Batavorum insultum superat , ingenti praedicessero.
PEDITIONE OVALI UIUM . ΙNterdixerat foederatis Belgis Hispanicam negotiationem jam ante Philippus artium politicarum vetus, verum libertas commerciorum in totum non tollebatur, cum
sub nomine aliarum gentiu Foederati tuto fallerent. Et Rex ipse velle decipi, prudentiam censebat. Caeterum , ubi ille mortalitatem explevit, a succetare filio severissima in Hispania Belgioque edicta promulgata. Retentς naves,bona in fiscum acti, nautarum complures cruciatibus vel extremis suppliciis enecti, vel in carceribus loca humi depressa, i cesta tenebris, illuvie atque odore foeda habitabant, alii ad remos damnati miseram vitam trahebant. Albertus quoque severissime edixerat, frustra renitentibus Brabantis Flandrisque, ne ullarum mercium traveistiones fierenu , ωpiscatoribus, hominum generi innoxio, quique ex mari vitam sustentabant, adempta quoque securitas Patres etsi non mO8ice hac re commoti generose tamen consilia in asperiora Vorterunt, contrariumque edictitari promulga-Iunt, quo vetitum, non tantum Belgis sed Maliis popu-
142쪽
tis, ne ulla commercia in Hispaniam, vel Hispanό obnoxias ditiones transvectarent ii citi secus faxint, hostium loco futuros Missum ad Reges, Principes in Civitates, quae commerciis forebant, edicti exemplum , ne ignorantianti obtenderent. Interdictum quoque piscatoribus, ne redimerent ab hoste piscandi necessitatem , sibi praesidiariis navibus curae fore, ne quid magna piscatio detrimenti caperet
Decretum quoq; classe ingenti ipsam Hispaniam oppugnare, ut primus Rex in suis regionibus damnum sentiret, atq; in propriis visceribus attereretur. Verum ingens pecuniae vis in eam rem requirebatur, nam pleraeque gentes Europq commerciis illis quaestum factitabant, quibus resisti non nisi vi majori poterat. Accisae erant aerarii vires, patrando pulcherrimo facinori facultates deerant' Praeter onera navibus imposita inventa ratio pecuniiconfland . Excogitata fuit ducentesima, quod tributum tam promote conlatum fuit, ut plurimi ultro, plus quam indictum erat, persolverint. Pro tutanda patria, pro commerciis, qui spessum euntibus etiam fatiscebat Resp. veluti certatim est. n-debatur argentum Instructa itaque a Patribus classis L xx navium, quibus additi sena sociorum navalium in duo militum millia. Summum classis imperium Petro Dou Zae militi maritim impigro, Praefectura militum Stormio data Lit.' Cuius rei fama simulatque in Hispaniam pervenit, belli timor insolitus incesserat, plurimi maritimis locis diffidere, &in mediterranea se recipere, suo quisque metu pericula metiri. Rex Hispanticumstas, quae illac appulerant, naves detinuit, quis major vis arceri posset, sed mali, rudentes, caeteraque rei navalis adminicula deerant, 'rO
143쪽
hibentibus Belgis, arcessi nequibant. Mense Majo egregie
expedita nostra classis mari te dedit Mandatum a Patribus,uti Hispaniam, insulasque omnes ejusdem ditionis in se.
starent,regias in Coronensi portu naVes adorirentur, atq; in eisdem disjiciendis corrumpendisque fortunam tentarent, classem Americanam investigarent, in omnibus dominationem contunderent Hispanicam. Non ex voto successi tanta expeditio, quanquam ingens damnum fuerit. In portu Coronensi actis anchoris, eminus tantum tormentis certatum Classi senio Hispanica sub tutelam , arcis confugerat, quo machinis undique detonantibus disticillimus erat accessus,in quanquam incendiariis navibus regias naves corrumpere in promptu esse videretur, Hispanicis tamen portibus insultasse ea tempestate lassicere Praefecto videbatur, ne occasio occurrendi Hispalitanae classi, quae Americam petebat, elaberetur. Verum ea quatriduo ante solverat. Recta itaq; in Atlantico Oceano Canarias, quas antiqui Fortunatas insulas vocant,contendit, dc primum maximam insularum adortus, ubi post acrem detonantium m chinarum procellam una Hispanica navis meris,duae virtuti Nostrorum cessere Exstensum quidem in terra minoribus machinis telisq; prohibere Barbari nitebantur verum tormentis simul excussis, in scaphas expeditus miles, Imp
ratore se receperat, atq; ubi ad impervia navigantibus vada Ventum, ipse Dux imperterritus primus omnium aquis insultatineque frigido elemento ignibus virtutis extinctis,tribus vulneribus saucius, in vicinam tellurem se corripit, hic abrupta militari facundia,aut vincam,inquit,aut moriar, di vos commilitones sequimini, periculum nunc declinare
144쪽
summum periculu est. In manibus nunc omne praesidium, in fuga certa clades Paucis opus erat verbis, cum Sc propria militum virtus vel etiam pudor idem suaderent. Tria castella insulanis multum reluctantibus expugnata, urbs Allagona dedita, praeda recepta igni tradita est. Idem fatum Gomera insula Loppidum habuit Parte hinc classis cum praeda in Hollandiam remissa ulteriora Praefectus petiit, &Guineae litora legendo in itinere quatuor naves mercibus Hispanicis stipatas velitando intercepit. Exin S. Thomae intulam sub ferventi linea sitam, quae praeter ardorem propinqui solis cum noxiis admodum colluctatur vaporibus, spe praedae adiit, castellisque Murbe Pavoara potitus, incensa illa, quod non ultra decem ducatorum millia redimendς illi cives pollicerentur, immensam praedam nactus est. Caeterum pestilens malignus aer illi regioni incumbit, vultus quoque indigenarum luridi dc veluti veneno infecti. Haec pernicies insuetos imminentis solis multos rapuit'.
Intra, i, dies, qui ibi consumpti, milleni in classe periere, qui intolerabili capitis dolore simul cum febrili incendio usque ad insaniam agitabantur, quibusdam prae calore in ipso abdomine liquefactus adeps : tertio plerique audi
quarto die mortalitatem implebant. Praeter vehementem
aestum nostratibus insuetum, etiam venenatus aer erat, an
tequam radiis solis excuteretur, quando domi manendum
erat, quod uti neglectum Belgis, ita, intemperantia potus
saecharo mixti,cum Ethiopicis mulieribus consuetudo, cubile humi captando frigori nocturno, mortalitatem auxere. Imperatorem classis, cujus virtuti torridum coelum invidebat, abripuit quoque eadem fatalis necessitas Adipe lique -
145쪽
saelo erat enim supra modum obesi corporis periisse creditur Cadaveri alte humi defosso, ne postmodum repertum ludibrio exponeretur, superjectis urbis ruinis parentatum est. Commota hinc pubes nautica militaris execrari pestilentem insulam: una omnium vox, ut abitum ,
mature molirentur, antequam omnes e medio tollerentur.
Neque hic navigantibus malum imminutum, sed contagio foedusque odor in arcto navium morbos mortesque sparsit. Namque ubi ultra quadragesimum de sextum gradum frigidius se aperiret coelum, uti subita mutatio perniciosa mortalium corporibus , derepente languentia plerorunque corpora violentus morbus vel attrivit, vel oppressi . Numerati uno tempore aegri mille octingenti, ita ut prae infrequentia una navis deprimenda silerit. Una densissimis nebulis in Shisanum portum delata, ingenti cum praeda in limstium potestatem venit'. Eadem sors obtigisset aliis qua, tuor navibus, sed bellica nostrς praepediverunt, una tamen depressa, altera hostis potitus est. Ex omni centurionum numero duo tantum fuere superstites, quibusdam navibus vix sex integrae valetudinis viri numerabantur. Infelix quidem haec fuit expeditio, sed praeda tamen sumptus fere aequavit.
Atque Hispanus, qui classe iterum Anglos Belgasque ten
tare in animum induxerat suum,votis excidit. Audito enim Canariam insulam a Nostris occupatam , atque ulierius in Americam Belgas contendere, Rex Adelantadum, penes
quem classis imperium erat, Terceram proficisci vestigio jubet, uti American classi, utim mensas vectabat opes, obviam iret . Caeterum illi, prope Terceram foedis jaciati tempestatibus, dispersiq; plures navium mersae, aliiquamq
146쪽
diversis temporibus Hispaniarum portus appulere. Atq; ea tempestate admodum regi et potenti Tam deminuta est,qui cum ab ortu ad occasum late regna possideret, diviti , quq
prima mortales censent, affluerent, vix tutari domi sua poterat, atque prohibita in Hispaniis Belgarum negotiatione Rem p. obstinato animo perditi iverat,atq; Orientisac Occidentis invadendi cogitationes Foederatis ultro indiderat.
D Dux ERAT Fredericus Spinota ex Hispania inriti sanum portum sex longas naves, pae homines admodum mille is sexcentos, tum milites, tum servos remis impellendis, aliisque ministeriis suetos vectabant : quae primo adventu non modicum terrorem mercatoribus, Telandico litori, damni non multum intulerunt. Verum ubi fama, quae adventare classem Hispanicam operosa molis disperserat, evanuit, pauco milite contusa ibit Hispanorum confidentia. Posteri vix credent Legierium centurionem hominem infracta virtutis,4 promptiaudacis, selum sex hostilibus navibus circumventum ita dimicasse, ut perruperit totam aciem, hostibus insignem calamitatem inflixerit. Captato coelo, tranquillo strato aequore cunctae admodum longinaves, praeter ordinarium militem e prae
147쪽
sidiis mille de diicentis assumptis, Legieri navim, qui classi
Zelandorum vicaria potestate praeerat,tanto impetu adorte, ut in omnem partem retinaculis annexoviderentur, feralibus ignibus tormenta undique quaterentur. Hostiles naves ultra bis mille dc octingentos homines vehebant, Legierius septuaginta tantum homines numerabat Propinquae nostrorum bellicae naves placido mari nullisque ventis agitato, Ladvorsu aestu suppetias ferre nequibant. Legierius itaque solus imperterritus fortissime rem gessit, atque fistulis propinquantem hostem ita excepit,ut eundem post duarum horarum certamen caesis CCL viris in fugam infami
dedecore egerit. Ipse Vulneratos,aut inter se hos xxv tantum habuit. Neque minus hostium naves quassatha tribus postmodum bellicis nostrorum navibus, quas simulantes
se mercatorias esse, spe praediaggressisuerant se admodum horis in conspectu lissinga nunquam vehementius
dimicatum est.. Vietfeodem anno debellataeque vel astu vel virtute naves aliquot, quod obiter memorare pretium , esse operet duxi. Mense Junio, duae Hollandorum naves quae a Rege attinebantur, profugere , cum tertiam partem, Hollandorum captivi facerent, singulari virtute subito in nautas de ministeria Hispanica insilientes pluribus confossis, reliquos in fluctus praecipites egere. Eadem tempestate quinae quoque bellicet Hispanorum debellat , captivi
omnes in patibulum acti. Unam haud procul Norvegia depresse molis bellica navis, mercatoriam simulans superavit. Alteram Cloiems expugnavit admirabili sortuna, cum enim vixdum connexis navibus homo praecipitis audaciqprimus in foros hostileis transiliisset interea navim nondum
148쪽
dum harpagonibus alligatam, ventus in diversa rapuit, decenturionem in hostium potestate reliqui . Sed omnino cuncta pubes hostilis, rata cum centurione caeteros quoque socios navales eodem impetu transultasse , infra tabulata se commiserat. Interea, antequam rescirent Nostri conversis velis suppetias tulerunt Memorabilis quoque virtus filii mercatoriae Enchusanae navis, quae a quinis Duin hercanorum acriter impetita , dc harpagonibus retenta, hostem, qui in superiora jam se receperat tabulata, incredibili sortitudine depulit namque singulari prudentia majore medii mali antennam , ne praecideretur, catenae suspensam alligaverant, de cancellos acutis clavis confixeram, ne quis temere ulterius transcenderet '. .
SI c urei dissicillima cunetarum serme rerum initia sunt,
ita Nostri in India multis circumventi dissicultatibus, inprimis Lusitanorum artibus , cui maxima ope nitebantur, ambiebant, fatigabant passim Reges, ne commerciis illic Nostratium nova sedes aperiretiata. Verum agendo, vigilando omnes ieiunanas eluetati, tandem advorsa Fortunae superavimus. I caeteras expeditiones praetermittam, rebus feliciterin et voto cedentibus, anno millesimo sex centesimὀ primo tredecim instrueta naves ad Indos misse
149쪽
erant ex tribus constat societatibus , quatuor Iacobus Heemskerchius, totidem Johannes Grenirius , quinque Volphardus Harminius imperabat Invisa haec Regi Hispaniarum , qui avidus dominationis, potenti et divitiarumque Orientem hactenus Moccidentem, esut utraque manu complexus Regibus Principibusque terrarum formidabilis erat. Caeterum ubi res mortalium ad summum fastigium venere, dominandi impotens lubido, foeda avaritia; luperbiaeque comes crudelitas imperium tenent, exiguis momentis, etiam ab invalidis, summa imis confunduntur. Videbat Rex, nisi Batavorum navigationes praeciderentur, vacillare sortunas suas, interiora viscera discerpi,sine quis vi. talia Reip .non consisterent Classis itaq; tredecim navium,quimole, milites, commeatu instructissima erat, mari magno nostris navigiis, quq octo tantum juncta numerabantur, caetera namq; inquieto pelago actata longius aberant)occurrit, quibus virtus, audacia abunde supererat, caeterum navium mole,militeis commeatu ab hoste superabantur. Verum nostrinaveis agiles, expedit , huc atque illuc facile vorti circumagique poterant, hostiles mole sua laborabant,& velut reluctantibus aquis pigre agitabantur. Itaq;ςum Nostri viribus nequirent, velocitate freti certis ictibus
tormentorum hostem verberabant, summaq; iterum celeritate hostilem impetum eludebant. Pilet hostiu grandiores vel supra minores nave is, vel praeter volitabant.Ubi vires modicae, consilio Sc sagacitate uvandae, quibus phira saepe perfici, quam armis, periculo S negotiis compertum est. Summa itaque celeritate sequi, atque iterum se subducere, non co minus sed eminus dimicare consilium firmium stetit, ne
150쪽
magnitudine hostili lim navium, multitudine armatorum hominum obruerentur Magna utrinque virtute desalacri tate dimicatum fuit. Ditanis militaris lauticae juventutis clamoribus, continuis machinarum verberibus treme laetum inhorruit mare, strepitus permixtus hortatione Igemitus ad caeli Terri, telis, cadaveribus nave is utrinque a constrat , atque inter ea horribili spectaculo sanguine fluitantia tabulata. Tandem hostium vicaria, siliburnica nostra ita dedolatae, ut aquam immodicam haurirent, fatigat que pugnando deficerent, ita receptui signo dato pari feris me sorte recedunt Paucitas tamen ostrorum,Virtus, confidentia, quae consertissimam hostium multitudinem asper' nabatur, in immensum illorum gloriam auxit
Auso IIIoci UM SUMMO CLASSIS IMPERIO IN INDI AM MISSUS VE- non I AT CUM LASSE LUSI- T OLPHARnus Harminius anno sexcentesimo dc-avi primo cum imperio navibusque liquot in Indian lamissus fuerat, uti difficultates indicorum commerciorum. perrumperet , quas inter dubia hactenus discrimina immensarum divitiarum spes pensabat'. Caeterum cum ad Sund fretum pervenisset, ex Chtheti si parone comperii , Bantamum a Lusitanorum classe, cui imperabat Andreas iI S a For-