장음표시 사용
171쪽
auribus, silentio cuneta transigebant, dein, ubi nullum effugium vident, ex fistulis militaribus densam glandium
procellam in nostras naveis immittunt, quis &damnum modicum inflixere. Nostri machinis ompibus admotis ita intonuere, uti navium una globis perforata rimis fatiscens, ne aquis absorberetur, praecipitem se in vicinum 'litus egerit Plureis caesi , caeteri nando, aut scaphis Anglorum excipientibus, evaser a. Aliam navem juxta portummoverensem cum duae Zelandicae premerent, sicco arenarum simul haesere. Caeterum hae leviores ultro flui tantes, haud dissiculter vadis emergunt, atque acerrimo iam sultu hostilem oppugnant, capiuntque. Cuncti, uti jussum silerat, in profundum praecipites aguntur. Prolixe milites, doquidem veterani, cum ingloriam inter aquarum vorti- s mortem imminentem spectarent, de Fortuna sua co
questi, dictitantes se, quod dissicillimum inter mortaleqmortem aspernari, verum hoc dolere, se veteranos milites,totiens adversari secunda ancipitis belli expertos, non ferro non acie occumbere, qua liceat etiam ante extrema vindictam sui agere, mutuis vulneribus cadere, verum
aquis gloriam militarem simul cum vita obrui. Caeterum nullis verbis fiecti misericordia potuit, adeo uti alli quipςcultati fuerant eidem violento fato cesserint. Supra ducentos miserabili sorte aquis hausti periere . Postridie de aliae naves eadem serocia superatae , uti incensa intesta aquas designeis luctabatur. Ex captivis bini quique a tergo sibi invicem alligati in mare jactabantur. Quod cum unus indignatione aestuans oculis ardentibus conspiceret, memorabili facinore , non opus esse inquiens inculis ho- ID: stilibus,
172쪽
avidus mortem sibi liberam properavit'. Reliquet nave is etsi supra modum quassat , plurimis caesis sauciisque ' quippe continuo tormenta nostra fulminabant xvento ferente aegre portummoverensem tetigere Ex arce Britanni acriter majores globos in Nostros aculabantur, quod juxta litus portumq; suum prςlium conserere illicitum dictitarent. Accusantibus postmodum Anglis jura portuum violata, responsum a Batavis, impetum praeliorum, quando mens concitari extra se posita hosti incumbit, cohibere non esse in manu pugnantis, hostem, se non vero vicina tellulis respexisso. Haec clades dimidiam partem virum naviumque consumpsit. Qui superstites terram tetigerant, litore tenus in tuguriis degentes, omnium inopes, miserabilem vitam tolerabant, complures vulneribus vel morbis confecti, inter quos cipse Cubiarra, extremum diem clauserunt .
LA sεητι quoque centurionis, cui Pulchri nomen adhaesit . pulcherrimum de memorabile facinus hic subiicendum non videtur Treis naves hostiles, in se standomariri praede insectande mense Decembri Duin herca sol- Verant, inter quas PraetoriiAdrianus Theodori militi ma- ritimae
173쪽
ritim et vetus infra taeqii virtutis , summo imperio praeerat. Joannes Gerbrandi, qui inter Nostros vicariam mari, dignitatem obtinebat, juxta cum Lamberto vestigia re mens, inse istandis navibus frustra ex parte operam intenderat. Duabus et ipsis, Praetoriam Lambertus sero diei nactus erat is Decembris undecimus primestor mentis utrinq; tonantibus , dein retinaculis injectis mascula virtute cominus praelium occepit bombardis, ensibus, lanceisque, quaeque alia instrumenta furor militaris ministrat, acerrime adimicatum, ita ut sanguine fluitantia tabulata tingerentur, cadavera in mare volverenturL. Neque tamen hostis animum despondit, advorsis vulneribus plerique adebant, caeterum ubi dc Ioannes Gerbrandi adventaret, insertaque anten anterioris vel posticae arbori, eandem frangeret, Imperator hostilis ventre tenus lancea transfossus terroiarem auxisset, deditio properata fuit . Ex captivis octia a ginta novem centum viginti sex armatis viris navis stipata fuerat, caeteri occubuerant sexaginta in foetici ligno suspensi, caeteri vel veniam meruerant, vel ad supplicia ducti, renitente nemine, evaserant. Ex Nostris treis tantuiti caesi, duodecim circiter vulnerati filere .
E, Hispaniarum , cum quaquavorsum non tantum publicis Nostratium, verum etiam privatorum Opi
174쪽
bus sortiin .ejus, qlia sol oriturque caditque, lacerarentuta, viscera ac nervo imperii, quis univerium ferme orbemis territabat , praecidi immo per indignabatum. Neque enim amplius nomen regium ac splendor se sustentabant. cum Batavi, Mattiaciq; mari innutriti assiduo contactu lucri ac successu utrumque solem fatigarent, neque ultima terra 'rum, ipsiusque natura occultantis ac fugientis abdita ara pinis prohiberent. Anno itaque millesimo sexcentesimo& quinto severissimum edictum promulgat, quo Hollandis Telandisque subicen capitis, atque amissione bonorum.
utriusque Indiae navigationem interdixit'. Caeterum seu
stra prohibet, qui inhibere nequit, neque bella minis sed
viribus geruntur, sustentanturque. Atque adeo, uti omnia fortitudo periculorum secura perrumpit, eo acrius invictus animus atque lucri ingens cupido quae omnium moris
talium inprimis mercatorum animos in transvorsum rapit , ad fortunam ulterius experiundam summopere stimulabant. Eodem itaque anno Curatores societatis rebus suis intenti novam classem expedire, neque sumptibus ne que laboribus parcere, atque ut animo cupienti nihil satis: sestinatur, omni ope niti, ne cunctando bonam occasio nem corrumperent. Instructissima itaque classis navium, duodecim mari committitur. Praefectus illi erat Cornelius Matelivius, militifimpiger, quem societatis quoque con δsortem non tantum publica sed Sc privata commoda suma, mopere incendebant. Et vix ea solverat classis , cum anno,
proximo su imperio Pauli a Caerden octo naves iterum commeatu, mi milite probe instruet, in Indiam misi
175쪽
ubi mature perpensa , impetu valida sint, cunctation Olanguescunt. Caeterum de Matelivio ejusque molimine, de
cum Lusitanis acri prylio, nonnulla hic in medium adducere, res ipsa dc locus postulat Cim itaq; anno CIIII cui sub finem Aprilis ad auream Chersonesum, in cujus extremitate ad maris sinum Malacca obtenditur, classem appulisset, contra hanc Lusitanosque periculum facere audax Llius consilium fuit. Cum autem proxime ad urbis maenia accedere nequiret, frustra machinarum verberibus impetebat. Rex Ihortanus, qui Nostris foedere junctus erat, cum
aliquot triremibus bis mille AEthiopes subsidio miserare . Octingenti, qui in tellurem se dederant, suburbio incenso incolas in ipsam urbem se recepisse compererunt. Nostri nihilominus cum auxiliaribus Indis oppidanis imminere, verum ubi propius accessissent, ibi vero praesidiarii Lusitani
virtutem ostentare, urgente pellere , maxuma vi caedere,
ita ut plureis Nostrum sauciati, velae taliter icti occubuerint Pulsis tamen in urbem Lusitanis, quatuor suggestibus in ipso suburbio erectis, machinarum nostrarum strepitus ad coelum ferri, horrendoque mugitu pilas ingentes in urbem ejectare, promptis paratisque ad arma praesidiariis, qui maenia de sensabant, dc undique sua tela acientes vibrabant. Ubi neque ita res procedit,4 classis Lusitanica
Coa quotidie expectaretur, machinae bellicae cum sauciis, dc aegris adiuves reductae. Caeterum trecenti in litore relicti strato per fluvium ponte proximum coenobium inv qunt. Hinc ulterius meridiem vorsus, infesto per paludes itinere,centum desquinquaginta nostrates cum quadringen
iis AEthiopibus, derepente opportuno loco castra metati
176쪽
simi, qua urbs minus valida invia paludum prospectabat. Oppidani, qui se locorum asperitate satis munitos eredebant, insolita re perculsi nihil ex virtute militarii intermittere , Nostri contra niti, namque ibi propugnaculo subi. to excitato tormentisque dispositis, rustra tamen deditionem postularunci Hinc persccultos tramites nocturnis
tenebris tecti loco, qui vix sexaginta passus ab urbe distabat, vallum dimidiat Lune forma tanta celeritate excit runt, uti ope divum aggestus illuc cespes videretur. Dum ita hostibus imminent, magnitudo tanti incepti adventu Lusitan et classis suppressa, quae robore militumis magnitudine navium ferox perniciem Nostris moliebatur. Quanquam autem militaris pubes , quae immensa cupidine incepta patrandi exagitabatur, divelli se inde aegre pateretur,
tamen commune periculum d pugnandi iniqua necessitudo eos ad nave is reduxit. Ubi Foederatos se recipere L stant animadvertunt, Civitas ingenti gaudio permota virtutem intendere,nostris tanquam victis insultare,castrudireptis deprehensos caederes verum ubi Nostri advorsa iterum
corpora ostentant, turpi fuga quinquaginta plus minus cetes in urbem acti. Ita insectandi cupidine festinatum praelium pari celeritate deformidine deferuerunt De hinc Nota stri naves ingressi levatis die decimo Ἀ septimo Augusti anchoris, hostili classi obviam eunt, quς quatuordecinae, immenset horrendaeque molis navigiis, totidemque minoribus, nec non triremibus quatuor, pigro motu ipsi Oceano gravis aquas pulsabat . Summum in illam imperium Pro rex Goae obtinebat. Ille, ut secura est credulitas, viribu fretus victoriam animo volutabat, ipse imperterritus, atque
177쪽
1mperandi in iis locis vetus. Naveis, quae e vasto mari tanquam castellaenaurebant, multis tormentis graveis, conti-
inuis machinanim ictibus nostris erant terribiles. Centum de qti inquaginta ictus eadem vespera intremiscente Oceano' numerati. Postri diei, cum una ex Nostratium navibus, cui
γ GVia nomen , caeteris foret sejunctio , cui propten, aenaliciam maris dissiculter succurri poterat, hoste is opportunum circumveniendi illam tempus rati, facibus infestisq; isnibus propemodum obruerunt, ita ut classiarii cum ressitas afflictas viderent, scaphis aegre periculum effugerint
Ipsa quoque Matelivi Praetoria navis, cum alia, cui dioburgum nomen. tribus majoribus Lusitanorum navigiis circumventa, serme cum exitio luctabatur , nisi adventantes socii ignita tela in unam Lusitanarum tam con sertim jaculati fuissent, ut exorto incendio, horribili spe Etaculo, ignis magna vi agitatus obvia quaeque corriperet Ira imperator, qui Fortiter rem gesserat, praecisis anchor libus senibus, furori ignium se subduxit. terum Medio burgum navis ita arcte duabus hostium innexa erat, ut dissolvi nequiret, is simul cum hostibus violentis ignibus deflagravit Classiarii nostri pleriq; imminenti se subduxe-x: ticulo, Lusitani igneis vitando, desin prosundum pro-Miqntns contrario elemento perierunt. Praelio hoc usqueb d medium diem prolato, reliquum tempus reparandis navvibu , quae utrinque supra modum labefactat erant , da- In fuit. Die deinde vigesimo Augusti, Imperator hosti, qMi maioris fixam classem tenebat, occulsare atque ad praelium laeessere in animum induxit situm eb magis Quoi Mailitaua pubes eb sponte ferebatur, qui omnes labores dc
178쪽
pericula consileta habebat, tum qiiod illi, qui inserunt perri ulum, Artiores videantur. At Lusitani, vel quod formidine agitarentur vel quod non satis reparatis navibus ma. gis opportunum tempus opperirentur, Malaccam vorsus tenderunt. Nostri interea apud vicinos Reges divorte , cuneta ossicia himi initatis intendere, prouulere ne quid hostis rerum novarum moliretur, reparandas navibus dicommeatui operam, summa vigilantia praestare, sauciosis aegros reficere, denique nihil militari exercitii intermit..tere. Lusitani deinceps relietis ad Malaccam septem navi bus , caeteris probe expeditis mari se committeret Fortu . nai, iterum experit , atque extrema ostris intentaria Nunquam enim magis impigre ad certamen itur, quam, ubi pro imperio, salute, divitiis, quae prima mortales duincunt, dimicatur Batavi intellecto hostem in propinquo. esse , expedita classe occuriantes, ingens horridumque praelium iterant. Imperator cum duabus aliis navibus, Lusitanorunt; lavem , quae paululurn separata a soliis iniquis nuctibus gitabatur, summo inny et ad os itur, sutarat, i profundunt motrahi , pccisi qgo pene pinu bus, sociis , qui in altera navi erant comburendam relinquit'. Ab
altera parte, Praesectus qui vicarium in classe nostra imperium obtinebat, a duabus. fitanicis corbitis apprehensus, irron. prius utramque ireliquid, quam Ima igne conruid seretisr, altera continuis mactinaraim ingentiumque itiarum orberibu pei sor: ta atque armamentorum usu det sit a temere, per incerta floruium oberranὸν domox ite rumbeomprehensa eandem sortem nacta suerit. iEt Iorim
na hostibus advorsa nyn simplicitet nobis ui dulsia illam, que
179쪽
quem altera Di faventibus summa vide virtute militari Nostratium expugnata, in potestatem nostram venit'. Ita rebus afflictis, metus ingens& consternatio hosteis concussit. Interea Imperator animo fluctuans, cum ad portuma Malaccensem cursum flexisset, an relliquas hostiles naves, quae ibi sedem fixerant, adoriretur, Lusitani, qui omnia extrema metuebant, navibus suis igneis immisere, pulcherrimo Foederatis spectaculo sui quae Vix sperare ausi, hosteis faces propriis navibus inlectantes oculis usurpabant. Ita terribilis classis, quae viribus suis tumida desserox extrema minabatur, landitus deleta, ingens gaudium Batavis cumulato auxit Primores ex captivis sex millibus Coronatorum redempti, gregarii, cum Nostris, qui Malac
INiae ho huius anni nobilem classem viginti quatuor navium Batavi expedi mirant, uti. sub imperio Hautainii vel nerieanam classem interciperent, vel Lusitanicis, quae in Indiam iter moliebantur, exitum praecluderent. Hautainio Venti advorsantibus, o iniquo matriardym iter, ex di optione.mercatoriariam navium dc populationibus vicino. tum litorum, praeda haud modica suppetebare Lusitanicae
180쪽
naves mare ingredi non ausae de Americanis nuntii allati, unam argento stipatam funesto praelio Batavicae implicitam simul conceptis ignibus conflagrasse, treis foedis tempe statibus depressa , quatuor Havanae portu opum inanes hoc enim subdole addebatur,navigandi opportuna tempora opperiri. Ita alimentis quoque deficientibus, quia vectoriae nostret naves obludiantibus ventis adserre nequiban ,
Imaturatus in Patriam abitus aestate inclinante novata ite
rum sub ejusdem Hautaini imperio navalis expeditio, uti Viginti quatuor navigiis, quorum sex tempestas in divoris
abripuit, id ventanteis ex Indiari America naves excip-ret . Caeterum ex improviso Ludovicus Fiasciardus octoga leonibus, quarum moles fermem vieta terrorem incusserat, occurrit Gaderant praeterea plureis longae naves, sed quae propter asperitatem venti inutiles juxta litus stationem elegerant. Hic erat ille Fiasti ardus, qui inermibus j septem navibus, quae sali quaerendo destinate fuerant, juxta Ame ric insulas superatis, crudelitate nobilis quaesitissimis ut timis suppliciis in nautas saevierat. Unam galeonum sero cia horridus ille Praefectus in Telandicam vicariamώ civi, Regia erus Nicolai praeerat, impingit, tanto vicinarum navium horrore, uti propius accedere non ause pugnam ex longinquo spei harent,ra mox oborta noete ingenti de decore retrb cederent. Regne rus tanto periculo a b ciis relictus, quanquam extrem immiqerem Ignoraret, retus tamen sua militumque virtute, quanturii poterat armis contendebat. Atque adeo solus per duos integros dies, arbore disjecta, nave supra modum truneata, plerisque S