장음표시 사용
161쪽
bulatis lacer corbiticonstructa navicula, Praesectus in Brasili continentem , quae octuaginta hinc dissita milliaribus, iter expedivit, quo caetera juventus navibus eodem abduceretur Ingens haec hostium calamitas: neq; tamen hic subiicenda Praefecti hostilis virtus, an ex indignatione animi ferocia, qui, ubi cognovit paucitatem victorum, ultro mortem affectavit, rogans uti Nostri in caeteris fidem servarent, ipsum fistularum globis e medio tollerent. Quippe judicabat cuncta mortalium fluxa brevi dilabi, egregia
autem facinora dc virtutem etiam post mortem immorta ita ess . Caeterum virtuti ille honos datus , ne jura gentium violarentur &serox nautica pubes, quq extra Onditiones nemini parcebat, devieto quamvis ultro petenti extrema intentare, grave dedecus flagitiumque judicabat.
ostri cum pretiosissima corbita incolumes in Telandiam appul te, Legati Regis Sum atra liberaliter admodum excepti, adducti in castra Mauritii, qui Graviam urbem obsidione premebat , attoniti moles operum insuetas illis gentibus spectabant. Principi Legatorum, Abdul Zama nomine, qui mortalitatem paulo ante impleverat, honestissimis exequiis publicum monumentum Medioburgi erectum fuit. Cujus honori Epitaphium ipsum hic subscri
162쪽
FReo e Ricus pinota quietis ingloriae impatiens,quisque ex virtute famam inclytam captabat,ingentemque animum incultu atque socordia torpescere non permitte bat, octo longas naves, minores quatuor , populandod e landicae ora ex portu Slusano in mare eduxerat. Obsederant portum tres bellicae, qui vicaria potestate imperabam Iustus Morus, duaeque longin aves qui ubicunque aliquid in sest oriebatur, illic adversus vim armatam parata habe bant praesidia. Quarum quatuor quinta vento iniquo longius aberat, tormentorumque usui tantum inservistat tuutro obvias dissono nautico clamore, quocinitia praeliorum accendi solent bipartito pinota adoritur Favebat patrando facinori caelum tranquillum , constratumque sermo aequor leniter spirantibus auris, remigiis idoneum : ad μς praetς Rauticam turbam, hominum armatorum muti titudo
163쪽
titudo in ille de quingentos jaculatores nonnulli numerano qui tubis globorum procellam confertim jaculaban tur. In Batavorum classe praeter classiarios triginta tantum sex milites Sylis ingano praesidio, mentis igneae, tuborumque flammas ostentabant. Spinota igitur e navium desvirorum multitudine circumvenire nostras nitebatur in crebro insultu modo hac modo illac circumcursabat. Zelandi, Qui ferocia ex mari contracta obdurato animo contra omnia pericula obnstebant tir', Iam ante metum mortis, quam hostem vicerant. Illi modo propius, modo longius machim contra niti, armis hastisque cominus talnera inten e Ictatio an sialtis cunctos territaro Nubes atra ex fumo caelum mariaque bbduxerat Claro die tanquam intempesta de tenebricosa nocte, incerto praelii even tu i per duas hora S dimicatum . Ipse dem timi redericus,
in ψ supra modum avidita , lec prach sis ad explendantia animi cupidinem hostili lippi instillat , plurimis viis neribus, etiam mutilo brachio, animam cum sanguine expirabit r. caesorum in umerus incertus , alii enim octingentos, alii Mezς nicatamurn nil me fanti Pauci admodum ex Nd
stris desiderati, tiod densior illorum navigiis compages
jactus machinatum eluderet' . Caesa tanta hominum multitudin pilaceris triremibus, fractis remis aia gens incesserat Eosteret ori stertiatio , ne adventantibus ekZῆlandia navibus,queis sumino cum imperio praeerat HauitSihius virtute ει genere nobilis , circumveniretur , atque extrema patere in Itaque recta per aquis erit stri portum Stillanti rei Pt-tiant. Hac aridioria terror longarum navi utrii quisnostro mari instet remigiis agnabantur, evanuit, Comperto etiam oblini: silen-
164쪽
flentibus ventis, quo tempore nulla velificandi est opportunitas, vinci debellarique posse.
MEMOR A si L B quoq; illud praelium Jacobi Heems
herchii cum corbita Lusitanorum pretiosissima silentio transmittere nefas duco. Acceperat haec onus a Cmae, quod oppidum apud Cantonem amnem in imperio Sinensi Lusitani precario tenent dc pretiosissimis mercibus stipata carinam fatigabat Merces omnes ultra quatuor milliones fuere aestimat . Ipsa navis centum inuadraginta vehium octingentos viros, inter quos centum foemine, Ve- stabat. Caeterum quicquid magnis impensis Diviim largita fuerat indulgentia, id una dies dissipavit, potentioribus tribuit.Namq; ipsa Malaccam recta petens, freto inter eandem Sumatram medio, duabus soria modicis Heemsherchii navigiis, quae ducentos tantum continebant milites, occurrit, atque ex suo veluti castello Nostros despectans, secura praelii extemplo classicum canere sanguineumq; a puppe vexillum expandere instituit. Contemptus hostium frequens initium calamitatis, superbia ut plurimum primo impetu flaccescit. In tanta rerum humanarum Olu x-tione pugnaeque maritime cum mari suo fluctuantis in certi-
165쪽
certitudine,exiguis momentis summa imis vortuntur. Nostris sola fortitudo munimentum inexpugnabile erat, quam qui pectori suo circumdedit, securus in hac vita obsidione perdurat,4 per aspera eluctatur. Atque hoc tum in aliis, tum in hoc praelio periculo rei compertum fuit, quantum valeat lacessita virtus, Quo enim minores vires, e bacrius furioso quodam impetu ipso initio incubuit nautica de militaris pubes. I t vicit quoque fortuna nostra, iugnitenti, laboranti, ut plurimum succurrit'. Continuis enim machinarum verberibus lassata hostilis corbita, tandem uno alteroque loco ingenti ruptura ita persorata, ut jam gurgitem aquarum immodicum hauriret, atque extenso candido vexillo supplex se suaque omnia potestativii toris permitteret. Ex Lusitanis septuaginta caesi , reliqui, uti conventum fuerat, terret expositi.
PRAEEεc Tu Stephanus Verhagius, qui summo imperio assem ductabat , anno admodum millesimo sexcentesimo tertio mense Decembri in India ablegatus fuerat, ut crebris novisque expeditionibus hostem fatigaret, conficeretque. Quippe juxta Proceres, penes quos suprema Rei p. cura, Mauritius Princeps, ingens consiliis, invictus bello, qui vincendo vitae spatium aequaverat , qua
166쪽
quavorsum mare commerciis Marmis penetraverat , dccum oriente Sole famam qtioque terminaverat, auctori
tate sua summopere res Indicas promovebat. Ex diversis corporibus Foederati Patres societatem fecerant, cui soli publico nomine commercia tractandi potestas data Col lata a civibus ad sexagiescentena millia. Ex quo tempore ita lassatus Oriens navigationibus , uti nervi potentiae Hispanicosuccisi, opes Regis exhaust fuerint, commerciisque Indicis usque ad invidiam Batavi florerent. Continuo Patres successus successibus urgendos, quo a Belgis hostilia
avorterentur, dissitis terrarum lacerandam regis potentianti
censebant. Hinc classes classibus junctet, maria pene ultra solis ambitum ac metas navibus constrata, continuo hostem lassaban . Inter caeteros Verhagius initio itineris sui varia dc ancipiti fortuna usus. Ad insulam statim Mosam
bi quam Lusitanis occurrens, navem ebore onustam eXpugnavit, vacuamque ignium furori reliquit, mox quinque alia minora navigia instar subiti fulminis repente prostravit, cum vix hosti contra feriundi aut conserendi, num copia esset Goam praetervectus non minimam civibus injecit consternatione praesidiarii omnes in armis, classis triremium in procinctu, caeterum se periculis obje istare non ausa. nam tamen navem mercibus probe onustam offendit, verum ubi Arabicam esse ecca profectam animadvertit, liberam dimisi . Hinc Cananoris oram legens, postmodum cum alabarum Rege ad Calecutum percusso foedere, Sumatram, atque inde Banta mum contendit. Ibi commodum Lusitanica navis, quae magnam vim pulveris pyrii cum annona militari vecta-
167쪽
bat, Ambonamque petebat, intercepta. Et mox Ambonae propiignaculum, quod Lusitanus insederat, Gubernator, cum tumultu improviso, atque incerta formidine cuncta turbarentur, nullum insultum operiens aequis conditionibus dedidi . Neque vero hic trahendum tempus esse ratus Imperator, quod fama in rebus prosperis validissima esse solet, Tidoram petiit. Cumque ex advorso arcis Ti-dorensis naves appulissent, per tubicinem deditionem confestim postulavi G. Caeterum praesidiarii, quorum spectata virtus, fidelis obsequii in regem suum gloriosa erat constantia, ingens illud flagitium ducebant, si non usquet
ad extremum spiritum defensioni incumberent. Propter litus juxta castellum duae naves Lusitanichmasn stationem ceperant, quas inprimis debellandas censebat Imperator Ablegatus eo cum duabus navibus Joannes Mollius
vincendi animo, qui primus ad victoriam gradus est, ingenti impetu hostes aggreditur, neque asperitas loci aure insolentia intrepidum militem territabat . Neque hostianimus deerat sua defendendi, machinisque majoribus de
minoribus acriter nostros fatigabar. Horrendo strepitu tormentorum mare vicinumque litus cricum tonabat, plu- reis armati cadebant, idem tamen fervor,eadem ferocia gliscebat. Igitur eis intentior Praefectus ad victoriam niti, omnibus modis hosti imminere, opportunitates omne is captare o. Ad insultandum scaphas undique armaverat',
quibus undique naves cingebat Lusitani tandem oppressi, cum nullum in fuga praesidium esset, incomposti, qua pedes ferebant, divorsi in mare insilientes, naves diripiendas nostris reliqueruut'. Per aliquod tempus fluctuasse animo
168쪽
videbantur, an ignes navibus subjicerent inventi enim plures igniti funiculi, stupaeque incendiariae jam paratae uti pulveri pyri injicerentur. Nostri tormentis, inde majoribus duodecim iitrato pulvere suas in naveis. translatis, igne easdem accensas ventorum simul l aquarum serociae commiserunt. Neq; tamen hisce consternatus praesidiarius
miles, qui propugnaculum obtinebat, verum e magis
contra advorsa virtutem firmabat. Rex Taranatensium
quatuordecim navigiis, quae singula centum de quadraginta armatos viros continebant, in subsidium venerat, qui, ubi se terrae dederat, impediturus erat, ne Tidorensis Lusitanis suppetias ferret. Interea Iohannes Mollius simulatque cum centum d quinquaginta armatis vestigia terrae pressisset, duos vicos incendere, quo late formidinem incuteret, munitione facta tormentis arcem ferire, ipse cunti duobus militibus per insidias nocturna tempestate casteulum explorare. Comperto continuis machinarum ictibus quassatis maenibus aditum patefactum, incitare postridio militem, uti acri in arcem insultu virtutem solitam exere' rent, arce patefacta Lusitanis praeceps exitium imminere Jamque adeo ipse Mollius imperterritus cum sex septem vesmilitibus arcem superaverat. Caeterum jam intra maeniae redho Auriaci vexillo, Lusitani ex edita turre insensi ardentibus pilis nostros territare, fortunam praeclari facino ris urgere, omni modo eniti, uti Nostri iterum arce expellerentur Mollius, cum in turba cadens dextrum crus fregisset, vexillo quoque ignibus scedato, ad munitionem revorti coactus. Interea idem crure licet fracto, animo tamen validus desim piger, accendere iterum militum ani
169쪽
mos, hortari, urgere singulos, ut nunc sorti paratoquo animo essent, ferro iter aperiundum. Non virtutem, sed paucitatem obstitisse,quo minus consummarent victoriam. Nunc centum d quinquaginta armatos homines propulsare hosti fatigato grave atque iniquum certamen fore Ita Nostri incitati, postquam majore vi hostes urgent, undique clamor ingens oritur. Caeterum praesidiarios spe rimum praelium non territabat, sed infensi intentique eminus tela jaculari, occursanteis vulnerare, denique Nostros expellere. Cum non opportuna haec res cecidisset naveis ad machinas excutiendas reversae , turrim potissimum , unde ardenteis pilas Lusitani torquebant, continuis etibus verberabant. Erat in illa turri ingens vis tormentarii
pulveris , qui partim incuria hostium, partim continuo machinarum impetu subito ignem concepit, horribilique
spectaculo simul cum viris turrim in sublime jactavit, tanto fragore uti dissilire terrarum compages videre tuta, mare tellus late contremiscerent Qveluti per attonitas nubes lapides, arma, tela, viri trunca capita, artusquα late dispergerentu . : Ita Castellani repentino metu perculsi sibi suisque deditione consuluerunt, cum Batavi novum insultum tentarent. Ipsa arx diruta dc solo aequata, Tidorae rege, qui nova cum Batavis foedera simulabat, postulante, quam tamen servari, praesidioque augeri satius fuerat Lusitani, quorum quingenti adhuc cum uxoribus de liberis numerabantur, naviculis tum ad alia loca, tum
maxime ad Philippinas delati. CAP.
170쪽
PRAELIUM INLAVALE INTER PETRUM
2 UBI ARRAM PRAEFECTU MYLASSIS HI
PEREGRi Nu militem , qui duodecim constabare centuriis, rebus firmandis tutandisq; in Belgium trans. ferre Regi consultum videbatur. Conductae Olyssipone a decem naveis, vectandis mercibus suet , celocesque alia quot, quo milite resertae tutius imponerent Classi prae αrat Petrus Cubiarra, militiae Sarmientus ejusdem p taen minis, militiet impigerin vetus tribunus Vere adulto sub finem mensis Maiissimul cum aliis compluribus onerariis a vibus mare ingressus, duodecimo die Junii propter Britanniam velis impellebatur. Quo comperto Zelandis archi, thalassus Haulininius, in parteis consilii convocato Joanno Gerbrandi, qui secundam in classem potestatem obtinebat, constituit, quadripartito classem distribuere, bin alae Doveram Sc loca inter , quae Cingula vulgo indigetant; Swartene tam dc Caletanam rupem, praepedirent , ω Flandrica litora Hispanus attingeret, caeter juxta Britanniae oram,si illac appelleret,hostem opperirentur. Binae navet hostium 'quet onerarias se dissimulabant, binis nostratium circa Cingula occursant, utaque, uti hostileis