장음표시 사용
191쪽
tilis aetatis , cum annum trigesimum aetatis de nonum ,
FECTURA PETRI GULI ELMI VER HOE VII UER SUS INDIAM, AN No
EXs Eoi, ERA anno Clodo C II Indica Socistas classem tredecim navium, cujus summum imperium, obtinebat Petrus Verhoe vius, qui come nuper Heems-kerchio illoque interempto partes Praefecti gloriose tutatus,vietoriam nobilem in Calpetano sinu Hispano extorserat. Ipsa fortuna tempestatibus, sanguine, erro atqui adeo caede Praefecti foeda ut plurimum,& calamitosa Complures tamen naves a Nostris intercepte praedam auxerant. Cirea Mosambiquam mense Julio anno IIIo C vii Icorbita pretiosis mercibus opulenta, quanquam ex arce simul de navi, majoribus tormentis vehementer obniterentur hostes, haud dissiculter superata. Eadem aerumna duas alias oppressit. Binas alias, ne eodem malo succumberent, prope arcem ejusdem ubernator Stephanus do Attaida vadis impingi curaverat, ne injuriis opportunae essent. Insequenti mense galeonem quoque, quiproceli Tum turbine circa Canarias insulas a reliqua classe lyssi- ponensi constabat illa octo ingentibus corbitis, dessex, leonibus, atque Proregem Goa veistabat muli per incerta
192쪽
certa fluctuum mari saevo turgidoque jactabatur, post modicam velitationem occuparunt. Mense Novembri, juxta Malaccam incensa a Nostris corbita, furor ignium eandem usque ad ima tabulata corrupit Plures&ali captet, vel ab hostibus ultro incensae. Haec adhuc secunda prospera nobis, caeterum anno sequenti sors advorsa turbare res nostras cepit,& velut ex condicto opprimere. Bandenses,sub specie iciendi foederis,Praefectum cum consiliariis ex insidiis circumvellatum plurimis vulneribus confodere. Neque enim ob paucitatem Nostri obniti quibant, quod jam ante Barbari impetrassent, uti remoti a praesidio jaculatorunia sylvam vorsus foederis negotia agitarent Milites nostri, qui vicina litoris insederant, tumultu subito perculsi, etsi omnibus locis vis magna hostium, periculum anceps esset, festinato itinere in arma prorumpere, obvios quosque tub itum glandibus caedere, fugientium ad sylvarum invia te ga premere, nihil reliqui victis facere a. Quaesitis nostratium cadaveribus repertum Praesecti cadauc vigintiis novem vulneribus confectum, caput amputatum, ludibrio habitum, triginta alii primates eadem sorte occubuerant. Postridie quatuor centuriis militum aucti per campos caedoniadentes suorum quaeritabant cadavera Inventi juxta oppidum obsides Nicolaus Molrius, Joannes Vischerus foede trucidati a Barbaris, qui ne quidem jura gentium noverant, sed cuncta cruenta Iubidine violaverant. Neque socios abducere pret telorum ingruente tempestate Nostri poterant, sed recipere se cogebantur. Pr secto, e terisquω primoribus in arce, quam invitis jam antea insulanis con- ruXerant, parentatum, ultimo honori quinquies ex na-
193쪽
vibus tormenta explose, ter aculatores globos excussere . Plureis postmodum aliae Barbarorum naviculet captae, incens; quarum una juncum ipsi appellant cuncti ferme AEthiopes, qui deditionem detrectaverant, Λ infra tabulata
se receperant, aut ignibus, aut ferro perierunt Nimirum in tanta rerum humanarum volutatione, nunqua ferme scelera impunita manent. Et indigenimox omnia jam alia optabant, supplicesq; pacem bello praeferebant. Caeterum ne extra institutum longius procedamus, namq; S: Paulus Car-denus praeseditis alterius classis bis carceri mancipatus, Ti-dor, i caerenate ulterioris calamitatis testes erandirattium horridum circa Manillasac Nostris exitiale commemorare; nunc jam ipsa res postulat. In hoc vitifluctuantis turbida statione ita natura comparatum est, ut advorsa secunda sequantur, neque cuiquam mortalium ita Fortuna indulsit, uti omnia ex voto fluant. Effugere advorsa casuum nem bpotest, contemnere dc conculcare generoso spiritu quis potest. Quatuor naveis sub finem anni Clo II in x cum ce
loce sub Praefectura F ancisci Witterdi opperiebantur galleonem pretiosis Chinensibus mercibus opulentam, qua ex Macca Manillas petebat, caeterum illa ex infortunio vadis haesitans, fluctibusque pulsata, ditatuta compage una cum centum d viginti viris, fundum petierat. Irrito hoc molimine cunistando circa hanc oram Chinenses 5: Ia- nenses naves, qua expectabantur, excipere firmum consitum stetit. Veru ubi ex quatuor captivis, qui se telluri sorte' dederant, copias Nostratium consiliumque hostis intellexit Ioannes de Sylva Moluccarum insularum gubernator, confestim duodecim naveis, inter quas clongae, expediri
194쪽
m ille armatis hominibiis, inter quos octingenti Hispani, insideri jussit. Duae Nostrarum, quod sparsim a se invicem
remotianchoras fixerant, post acrem conflictum supera. tae, tertia, dubium an hostilibus ignibus an ex infortunio, incensa, Nostri projecta navis cura in mare praecipites pansim agebantur, de vel ignibus, vel aquis, vel ferro plerique, ceciderunt . Exsuperatis navibus duabus Praefecto supremo Witterdo caput tormento attatum, centum is viginti captivi hostium quinquaginta tres caesi, septuaginta sauci. Duae ali naves, que exploratum ierant, an alioChinenses adventarent, intellecta clade fuga sibi consuluerunt. Ita heic induci ferrum occultaverant, sub aestivo sidere nimium quam incalescentibus animis arma crepabant, heic pro tempore amici, illic hostes furioso impetu in mutuam perniciem grassabantur.
iram per inducia belli furor paullum se re . misisse videretur, idem tamen horror sub calent sol Oceano incumbebat, sive quod sub infestis ardoribus plus satis incalescant mortalium animi, sive quod praedet cupidine, vel commerciis tutandis Hispani Batavos infestare, atque in ordinem cogere niterentur Batavi tamenta,
qui fide nihil potius habebant, non primi hostilia tenta
195쪽
bant, sed quieti se suaque tantum de sensare injurias manu vindicare satagebant. Cum enim anno CIDI DCx II ex Hollandi a Zelandiaque duodecim naveis probe viris, commeatu sinecessariis instructet pelago se dedissent, Indiamque peterent, juxta Salarias insulas Hispanicae classi
septendecim velorum occurrunt Batavi recto itinere peta aquas tendunt, ne metus vel dissidentia eos incessere videretur, neque tamen Hispanicam classem vorsus cursen L. flectebant, ne hostem lacesserent, atque ad praelium irritarent. Non minus tamen flagrans cupido Hispano minuebatur, quippe qui pugnandi desiderio ardens totam jam clas, iam nostram animo invaserat. Itaque tumidis velis vento secundo in nave is nostras invehitur, machinisque explosis acti insultu praelium occepit. Foederati, ubi intelligunt eo processum, uti armis se suaque vindicare necesse foret, necessario virtutem suam intendunt, atque uti se dignum, erat, praelium grave conserunt: quippe ingens animus, eo magis quod plura mari strenue patrassent, hostilem injuriam minus tolerabat. Et prospere res ex .voto cessit, ingenti hostilis classis detrimento. Praetoria namque navis post cruentam pugnam subito incendio conflagravit, cui dum galeo suppetias ferre nititur, iisdem ignibus ardens pessum ivit Pleraeq; adiae quatuor enim tantum evaserant consumptς, deletae, seroque Hispani tumidi ante , dc praeferoces tortunas suas in extremo sitas perceperunG. Nostri ingenti praeda classiariis partita Indico itineri rursum se ac
196쪽
GEo Rotus pilbergius , qui septem probe instructis navibus superiori anno ex Tessaliae statione maris dederat, superato freto Magellanico, australi Oceano anno cla lac xv horribile cum Hispanica classe praelium victor maris, vidior hostium gessit. Decimois sexto Julii superata modica navi, cui cum imperio nautico praeerat' Joannes Baptista Gonsales, odio naves ingenti magnitudinis procul turgida vela mari ostentabant. Compertum ex captivis Hispanis, classem hanc exscindendae nostrae a Rege Hispaniarum expeditam dubio procul fortunae mari experiundet periculum nobiscum facturam esse F rat quidem ut postmodum retulere Hispani ingens in magno concilio Peruviano inter Proceres contentio, qui fluetuantes consiliis huc atque illuc impellebantur. Pleri- ue enim eo abierant in Caliovensi statione opperien os Batavos esse, erigendos undique vicino telluris tormentorum suggestus, sub quorum praesidio , ubi pugnandi copia facta est et se suaque si fie periculo defensare, cer iisque machinarum verberibus extrema Nostris intentare possent . Contra Rodericus Mendoeta, qui Marchionem, Montectarium Pro regem sanguine attingebat, juvenili ma-
197쪽
gis ardore,quam militari virtute vel prudentia,obnitebatur,xcupidine caecus ad pugnandum fatis ita volentibus rapiebatur. Meticulosi esse hostem opperiri, ubi primo impetu vincere possis. Duabus tantum tuis navibus Angliam occupari posse, quid humilem depressam classem , quae prae magnitudine Hispanice imbellium gallinarum vel pullorum instar referrens Hostem totiens victorem mari non tam virtute, quam temeritate , quae ubi primum impetum.
effudit, obtorpescit. Suis vires integras esse , illis prce longo itinere defectas collabascere, vel morbis afflictari omnia mari vel tellure ab Hispanis cincta, ne quidem pulsis fugae locum fore. Denique pavore consternato nihil molituros, verum ultro se dedituros. Atque haec tanto molimine animi impotens urgebat, ut certam sibi spondere victoriam videretun, Ita tumida ambitione caecis pejus consilium in senatu vicit. Atque adeo Pro rex fastu distentus, nihil aliud, inquit, impero, quam ut perditissimos mortaleis, manibus pedibusq; ligatos, pulcherrimo spectaculo huc adducas E que incitatus endoZa juramento morti se devoverat, nisi victor hostium navibus aliquot superatis domum revorteretur, atque in eum finem consecratum panem assumpsi . Nimirum arrogantia calamitatem ut plurimum praecedit: atque id apprime in vita utile, ne homo supra humanae superbiae mensuram intumescat, alioquin spreti Di immortales excandescunt, atque humana consilia ex alto despiciunt, castigantque . Decimori septimo ejusdem mensis utrinque classis oculos praestringebat'. Hispanica ultra mille quingentos milites de classiarios vectabat, omni ap paratu bellico instructissima. Extremum diei processerat,
198쪽
atque adeo nox tenebricosa mari incumbebat, cum Pro- praesectus Petrus Alvaresius Pigarrius, maritimimilitiae vetus, consilio validus, ymbam ad MendoZam misit, mo'nens ne incerta casuum maritimo nocturno praelio committeret, periculum anceps tenebris augeri. Sin aliter illi visum, nolle ut sua culpae imputaretur. Caeterum ille rigido hic supercilio contemnens, circa horam decima juxta prae toriam nostram progreditur,ct postquam utrinq, Imperatores sermones conseruerunt, primo fistulis militaribus, dein majoribus machinis caelum maria intonuere incredibilem machinarum sonitum silentium noctis supra modunia auxerat. Spilbergius continuis fistularum machinarumque ictibus , ita Praetoriam Hispanicam impetierat, uti divortere cuperet, sed sudo tranquilloque mari nequiret. Hinc illinc machinarum ingens fragor exaudiri , tubarum, tympanorum sonitu coelo fatoque quieto undique perstrepere, vulneratorum horribilis clamor de julatus late terrorem incuter . Vix evaserat Praetoria, cum alia navis velificando expeditior levi noxa praeternavigavit ' Tertia, quae a Divo Francisco nomen acceperat, cui praeerat Ludovicus Albedinius, cum malacia maris vorsus Praetoriam nostram fluitaret , ita tormentis quassata , ut propinqua exitio videretur. Verum illa, quanquam vehementer lacera elapsa, celoci nostrae, que opportuna injuriae videbatur, se innectit quanto autem denuo hostis constiterat, tanto
magis pubes nautica in praelium exarsit, ita ut pulsa, rimisque perforata navis tandem subsideret, atque ingruentibus fluctibus obrueretur. Hispani vel ferro caesi, vel in glorie iubmersi pelago adiabantuta. Serius Pr tori Hispa- Aa et nica
199쪽
nica suppetias ferebat, caeterum ubi lateri celocis de ipsa se applicuit, iniquum omnino a nostra parte certamen gliscebat quanquam neq; illa desponde Utanimum, virtute, non viribus nisa Praefectus noster iniquam illorum sortem conspicatus , cymbam armatis Viris refertam subsidio miserat, imperans Pro praefecto, ut idem faetitaret. Caeterum cum propius cymba adventaret, Nostri, qui celocem defendebant, hostilem rati, quanquam alta Voce Auriaci nomenta usurpasset pubes nautica, neque prae fragore tormentorum
audiretur, majori machina everterunt. Praeter unum omnes recepti vitam servarunt. Interea altera cymba propinquabat, quq tuborum ingruentibus missilibus celocem calamitati praesenti subduxi . Dum obtenta nocte tenebr densantur, navigia duo Nostratium , queis Eoli S Luciferi nomina erant, latitabant, neque tranquillo mari nostris sejungere copiis potuerant. Quae a Vicaria Hispaniensi, caeterisque promiscue navibus impetita, non vanus metus incessebat. Ubi dies primum illuxerat, Praetoria, etsi a Nostris admodum fatigata, cui nondum animus neque consilia conciderant, ingenti insultu cum iis manus conserendi periculum fecit, sed perrupit violentiam virtusis audacia
Batavorum , Vento postmodum increbescente, quinque
hostium navigia cymbis ad Mendoetam missis uti postmodum ex captivis compertum hindicaverant, ita prycedenti nocte laceratas compages, uti animo viribusque fracti iterum praeliandi copiam detrectarent. Spilbergius cum vicario, dum flaccescere Hispanorum animos viderit, virtute
confisi, territis insistere, atque omne fugipresidium praecludere, consultum judicabant, smul magno impetu in
200쪽
Praetoriam vicariamque Hispanicam ferebantur pavore attonit , atque uti in subitis fieri solet, consiliis fluctuan-
res in fuga salutem quaerebant. Caeterum Propraetoriam , quod pigro motu per aequor incederet , ne in manus nostras veniret, modicis velis endoZa opperiebatur. crehinc oritur inter Praetorias Vicariasque utrinque praelium . Quis cum tertia nostra, Eolus nomine, accessit, tumido ore ingentes globos aculando, ferventem supra modum mari movit bellicam tempestatem. Fumi nebulet ingentes ipsum diem obduxerant, intermicantibus veluti fulminibus tonantium machinarum sonitu late cuneta personabant. Accessitu sortuna, quippe utraque Hispanica sibi invicem impacta, cingendi illas, Mundique certis machianarum istibus quassandi facultatem dedit'. Hinc magna hostes incessit consternatio, neque pugnandi iis erat aniamus, neque pugnam detrectare poterant, adeo ut Hispani
ex vicaria, quς exitio propinqua erat, de rimis fatiscens plurimum aquarum hauriebat, in Praetoriam insilierint, cui ex trecentis de quod excurrit hominibus vix quinquaginta
supererant, quique, ut postmodum intellectum, consertum agmen in prora densaverant, ne paucitas illorum perciperetur jamque ad eb ponere arma, innoxiam deditionem facere, unum erat afflictis remedium Vexillo itaque candido erecto pacem postulare videbantur, verum homines nobiles, equestris dignitatis, qui crebri huic expeditionise dederant, iterum eodem ablato praelium mortemq; gloriosam praeoptabant. Itaque qui ex vicaria in Praetoria praecipites se miserant, iterum in suam insilientes navem, funestum pretium iterant. Fit via vi telis, cadaveirbusque Aa a cuncta