De astrologia diuinatrice epistolae D. Thomae Erasti...: iam olim ab eodem ...

231쪽

tua est ratiocinatio inarae mitium sic ego argumentatius m . Praeclaei intestimino apropterea mpciuile mortale, unam ex astri quia non potuit Aristoteles Ergo quod ad ani edet attinetote rum esse concedo ibiq, probari gaudeo. Dum non aliua quam consequentiam negas, Aristotelem Astrologica noconsectatumsui me aperte fatis te exedere ostendis Cor quens non minus est verum tametsi consequentiam nouesse firmamin bona n aperto,ut dicit dore fatear Exsurpra commemoraris patet,me non mili ratiocimtuna. Ideo non potiunt e siderum moti bas cista 2 praeuideri, quia rerum natura dican patitur, occima ibi,tum hi

is intelliget , qui nodia iam iudicio leget. Ego ara menta plurima attuli. cima lilia Lechri coniurare potuis stlhactenus mct me tentati; Hidem At absque probatione complura scripsisti. Quo arminento straeteream alia,confirmare conarus es,quod confidenter supra asseuerabaS,coelos particularis catagiae rarionem habere posse Certe nos rem non nuda asseveratione,ut tu,gessimus,sta firmamenta nostrae caussu minime inulae attulimus. Ea erutiloco uere , sicut te facere poste nuper iactitabas in aliorum 'aesentia , hucusque nequiueris, quomodos laatfirmatiorae pugnare tecum tibi videariSi vidisset,aimpotelesinata Ptollamaei Aristoteles, pro baturus credo fiuile . Bene est quod credis . At ego non quid tu credas, sed quid probes spectoNisi uniueriam abijcere da req, sua voluisi et philosophia.probareno potuisset a diametro hec in

232쪽

ω μι----φ--nono, ἄν reis mutaturin marem credo. Plus enim habuit iudicij dcingenii, quam in tal mutaminiinde adhiberet At qui iusiit,inquies, o sci uari intumdioccasum cinorum siddum,mni Gi vel ipsim JHippocratemhec scribentem

accurate consideraueris,uel Galenum hec interpretantem attente perlegeris,in primo scilicet conam in I.Epide Hippocratis, nihil Astrologia ea patrocinari aptissime o gnosces. Vmum iselintrudis adarma Quam Martium dio Satyriones ad aphrod, poterim incisai,ergo Veneris in x--hilesinalo est consequentia. Sed haec ατοπώτερα Verba tua sunt Miror te rates producere nugas,quales a me nunquaaudisti. Argumenta potius mea sicut receperas, proferr &in illis diubluendis desudare te decebat. Quae hactem attulisti,non ατοπωτερ sed plane ατοπώταται sint.Qubd si

cipQ fuissem argumento te concedent scis, multum certe est sm si namque plus vinu trudit ad arma, quam Martium sidus,non quidem sequitur,Martissideris vim nibileste:at hoc sequitur, ex sidere Martis bellu praedici praesciriue nullum unquamposie. Nam si ex vini viribusvi a , me in corpora nosseta praediuinare ex arte hoc nemo potest, multo minus ex actione huius sideris quisquam poteritidius verum esse nemosanus negabitan iorem vini vim hic essetipse fateris. Concedes ergo prorsus,

quodinde ui dixi Frigide primam dissutationis tuae partem defendicinomni videstam an felicius alteram tuearis, videnda nobis erit lagum tum primurn tale est suo aes Carida 3m, a sentis veriment uanarransi ergo desiderum

offerinionib-experiori potest haberi Si talibus ipse, terer argumentis,quid non judiceres Sed facile patior mihi nolicere ας λογχ-2 lago tibi hos viros probare possciquod aliquid eorum, dequibus nostra di*utatio est, a sideribus Perse,non peraccidens tactivo Minationes di argum

233쪽

ia flagit non Astrologorum testimoma Nunquam dubitaui eos pro sua vanitate absq; argumentis testimonium dicturos Miror tamen te Cardani aut ritate hac in ren, ri,quem impie Astrologum esse,& de Christomentiri non erubescere non potes ignorare. An talibus tu me in hac re caussa fidem adhibere iubesZDe Trapezuntio nihil assi

mare aut negare possum tru tale aliquid dixerit Deptolo meo frustra respondeam Si huius apud me plus valeret avi thoestas quam veritas,tecu de his rebus no concertarem.

Quae de Mauriri Ducis Astrologo narras,audisti latum. Falsa esse potuere Scis qua coacte Astrologi suas prςdicti

ne ad facta aptent, curante ne somniassent quid aliquid dimile. Similiter ac illi faciut,qui somnia vident. Hi namq; tunc nihil intelligunt, cum somniauerunt. Postridie qui quid illis accidit, hoc a somnio praesignificatum rentur,visaepe violenter ineptissime facto accommodant.Sed -- ge vera fuisse,quq de ipso audisti scilicet praenunciasse eum talia,antequam euenirent Non potuit alias aude, ut plorunq; faciunt Astrologi,uti Sidi hoc neges,esto ita.Verumne continuo erit, sideribus effecta fuisse,quae ille praedix rat Minime gentium. At in sideribus haec vidit,resp5debis Ponamus ita ipsum credidisse Attamen non est consectarium iidem illa aut eo fecisse aut significasse Nam si consequi colendas,concedore hoc etiam velis nolis cogeris, Aues praesignificasse vol tu gestibus, quae ex his Augures se praeuidere putabant. Huius certe vanitatis impiae, sicut Extispich,ωGeomantiae plura illustriora exempla ex omnibus historijs adferre&e quotidiana exercitatione Geomanticorum poterimus, quam Astrologiae Non nescis Romano, ut gentes aliasi ceam nihil inauspicato domi forisq; inchoasse ac gessisse. An infinita propemodum euenisse,que futura praec erant augures,dubitas 3 Falsi crebro sunt isti diuinatores omnes, scio At crebrius aberrant Astrologi,quod omnes homines fateri coguntur,qui obseruant.

Quψd si artificum, non artis sic enim iam nomino viri' cotingere dicas dem Augures, Artapices, Geomantes,

234쪽

cum vniateria diuinatoru turba res spodebis, si dicas operientia ipsoru finace esse, nec fuisse talia ab auibus4 extis suctis pindicatasensum comuncte dorus trudelibus omniu aetatum viris adimere velle vocifera tin pientia identide urgebui, ita nimiru eu rus dictitates,sicut e tura in auium volatu vel garritu & limitibus praeuisamerint motu hic ratione ab ipsis peres, quae ab auibus talia praesignificari potuisse doce: Paclbeti Cur no id nobis in vos liceat Ec. tande interrogat hoc modo,respodebitis Augures a Dijs suis ita comota aues Vthscsmostraret fortasse dixerint Vos aut 'd habebitis N turale hac si1deru vina esse dicitis Nos vero id negam', ut Τbetis petim', psertim cu validissime nos γbem tali esse

rit dicitis,nec argumeta vos di luero cosutareq; possitis Auguriu multo illustrius veru esse probauit Accius Navius TarquinioΡrisco regi Romanora, qua omne Astro elogi sua Astrologia Historia reperies apud Liuiu lib.I.decadis primae, apud Dionysiumalyci sub fine libri terti j apud

Lactantili a insitit cap.8. melisi haec ita habent,nihil tamealiud hin oesistς sipecies vaticinadi,quam in M,inepta falsae impiae gentilitatis si istitiones,rationi ac sensuit Pugnates Quod si ex euetis hic pbari nihil potivides tacite te quoq; nihiIlbatur etiassi aliquid ita accidisse costet,vicue xv pdixit Astrologus,nisi pariter ςomonstres sidera

talia pse essicere possiα ueniebat instituto tuo argumeta mea ciauonarolae refellere, Ousabatur,nulla expientia talisi haberi posse,quod scilicet a uderibus,ut per se caussis, nata prosectaq; sint Sed praestiterit fortasse hanc re verbosius explicare hoc loco,ut minus dubitare posthac possis Experientia est eiusdem rei saepe eodemq; modo factae obseruatio Ergo non poterit quicquam recte animare, seper experientiam cognouisse,hoc ab illo factum nisi ab eodem Cepe eodemq; factum modo percognoueris Dicos cesse eis ut ab eodem factum sciat perae, no per accidens. Deinde ut caussa nulla prescias fuerit alia,a qua de effectas potuerit produci. Postrem Vt neq; iensu neq; 'conire pugnet illum effectum ab illa causa prodac, Nemo ergo recta.

235쪽

recte gloriabitur de experientia,nisi eandem rem e fieri

obseruarit. Deinde Ut eodem modosue ab eade caussa peproduci cognorit. Hoc aute scire nunquam poterit nisi duo ista explorata habeat. Primum, nullam admisse al1am caussam, dum fieret , in quam rem referri effectus potve rit.Postea ut non repugnet rei naturae,stabilia caussa gen ratus talis effectus ponatur Haec iam examinabimus, ut ea necessari requiri liqueat. Primum quod saepe ita euenisse oporteat, ipsa notio ex perientiae indicat. Non enim satis est,ut re aliqua praesente, quippia fiat,adcio ut ab ea re factu credi debeat No enim quod precedit aut adest, caussa semper est eius,quod fit aut sequitur.Sic enim solis ortus caussat se foret omnia illorudi ceda, quae post ipsius ortu homines factur Saepe tonitru facto,aut durieuet,aliquis forte in febre incidit, nec tamen tonitru se caussa fuerat illius febris. Sic aliquado caussam certi effectus putat homines eme,cuius cauta nuli modo est,nisii praccides Quia ergo inpaccide eueniux fermer rb euentur,oportet nos scire,ide eode modo scipe euenisse. Sed hoc nonda fatis est. Multa namq; cipe fiunt eodem

fere modo praesente aut praecedente caussa aliqua, quae tumen effectuu illor caussa non est Omnibus aliqui diebus scribur,studet,&c Nec tame solis exortus dies causisti rueterii propriae existimari debetScire ergo praeterea oportet, nulla aliam adesse caussam, quae apte recteq; dici queat

effectua duxime Quam difficile sit iudiciu,cu in plures prς-

sentes caussas babiliter effectas alim referri valet, ipsa res satis declarat Potes quς de hac re Galenias in coma aptiora. coscripsit legeroe Qui Medica arte exercet,nimiS frequen ter expertutur. Quare notatis est scire,eande caussa aliqua praesente fuisse, cu unus deq; effectus saepe fieret, sed nulla

praeterea adfuisse oportet,in qua,ut Vera causam,effectus Lle referri potuerit Sol sempest in coeli mediO,aut certe plerunq;,cu horologiu duodecies pulsat, exepli gratia sed ista pulsatio ab alijs caussis fieri potuit, vel comodius vel aeque comode ac a ole. Ex hoc exeso caetera cognosci facilime

poterunt adeo enim rudi uti placuit,ut dilucidio res esset.

236쪽

umenimuer neci quidem satis est Potest enim

quae vere caussa effectus est laterein quae no vere caussa esti apparere,ac ita usuuenire, ut quae caussa non est, caussa p. tetur fuissessit contra,que causa vere est,effectumq; produxit,cinia esse nesciatu i quae latuerit,ea interim apparente, quae causa effectus non fuit. Quare hoc quoq; considerare oportet, utrum pugnet cum sensu, cum ratione, cum ipsa rerum natura, ut illum effectum ab ea, quae nobis o currebat tunc caussa,productum afferamus.

Haec iam ad rem nostra accommodatur, emplo prius declarabimus Rhabarbari Hac radicem purgare bilam dicimus Et sit quis roget,quomodo aut unde sciamuS,respondemus,experientia id nos docuisse. Etenim cu homini ali quando exhibitum fuisset, bilemq; multam eduxisset, orta suspicio mihRhabarbarum hac vi praedituo eme cum idepostea plurimis saturis, famelicis, calefactis, perfugeratiS, ociosis,exercitatis mulieribus, viris,adolescentibuS,pueris,

propinatum fuisset, temperque bilis deiectio consecuta fui . sit habarbarum virtutem in te bilem purgassi habere cognouerruit per experientia Si tu id neges, respondebunt tibi,qui huius rei periculum fecerunt,hoc modo: QuotieSRhabarbarum homini exhibetur,sive calidus,sive frigidus is sit fact , siue aeger sit siueianus, expurgat semper bilem,

tunc etiam cum Caussam a fingi sinitet alia praesens, quae

ridem hoc emere potueri Ambigi hac de caussa non po test,quin huius effectus per se caussia sit Rhabarbaru,li non alite certe tinstrumetum idoneu naturae corporis. Ergo recte bilis ista deiectio in Rhabarbaru tanqua causi am ferturi No aduersaturaute rem naturae, si fungus aut radix aliqua pituitam detrahit, aliqua esse quae bile ducat. Recte ergo dicetur, perientia cognitia ego,quod Rhabarbarum

bile trahat. Omnes enim coditiones comemorarae adsunt.

I an Astrologi possint effectris,ouos pr*cire cupiur,imbi aderi prescire volui,sic aptare sideribus,dispiciamusFquiadem coditiones omnes repugnati Na nec eunde effectum si e obseruarii ab eade caussa puenisse Nec possunt nega-ic,quinii ne echas quos alitatibus profectos conten-

237쪽

dunt, in alias propiores veriores cautas resini Ni mi. Quod postrem,ipisru positu uidelia villam ac --

aduersctur, ex supra declaratis patet, ubi dilucide oest,qua ratioc fieri nequ-At uniue salis comuni causesa,particularis fiaLAttameriam illustrior sit &clarior,ex plumadfera Astrologicu,no paruaptu proposito nostro. Ponamus certa solis eclipsuri bellum ciere posse,ut tu in tuis literis affirmas. Si quomodo id cognoueris percucter, experietia te cognouisse respodebis.Quςro ergo ex te iam, vir eande specie solis eclipsim saepe bella suscitasse obseruaueris Quaero deinde,an bellicuiuslibet, quod eclipsimeam secutu ponitur,no veriores hi inuenire licuerit causinas Quaero tertib,anno rerum cuidentiae contrarium credat, qui eclipsim excitare per se bellum credita Quid ad primum responsurus sis ignor quid verum sit probe scio certa est eande prorsus specie eclipsim; ut alia quamuis sideru figuratione redire nunqua posse aliquasta parte simile posse,anno nisi post longu lepus. Non id dico, quod aliquibus placuit ita placere nisi recte intelligatur,no potest,totius coeli sidera concurrere ad effectu quelibet particulare producendu Nihil tame isti quoque dicu quod, qui cadide interpretaturiacile danare possiit.Ηoc certu est,

maxima parte haemisphςrij siue dimidi coeli vires sibi miluo secundu Astrologoru dogma comunicare Radi; aq; omniu suo modo niutur, pro diuersitate tame positus iuuersena constat hoc etia,sidera siue stellas perpaucas notas eme Astrologis No enim omniu, imbrie plurimam quides vires cognoucere affirmare audet. Quare si diuerso pinsitu aliae aliaru vires augear, Pmoueant retardet,impediat, mutet sciri non pol, quatenus singularu figuration pol staresimulatae lint,nisi omnia vires explorare cognitas habeat, quantu ex rigutae mutatione qualibet, Viria Vel a cedat vel detrahatur, perspexerint. Nast is in eode signo similiter dejicia noetam caeterae oes stellae eu in coel situ habet, quem cu antea in hoc signo deficiebat, obtinebant. Quantii igitur nuper promouerat efficacitate eclipsi tam

tum fortata iam impediat. Hoc aute orare eo ne i

238쪽

intratispmdum singularu vir perdidicerint.Quod cum fieri nequeat,quis quaeso non videt,prima statim conditio, ne Astrologorum experientiam priuatam esset Respodethoc loco ineptissimus Astrologus ineptissime.

Medici,ait,etsi herbaru omniu vires no exploraruti multa

Tu tame facultates Peuientia cognouerut Quid igitur*hibet ide de Astrologis sentire No opus est,arbitror, multis deciarare sid Fhibeatda enim expositu est.Herbς singin laevi se adhiberi corporibus,vel intra corpora sumi solet ac possut,cu,qua potestate pditae sint,inuestigatur. Quare singularui se actione obseruare sigillatim Medici possut Naquae nec admouentur nec sumutur, eae admotaru vim nec

augere nec impedire possut Si eode modo singularu steli Tu potentia,ab aliaru viribus separata ostendere mihi aliupossit, eda tuc Asrologis eos aliqd interdu ire amplius posse. Iaxfi omnia sidera eode tepore uen Nire comuniece ac radios seorsum niuiu Iu aga ertu est mutate figum potestate ignorari,du nescitur quantu singule steli propositus diuersitate,figurae cuiuslibet actione veluγmouere vel retardare valeat.Etenim nullius sideris vires tatae exceptis lis atq; lunae potestatibus ad nos peruentur,ut sensibiliter ab alioru viribus discernere possimus Possunt ergo Medici plantam vires quarunda cognoscere, tametsi Oge Plurimaru virtutes ignorent, Astrologi stellaru hoc modono possuri Taceo criter expientiadensi ac ratione varie hara vires dijudicare possumus,illaru si possemus,no nisi pegpiciatia possem' notare discernerctutida ergo,impita, vere Astrologica costrat hac esse resposione, & prima Oditione Astrologice expientippromis deesse magis elucet. VideamuS ergo nun an secunda coditio adsit,utru bebla quae post dictas eclipseis secuta sunt, no potuerint recte, apte prudeter Vere in alias caussas Ppiores referri, in Primcipum Regum odium,auaritiam, regnandi libidine,a bitionen Manae gloriae studium, opes amplificandi cupidi tate,& quae huius generis alia Principes extimulant, ut bonis ali alioru nitient: Si neges ab his nasci bella,sive appareant sive no appartat in coelo eclipseis, vere de te dici potest,

239쪽

nem tensum adimere,imbico hominibus fus qua bruta facere conari Si affirmes,non ideo bellum exortum esse vides,quia eclipsis apparuit Ced quia hς adfuerunt,&praei rea arma, vires copiae, pecuniae, occasio. Non dubito quin credas absq; his bellum neminem suscipere Si ergo haec adsunt, nec ab eclipsi dari potuerint, frustra nobis narras eclipsim suscitasse belvim Sane qui aliena in uadere cupit,& suis ad ijcere satagit, atq; iam commem rata habet in promtu bellum vicino inferet,sive eclipsis in coelo visa sit,sive non sit visa. Vnde plurima bella nulla eo lipsi praecedente exorta sunt,ac multas eclipset,etiam nutila bella secuta sunt. Atqui,respodeat forte AstrOlmus citapsis Principum animos qui ad bella parata omnia habent,

excitat Respondeonisium esse. Nam nec animos coeli pedimouere posseur,nec corpora aliter assicere quam affici id mea sunt,sicut supra ostendimus. Et quomodocunque cogi otetur hoc perficere eclipsis, semper ramen re cita in praedictas caussas propinquas referetur bellum , quamma coelum, ex omnium non infatuatorum hominum sententia. Ruit ergo hac quoq, in parte experientia vestra, cum qE a coelo effecta dicitis, aptius ierias in proximas caussas referuntur Eclipses certe non nisi procus per accidens caussae vocari possunt.

De tertia codition qubd illa etia absimo opus est toga disputatione Tu ab eclipsibus bella cieri asseueras,& nihil

probas Ego nego,& illis argumetis demonstro, quae tua:

felleremo potes No positim mihi persuadere te nolle cum praesertim in his literis aliquo modo tentaris Quam felicititer, ex iam dictis perspicies Perinde facit qui clipsi bellum sui citaturam affirmat, ac si quis ocientem gallinam

anseres exclusiuram narret,cuna, an subi cieda anserina ova

illi sint, prorsus simpliciter ignoro . Si etiam eclipsi ali

qua permovere ad bellum Principis animum posiet alicuis i ,non tamen constaret cuius Nam omnium dici nequit Sic enim omnium hominum permovercr, quod peripse

cue falsum id absiardorum abi desiimum est.

240쪽

as THOMAE AERASTII -- si hoc etia cognita seret, quod impossibile esse

rit ipse videsnon sum tamen costaret,an vires,milites id neos,pecunias, & occasione obtineret Nisi fortasse ei the-1auru ostedat latente alicubi eclipsis,& exercitu ei constri-bat,ac animos eorum, qui a cosilijs ipsi sunt,ira flectat, ut a proposito Principem no dehortetur suum. 5 satis est e lipsim in coelo apparere,aliis praeterea opus est. Si quia illa praecessit,haec sequi oportet ausia eorum ut sit, Sc quidem per se caussa,est necesse. Sed hoc falsum tu quoque,credOi teberis Q ubd si saepe post eclipsim bella secutum respondeas,nihil dixeris No enim quod precedit,iemper est caus se eius quod sequitur Fortasse caussa vera flectus latuit,&quae caussaenon erat praecessit Nisi ita sit,Cometa sive eclipsis proxima te impulit, ut tam praeci are Astrologiam tuis

argumentis defenderes. Sed haec fatis multa sunt ad ostendendum, nulla Vos ex

perientia probare posse a coelo fieri quae ab eo effici vos semesatis Generali modo a coelo ista proficisci non nego, sed ita,ut vos putati de manare nego,ac recte me negare probo Proinde no vere de me stribis,me experientiam n gare,cum vos nulla experientia didicisse affirmo, quod a coelo eiu odi tacta sint Experientia id praestare non pol

stisaatione retisNos contra,rationes ac sensu habemus testra nostrae sententiae, perientiamq; iudicem pro nobis sententiam ferentem Vtra ergo pars criore caussam tu e tur,valde considerare te velim.

Ad reliseis tuas facile iam quid respondendu sit vides. Eclipiunωlis anno 13 o aestu effecisse aut significasse stri

bisSignum quomodo potuerit esse aestu non ideo Coe

leaea caussas poni ab Astrologi scio Quare de signis hic diiputare nolo; pud Medicum presertim philosophum,

quem signorum omnium ortum proprietate ignora re non decet. GUAa igitur fini etiam tibi At hoc anno nonfuit minor aestus quemadmodum 1336,cuius aestum nemo Astrologus praesensit nulla tali praecedent eclipsi. Nam quae hoc anno minimitat, eam nihil aut perparum ad nos pertinere, cu caeteris latrologis nanibus, quorum iudi-