장음표시 사용
41쪽
GD UM potuit melius. Potest quidem ars opera naturae reddere pulchriora, potest naturam adiuuare, ut luxatum membrum reponere medicus enim est natura minister, non potest ullum opus enicere, quod aequare posclit opificium natura: In una musca vitae te plus
inest ingenii industri quam in omnibus a
tis operibus Zeusis uuas tanta arte pinxerat, v aues ad eas conuolarent, nil tamen ad veras naturales uas quarum duntaΣa erant imagines Archytas tanta arte columbam e linxerat, Vt volaret quid ad naturalem culptor equam tam bene imitetur, ut equos fallat illamque insiliant, nihil tamen ad quam naturalem, Quia non potest dare internum principium motus. Atqui perquisitione essentiarum eripitis cum materia mixtis nati uana temperiem, cum temperie forma, cum viroque principio facultates proprietates inde
consequentes. In locum naturalis, corruptae, illa quam introducitis, non potest esse naturalis neque enim vos estis datores naturalium sormarum, ut Avicennae Colchodea In temperiem potius inducitis, accidentariam formam, vires actiones violentas, quales inte- periem solent comitari. Ergo ortus essentiarum hymicarum est ocius secundum quid interitus simplex priuatio nobilioris forni ignobilioris introductio. Oleum quod praelo elicimus ex oleosis, quale natura dedit eduociniusseruata crastis forma naturali Archyinicum quod e temperatis, ut nuce muscard,
42쪽
menti toti realiud est ab illo naturali succo, alterius temperamenti, alterius formae, alterius facilitatis. Cum suppetat copia calfacientium aut refrigerantium leuiter, potenter aut mediocriter cur corrumpam temperata, ut sublata naturali mediocritate inducam quat talem violentam l
AR Marti se quantum possunt sesse comis
ponunt ad imitationem naturae natura
antem res suas constituit materiae .formaec iniunctione Itaque artes omnes totidem
constant primis c praecipuis partibus subiecto quod est analogum materiae, fine, qui proportione respondet formae. Vtergo unius rei unica est formara perfectio summa ita eiusdem artis artificis unus finis. Diuersa quidem sunt artium .artificum ossiciar quia tamen ad undem finem destinantur b Latinis destinata is ne intermedii nominantur. testinata , quia destinantur meliori fines medii quia his veluti mediis ad
ultimum peruenitur Permultos gradus sor-naarum itur ad hominis persectionem, egetando primum deinde sentiendo quae t mei ad ultimam referuntur, qua introducta deponunt nomen formae. naanetque hoc apud
43쪽
phusicos indubitatum Vitius rei unicam esse
formam. Vnius ergo artis unus sinis. quidem humiatrice utitur auri tinctura, nos 'doque timur auro puluerato aut foliator, mina ad sanitatem seruandam vel restituendam , non propterea dixeris nos Chrysoporos. Interro0a illos si destinent suos labores medicationi si ars proniittat suis pro fine bene me dei disicientiam. Maius quiddam eco ita re res pondebunt Cilim ergo manifest binstituto&sine dili erant Chrysopoetis Clivmia-tros, eadem arte concludi non postlint; Vt re-riana maxime propriae essentiales ditarentiarium untur a forma scartium sine. Non potuisse certius Chymiatricae vanitatem demonstrare : nam si unam eadem arte includantur, qui docuerit chrysopor studiunt
esse inane . Chymiatticae quoque studium
mane esse demonstrarit Ars ex parte Di are toto falsa iudicari potest : Quia est num gens cortus ex partibus γn uncis confla
tum siciunt concatenatae conclusione omnes , Ut na pendeat ex altera : omnes exprimis quibusdam piincipiis, ex quorum falsitate artis totius falsitas arguitur. Caeterum valde temerras rinas in Pharmacos ocortana nostrorum ossicinis nullum reperiri possie remedium , quod rq mire possit rin Suram au - Vidimus exhibit m minori oro sed aquam confectionem Alchermo aut de Hyacintho Turcius ille ii ondam prae si s noritantum tempus , quo nil carius , sed bo-
44쪽
1 18 AvΙ sed bona quoque omnia in chrysopcea perdiderat redactus ad inopiam obtulit Henrico tertio lagenam auri tinctura plenam cuius sasuturum promittebat, ut Rex Christianissimus Nestoreos annos viveret, scripto publico, quod extat, affirmat primos parentes ante diluuium in tam longum tempus Alchymiae seneficio vitam produxitGe. Rex videns homine vix natum annos quadraginta quinque iam canum, Mardore camini.ne dicam inedia, exuccum Serua hoc tibi, inquit, vix attig rat annum quinquagesimum , dira e vivis e cessit. Hoc est in illo ut in caeteris Chymicis admirabile,quod quanquam bonas horas tam male locarint, bonaque sua tam stuli prosu-derint, omnes tamen ad huius artis studium pollicitationibus alliciunt. Solatium est miserorum multos habere pares vellent omnes in eandem calamitatis foueam secum attrahere.
quam secerut bonorum iacturam similia te ab aliis reposcere. Ad pag. II. s.
in istoteles permittit aliquana poni fal
o sum gratia doctrinae facilioris geometra enim iure postulat sibi dat i hanc lineam centipedalem, quae vix est pedalis. Non permittit unquam poni imposiabile: Atqui litvsopcea est impossibilis. Doce quatuor argumentis. Primo mon potest natura, multo minus arr
45쪽
opus vllumessicere sine proximo Tynon m messiciente Sol non ossicit hominem sine
homine, nec bouem sine boue : Atqui auri proximum iliciens est vis aurifica huic, non illi terrae insita quam ars conferre non possit.
auri consect io seu transmutatio caetero
rum metallorum in aurum est impossibilis. Secundo Procreare simile est propritium animatorum, quandoquidem procreandi facultas est praecipua facultas animae: Atqui aurum etiam phil0sophicum est in animatum meque enim ars potest ex inanimato ellicere animatur hoc unius Dei proprium cst. Ergo spiritus auri non potest aurum procreare. Tertio Verum aurum debet habere naturam, seu temperiem formam naturalis auri,
vires quoque proprietates utriusque principii consequentes Atqui peritiores Chrysopce dare possunt aliis metallis . t hydrargyro qualitates accidentarias veri&naturalis auri, colorem duritiem, pondus. c. Essentiales Iero nempe rasim . forimam, proprietates mini De Quia temperies pendet ex certo modo mixtionis qui auctore Galeno soli Deo emiscenti naturae cognitus est. Estne verisimi e num granum auii philosophici argenti-viui sex uncias in aurum tral mutare o se quod
pol si dea veri naturalis auri rasim formam&propi ietates λ Nemo mihi persuaserit, inquit Libauius Antigramaniae a r. H. Trans formatum deme secum naturabi cst idem accidete, noncssentia. Aristotcles depingit Sophi-
46쪽
Sophistae rerum ita qualitates accidentarias in subiccto exprimunt, ut incautos fallant pauci enim sunt, qui essentias ab acci ictibus possint discernere .Humana sapientiae non vltima laus
Quarto Etiamsi demus arte fieri posse auriam purum putum 'amen ex centum mille milibus, qui in hoc studium incubuerunt vix duo aut tres a te memorantur qui opus 2bsol uerint, quos existimo fefellisse accidente caeteri operam carbonem perdiderunt. Ergo' cst ars damnosa ideoque ut alea sugienda. Petipsi onus qui de margarita pretiosa creditu taccuratissam scripsisse ab annis ducentis septuagii ita ingenue fatetur se opus nunquam perficere potuisse nec mirum cum illo auctore Chrysopoca sit scientia infusa paucissimis, J ios quia amauit Iupiter, singulari priuile
pio concelsa. Si fundatur, non acquiratu cur
Vt duo sunt docti inae doctoris prima lumina, perspicuitas ct breuitas ita duo summa vitia prolixitas do obscuritas Propterea Aristoteles passim reprehendit veterea, qui nigmatis philosophiam inuoluebant, malebant uti metaphoricis tu ni proprii, significantubus verbis. Si quis, inquit, in docendo, ut desi-niedo utatur vocabulo obs uro aut metaphorico, hoc solo definitio refellatur quia debet clite perspicuae breuis Atqui tota Chymiacst Mi m. iis , sua praecepta ut olim daempn
47쪽
sta oracula amphibologia obscurat. Cur ita, nisi ut falsitas tegatur ' faciunt intelligendo ut Parergias laboro in probanda Chrysopoeae
ἰοῦ α cum ad Chymiatricen tota haec displitatio reseratur, ad quam aggredior, si prius aliquot Lit, uinianici elui discussero. Totum te fcctum initum ita e consequuntur, ut totum necesse sit eis perfectum, id est suis umeris tartibus omnibus abio lutum tale autem est inquit Aristoteles qua to Metapla via cae, capite decimo sexto in quo το mi , inest quod finitum est , ex eo nitri quod finem habet, ici , id est persectoria Vnumquodque nominatur. Exempli ratia,
plumbum est toti . proinde perfectora: si perrectum, finitum. Cur sorma corporis physici,
εχλ χεια, dicitur quia reici secta natura i- λ εχει. opus ad finem perduxit figulus detornet poculum, eo naci mento quo sinem impone operi, poculum, finitum, ita totum perfectum, non antea, credixeris. Sublimis ista doctrina est vere Metaphysica tamen' itatu ρα , - artes potius quam philosophicas di licisti Garriere r. inquis, derato, perfeciso, 'Ilais tum aniliter, γ, ures conspirasse omnes qui φαμbis cohuia parisiensis quae sub sicanim studio orum e Aldius calcisntur. Ex hoc ungue conem Aristoteles scribit ad solum Metaphvs cum examen principiorum cuiusque scientia pertinere; tu Metaphvsica plane ignarus quo te examina
toris titudo intolesces C iiij
48쪽
gis Fini est cuius Puttasunt saeterae, di se creatu propteri minem, homo'ropter Deum, aurum
propter 'sus humanus. Ab Aristotele in libris animae duplex finis constituitur τε ς , , πιλας is finis cui, finis cuius Sanitas est finis Medicinae, cuius gratia traduntur omnia de medendo praecepta homo est finis cui in cuius gratiam scribuntur. Homo est finis cui sublunarium omnium. Quia ab opifice omnia illi destinantur: Deus vero est sinis cuius gratia homo ipse creatus est domus est finis
cuius causa arcnitectus edificat, paterfamilias cui aedificat: naupegus naue construit ecce finis cuius causa operatur, cui nautae Disce loqui
propries philosophice .Philosopharis igno
ras primas finis differetias, quae est apud Arist. prima potissima causarii quia omnes e scie, tes Mens Naturai Ars aliquo fine essiciunt. Tota sere pag. 8 nugaris. Quaeritur, si aurum sit finis caeterorum metallorum, hoc est, cum natura facit plumbum , si intendat auru rnanas hoc sit haud dubie plumbum erit ensin completum, quemadmodum ouum respectu pulli cui destinatur, chylus ratione sanguinis, sanguis respectu carnis, ad quam veluti ad finem resertur. Habebit formam incompletam non aliter qu m scelus, cum primum vivit vita plantae, deinde animalis. Anima vegetans est quidem finis&persectio plantae, non est finisvi persectio animalis cum vegetat an tequam sentiat. In planta est forma completa,
49쪽
in animali incompletasic homo cum primum incipit vivere vita plant , habet animam vegetantem pro forma incompleta, cum primit in sentire, animam quoque sentientem habet pro forma incompleta quia meliori, nemperationali destinantur qua introducta completum opus dicitur dilatura non consistit in chyl , neque in sanguine, sed continen ter pergit, donec ex illis carnem generarit, in
qua veluti adepto fine conquiescit Plumbum argentum sunt analoga carni, non chylo, nosanguini aut ovo, sed pollo quia singula suntentia persecta, quibus formatis finitur naturae motus in eoq; termino veluti adepto fine,ce -- fat generatio. Clim non posses istis dissicultatibus te explicare, velut sepia aquam turbat suo atramento, ne capiatur; ita tu veritatem perseclaram perspicuam ambagibus obscuras. Ad finem pag. i3, ad pag. 9.Subiungebam aliud argumentum: Si caetera metalla sani auri gratia, sitque finiso persectio caeterorum, posito possibili, ut loquuntur philosophi, nihil absurdi sequetur. Pona
mus ergo omnia in aurum mutata, mundus erit immundus, non erit totus, non erit perfectus quia aliquot partibus mutilatus si modo species sint primae iraecipuae illius partes. Explicemus hoc paulo dis usius, quia res est
Res dicuntur persectae duobus modis absolute aut comparate Sub una praeter hominem nihil est undique perfectum: caetera ad il-
50쪽
Ium relata si in imperfecta omnia tamen in suo enere perfecta in uia definitam habent sermam in corpus illius ad ionibus c,beundis
congruenter temperatum atqrie conso matur
propterea conquiescunt singula in sua forma, neque ad nobiliorem aspirant frustra planta desideraret in animal transiuitari, quia non baberet instrumenta suis naturalibus actionibus obeundis idonea temperiemi cosor in tionem conuenientem propterea neque se in planta potest regere corpus' 'llo ae nec forma bellua corpus plantae Itaque .itura quae nil facit frustra, sed ad certosa desinatos usus omnia plumbi 3 ferri materiam certo modo temperat, qui congruat fini cui destinantur non enim ex quolibet quodlibet sed ex determinato determinatum non fit Mercurius ex quolibet ligno ita neque plumbum ex qualibet, sed ex materia certo modo disposita ad excipie dana formam non auri vel
argenti, sed plumbi Vis plumbifica huic aut illi tetra natura insita non alium spectat fine quam plumbum in quo genito conquiescit:
quia i , habet finem ad quem contendebat et rum habet suum usum vitae iam an non minus utilem quam aurum , plumbum quoque habet suum s ini etiam in medendo, fortassis qui non cedet auro, praesertim in externis assectibus ergo si ex hypothesi caetera
metalla transmutata essent in aurum non tantum mundus esset imperfectus quia aliquot partibus ad perfectione totius neces iiis pri-