Theologicae institutiones cum recta naturali ratione ut plurimum consociatae opera et studio A. Palma Cherubini

21쪽

22 Imia. Theolog. Lib. II, G Locis Theri. erat texere annales. Ergo isti, non Moyses, scripseruut

quinque Libros Pentateuchi, et quia sub Moyse scripti, honoris causa NI sis dicti fuerunt. Tertio Deuter nomii cap. prim egitur, Moysen locutum fuisse ad

populum trans Iordanem. Sed nec Moyses, nec populus , ipso vivente, transivit Iordanem. Ergo vel mendax tantus propheta , vel non ipse est auctor Pentate chi. Tandem multa in Pentateucho locorum nomina leguntur , quae longe posteriori tempore Moysis usurpata suerunt. Ergo a Moyse scribi non potuerunt. 3 i. v. ad ringula. Et ad primum , quod altinet, dicimus , quod tuter tot curas Moysis in regenda, Repu-hlica Iudaeorum non minor erat illa texendi sui populi historium. Id enim expresse praeceptum fuerat a Deo Exodi cap. XXXIV. v. ar. Dixitque Domnus ad Moysen: scribe tibi verba haec, quibus et tecum , et eum Israel pepigi foedus. Ergo si caeteris secit satis, iisque et huic quoque, maxime 'si meminerimis studii, quo populus Hebraeorum sua gesta steris mandabat. i3 a. Ad .secundum. Non dissismur' comedere , apud Judaeos fuisse publicos Nolarios, quibus cura erat couligere facta. Illi ergo colligebant , et Moyses , texebat

historiam, Quid inde p Forsan nos idem faciunt hist vici omnes, qui ex sactis sibi relatis , aut ex publicis. documentis , sua scripta complent 7 Igitur potiori jure id sacere potuit Moyses, qui spiritu Dei erat-aslatus , ut

silia a veris secerneret. ν

33. Ad tertium, dico, quod solitudo eampestris mu-tra mare Rubrum , in qua Moyses locutus est Aia oua. nem Israes , cinnanaeis est irans Iordanem , ' et Ier

22쪽

Pars. L de Sacra Ser rura. 23solimae cis Iordanem. Ergo Israelitae , qui tunc erant in Campestribus , dicebantur trans Iordanem respectu Ierosolimae , sive terrae , in qua postea Ierosolima condita fuit. Utique haec particula ab Esdra forsan posita fuit pro faciliori intelligentia. 34. Idem respondemus ad quiaurium. Post diuturnam Captivitatem Babylonicam ab Esdra divino spiritu aD salo recogniti , et mendis expurgati fuerunt Codices Hebraeorum. Hac itaque occasione , pro majori intest, gentia se accomodans captui sui populi ea apposuit locorum nomina , quibus tunc designabantur.

De Doctrina Reuelata , quae in Libris BZEois

continetur.

35. Quoniam illud unum in toto priori libro ageremnati sumus , demonstrare scilicet , solam Religionem Christianorum veram esse, et quidem in omni sui parte, quia tota innititur doctrinae Divinitu revelatae , quanabsolute repugnat , ut vel minimam in se coptimat sausitatem e cumque Religio isthaec praesertim reperiatur in Libris Novi Foederis; hinc veluti pro legitim , et necessario corollario sequitur, nonnisi Divinos-hujusmodi libros , et eorum Doctrinam Divinitus esse reve latam.' Dubitant quidem nonnulli, nescio utrum impe rite potius , quani impie , de canonicitate aliquorum et sed ipsorum error inserius rejicietur. Vauus ergo esset labor, si librid Novi Foederis divinos demonstrare co-

23쪽

24 Instis. Theolag. Lib. II. de Loris THOI. iraremur. a ure itaque hac misita veritate , ad libros v leris Testamenti nostras vires convertimus. Sit ergo

In Pentateucho omnium librorum antiquissimo Diuina Revelatio continetur.36. H. Christianorum Religio veluti divinoe; recipit, et veneratur omnes quinque libros Pentateuchi. Sed Religio Christianorum, quia a Deo , ut sustus demou- stratum est in priori libro , in nullo aut decipi, aut decipere potest. Ergo etc. 37. H. secundo. Moyses, praeter mira , quae humanam excedunt prudentiam , uti suit illudere Regi AEgyptiorum , audere lagam arripere cum toto suo p Pulo captivo , et viris , et mulieribus , et senibus, et pueris , et quidem sine opibus , sine curribus , sine

quocumque medio ad bellum necemario , resistere numerosissimis exercitibus Pharaonis , nosse tam longiorem , et desertam viam , et per tot annos alere multa millia hominum; praeter, inquam, haec mira , quae peculia-Tem , et manifestam evincunt Dei protretionem , et proinde inspirationem , vera quoque stupendissima edidit miracula. Et quidem nonne miraculosae fueruut plagae , quibus ante exitum Israelis Deus a Moyse rogatus percussit AEgyptum p Nonne miraculosi sontes aquarum , et mama , et coturnices , quibus in deseris populi extinsit sitim , et famem 7 Nonne miraculosa omnia in

Monte Sina , cum Deus legem dedit Moysi 8 Et ne

24쪽

Pan. I de Sacra Sers una. 25 longius rem protralianius , nonne maxime miraculosus

transitus Maris Rubri, cum iustar muri aquae steterunt, donec transirent Hebraei , et postea ad suum locum redeuntes , totum cum Duce suffocarunt exercitum AEgyptiorum 8 Sed miracula , quia actiones contra , Vel Saltem supra vires totius naturae creatae, nouulsi a solo Deo patrari possunt; et consequenter nullatenus fieri in confirmationem salsae doctrinae, quia absolute repugnat, ut Deus vel directe, vel indirecte salsum confirmet. Ergo doctrina, quae in Pentateucho continetur , a Deo est, et a Moyse vere divinitus inspirato fuit conscripta. 38. Confirmatur. Et requidem vera. Nonne commuui

sententia Moyses fuit Pmpheta 7 Quippe et magnus, et princeps Propheta appestatur : et jure procul dubio. Quis

enim sicut Moyses , ut innumera sileam , sutura vere contingenta , Veluti praesentia , aut praeterita , mare vit, cum p pe Iordanem suam Vicinam mortem praedixit , et omnia , quae Iosue deinceps om aretur p Sed praedictio futurorum vere contingentium est a sola Deo, quia ipsi tantum omnia sunt in actu. Ergo Spiritu Dei afflatus omnia Moyses scripsit; et consequenter in rim taleucho etc. Soluuntur objectisneS. 39. Plura ab incredulis objiciuntur. Et quidem primo dicunt. Quae a Moyse in Pentateucho narrautur , a nemine confirmantur. Ergo si fides habenda non est narranti proprias actiones, et maxime si illae sint portentosae , nulla fides quoque habenda est miraculis ,

25쪽

quae in Pentateucho narrantur , et ex quibus Moysen a Deo inspiratum deducitis. Et hoc idem dicendum est de prophetiis. a. rugi Pharaonis eadem signa secerunt , ac Moyses. Ergo nisi miracula quoque dicamus illorum signa , 'era miracula nulIutenus dici possunt illa Moysis. 3. In Pentateucho plures salsae , et perridiculae hellae continentur, uti praesertim illa Paradisi Terrestris , hx quo suam originem ducebant quatuor flumina,

Phison , Geon , Tigris , et Euphrates. Sed quis ignorat , remotissimas inter se, et diversas esse origines ist

rum numinum p Deo ne inspuante dicemus istas falsas fabellas suisse conscriptas p4. Quis credere poterit, in Area a Noa condita in- eludi potuisse tot genera animautium Z Quod si, ut quisque novit , quaevis Regio suas pecul res habet species animalium , et non omnes tu qu vis Regione vivum Possunt, quomodo Noh ex toto orbe collexit, et quomodo illis omnes vivere potumint 25. Sed ' quod omnino repugnat, quomodo ab aquis lota terrae superficies ita occupari potuit, ut coopertisuerint altissimi montes 2 Unde tanta copia aquarum , ut ad tantam altitudinem tolam occupare potuerit Super ficiem Terrae , et praesertim illam linge majorem , et humiliorem omnium, scilicet marium 2 Quippe si an, mum advertamus ad rationem , qua corpora Uberica crescunt, videbimus quod illa nova copia aquarum tanta sua , ut quasi adaequaverit totam massam et terrae, et maris. Unde ergo et quo postea abierunt aquaq illae 8 Numquid dicent asseriores doctrinae revelatae Pentate

26쪽

chi, quod per miraculum a Deo illae aquae creatae fuerunt, et iterum postea in nihilum redactae 7 Sed meminerint, quod ex Pentateucho ipso , die septimo Deus cessavit ab omni opere, quod patraverat, et nihil

aliud de novo Creat.

6. tandem. Si aquis diluvii deleta fuit omnis caro ,

quomodo homines remigarunt ad remotissimas insulas , et ad omnes terrae partes 2 Prosecto Recentiores nouparva temeritate acti , magnis et sortibus navibus, quae antiquis hominibus ignotae erant, et nou siue magno vitae discrimine , petierunt remotissima loca, et dum deserta rem ire existimabant, invenerunt incolis hominibus reserta. Quomodo id 2 Ergo dicendum , quod

universale non siit diluvium ; quod non tu tota superficie Terrae homines deleti suerunt ; et consequeuter, quod Pentateuchi Metor spiritu sabuloso , uou Divino, mundi scripsit historiam. O. ad Omnia. Et quidem , ad primum quod a tinet , dicimus , quod saepius aliorum silentium veritatem Confirmat, non veru argua lalsitatem. Et quidemia re nostra, M vera non fuissent omnia , quae in suis

libris portentosa enarrat Moyses , quomodo fieri potuit, ut pupulus, qui saepe murmurabatur , et rebellabat etiam , illum si sitatis nou redarguerit , maxime cum illius ingratitudinem Moyses accusabat tot beneficiis a Deo acceptis , et tot portentis, quibus a durissima servitute fuerat liberatus , quae eadem im sunt, quae describu tur in Pentateucho p Ergo Israelitici populi silentium irrefragabile suppeditat argumentum pro veritate hist riae Pentateuchi.

27쪽

28 LasEI. Theolog. Lib. II. de Locis Theot4 i . secundum facile est respondere. Ex quo

nim Magi Pliaraonis non omnia signa Moysis imitari , et edere potuerunt, clare deducitur discrimen inter imposturam illorum , et veritatem Moysis. Quinimmo et ipsi quidem consessi fuerunt. Cum enim nihil ultra su-cere potuerunt , ultro dixerunt , quod digitus Dei erat in signis Moysis. Ergo hac consessione se imposiores

declararunt.

4α. Ad tertium dicimus , quod aquis diluvii tota terra disrupta est, et superficies ejus suit penitus immutata. Unde quae numina eumdem nunc cursum tenent, quem ab initio mundi tenebant, non eamdem nunc habent originem ; et ob eumdem solum cursum , eodem nunc nomine appellantur.

43. Ad quartum respondemus , quod licet id mirum sit , tamen ex dispositione divina fieri potuit , ut aliqua ex omnibus speciebus animantium simul colligi , et

Convenire potuerint. Caeterum tam breve non fuit lem-Pus , ut congregarentur , nec tam angusta fuit area , ut ea pere potuerit. Nec obstat , quod non omnia animan-lia in quavis Regione vivant; id enim verum non est' pro Regione media, et nec quidem pro quacumque alia, Si Sermo erit de tempore non longiore : et id quidem pro majori tantum commodo vitae , et pro generatione praesertim , et etiam si in desertis vivere debeant. 44. Ad quintum , ex quo Adversarii victoriae Pumam quasi collegisse existimantidicimus , quod etiam Secluso quovis miraculo , non adeo dissicile est illud naturali modo dissipare. Etenim obsolevit jam opinio , quod aqua sit elementum simplex et unum ex Drimi

28쪽

Pars. I. de Sacra Seriptura vipsa enim revera aliis subtilioribus clementis constat , quae vulgo gmsi dicuntur. Ecquis ergo vere determinavit ad quantam altitudinem ipsa elementa supra communem aeris regionem se extendunt 8 Quod si, ut adversarii objiciunt , corpora spherica crescunt in ratione cuborum radiorum , quis non fatebitur miram quantitatem illorum 2 Quod si tempore diluvii maxima debuit

esse terrae concussio vi interioris electricismi , et inde maxima Vis ventorum , ex quo maxima deturbatio communis atmospherae , necessario deturbari quoque debuerunt illa subtiliora elementa , ex quibus magna illa copia aquarum fuit erirmata , quin de nihilo creaverit Deus. Cessavit interior turbatio terrae , restitulum fuit aequilibrium consuetum in regione aerea, et iterum , vi serentium veniorum , aqua in vapores resoluta priOrem recepit naturam simplicium elementorum , quia illam in nihilum redegerit Deus. 45. bd ultimum dicimus , quod prorsus ignota sunt

nobis tempora , mores , et Scientiae priorum Saeculorum post diluvium : nulla enim ad illa se extendit historia.

Et Moyses ipse, vix descripto diluvio , quod ad . historiam suam spectare existimabat , nihil ultra enarrat deformatione Nationum , de artibus , de scientiis caeterarum Nationum. Hoc unum tamen deducimus ex antiquis monumentis , quod scientiae et artes modo in una, modo in altera natione noluerunt. Sic ex Asia transierunt in Graeciam, ex Graecia in Italiam , ex Italia in totam Europam etc. Quis ergo negare audebit , suisse antiquissimis temporibus , imo et floruisse etiam , scientiam nauticam apud illas easdem nationes , quae nunc

29쪽

m Lutis. Theolog. Lis. n. de Loris Thes. sunt rudes , et barbarae ; aeque ac modo floret apud nos 2 ad remotissima loca transmigrare potuerunt homines. Et quidem non audivimus , Phenicios artis nauticae fuisse maxime peritos 7 Caeterum , quae loca respectu nostri sunt remotissima , non item sunt respectu aliorum locorum , ex quibus in illa. homines se transferre potuerunt. Sic partes septentrionales Asiae , et Americae brevissimo maris tractu, si mare dici potest. a se invicem separantur. Eigo tot saeculorum spatio a diluvio ad tempora usque nostra, per totam terram propagari naturaliter potuerunt homines. Dicendum ergo , quod nullum ex allatis momentis deturbat veritatem historiae Pentateucti.

De Canone Scripturarum. 46. Quoniam plures tam ex veteri, quam ex novo Testamento habentur libri, in quibus Religio Christianorum , quae Sola vera, et divina demonstrata , et vi dicata est in priori libro , hinc eanon , Seu catalogus istorum librorum necesse est, ut statuatur. Fuisse apud Judaeos hujusmodi canonem pro libris Veteris Testamenti , videtur , nullimo is dubitari posse. Etenim habemus libro primo Machabaeorum cap. III, Israclitas jejuniis

maceratos, cilicio indutos , cinere conspersos , et lace

ratis vestibus expandisse libros Legis etc. Et cap. XIII. legitur , quod Ionathas et omnis populus scripsit ad Spartialas, solatio sibi fuisse libros Sanctos. Et idipsum eo

30쪽

. Hra L de Sarea Seriplura aluat ex Flavio Iosepho contra Appionem. Sed quomana non omnes libri velaris Testamenti, quos Christiana M. Hesia veneratur, in illo Iudaeorum Canone remuntur, inde divisio enata est Sacrorum Librorum in Protoc mnios, qui semper in Camue suerunt, et Propterea numquam de illis suit controveria ; et Deuterocanonicos, qui postea tu canonem fuerunt udmissi. Canon iste ex ratus suit a concilio Tridentino , eo quod plures Hae- . retici recentiores librim nonnullos rejiciebant, ex quibus clarius apparebat eorum error, Sub praetextu , quod do

illorum sacra doctrina olim non conuabat. Itaque sacra

Synodus in decreto de Scripturis Canonhis Sessione quarta in appendice , canonem apposuit librorum , qui pro divinis habendi sunt ab universis Fidelibus. Et sunt inseascripti. Testamenti Veteris , quinqua Mo sis , idest, Genesis, Exodus, Laeviticui , Numeri , Demteronomuum , Iosue, Iudicuim , Rufri , quatuor Regum , duo Paralsomenon , Esdrae Primus, et secundus , qui dicitur Nehemias . Tobias, Iudith ,

Esther , Iob , Psalterium Davidicum censum quin αquaginta Psalmorum , Parabolae , Ecegesiastes , Canticum Canticorum , Suientia , Ecclesiasticus,

Isaias , Ieremias cum Baruch , Ezechiel, Daniel, duodecim Prophetae minores , idest Osea , Ioel Amos , Abdias , Anas , Michaeas, Nahum , m-bacuc , Sophonias , Aggaeus, Zacharisae , mi

chias, duo Machabaeorum , primus, et Secundus. Testamenti novi , quatuor Evangelia, secundum Matthaaeum , Marcum Lucam , et Ioannem e eius Mosto lorum a Luca mangelista conscrimi r