Theologicae institutiones cum recta naturali ratione ut plurimum consociatae opera et studio A. Palma Cherubini

41쪽

monuit Hieronymus. Sed Ecclesia ad finem Libri poni

censuit eadem de causa , qua posuit Hie nymus , ut scilicet quisque sciat , illa non reperiri in Codicebraeorum. Ex his patet responsio ad tempus , in quo insidiae sectae fuerunt Assuero , et ad mercedem Mardochaei, qui illas retulit ad Regem. Etenim quod cap. duodecimo narratur, pertinet ad initium Libri, et per anticipationem narratur cap. duodecimo , quod item ad initium libri pertinet , nempe Mardochaeum accepisse mercedem. Quid si dicamus , mrdochaeum prius accepisse quidem mercedem aliquam parvam, et Post donatum suisse muneribus merito suo dignis p Porro falsum est ex cap. undecimo insidias factas suisse Regi

Assuero anno secundo sui regni, ibi enim sermo est de insidiis , et somnio Mardochaei, ergo annus Sema

dus reserri potest ad somulum Mardochaei, non vero ad tempus insidiarum. 61. Ob. secundo quoad libros Novi Foederis. Dpistola ad Hebraeos salso adscribitur Apostolo Paulo. Sed non potest Ecclesia asserere salsum. Ergo non poterat Tridentina Synodus illam in suo Canone Paulo tribuere. Prob. m . Omnes Pauli Epistolae ejus nomen praeseserunt: sed tu Epistola ad Hebraeos non habetur hoc

nomen. Ergo etc. . Heg. cons. Non ex praefixo nomine Libri a

ctor certo dignoscitur , alioquin genuini habendi essent quotquot ab imposioribus effinguntur. Sed genuini agno-beuntur a legitima, et constanti traditione . Et re quidem Vera numquid genuina dicemus Evangelia Τhomae , Bariolomaei, Iacobi, et aliorum, quae inter spocripti

42쪽

Pura L de Sacra Scriptura. 43

libros communiter adscribuntur , etsi illorum nomina praeseserant Z Nullum sane lutius medium pro impostum, quam istud. Ideo cum adeo conflans fuerit traditio progenuitate Epistolae Divi Pauli ad Hebraeos, ut praeter serme omnium Vetustissimorum , et gravissimorum Pa trum auctoritatem , praesertim Clementis primi ad C

rinthi H , Clementis Alexandrini, Origenis , Hilarii ,

Hieronymi , et Augustini , communis facta sit sententia Ecclesiae universae, quae in die Natalis Domini hane exhibet legendam epistolam sub nomine Divi Pauli, rectissime fas est concludere , nullimode dubitari posse de illius genuitate , et quod propterea rite Tridentina Synodus in canone retulit. 6a. Contra. Atqui Epistola ad Hebraeos nullatenus P ulo tribui potest. Ergo etc. .pr. subff. Praecipuus character , quo utimur ad agnoscendum librum apo yphum , est diversitas styli a stylo Auctoris, cui tribu, tur ; sed stylus , quo Epistola ad Hebraeos scripta est omnino diversus est a stylo Epistolarum Divi Pauli. Eigo eae. neg. cons. Epistola ad Hebraeos hebraice scripta est, caeterae autem graece : Cum autem Hebraeus, et non Graecus fuerit Paulus nou mirum , si multo elegantiore modo hanc scripserit Epistolam hebraico idiomate , in quo erat peritissimus. Ita Hieronymus. Quod si etiam concedatur, illam graece scriptam sitisse, quod quidem probabile non est , tum dicimus, quod ptyli diversitas oriri potuit ex altiori argumento , quod per trisciatur , et ex majori cura , quoniam ad doctiores, et eruditiores Hebrae0s hanc epistolum dabat.

43쪽

44 InsEI. Theolog. Lib. IL L Loris Thes. i 63. Contra. Atqui laudata Epistola nullimode tribui potest Divo Paulo. Ergo etc. pr. subs. In laudata Epistola mauisesta leguntur mendacia. Ergo ni mendacem sacere velimus Paulum, nullimode ipsi tribuenda est Epistola m. ant. Cap. 9 huius Epistolae legitur, quod in arca Moysis suit urna continens manna , virga Aaron quae fronduerat , et tabulae legis. Sed ex libro tertio Regum cap. octavo constat , in Arca nihil aliud fuisse , praeter tabulas Legis. Ergo etc. . Duplici modo huic difficultati respondent Theologi. Etenim quidam dicunt, textum depromptum ex li-hro tertio Regum intelligi debere de tempore, cum nishil aliud erat in Arca , praeter Tabulas Testamenti in illa a Moyse repositas; et manuam , ac Virgam Positam Se tempore posteriori. Sed communius alii dicunt, labulas lapideas suisse vere tu Arca , sed urnam, manaa et virgam collocata suisse ad ejusdem Arcae latera , et id licet ex Scriptura non constet , nolum fuisse Paulo ex traditione Majorum. 64. Unus, vel alter scrupulus remanet di pandus. Et quidem primo dicunt adversarii. Procul dubio, qui minori pollet auctoritate , judicium ferre non potest su-Per illum , qui pollet majori. Sed sacra Scriptura majori Pollet auctoritate , quam Ecclesia. Ergo Concilium Tridentinum canonem edere non poterat de canonicitato illorum librorum , de quorum Revelata Doctrina dubitabatur. Secundo. Per Theologos Romanenses Libri Deuter anonici antequam a Tridentina Synodo in canonemreeiperentur , Divina non gaudebant auctoritate , et ita quidem , ut sine nota haeresis poterant rejici. Αt nou

44쪽

Pan. I. de Sarea Seri ura. 45 item modo, postquam in canone relati sunt. Ergo concedatur opus est , quod laudati Libri a Tridentina synodo acceperunt, quam non habebant, divinam auctoritatem. Sed erroneum id est: Etenim Ecclesia a Divinis Scripturis, non vero Scripturae ab Ecclesia , a clarilalem accipiunt. Ergo dicendum , quod nullam iacultatem habebat synodus etc. t

65. u. Et quidem ad primum dicimus, quod Tridentinum Concilium non veluti superior, judicium ameloritatis tulit, cum divinos declaravit Libros Deutero- canonicos , sed tantum discretionis, quod nullam in ipso superiorem auctoritatem arguit, sed tantummodo lacu tutem , et ut melius dicamus, cognitionem, infallibilem qua veros Divinos Libros ab humanis, secernere potuit. Et quidem: Si noli veraces testes contestentur populo, qui suum Regem numquam novit , neque Scit quaenam sint illius leges,' illum esse Regem , istas esse leges, numquid auctoritatem Regi conserunt , et legibus ejusdem p Videant adversarii , qua manifesta sellacia suum

peccat argumentum.

66. Similis quasi est responsio ad alterum. Quippe

Tridentina Synodus non dedit Libris Deuterocanonicis Divinam auctoritatem , quasi prius non habuissent; sed lanlummodo declaravit illam, quam habebant in seipsis. . Et superius allatum exemplum valet etiam hic ad explicandum , quomodo prius , et non modo, rejici poterant sine periculo heractis. Etenim si culpa caret, qui nesciens Regem , et leges illius , Regem non veneratur, nec leges servat, utique talis non erit postquam in cognitionem venerit et illius, et istarum.

45쪽

46 Inuis. Theolog. Lib. II. de Locis Theol.

CAPUT IV.

De Sacrarum Scripturarum integritate. 67. Ut quae in hoc capite pertractanda aggredimur, clarius intelligantur, prius videndum, qui sint originarii textus utriusque Testamentir Sive quo idiomate Sacri Libri sint primitus exarati, ut sic originarii textus

non confundantur cum versionibus. Itaque communis

Theologorum sententia est, quod Veteris Testamenti Libri prolocanonici hebraice conscripti fuerunt , licet ipsi, ut item convenit quasi inter omnes, Chaldaicis characteribus ab Elidra post captivitatem Babylonicam fuerint expressi , quoniam priores charaeteres , quibus nunc habetur lextus Samaritanus , jam absolverant. Ex Deutero nonicis autem Tobias , et Iudith, cum aliqui , bus partibus Danielis, et Esdrae , chaldaice dati fuerunt. Primus Machabaeorum, et Ecclesiasticus hebraice, etsi nunc non reperiatur iste textus, sed tantum Versio Graeca, et Sapientia, cum Secundo Machabaeorum graece. Novi autem Testamenti Libri graece scripti suerunt , excepto Evangelio secundum Matthaeum et etiam

juxta non paucos, Epistola ad Hebraeos , qui duo Libri hebraice, seu potius syriace , dati fuerunt. 68. Hisce praemissis, quaerimus, num Veteris Ἀ- stamenti Textus omnino perierit in profanatione Templi sub Antiocho , aut in captivitate Babylonica , ita ut ex integro restituti fuerint ab Esdra, uti Scriptore Canonico : et num idem Textus essentialiter corruptus, et

46쪽

Pars L dae Sacra Scriptura 47saliatus fuerit ab Hebraeis in odium Christianae Religionis , ne a nobis ex suis iisdem Scripturis premerentur ad obcaecalam duritiam confitendam. Μelchior Canus lib. secundo cap. tertiodecimo , et nonnulli alii contei dunt , quod in pluribus laudatus Textus malitiose codiruptus sit ab Hebraeis. Quaenam sit nostra sententia

coram aperiemus. PROPOSITIO M.

Sacri Veteris Testamenti Libri neque in cutio tale Babylonica , neque in Antiochi profanatione perierunt.

69. Prob. Sacerdotes, Levithae,Prophetae, et quasi Hebraei omnes quisque apud se Sacros Libros habebant, idque propter singulare studium , quod illi habebant. Ergo, etsi concedatur plura exemplaria periisse in e Plivitate , et omnia, quae in Templo servabantur igni suisse tradita , multa nihilominus remansisse , negari nullatenus potest. Ergo non perierunt. Et id evidenter constat ex sicto. Etenim Daniel ex Ieremia didicit proximam liberalionem. Ergo in Captivitate Libri non perierunt. Nec perierunt in profanatione. Siquidem ex Lib. primo Machabaeorum constat , quod post Supera tum Antiochi exercitum, Libri Legis, nempe Sacri Codices , expansi fuerunt, et inde populus preees ad Deum sedit. Item ex eodem Lib. cap. duodecimo habemus , Ionatham , et universum populum , seripsisse

ad Spartiatas , sibi eo tempore, scilicet sub Antiochi

47쪽

48 Instit. TheoAU. Lib. II. de Loe. Theol. persecutione , solatio fuisse Sacros Libros. Tandem Esdrae lib. secundo , cap. octavo legitur. Dixerunt E

drae Scribae , ut Uferret Librum Legis Moysis ,

quam Praec erat Dominus Israeli. Ergo Sacri Codices Veteris Testamenti non perierunt etc.

Solountur Objectiones. o. Dices. Libis quarto Esdrae cap. XIV legitur , quod Esdras Divino Spiritu asstatus quadraginta diebus universam Scripturam quinque viris diolaverit. Ergo discendum , quod jam perierat, et propterea ex integro

remisit.

v. Liber iste Esdrae apoci phus est, et ideo nullius auctoritatis , et eo vel magis, quod non ista tantum sabella in illo enarratur , sed plures aliae. i. C. Atqui revera Esdras universam Scripturam de novo Scribis dictavit. Ergo etc. pr. min. Subs. In Libro secundo ejusdem Esdrae , qui utique Canonicus est, cap. VIII legitur: Esdrae Scribae, ut erret librum legis Moy si, quam praeceperat D minus Israeli. Sed id intelligi debet de reparatione , seu composilioue ex integm. Ergo etc. Prob. min. Scribae i procul dubio inferiores erant, et veluti subditi Esdrae. Ergo praecipere non poterant Esdrae materiale opus, ut scilicet existentem librum acciperet, et asserret. Ergo dicendum , quod verba ut a Ierre intelligenda , sunt de reparatione ex integro , vi divinae inspirationis, qua pollebat. . neg. cons. Dura nimis est interpretatio , et ex-

48쪽

pura L de sacro Seripium 49ms; ito laudati Textus , quam adve rit asserunt. potius

enim dicere debuissent scribae , ut componeret, non ut asserret Esdras Librum Legis. ' Nee verba illa ueat' erret indicant imperium , sed rogationem potius , et quidem inferiorum ad superiorem. Etenim quia Esdras erat Sacerdos, et ilem quia Spiritu Dei erat alatus , ideo scribae rogarunt, ut exhiberet, seu pmderet, te . geret, et interpretaretur Libros Sacros , sicut revera attulit eadem prima die mensis septimi , et legit. Numquid paucis limus ex integro composuit totam scripturam Damus quidem cum Hieronymo in Monumentis Hebraeorum peritissimo , quod Esdras novas invexit Ii 'toras hebraicas , antiquas relinquons Samari lanis , eo quod Hebraei illarurti forme oblili erant propior longam commorationem inter Chaldaeos. Quin et damus quoque, aliqua nomina ab illo fuisse commutata , et nonnullos

forsan quoque leves Amanuentium errores emendatos e

Sed cum eodem Hieronymo salsum omnino dicimus , de novo Libros Sacros tib Esdra suisse consutos.

a. C. Atqui verba illa tu . rret Lissirum Legis

intelligenda surit de reparatione ex integro librorum , qui perierant. Ergo etc. Prob. subs. Cum populus He braeorum ab internicione reliquus captivus ductus est

Babylonem cum impio Sedecia a Rege Chaldaeorum Paralipom. cap. trigesimo sexto Templum cum omnibus Libris Sacris incensum fuit. Εmo verba illa olc. v. Non unum Oxtabat apud Hebraeos Scripturarum exemplar. Ergo ex quo incensum fuit illud, quod asservabatur in Τemplo , Llso deducitur , quod ex integro Esdras Sacros Libros reparavit. Et qui dira n ne

49쪽

M DusI. Theolog. Lib. II. de Loeis Theol.

in Captivitate Babylonica Daniel ex lectione Ieremiae cognovit proximam liberationem Israelis 2 Nonne....Sed

quid plura p Sit

Falsu morsus est, quod Hebraei in odium Christianae Religionis Textum Veteris Testamenti

interPolauerint.

Pr. pluribus, et validissimis rationibus. Sane ante Christi adventum Hebraei Τextum non interpolarunt. Nulla enim tunc erat ratio interpolandi, et maxime cum incredibile fuerit illorum studium, et veneratio erga Libros Sacros. Nec id fecerunt tempore, quo Christus novam. gratiae legem praedicabat, quoniam non solum ipse , et deinceps ApostoIi, de tanto scelere non redarguit Hebraeos , quin etiam ad Scripturarum lecti nem illos Scruitamini Scripturas: Ioannus cap. V. trigesim ono. Sed nec corruperunt post Christi mortem. Et quidem primo. Eamdem semper Hebraei habuerunt , et habent modo , em suas scripturas V nerationem , et nullum ipsis tam nefandum sacrilegium, et scelus, quam vel minime illas laedere. Secundo. Plures omni tempore Iudaei ad veritatem Christianae Beligi is venerunt, et nullus omnino illorum hanc sa- . est impietatem. Tertio. Ut aliquem locum haec Iudaeorum malitia habere potuisset, omnes simul per i tum orbem dispersi in unum versecte convenire debuerunt et qu-d factum , et quoad modum, id quod iu-

50쪽

εια. I. de Dero seri ara. 51

credibile pmrsus est. Quarto. Christiani ab initio , et quidem ante Christi mortem, Textum Hebraicum procul dubio apud se habuerunt , et habent. Sed quoad

substantiam mire Textus noster eonvenit cum illo H hramium. Ergo etc. Quinto. Si Iudaei Textum salsassent, praesertim id fecissent in illis locis , quibus magis a Christianis urgentur. Sed hoc mi salsum , quia saepe magis nobis favet Textus Hebraicus , quam Latina aut Graeca Versio. Tandem Philo apud Eusebium Caesariensem lib. octavo Praeparationis Mangelicae , et Flavius Iosephus lib. primo contra Appionem testantur , tot saeculis lapsis nc uuum quidem tota ex S. icris Literis suisis deliaelum. Concludendum igitur etc. Solountur obiectioneS.

4. Ob. Hieronymus in lingua Hebraica doctissimus

non semel conquestus est , Iudaeos non pauca ex Sacro 'Textu abstulisse , et multa alia depravasse in odium nostrao Christianae Religionis. Ergo etc. iv. Bieronymus non loquitur de Textu Hebraico primicerio , sed lantum de Versionibus. Conqueritur

euim de Aquila , de Symmaco , de Theodotione , qui

ad tantam impietatem pervenerunt, ut Textum Hebra, Cum vertmtes mulla salsa apposuerint in odium Christianorum , et contra Versioneri Septuaginta Intem trum. Unde ad 'Augustinum scribens ait , se hac de causa Textum Hebraicum, vertere voluisse , ut, quae ab , illis omissa , vel depravata fuerant, remitteret. Et ipsa constans Hieronymi sententia patet lam in suis commen-