Epitomes omnium Galeni Pergameni operum. Universam illius viri doctrinam, & methodu, quàm accuratissimè continetis sectio prima [-quarta] / Per Andream Lacunam

발행: 1548년

분량: 617페이지

출처: archive.org

분류: 생리 & 의학

91쪽

Ad eundem modum et ex ptatibus, puerilem quide tu

temperatam esse, tum uer calidam humidamq;. Sed mortem aiunt iii mantium corpora ad Holdumac sic ni perducere. Vnde colligunt uitam,quum illi contraria si calidam fumidam esse: ac proinde calidum humidum temperamentum, optimum: temperatissitarum esse Birariem autem hallucinantur. Primi im Vtermura quidem, T in quatuor anni temporibus, quartam tem Peramentorum coniugetionem inueniri conteri duri et id quod non ut iecur neceis e. Dein, rea ratione conelii in uet 'clunt, Vercalidum: humidum esse, it hyeme quidem calidius: aestate autem humidius. Siquidem eodem nomine dicetur frigidum simul dissiccum, propterea maestate frigidius, sicut e siccius hyeme satrare nec aestati, nec hyem ver comparare est equu se aio Ver e seperaxius ipsum per se aestimare quum quodlibet anni tem 'Vn uidum. Porum, non ex alterius comparatione, sed suapte aestina attam natura, iudicari debeat tale, uel tale. Ad quam

formam si expendas ver videbitur tibi pulse in omni

excelsus medio consiste; roinde reab cus hoc

Cital tum, ver Laluberrimum esse, minime et morbis exi lubens perniciossis obnoxium. Est cautumnus, utri aest is inj-nus calidus, sic uti pN hyems minus frigidus. Quare ratione hac nec calidus ab toluto sermone est , nec friei-rius quippe quum ambo it ac neutrum ad summum. aeterii in alterum in eo est incommodum, nempe in se aequalis pia temperies, quae autumnum maxime niore et

bilicum tacit. CodHip ocrate; etiam signitieatis di et

cens, quum eo em die modo calor, modo frigus nos idomi iacit, adicit, expectadris elle autumnales morbos. iam non recte trigidus,siccus is dicitur. Nec tamen aequabiliter est temperatu ut ver: quin potius hoc maximi ab illo tempore dissidec Tiaediam temperiem: aequalitatem perpetuo parem niseruet. Quippe meridie nulleo est calidiora mane, aut uestri: nec in humido: sic-

92쪽

Autumnus secius dei sie

v non esse

mdum. Temper em

actis calidamaic humida. esse omnium aliarum pessi,

nam nec repe

riri posse in

luatuor anni temporibus.

si compta servari a frigidore sicco ora, putrefieri calido& humi.

Boream serua, rei tria uni-

Austrinumaea. tu puntefactae singula. ver tempera eum, de alii, herrimum

animantia di, A esse calida humida no solute , sed collari adstis.

co omnino illedium statum obtinet, quemadmodum ver,sed ad siccius declinat . Iccirco patere arbitror ecautumnum absoluto sermone recitra exceptionem,

frigidum: siccum dicendum esse sicuti nem ver calidum at 3 humidum Ego si quidem,tatum abest ut ver, aut si quid aliud est temperatum, calidumo humidum esse credam,ut quod plane corrarium est, id affrinem, omnium scilicet aeris tempera metorum id pessimum esse,quod humidum est recalidum. Qiso sane temperamentiam inquatuor anni temporibus inuenire noti

possis auis id in pestilenti aeris constitutione incidere aliquando videatur quemadmodu Hippocrates olinae contigisse in Cranone memorat, ubi nimirum assidue

per aestum largo imbri pluerat(quod calidi fumidi i

status est proprium aequam intemperi aeris comitate sunt uarii ingrauissimi affectus, haud dubie dirae putredinis soboles. Nam ut a frigido: sicco omnia incorrupta seruatur,sic a calido: humido facillime co- putrescunt Boreas etenim , flatus siccus, refrigidus, omnias diutissimi imputria conseruat Austrinus aute flatus, qui calidus: humidus est, illa subito ad cor ruptionem perducit. Verrita Iaaudquaicaliduo humidum pronunciamus et quum nec tale sit, nec si esset, uti P salubre esset, aut sanitati accommodum. At quatuor qualitatum mistionis aequalitas e mediae temperaturae eius resalubritatis est caussa Terperam etians faciunt, dum aetatum temperamenta, ad quatuor anni tempora transferunt: quum non idem sit, aut similiter dicatur animalis temperies calidain humida, sicuti aeris temperamentum calidumo humidum dicitur. Qui error inde illis videtur ortus,v non meminerint,animantia ueteribus pronunciata fuisse calida' humida, non propriae temperaturae rationes nec sermone abso

luto sed ad stirpes sidemortua,collata Quippe demortuis&stirpibus animantia calidiora humidiora s

93쪽

aunt. Quin etiam ex animanti biis ipsis inter se speciatim collucis ani quidem est siccior: homo autem his Canis siccior B imior . At si formicae, uel api ipsum canem compares as itidi sicciores: hunc humidiorem inuenies Ita ident an

I, ut homo,siccuem: prae ut apicula, humiduni

Luctat nursus ad hominem collatum, calidum aduo Te inperantem Mem, i rigidum erit. Calidus etiam est canis ut uiuens

qui mortuus non amplius calidus sit non alidus autem, si ad alterum comparetur canem . Aid haec qui iem omnia per collationem inter se dictitur. Quae Ueroria animantium genere confertitur, alia ratione Sicut etiam quaecunq; in aliqua animalium specie Caim nanq ad formicam est humidus: in animatium e Mere est siccus Rursus ipsorum speciatim canum hic sicciis, ille humidus, alius ut fas est cani temperatus

exactit. Quod ergo ab lollito sermone, nec ad aluidit sum collatum, uocatur siccum id in solis est elementit ni

smiliter de caeteri qualitatibus est sentiendum Nut ae

rum enim caeterorum corporum, prorsus calidum aut calida, aut lim

tigauim est, Led sola elementa. Quicquid praeter hae ix. - μcceperis,ex his anisi constat. Ac propterea per secun- rana significationem no amplius absoluta ratione u tutas iacerum S a missione alienum, reliquori quod Mi calidum aut frigidum dicitur. Ac duo quide siqnisi- Catac Idi,frigidi,humidi, sicci haec sunt alter ab soluto sermone loquentium, mistura carens at ivn- Cerum alterum contrariis quidem mistis constans caeterum extollentis in mistura nomine appellati Quo genere sanguis humidus dicitur,sicut Mos siccu Fommica uero sicca est, reuerinis humidus scilicet ut sunt animalia. Dicitur porr unum quod piecudum enus Me speciem,non modo calidum esst , aut frioidum sestaliis etiam qualitatibus praeditum, quum supra medio Cre atq; mediti fuerit Verbi gratia aninia dicitur calicuit , quum supra tedium temperie sit animal Equus

94쪽

calidus, quum iupra medium temperie equum uerita Media inmite At uerbin quocis genere specteti sunt media , quaea

Homo est vis ilium temperie in toto animalium genere, et nomo.

Erant m et Medium uel o ut in hominum specie, quem Graeci ex am n ii an sarcon hoc est quadratum appellant ab omni ex Visu, defectuve remotus . Qiiii quis igitur supra hunc fuerir, is aut prorsus calidior, ut i gidior aut humidior, aut siccior erit id ei partim abloluto sermone, quia minime uni alicui priuatim collatus dicii talis sartim non absoluto, symmetro: medio totius speciei compa- vel reatura retur Ergo unu quoad hortam quae talis sunt, aut cali- corporii quo dum,aut frigidum, aut humidum, aut siccum triplici-mpii ter uis . . dicimus. Nempe aut comparantes id c libet par- ticulari indiuidus: aut cum uniuscuius a tum generis , tum specie medio id conferentes: uel deni sum naui natu impermistum ipsum esse aestimantes id quod sane ad sola pertinet elementa. Quare ad tractationem de temperamentis illi duo primi modi nobis tantum uia et necessarii. Qia'niam autem multi genera sunt, quen)admodum Mindiuidua, ad quae comparare possumus, poterit idem corpus multis modis calidum, frigidum, humidum alvsiccum existere simul l sulcipere tia, rias appellationes . Verum ubi stirpem animansue ullum, eucraton sui optime temperatum dicimus, nequaquam in ea dictione , simpliciter contraria inter iecomparamus: sed ad natura uel animalis, uel uirpis referimus quum eorum quod is pro tua, tura optime

sese habeat, optime , suas obeat functiones . Sic enim dicimus animalia ipsa restirpes optima remediam habere suo in genere temperaturam, non uti ii abloluto sermone ac si parita exquisita contrariorum in re- iis, periatur, sed i ea mediocritas, quae ad potestatem refertur,eis adiit. Ac tale quid etiam dicinius esse iustis

95쪽

iam non qua naentura repondere, sedis .iae eo quod

prodisiait se conticis qualitaterii explorat hiler Iuluila lego cperacui aequatria, ininanibus antinalibus tem-Feratis, tirpibus i non ea quae ex pari clerii cratorum commisto unamiole pectatiar, sed quae tum animalis tum tirpis naturae conuenit. Conuenit autem alias ut hun Dauni icco, ex trigialam di opi sponderct. tam ad interrosa inciri , ita tempe aniccavit homo i quidem ut in anti talibu , inter o utio fiat, ad id quod in

Gio est inter in milia omnia temper imino cipi cicntes, cipondere oportet. Derbiicta collatione cuminaiulatio aliqtio,uti P ad illati solum conteiena lucresponderidiam cst.bi biotu L, at dit ad omnem subitantium ire in contruria quae tantineo comparare oportet, ait eis iurare, haud quail adtactione reterensis temperiuria, scapocitas ad clem citioinim portione Loc est ad obstantia in fiandam, quae pariter ab extrentis diu et,quae psima ominu sunt elemcnta. Siquide inque stipi .a, cura te hanc ubstantiam temperiesque iteaia umpi citer aliuam frigidam humida, si cum ue

tctamus, itonim liciter, sed , ad mediocre ciuid pe- iactas' i liuoci Porro generia in ninium supretitum Substanti no ut stantiae sit, iub qua qui scruta maniniata, i inanima Von V cnt ii Vltima autem genera, superne dele dena 'β' P tibus nobi , tant homo, cornu b,taticia eo a species dicuntur inretria euero ascendentibu , cilicet ab indiui Gener 'nati cui itibua iis, e idem sunt pium genera in icatum et he alio opere est, merito omnia quae media sunt, inter in

is uidua oci cra prima, tu genera rum specie, aieteribus nominari. I. inter , quemadmodum nomet i, tum de colore albo, tu decori ore, qGod ipsum colorem ulcipit,enunciatur,sic 'iam ii ii nomen non

solum de ii bstantia calore praedita sed de ipsa cria ca-tiuatuc dicetur. Dicitur obiria cladita calidum ita

96쪽

cuti corpus ipsum: quod tameiam aquam caliaitas appellabitur,in caeteris , si nil iter qualitatibus eadem ratio est haben a sanae corpora igitur has qualitate quatuor, caliditatem unquam,frigiditatem, humidiratem, reticcitatem,purasin impermista tartiuntur,abtolumementanu te dicuntur talia , elementaq; genitoria: pereunti una Lu existunt. Reliqua ver niueri corpora,in illorii naedio sunt collocata, quum non sint summis qualitatibua praedita, sed prorsus aut in medio contrarior uni consistant,aut ad alterum extremoria sint procliui ad pro inpra me' pensa Iccirco nouem in uniuersum eniperametoriana differentiae exoriuntur: Quarum una quidem tempe- rata est ismedia octo vero,non tempecatae. Haruriae

sus, quatuor sumplices sunt, calida, frigida, humida, ecficca: quatuor ver compositae, calidam humida calida: sicca,frigida de humida, frigida: sicca . Tempe- Temperata ratam enina dici nati eis in qua ille quatuor qualitates temperies ad aequilibrium miscetur. Non temperatam autem, ita Temperie na vi ia, aut duae qualitates praepollent. At calida te in Uri Q peraturam pronuncio, in qua calor vincit ipsam frigiditatem, alterius oppositionis, quae inhianaido sicco est,interim paritate seruata. Similiter j in frigida, humida,&sicca temperie sinaplici iudicandum Caeter in calidamo humidam eam temperaturam censemus,in qua frigiditatem caliditas siccitatem humiditas superat. Nec secus calida oc sicca,frigida e ciuini a frigida desicca temperies sunt aestimandae. In qualibet autetiae dictarii temperaturarum, perni agnus est excessus, defectus is modus Iccirco,si cui agnoscendarum illariana est cura incipiat exercitationem ab iis naturis in qu libet genere oportet, quae temperatae mediae, sunt et Tempe te ea quandoquidem si cum his alias comparet, faciste quoaetidam dici uel in quavis superet, deficiat ue,inuenerit. Quom igitur actu, uri pote temperies calida, alia quidem acti, alia potestate dica

m tur,it uidelice nodum sit,sed possit esse quod dicitur

97쪽

Eut sicca, se actu dicuntur, idq; auspicat a niuers

sit uix mox descentur ad anini alia dc stirpes. Quinta aure quod in omni genere, rara vinae sit in nitiersa sub Mediam muttaiatia estniedium, id ex mistione extremoruna con uris fetur, certe sita calidissimo igni, aut aqua feruenti ad

frigidissimam glaciem transeamus, in ipso exquisitissina medet, id q od ymmetro est, intellectu depreheli emus Q ain etiam id nobis praeparare licebit miscentibus aquae ferueti parem moduni glaciei. Q iod enim ex ambobus est mistum, pari interuallo ab Ioa extremorum aberit. Quare non erit dissicile ei qui ille mistum tete heri chabere medium uniuersa substantia in calidi ' fragia oppo itioiae: at 3 alia omnia illi ueluti fornas adaptata, discernere. Qu , si terram etiam paria quae modo imbueris, medium in sicci humidi suo oositione feceris. Quanquam hae non mistiones verae edia .

tantum particularum appositione sunt. Siquidem mi et et '' '

scere corpora tota per tota , non homini V a n

riaturae est opus. Iam vero corpu; de quo iudica dum Natura ei est, mediocrater calens esto: nam interdum nimio ci- Io reliquatur adeo ut litanaoris falsam intaginem prael ferat Sicut interdum etiam adeo cogitur fri ore vrsiiccitas quam sit naediocre nobis e se videatur Por .r ipsa hominis temperatissimi cutis . ac praeeio ubi uti '.'

in manu est, omnium ex reniorum a ui

sic temperata a Natura, quod sensibilium omnium eis ext minu velut norita aritiaedam, tactus is instrumentum futura. Ex dictis igitur constat, i ater omnia quidem cor Pora, hominem esse teperatissimum iiit irine. . in 'iiumanas particulas, cutim ea, quae iiitra manum habe Nominem essetur, si modo nullum callum cotraxerit. Qua quide otiae

cun p vero molliore , in iij liiiiiii si tu .a

aeterum honio temperatissimus, qui tu hominum

98쪽

Hominem qui tum reliquorum animalium futurus est regula,cuinia futurus sileam uersa substantia collatus,medius apparere in ea debet: malium,i In cum hominibus at bestiis Dein uerbi pici deris istimus sit oporter,habeat is actiones corporeas con-xe. t. sentientes animi moribus ac non solum mediam reniperaturam, sed optimam etiam formationem sortia-Manu tangen tur. Quod uer ad manus pertinet, quu et gemini usus ei dx di pyg a sint factae nempe tangendi,at compreh*n quiri di, iiij bills quae molles sunt,ad exquisitius tangedum,

Manus incis ut durae ad aliquidi maiori capiendum,m bis idoneae existunt. Quinctiam critis, quae uniuerso, quae genera-Mβ' T tioni, corruptioni , subiicitur,substatiae est media, ncco nata et dura lapideaue est, sed ab omni exuberantia remota, se debeat ate omnino secundum naturam se habens Dia' scili, Lex ibin ni cet cutis genere maxime persectum esse tactum cense-rqm m uius Etenim neruus omnis est exanguis refrjSidus Ca ontuli sanguinis, alcue calida Media inter utrun rest Carnem esse cutis nec plane exanguis ut uertius,nec sanguine abunaetulit diagrumi das caro,sed uehit neruus sanguine praeditui. Si igini sidit i Q tui halic omnium animalium partium,ueluti normd inteperie3cei itidiceniq; proponens reliqua illi coferas, octo in uni- ' A qq,rumum sei sitiret diuertas intemperies reperies de quibus Vm' bratim disseram. Humidissimum frigidissinati l in corri ta pore pituita est. Calidissimu,sai: guis non tamen per- fatiguis inde is humidus est,ut pituita. Frigidissimum est ac sic bin' cissimum pilus. Minus eo: frigidum,& siccisi os . Hoc si siccum est Naartilago Proxime hac sequiis Clelietos, tu chodrosyndesinos. Post hunc tedo. Deinceps menIvismus brana rearteria, reuena Succedunt dein nerui duri . quippe in humiditate re siccitate mediam natu- ir' ram, sicut cutis obtinent. Nam in altera oppositione vena tantum caloris des derant, quantum sangVinis. Ita ue-

NQui ro et reliqua prius dicta lato sunt frigidiora cute, luan

to minus rubent sanguinis. Etiam uasorum tunic notasse sinu exangues sunt,sed etiam naturi frigi ae Con-

99쪽

tactu lainen sanguinis calfiunt, tu ad mediunt tem Sanguuior arci amenti statum deueniunt. Sanguis uero ipse a cor cor te suun C .c suum calorem accipit. Id uili usu quidem tum in ' 'nium animesis particularum minime .nguineu, tum uero calidet sinatim est. Proxinitimillies iecur Verim iri, Tetri

cor, paulo minus v cutis est larum iecur multo. Atia guineunt, tumro humidior cuterest: eadem et me calidior. Spinalis aut medulla cute est humidior, at is frigidior: sicut hac Hebar rursus humidius stici ebrii cerebro aut ipso adeps Caro. cui concretio contingit, propici ea et oleos quum sit 3pm iii mon embranis frigidis adiacet ob quarum uiciniarii co 'μ i' gitur . At nec circa iecur coire adeps potest, nec circa Adeo ora alterias uenas,/ut cor sciit nec circa ullam alia prae ei iri, calidam partem. Q pyniam autem cogitur ab eo quod iplae est frigidum , iccirco calfast, liquatur, caeteres P3ni vi rum coagulatorum more. At crebrum cal actum inuatur minime coq, adipe minus est humidum. Minus tumida vades' est pia etiam pulmonum caro qu ne Pulmd scara . caltacta quidem liquatur Iam longe etiam ti haec adipe 'LMm

nrinus tumida est tum lienis,tum renum caro. Omnia tamen liae cute inti timidiora satiarunt rerum de-ntonstrationes proximo commentario trademus

GALENI PERGAMENI,

de Temperamentis Liber II 'I Jgo quot sint in uniuei sum temperam cta, quot u modistinum quod biliorum dicatur, in proximo dennitum est libro . Vbi a nobis etiam est traditum, an Animalia nat pium innime uidern absoluto sermone calidum fida u . numicum cici, in eo scilicet humi litus aut calor Aniinaiid, eici ex iperet ire citim liceret inuenire animalia sicca fri ASi a i complura, relut culices, m iscas apes, formi P Ita usq; ted tantiam ad emortua collatu: monstratumri; lanaenua coia similiter est, ctitentiolae manus,in homine qui optima At' i mpcrutura sit praeditus esse temperatissimam sto μ' -', trusque medium sub antiae. t autem plurinia inlio

100쪽

Hominis teni nibus differentia. Verum niaxime temperatus is est P. . u. .s in corporis habitu medius horum extremorum vicetur, gracili ratis,crassitudinis,mollitiei,duritiei,itc scaloris & frigoris(Nam interdum in animali sanguine ora dico: humido frigiditatem quandam possentem reperias o ii retiam liber quum si ab ita Naiodicis aninii affectibus , omnes an naturales , quai canimalega illo ne ei facultates habet in culpatissimas. Idem medius oportet sit inter somnolentia, arq peruigilem, in-r ter glabrum Ochirtum, inter nigrum occanduatun pilosq; habeat ut puer es , magis rufo , quam nigros et quum in flore consistit, contra . Caeterum quandoqui- deni se nobis occasio iam obtulit, de aetatibus nonnihil dicendum est. Prima constitutio animalis reces foris Fermationem mali in Hiero, ex sentineo sanguine est: qui humoreurtiniam si calidi sunt: humidi. His autem magis semper sicce-mai in scentibus primi in quidem formatur membranae,tu-

- nicae, nerui viscera , ,e s inguinis uasa , nempe illo .

i. o. ria in iubstantia tensa Vltima ver perfici Itur ossa,vi Partis vaeci sues, chartilagines filicet substantia ipserunt contius, ud P ix creta. Quibus perfectis in utero,ita deinde paritur in-ui es, fans , adeo tameniolliso humidus omnibus partibus suis, ut omnia ipsius membra nutrices, perinde ac si e Pecces dua re sinat, pro arbitrio forment, refingant Iccirco nurui malium cer per nati animali corpus, maxime si utilium , ouillulaci cra chre di adsit propter redundantem in eo humorem libes notaVao eo uim comedas . Navi capril iura, quod siccius sit, inmelius

carnes laudan cibi est, Miucundius contra vero in nouellis porceialis , quaecunq3 iam consenuerunt , haec , omnes partes praesiccas ,rigidas et ,resine succo possident. Que e medio statu horum,acia aper nator uni, stant,ea quantiam senio a bsunt tantum: ab extrema sunt siccitate re incta. V e minora flant, arcis adluacaugescunt, attinae. Voci absunt ibit more foetus delitescentis utero, quantu i rocesserunt aetate. Florescens uero aetasitum

tur.

SEARCH

MENU NAVIGATION