장음표시 사용
21쪽
sequenti rediit, ut Otto Frisingensis de gestis Friderici Imp. lib. 2. cap. 23. &20. ubi in men Guiballim nominat. Verba Chronici sunt: Dominus Liudvvicus Imperator
Aua ius, Laroli M. filius, tradidit monasterio Corbeiensi ) locum Huxeri cum omnibus terminis suis: Eresburgis A ppiam Abbatiotir ,re caetera praedia in Aquilone : D-dita Imperatrix haec a viro suo obtinuit. Recitat eadem verba Henricus de Hervor dia ex ordinario Corbrielui ut vocat. Verba eius sunt. Tradidit etiam eidem Huxeri cum omnibus terminis fluis, Eresberare inoppen Abbatiatis Ucetera praedia in Aquilone. Iudita Imperatrix ab eodem miro buo haec obtinuit. Templum Karolinum hodieque superat, vivamque sundatoris imaginem saxo insculptam in aditu coemiterii ostentat. In fronti sipicio templi litera A expressa apparer, quam incolae, eX relatu majorum, assirmant denotare, collegium Eresbem anum primum esse ex illis quae Karolus magnus amplificandi cultus divini caussa seto numero struxit: sicut inter reliqua Latinorum elementa A primum sibi vendicat locum. Quae relatio cum historicorum fidem merentium monumentis comprobetur, facile mihi persuadebitur. Addam autem quorundam nostratium seriptorum testimonia , ut res illustrior sit. Glossator speculi Saxonici ad libri 3. articulum set. Grolus ad numerum literarum alphabeti coenobia Iundavit, Uin unoquoque per ordinem unam literam alphabeti de auro fabricatam, plus quam I . libras Turonenses valentem reliquit: quae literae adhuc inplerisque monasteriis reperiuntur. Chronicon Belgicum ma gnum pag. Q 4. Rarolus Imp. ad numerum litterarum aphabeti coenobii fundamit, edi in unoquoque per ordinem literam ex aurofabricatam, plus quam ducentas libras Turonenses malentem reliquit: ut ex ordine literarum tempus fundationis cuiuslibet monasterii reeo nosceretur. Huldricus Mutius Chron. rerum Germanicis. lib. I. A fonasteria Rarolum scribunt fundase, ut ita loquar, hecundum numerum alphabeti literarum V in singulis monasteriis singulas aureas literas deposuisse. Rudolphus Hospinianus de origine
templorum lib. i. cap. 6. Referunt de Rarolo, quod tot monasteria o templa extruxerit, quot Latinorum elementastini, e uilibet elementi vocem indiderit. Haec malui austo rum,quam meis VerbiS eXponere , cum nonnihil inter se discrepenti Litteram Aetiamnum Merspergenses suis,quos cudunt, numis imprimunt.
Collegium Eresbergense similiter adhuc perducat, habetque Praesectum vulgo
Praepositum vocant ex ordine equestri,cujus confirmandi potestas est penes Principem Corbeiensem. Quod Issenaeense Chronicon assirmata resbero templum a Pipino, Karoli M. p rente conditum esse,nullam fidem meretur, quamvis in centurias Magdeburgem
irrepserit. Danemarum Henrici Aucupis Caesaris F. ibi sepultum scribit Georgius Fabricius Origin. lin. 3.
CΗronicon Saxonicum Vetus anno ἔψ9r. ΝΟ ntiae excussim quibusdam ab urbe, in qua ab homine plebeio,quod res & Verba arguunt,compilatum est, Brunsiueense dictum amrmat post domitam Galliam a C. Julio Caesare , cui inepte regis Romanorum titulus adsicribitur,de nomine septem Planetarum in Germania Transrhen naversus Septentrionem oportunis loci Stotidem arcessundatas esse. Inter has primo loco in Nestv alia in edito monte cons bructuminar=urgum, Marti, cujus idolum ibi positum sit, consecratum c. Sed hoc tanquam frivolum inepti somniatoris commentum irrident, Ccancius Saxonix lib. I. cap.r . Fabricius Originum lib. I. Ressitat solide & aecurate Petrus Albinus Chronici Mistiensis titulo H. Credibilius est Romanos rerum dominos, post subqugatam Galliam Germaniae inhiantes, oportunum faetendis excursionibus d devictis in ossicio retinendis primos ibi erexisse propugnaculum. Deficiente autem Imperii Romani auctoritate &potentia,reges Francici, ut caeteras regiones vicinas, sic illud etiam praesidium sui iuris fecere, atque ex eo debet, laruntSaxones. Qui cum deinceps contra Thura os & Vinutos,sive Sumos, subinde Francis operam navarent,serte Eresberbum, Ni dono accellerunt, vel Francis multitudine hostium laborantibus vi extorserunt. Certi nihil hic definire licet, neque de origine superstitionis atque Idolo maniae isthic coeptae di stabilitae quicquam assirmare possum.
22쪽
possunt. Munsterus conjicit Romanis superstitionem promanasse, verba eius is iure axon per Romanos, maximὸ per Drusum aut per Germanicum, qui sui
gulio Onc e vinciam sibi flatu amerunt, morim varias culturas si cepise. Chroni- resere adJulium Carserem. Hoc quemadmodum ex veritate historica supra demonstravi,constat Icarolum M. ex decreto conventus or-matiemis bellum Saxonicum aggredientem primo hunc locum, in quoad rem seli inter gerendam,multum erat momenti,sibi delegisse expugnandum. Erant tum remporis,utEr Inus Eramannus, consul Osnaburnensis Chronico suae dioecesis seribit, D praecipua ereminentiora eastella retineo verba autoris ) midelicet Herisbure inoaxoniae Hasumumque pium eouisio: Sigiburg super Ruratnsumi positum Iburer quos ex sueundo Muterrarum eeregium tuisse nemo dubitet. Haec propugnacula Kar luS liuduris fecit,non tamen uno eodemque tempore sed per intervalla Ad Ercthur-
i stoloque aequatilitanquam locum avit : sed in s -
i. in F'r u M. Anonymus, qui MS. extat in monasterio S. Gothardi in in-C0ta Hildelia, lib.3. c. . dissentientes, oppugnatum quidem , sed non expugnatum Er Bergum sicribunt,quod prodigio duorum clypeorum,sanguineo colore flammantium consternata Saxones,re insedia abierint. Auctor vitar Karoli,quem dixi,sic loquitur : Alio quoque tempore praenominato vis Ioriosi imo cir Christianisimo Rue, post captivitatem cur decollationem g 'uandi, nefandissimi υranni ,in Franciam reversa es de nuociis ancitae Ecclesiae o Ream Meliter Cyprudenter disponente, Saxones cognita
ejus abstentia; moresolito ruptusacramentis , in unum conglobati, Heresburg eastrum aggrediuntur fraudulenter Francis buadentes, ut de castro exeant, . cum pace in patri amperrant. Sed cum illi fallacibus monitis minime assenseum praeberent, machina/ prae-Facant,munitionem obsidiane cingunt, summis lairibus certant, sed nihil proficiunt. Vuadam itaque die,cum iterum redivido certamine bellum praeparassent, apparuit Dei gloria manssehuper domum ecclesiae,quae erat infra castum, videntibus multis , tam christianis, quam paganis. Nam duo scuta apparuerunt super praefatam ecclesiam fav-guineo colore flammantia. velut in praetio quibusdam motibus agitata. Itaque pastani hocsignum a. cientes,timore es formidine repleti, mox in fugam conversi fiunt, . in tantam amentiam devenerunt,ut Ibιctis,adiis mutuis se armis confoderent. quanto ro di amore perterriti tanto amplius christiani consertati,omnipotentem Deum lauia dabant, qui lareos facit ferantes inse. Hactenus vita caroli. Mentionem prodigii hujus faciunt etiam versiculi de Rarolo scripti: Si vino ci ei ver urbem Iole rubentes, Absterrent hostes conversa caede furentes. inicquid sit, Icarolus post paucos menses rediens, Eresburgum non tantum porro munivit, sed aliud etiam in ripa Lippiae contra excursiones hostium propugnaculum
extruxit. Scriptores cozetanei nomen non exprimunt. Henricus vero de Hervoriadia, quem sequitur levincius, 23echielar appellatumscribit, &prius Wid hindi regis titisse. Nomen id interpretor sedes sive castra pugnae. Nam LSed teri pristis Germanis est praelio decertare : ver vero, Vel ea sedes vel castra significat, voce reger vel gager disyllaba more Germanico in monosyllabam contracta. Sic Eredelata de quo infra, significat castra lata: drie lar cuius meminere Annales Francici ad anis numi774. castra pacis: e oblari castra sive habitationem ad Gosam fiuvium.
23쪽
M IRMINSULASed ad Eresburgum redeundum. Id a prostrema occupatione, Saxonibus Oecidentalibus, in Xarqli potestatem paullatim concedentibus Iam enim primores gentis regi Francorum eiusque filiis, totique regno fidelitatem di obedientiam jur verant) ab omni prieterea reuellione & imuria se abstinentibus, ampliari, publicisque aedificiis&privatis exornare coepit. In illudjussu Icaroli concessit Stumio, aliis Lusemus, Norica pro Uincia oriundus,primus Abbas Fuldensis, cum contra Orientales S xones bellum redintegraretur : sed quod aetate fractus Sinvalidus, morbo etiam languesceret, cum Wintero Icaroli medico, cujus in cura aberrationem experiebatur, inde ad suos reversius est, paulloque post, anno 9. Oddormivit, ut AEgil habet, Abbas Fuldensis-in vita Sturmionis. Repetit inde Christophorus BroWerus Annal. Tuldens. lib. cap. s. Rediit Eresburgum rarolus anno sequenti, commoratusque ibi diebus aliquot, accessit ad sontes Lippiae, hodie opimringe. Qiginquenni post iterum Eresbergimit. Cum enim Luidae ad Ambram fluvium, in agro Padibornensi natalem Domini celebrasset, paulloque post Remam, ubi ernae & Vi fingis confluens, inde in ulteriorem Saxonram progressurus, perxenisset, ne Visurgim transiret, magnitudine hyemis, concitaque effusi fluminis inundatione prohibitus est. Rediit ergo Eres inum, eoque Fastradam conjugem Risolpbi Franciae Orientalis Comitis F. ante biennium Wormatiae ductam, cum primogenito Ludovico, caeterisque filiis&filiabus ad se venire, priccepit. Aderant ipsi priesidii caussa virorum fortissimoru iuxta etiam fidissimoria cohortes aliquot,quas in agru hosticum subinde emittebat,non raro ipse educebat,tota ista hyemesblito asperiore,quibus poteriat modis,uicinos impressionib' fatigans, donec apeetente vere um conjuge prius alio ablegasset, ad conventum Padibornensem se conferret. HyemsistaEresbergi transacta peperiiseSaxonibus d citurjus Me Viaticum,quod alii Hemum sive Meuitum vocant ;Crancius Saxon. lib. 2. cap.21 appellat occultum, quem sequiturMunsterusCosmo . lib. 7. cap 6. Franc. Ire nico Exeg. lib. ra. dicitur Lex Sicambrica, quod mestphalii idem ipsi eum Sicambris: vulgo auechmrecht. Testis Wernerus Rotevincius, cujus haec sunt verba, per quam
ovili, ων duo/ De illis quando ab uid tristi vel terribile videor vel audiun/, quasi, vae mihi l sis h. naim.tuo se formidabiti se peremtorio jure promulgato, ilico reo deruus, niti Dasia o sternaoproramseveraconi Milone'iam cis. Hactenus Resevincius ex quibuscunque etiam auctoribus ista habuit. Huic quoad Pontificis eonsilium astipulaturCasparFachius, PoliticaLiviana, Errore 23. Cum Caro M. inquit, de Saxo.
ferum Judicii vetiti, quod merito mireris, apud scriptores istius seculi, qui quidem ad nos pervenerunt, nulla mentio. Elapsis tamen seculis duobus, ac sere dimidio, in minit eius impo, CapellanusConradi II. Imp. cognomento Saliqui, dum in hujus
vita cap. 6. ita scribit: Re ver μου Rex G Ribucriis ad Saxo iam, ιιι Legem cruriti mam S. . nam, secundum voluntatem eorum constaura auctora auroboravit. Per Saxoniam autem in
24쪽
HAsbania es Lia Maura populum novum introdacens, terram eis deuir perpetuo possidendam : με men, re osse toninyroprietatem de eo dederas, ur videlicer harriam istam ιη e christis citate Regis mauutenerent, propter quod cr Legem secreti judicii, quod patria illius liπ-gua mei ne dicitur, stude=s regionem tuam expurgare serto , quoa rerra sitiuosa sit, ct latibνη- , ρerj riis etiam ct proditionibus se altis ratilin, i crebro compertu, ibidem Aerpemu temporibus inviolabiliter inser Ahenam ct Inseram observari sancivit. Inter recentiores primus, quod sciam diserte aliquid explicavit AEneas Silvius, Cardinalis Senensis, postea Romanus Pontifex, Pius it. lib. de statu Europae sub Frid. III. Imp. cap. 20.Karolus M. inquit, multa cum Mes balis praelia Ie sit eosque magnis assecit cladibus, coe itque Christi religionem amplecti relicto idolorum cultu: quam cum saepius abnegassent, nec M vrandum merterent, ut metu poenae rebellionem compesceret,occultos instituitjudices, quibus pol statem dedit, ut quamprimum dejerasse aliquem cotti perissent aut fregisse Mem , aut aliqvid aliud ritium commisisse mox illam supplicio ascerent, ubi primum comprehendi pollet. nu Ia citatione praemia aut defensione praemissa. Eluit viros graves&recti amantes, quos plectere innocentes haud merisimile fuit. Terruit ea res Gestvalosine demum infide comtinuit: cum saepe in nemoribus proceres mediocreN miri laque u pensi inmenirentur, nulla accusationestrius audita. Quaerentibus tamen caussam, constabat fregisse fidem, cui magnum aliquod scelus eommisisse qui neeati reperiebantur. Id judicium ad nostra muss
sumptio en ut per totam Germaniam juris Bionem exercere melint. Scriptos habent ritus arcana quaedam, quibus malefactores iudicant. Ea nondum gub quam repertus est, qui mel praei. mel metu rem umerit. Ipsorum quoque Dabinorum magna pars occulta est: qui per provincias discurrentes criminosos notant, is referentes judicio accusant pro bantque, ut eis mos est : damnati describuntur in libro, ου minoribus Seabinis committiιur executio. Reus ignarus suae damnasionis, ubicunque repertus fuerit, supplicio nocitur.
Silvio subjungo Paullum remiliui qui ista habet lib 3. de rebus gestis Francor. Vltima mala meriti erant toties missi Saxones sive estphali 'toties fidem ludificati. a- duci decvmari, internecione deleri poterant: pacem Augustus Narolus)-Dati AIagistratus adjus palam dicendum, undepromocaretur ad Augustam. Sed D sanctius
arcanumque delecti morum integerrimorumque virorum Concilium sinepromotatione infitutum delectique pari sanyitate melut spectatores, qui taeteris omnibus ignaris, VestD-ιiae opida micosque ac conciliabula cireumirent, moresque edi dicta cujusque factaque notarent. acquemcunsperjuriis perditave rellionis remersi inconcilio coartuissent einte cessione rimo quos tempore, ubicumque comprebenίρο set, necaretur. Nemini sua dianitas
sum agabatur.*mmi infimis prius laqueosuspensi conspiciebantur,quarsi fui e audieban- curtaeuemquisl tam ignominioso genere supplicii assectum et idebat, hiemiolatae fidei poenas
dat, ictitabat. Hie novi exempli metus eum gentem 2 minis fidi Augusti remerentiorem fecit Iudices speculatoresque rem totam . notasque quibus reus coargueretur, tam sancte occuluere, ut cum Carolo Augusto defuntio idem institutum migeret, nullis linquam minis, nulla malo adduci potuerint, ut enunciarent. Paulli rem illi sententiam recepit Ioan. Cuspinianus invita Κaroli M. Silvii verba repetit Felix Faber monachus Ulmensis
Histori Suevor. lib. r. cap. 7.&post eum Joannes Boemus Aubanus descript. orbis ter rae lib. 3. cap. I4. Munsterus Cosmo . lib. 3. cap. 4s6. Jac. Spigelius Comm. in lib. r. Ligurini. Georg. Torquatus Chronico Magdeb. dc Halberstad. MS. lib. 3. cap. 8. Ub Emmius de Frisior. orig. lib. 4. Addam istis etiam locum Aventini, ex lib. 4. Annal- jor. ubi, discedens a Rolevincto, sanctionem hanc collocat in annum 794. quo tem po Colonia Saxonum in Galliam traducta est. Verba Aventini sunt: Gn9i an- Ialbiani cum liberi s. uxoribus, mancipiis, in Franciam translati: eorum sedes Abotrnis Veneris, antiquissimusue conjuratissimis Francorum sociis attributae sunt : perpauci ad Cimbrorum Regem profugere. Decemque tum millia Saxonum librorum, cum parmis pi-Πroribus, conjugitas, Iermis,per caeteras passim Germanias distributa Iunt. In quorum domicilia gramissimi quique delecti, mitae ismorum probitate insignes, ex omni Germania translati,penes quos foret arbitrium Upotestas anima extendi etiam indida eatissa, in pacis erDei violatores religionisque desertores. In ejus .ut vocant, eliophalen sed rimatum, silentio maciturnitates rosanctum Iudices,quosCONwIos nuncupant nescio
25쪽
quibus ceremoniis initiati se inviem agnoscunt. Pori o profanis ritum prodere religio est D pro piaculo babetur. Nes quisqva anue omniti inventus est ρtii hujusmodi m)steria e M-zarat. HucusqueAventinus.Qui vero hic conficii vocantur, eos obusSpigelius loco
plicatione vocum veterum, die vimende. Si Rolevincii assertio fidem meretur, v ro-simile est, Nemesin hanc, sive constitutionem Karolinam, Eresbergi deliberatam, Padibornae vero in Comitiis, de quibus supra dixi, ordinibus Francicis di Germaniscis suffragantibus, solemni modo promulgatam esse. Quaeri autem potest, cur jus a rege Christianissimo sancitum, tam AEneas Ca dinalis, quam Rotevincius aliique V E TITUM appellare, ausi suerint y CL. Freherus o Oαλμα librarii agnoscit, censetque scribendum VEMUM vel VEMIUM, asditque se olim putasse legendum ViTuTuM, quam sententiam priori postponit. Ego verb eam minime dimitto: sic tamen ut malim ViΤiUM sive NiTTrUM. Dim v teribus Germanis idem est, quod prudentia, teste Lipso centur. 3. Belgas Epist. ος.& auctore etymologiarum nominum Germanicorum, quod opusculum quidam v lunt esse Dn. Lutheri. Cum Lipso facit Petrus Albinus, qui in progymnasin .icis historiae Saxonicae pag. roo. amrmat Witta vocabulum significare principem sapientem. Idem in Aulaeo Uetero- Saxonico pag. I6s. de hoc eodem Witta Saxonum
Witta 'bit, certis evi dat sapientia nomen.
Nee ignoravit hoc Suidas Graecus : nam in vocabulo Amala in seribit, nomen Amathuida idem esse, quod ἰ coelesti praedita sapientia. Atqui hoc est nostrum e mimi ε mitte. Quod non animadvertit doctissimus Melanchthon, dum lib. 3. Chri Amalosuntha interpretatur A malorum Schoilhcit A vocabulo Ditis te nomen habet Vitues Gothorum rex, Procopius lib. r. de hello Goth. Imitia rex Saxonum & ejus F. I itebius pater Horta & Hengisti, qui primi colonias Saxonum in Britanniam deduxerunt, Beda historiae eccles Angl. lib. i. cap. Is. I tuo Epi opus Mimensiis, Fabricius Annal. urbis Misinae lib. a. m ubertus Comes, Regino lib. r. IVi submo abbas Augiensis, Bruschius de Monaster. I uirichus, Jornandes lib. et sinisse rus Episeopus Metensis, Regino lib. 2. I itra in abbas taldensis, Brusellius ibidem istas dictator legis Salicae, Sigebertus Genablacensis. Uilfridus F. Eduini regis Saxonum in Anglia, Fabricius Orig. Sax. lib. I. Ab hoc vocabulo nomen etiam sumis
sit mittitaindus rex Saxonum; praeterea mulli, I toli mitias, mihist, Mitiar itpure, nomina priscis Alemannis, Melchior Goldasto Heimi seidio Alemann ieae
antiquitiat. tomi a. parte prima teste, usitata, ejusdem int originis. Erit igitur iudi-
esum estvalicum, non Velitum sed mittium, hoc est, prudens, vel hominum prudentia praeditorum. Paullus remulius vocat consilium sanctius arcanumque delinis simorum integerrimorumque virorum et Silvius virorum gravium ει recti amantiumr Aventinus oravissimorum quorumque delectomm ac vitae es morum probitate i lanium ex omni Germaniae Erminus Chroni Osinaburgensimobicium, legalium Umirtu forum. Cuspianus in vita Caroli M. delectissimorum V integerrimorum. Et tale ab initio, & aliquod post seculis miste nullum est dubium : eoque inclinat etiam rerum saxonicarum scriptor diligentissimus DaVid Chytraeus, cu)us verba ex lib. a. Sax
hii eoronidis loco subjiciam. Instituti clandestisa judicia xarolus M. Dpienti deli. Dratione is gravibus caussis adductu1. Cum enim gens Mestvalica amans libertatis. imaum imperii referret, mihil non moliretur, ut excussa Epistoporum is rerum Roma
horum dominatione, pristinum libertatis decus reciperet: Rarolus M. aliquot viros honestos, sapientes di industrios secret) delegit, eosque hac potentia armavit, ut, quos-eunque eretb eo noscerent D deprehenderent rerum novarum is moliendi turbationis imperii. aut bessitionu cupidos is auctores esse,sine laviore fi putatione statim mulctarens me si meritale tune ad reprimendos turbulentorum hominum seditiosos conatus vii ne esὸ fuit. Sed addit: Postea. ut omnibus bonis rebus, ut nomine Gmerbo Dei, ut magistratu. confugio, Mino. abuti homines, is scelera Iua miscere con everunt, ita non
rivabo. in his occultis judiciis aliqua inconsideratius 9 iniustius facta VP. S d n nisi=lum judicii, ut a Rarolo M ordinatum es, non vituperari posse, declarant etiam re
26쪽
eentiorem Imperatorum Friderici III. is Maximiliani L eonstitutiones. Nactenus ytraeus. Ubi ad ultima verba Chytraei noto, Judicium Vestvali cum jam disium, ab Impp. subsequutis, etiam post ejus abiisum, nunquam Esrogatum, aliquando sal terra re rinatum fuisse, donee in desuetudinem prorsus abiret. Nam a Conrado Sa Iico es alis petentibuς confirmatum supra ex ippone monui. Anno vero r*3'. abusujam invalescente Theodoricus Coloniensis arcni-praesiit reserinationem Judicii scripto comprehensam Sigismundo Imp. in Comitiis Augustanis exhibuit, quam ille ratam habuit. Eam ipsam vero innovavit Imp. Fridericus III. in Comitiis Amin suriensibus, atque ut ad praescriptum Icaroli M. praedecessoris sui judietum illud per viros prudentes & expertos, non despectae aut illegitimae originis, nee perfidos aut servilis conditionis homines exerceretur, edicto cavit. Idem demum fecit Maximilianus I. Imp. Constitutione illa peculiari in comitiis Wormaciensibus anno 1 93. promulgata, qua di Sigismundi & Friderici III. constitutiones laudas ratasque is habet.
Iuomodo Presberga ad Saxones ressierit. Post obitum Ludovici Pii, Karoli M. filii, cum heredes eius regnum paternum , '
inter se partirentur, Eresbernum cum tota Saxonia transiit in potestatem Ludomi- ri Germanici. Quo sub annum Christi 8 cf. defuncto, novaque inter filios heredes, . . 'Carolomannum, Ludovicum & Carolum Crassum, regni paterni divisione instit ta, Ludovico obvenere Franconia, Thuringia, Saxonia, Frisia & pars Lotharingiae. σIn hujus matrimonio fuit Luttardis Ludolfi meis Saxonici filia. Decessi Ludovi- . cus sitne herede anno 882. Per quam occasionem, reliquis Icaroli M. posteris bellis a civilibus mutuo se atterentibus Saxones, provincias cis Rhenana paulsarim si ii j . . ditionisque secere, & in his famosum Eresburgum. Possedit illud Otto, magnus 'Dux Sinoniae, Ludgildae reginae frater, & post eum Henrieus Auceps filius. Huie 'ad summa nato omnique virtute principe digna excellenti, supra modum in stus erat Conradus Imp. ideoque smatrem Eberhardum Francoria Ducem ips immisit, urbemque Eres bergum, in quo Saxo cum suis hostem exspectabat adoriri ius fit. Ee- '
intraque vallum desidentes, hostis aspea elui se ostendere formidarent. Quo sermone vix prolato, Saxones improviso hosti incubuere, tantamque gravi diuque ancipiti praelio commisti, stragem ediderunt, u serjocum mimi canerentur Saxonici: Tanti M ubi infernus, qui e os Letoret omnes 'Fabricius in Originib. Saxon. lib. a. habet de haere dimetros Iambleos, lingva somnica per jocum cantari solitos. Contigere haec anno 'i6. In deseriptione hujus in morabilis victoriae iterum graviter impingunt, tam Fabricius, quam Spangeliberismus. Nam ille pugnatum scribit ad I arceburgum, ubi Paela Benedictinorum monasterium postea conditum eadem habent centuriae Magdeburgenses hic iterum Meresburg ad Salam inculcat: cum tam Widechindus, quam Uribergensis diis serie loquantur de Eresburgo veteri propugnaculo Transveserano, hoc est v es, valido: neque dissentiat Crancius Saxon. lib. a. cap. I. Addunt Draeterea omnes Henaricum Saxonem, post insignem victoriam recepisse se in praesidium Grana, ut Wid chiridus lib. I. vocat: Auctor vitae S. Godehardi a Bro pero editus eqstellam nominat Pari. 2. cap. 6. Auctori vitae Mein erci, Urspergensi & ancio scribitur Gruona: diplomata veterum Impi'. habent Grvonaba. Id vero nemo intellexerit cum Fabricio de Graninga, opido ad Bodam fl. Episcopatus Halberstadensis aree & praes ctura primaria: cum Grana adhue supersit in ripa Visurgis Oecidentali, peculium hodie Ducum Brunsvicensium, olim locus mortualis Henrici Claudi Imperatoris, liti eodem in loco anno MXXII. duobus ante obitum annis S. Godehardum abbaatem , Episscopum constituit Hildefiensem, ut habet Auctor vitae S. Godehardi loco
Henrito Aueve defuncto filioque OItone ad nstigium Imperii evecto, statu
27쪽
a IRMIN sux cris germanus Henricus, postea Baioariae Dux , cognomento Rixo fur, cum reli- qai Saxonia ultra Visurgim Eresbergum in possessionem accepit. Excesserat non- cum ille tum temporis ex ephebis, jussuque fratris Caesaris educabatur Eresbergi.
Otro a tro autem civili tumultu, rebellantibus nimirum Imperiatori, Dancmaro Aucupis filio, & Ebe, bardo Franconiae Duce, perduelles Eresbergum in suam potestatem an no ς; .ut colligere est ex Dithmaro redegerunt, Henrico regio adolescentulo contra morem Germanitae gentis iri Vincula coniecto. Haec Gobelinus aetate 6. cap. 48.
ubi addit urbem Troimunda in Henrico Claudo Imp. in diplomate quodam est
Drtilbmannia Continuatori Reginonis ad annum V 3. micus Drotmanni: Dii maro pag. 64. I brotmunni. Trainnama est in diplomate Ottonis 3. Imp. ad annum 93. quae hodie Tremonia, .urbs Imperialis, eidem Henrico fidelem fuisse. Variat Wi-dech indus & exscriptor eius Urspergensis, asserens Henricum adolescentulum in or idio Bad Deetis, de quo supra, captum, instarque vilis mancipii habitum. V ' ri in non diu retinere Erestergum potuit Danemariis: nam Otto Caesar de vi S injuria fratri indigne illata edoctus: inaudiens etiam de excursionibus & rapinis, quas rebelles subinde committebant, cum exercitu illuc venit, atque e vestigio ab opidanis,
quibus propter importunitatem dc proterviam intolerabilem novus iste dominatus is invisus erat, cum copiis intromissus est. Quod intelligens Danemarus, in templum N eius loci, ob memoriam Leonis 3. Pontificis maximi, a quo jussit Icaroli Magni in ', honorem Diet i P tri apostoli consecratum erat, omnibus venerabile habitum, sese'. ' abdidit. Milites regii, intellecto ubi hostis esset, non exspectata Caesaris voluntate, impetum iecerunt in locum sacrum estnyctisque templi foribus, Danemarum invene. 4unt si licem, cingulo & torque aurea dei ositis, aram ac simulacra sanctorum ted . σ mentem: cui Distboldus, Obbonis Comitis Techlenburgici filius nothus, primum ul- υς instirit: quem insequens Alancia, sive Atiinbardus quidam, per senestram arae, roximam sarissaeum trajecit. Sic vitae finem S sepulcrum infelix Dancinarus Eresbergi invenit. De casu isto temerario fratris sepe conquestus est Caesar, S tali ejus interim doluit: nec ex interfectoribus quisquam evasit, qui fit cum honore dile mortuus: nulli etiaru postea nomen Danemari fuit ex filiis placide mortuus: nulli etiaru postea nomen Dancinari fuit ex filiis Imperatorum impositum, ut Georgius Fabricius annotavit: qui etiam Originum lib. a. scribit si tuam Irmi, sive Martis, quae Eresbergi servata erat memoriae non vetustatis caussa, tum simul sublatam esse regis Ottonis jussu. Vetus Chronicon Saxonicum, Cia niense. &Oispi manus in sistoria Ottonis I. Imp. Danquarum vel Tanauar u n minant, quem alii Dan marum, quorum hoc nostrum Odacti irrier i illud Daracti diu. Hoc loco, propter Cae tres SaXonicos, qui isto arvo cum imperio fuere,
pretium existimo, iit aliquid addam de Palatinatibus, seu Palunt iis civitatibus, d
bus Sperulum Saxonicum, loco citato, sequentia refert: Quinque civitates, ii
lautiae dicuntur, in Saxonia iumeniuntur, in quibus Rex te itime debet curiis praPrima dicitur Grona: V eritis secunda, quae modo in Gostariam translata est: χhau in tertia: Alstede quarta: quinta Merseburg nominatur. Haec ibi. In hisce li antiis urbibus commoratos frequenPer Saxonicos Impi'. ostendunt Datae Diplo in Augustalium plurimae. De Grona autem ad Visurgini R dixi paulo ante. B relitrio in , peculi Saxonici quibusdam exemplaribus legi I erlabam testatur seoph. BroUerus Scholiis ad vitam S. Beria dardi. Unde sit spicari possis inti Erlam dioecesis Coloniensis, quae Widechindo Cor iens N G obelino limosinomio Imrlaon, Urshergensi cum aspiratione Imrlabou dicitur: ubi tempore impressio-nses Hungaricae, alibi intutus, desedit Henricus Auceps, ut Widechinduς monachus Salii pluresseribulit. Eius loci Palatinatus sine dubio per hanc occasionem translatus est Gostariam, quod huic urbi, recens ab Henrico primo Caesare conditae; ah eius nominis secundo amplificatae: a tertio & quarto ut plurimum habitanae, aliquis ex his, quicunque ille, nonnihil splendoris conferre voluerit. Cui absque dubio in me tem venit, quod praeter eriensem SaXOnia Trans- Veserana haberet Mers urgen sem. Nam Alei seburgum quintam civitatem Palatinam, seu Palantiam, intellnostro Eresburgo, oci quibusdam hoc nomine Venit, ut supra pluribus demo vimus. Sic igitur Eresbergo indultus filii honos sedis Palatinae, vel a Karolo ut Fauricius Originum S On. lib. I. assimat Albionem Gelbardi FDicerita Saxonum
28쪽
lis nepotem, primum in Saxonia Palatinum constituit: vel quod mihi verisimili, a Saxonici generis Caesaribus, sive is fuerit Henricus Auceps, sive ejus F. Ottognus.Nec mirum videatur cuiquam, in Speculo Saxonico usurpari nomen civitatis de ii iis locis, quae tunc temporis uti etiamnum hodie Grona 1 albustum J vix fuere opidula, Burgi tantii na, hoc est, arces,castella S praesidia oportunis locis condita.Nam ct Ditinarus lib. 4. li assecum praesectu ex elingensis pagum Hel maestadio vicinum cimitatem vocat: Chronicon Halbertiaden seMSC. Ilpueburgum nominat ci talem donatam Arnulpho Episcopo Balbemadensi ab Henrico Claudo Imp. Et inveteribus instrumentis sundationum donationumque monasticarum pluries deprehendi pagorum incolas cimes indigitari. Siquis vero a nobis dissentire,&quintam se dem Palatinam ad Salam Thuringi cum, ubi hodie Mersburgum civitas Episcopalis, collocare velit, secutus Erraeitum Brotufitim Chronici MerSb. lib. r. cap. Io. ei opposuerim, estvaliam, quae Crancio Saxon. lib. I. cap. 3. lib. 4. p, I . vera es vetus Saxompa eis Sugridus Petri de Frisiorum antiquitate, lib. a. id neget & perneget cum orrecti ct populosa sit regio, minime gentium sede Palatina spoliandam. Pra tere. non fit verisimile Mersburgi ad Salam n. mille sedem Palatini, quod propter quotidi
nos Stavorum incursus, admodum in tutus esset locus, nec tam remotus ut Eresbu
gum, sive Mersburgum eit phaliae: neque illa erat eius facies quod non dissimi
lat Georgius Halin Diimari Me burgensis interpres Germanicus in Supplemento quae hujusmodi splendorem caperet. In Brotusi vero antiquitatibus ceniendis nullam hic ponemus operam, eum constet eum non pauca posteris tradidisse, quae fidem Omnino non merentur, quod non semel inculcat Dominicus Dreverus in genealogiis Saxonicis MS. tellantur etiam allii, ct nos per occasionem Inanifestum taciemus. Printerea cum Asoti ad Ilmum esset sedes Palatina, ct I albustum, Herciniae opidum, aequali inter Querintrium i&Sangerhul irim distantia situml, quid opus erat aliam in viciniaMetaburgi instituere 'Sed contentiosior esse hie nolo, relinquens lectori judicium.
. pervenerit. m posteriς Wit echindi magni novissimus 3c ultimus Eresbergum possedit Henricia Leo, Henrici Superbi. ex Gretrude Caesaris Lotharii primogenita filius: Boioariae ScS nconiae Dux potentissimus: cuius ditiones Rheno adeo fuere vicinae, imo contiguae ut in peculio suo stanti sagittam ex arcu in flumen illud faculari non esset difficile. --madmodum id Leonem de se gloriatum Philippus Ubiorum archiepiscopus,oni eo Coloniensi attestante, in literis ad Ducem Geldriae perscripsit. Incompa-biliis iste princeps, Henricus Leo. ε populum sibi subjectum jum ροὴ eundum leg/s in omni pacei tranquillitate regeret Ugubernaret, ac propter pacem Uiustitiam cunais fictam, in ore omnium lavdem Η honorem puper omnes principes illius temporis haberet, ut pcaeclareJoannes Trithemius Chronico ducum Boioariae, per invidiam tamen & ii Priam, omni pene paterna maternaque hereditate, in utraque Saxonia, ct in his Annariae Sc estphaliae Ducatibus florentissimis, exsulus est. Ab eo tempore Eresbe sum, exuviarum prostrati leonis pars , cum toto vicino traftii, in ditione archiepiscoporum Coloniensium, qui se Angariae dc u estvaliae Duces indigetant, usque in hodiernum diem permansit. Veteres appellationes, quarum meminimus, plane obstoleverunt,ipsaque urbs hodie Stadiberae nominatur: politiores Marshereum sive Mersbergam malunt, in netque opinio auliue apud incolas, Martem ibi a maioribus cultum. Mons cui urbs incumbit, praecelliis est lateque conspicuus, cujus sedem alluit Dimela fluvius piseu- lentus, trociis sive Variolis abundans. Is bonam est liae partem emensus, recepto ad Gumum, dioecesis Paderbo ensis opidum elegans, Alred fluvio, non procul ab θ lla Saxonico aliud enim est Gallicum in dioecesi Leodiensi, a quo nostrati, Vo-:Karolo M. anno 7'7. ut annales Francici& Regino, nomen ineditum in Visu H i seexonerat. Ad Stadbergam sunt confinia archiepiscopatus Coloni erisis, diu, cesis Padibornensis, innastiae aldeecentis, S Comitatus provincialis Halliae, cuius principis tutelae urbs ipsa se ante annos aliquot subjecit. Habet circiter quingenta domicilia pro captiinationis Moci non inelegantia. Cives propter negociationes cuiu
29쪽
vicinis exterisque assiduas, quas inexhaustie & perennes in montibus Stirlanssicis, Neo Waldius Sortandicos indigetat metalli fodinae pariunt, in replerique vivunt lauta, suosque liberos, tam domi, quam foris in pietatis & literarum studiis educari curant diligenter. Non procul inue abest Ureditari supra a nobis relatum, monacho rum instituti Cisterciensis coenobium : cuius fundatio incidit in annum Christi ii To. ut Christianus Clein sorgius Let oviensis,JCtus di Orator eminentissimus, in Chronico Comitum Lippiensium manuscripto, anotatum reliquit. Et tantum de Eres-bergo, eiusque Idolo famosissimo.
Ap. z. Eresburg Hanc scriptionem sequitur Ioannes Nauclerus Chronographiae
volum 2. gener. 26. In historia Conradi I. Imp. generat. 3I. habet Heresberg. Cap. x Truncum ligni non parvae Eadem invenias apud Nauclerum volum. a. gener. 31. Mutium lib. ia.
Cap. Coaegrauen Vera haec est etymologia, inepta quam adsere glossator Spe
tae, hexametro versu in vernacula lingua utentis, integrum adscribam epitaphium, quod exstat Mernigerodae in templo SS. Silvestri & Gregorii.
cap. s. mimersalis columna Ad hunc modum loquitur etiam Nauclerus Volum. 2. generat. 3I. ubi de Saxonum origine & moribus disserit. Cap. eod. de gestis Longobardorum Vide Paulum marnefridum lib. I. p. o. Cap. eod. Quod autem Hera colebatur Saxonibus Credi potest Heram eandem esse cum Heribureo, sive Heribo Suevorum idolo, de quo Tacitus in Germania: in commune Heribvm, idest, terram matrem colant. Iustus Lipsius, Notis ad Tacitum, legi
vult AEribum Philippus vero Cluverus German. antiq. lib: I. p. 27. miratur, PT
citus antiquum illud idoli vocabulum masculino genere pronunciaverit Herthum, cum non Dei sed Deae voluerit esse nomen. Est autem terra nobisErdi& perantionem Germanis usitatam ferd/ qua pronunci tione etiam hodie Helvetii terram icunt sperde. Habitysse autem olim Suevos etiam in Saxonia testatur Paulus Nam fridus Diaconus de gestis Longobardorum lib. a. cap. 3. Widechindus Saxo lib. LNauclerus Vol. 2. gener. 2O. Crancius SaXon. lib. I. cap. 29. dc Joannes NeoWaldius
Cius, commentario de antiquis est aliae colonis. In desertas Saxonum, cum Longobardis in Italiam prosectorum, sedes a Sigeberis Francorum rege Suevos colloc tos seribit Sigebertus Gemblacensis ad annum 368. Atque inde fortassis ille Herthum sive Hermus, aut Hera, utrisque Saxonibus & Sue vis, communis. Richardus B in linus Austriados lib. V. simpliciter Erdam nominat :Erdaque telluris Dea.
Hinc composita, frdinam Erdmuthi Erdiaein: & pagus sitid/ miliari distans a Solymibii teli Ducum Brunsvicensium aula. Neque dubito, quin posterior sullaba in Voce Nerthum ex vulgata consuetudine, qua dicimus Ociliti umbi igenti uitilii ditidi thumb l Irthumbit salothdii ab l priori conjuncta sit. Andreas Althamerus com
mentario in Taciti Germaniam, putat Eresbergam arcem ab Heribo, sive Er a d nominatam. Verba eius, etsi rectius & commodius supra cap. s. adduci potulissent, hic apponam. Opinor, inquit, Eresbergum, ubi martis Idolum 1rmensuri Karolus Asa gnus e Dertit, simul ipsam tuam ab Heribo, merda, idest, tellure cognominatam. Cap. eod. Caesar is niduriis ) Locus est lib. 3. de bello Gallico. Atherutus lib. 6. tap. 6. Silo nos appellat. De his lepe Reinerum Rei neccium, dum fata Deusque Gnebant, collegam meum conjunctissimum, HistoriaeJuliaesive syntagmatis parte a. in regno Celtico, ct commentario de nobilitate, pag. 137. Cap.
30쪽
Αn IRMINSULA M. cap. eod. Vrbie via vicinosalivder VI leg appellato Non ignoro vetus Chronicon Saxonicum, Bruschium tomo t. de Episcopatibus Germaniae, in historia Antistis
tum Hildensiernensium,& Antonium, Oherum in oratione de Hildenshemio,aium re, nomen urbis litus promanustea nive quadam miraculosa elitus delapsa Ouam tymoloSiam Crancius in metropoli lib. r. cap. Io. non veretur ammare fibulas
distimulat, unde orionem n serit, quae omnia in medio relinquo. Appr e autem mihi arridet illa dealtu isto constectura, qui etsi arci Hildeshemens non est eo tiguus, haud tamen procul abest: & fuisse olim porrectiorem nemo dubitaverit. Nam 6 lva Hercynia hodie illud implet iacium, quod ei Caesar tribuit lib. 6. de bello
nec A . V. --ς, M iar traDuat lib. 6. de bello
heo Nostra ma)ores cum apud ipsos, uti Herodianus lib. 7. ait, rara esset structetra e lapide atque lateribus coctilinus, densisque potius silvis, quorum confixis coammentatisque lignis quaedam quasi tabernacula aedificarent, plerumque a silvis, amnibus Sisontibus, Opidula , burgos ac vicos, quos siparsim rarosque habebant, denominarunt, amita Vocula aliqua, mansionem, propugnaculum, tabernaculum, castra,
ille ct frequentissimum illud in Saxonia, Thuringia Noel quod veteres ann ost ,
ses admodum igitur a Ganda fluvio Gand hemium, a sonticulorum ire uentia
Bomhemum nomen accepere, sic ab Dusesi nemore derivo Hildeqhem iuri j - 2tione, qua Hamburgum ab Hama , Huiesburgum ab Hirio, Elmesburgunt sedes olim Commendatoria ordinisTeutonici, quae nunc est in pago tacddit ab Eltas, vicinis siliaribus, appellationem traXere.
fundaret, reperat, eamque Imperator non minus prudens, quam reliniosus ut Trsusi Saxonibus ad eam procli tum ex oculumni ferratὰ melimo Dacis grata Hisbemium d portata, ει cum tripudio in eadeurati ibid vi implum Ita tamensolim nidi cerem iis lustrata inier ventu piar precura a nox o tilibus rite expiata anse chorum collocata, ubi obodie conspicuis sustinendis luminaribus quae feriistolemnibus accenduntur, inserviens. N v autem Stanfoliis haec aliunde habere, quam ex Lernero dc Amo meo, cujus ipsius verbi ucet non nominet, utitur, quod alias ipsi solemne. Habet autem Igninsula hum longitudine pedes plus minus undecim: circum fierentia proxime has rici duodecim cubitorum. Basis ipsa constat e rudi lapide sive topho: columna ostmarmorea, coloris sipadicet. Cingula, quibus msitur, sint ex orichaleo, durata duo, medium di sit perius, sicut & interstitium, quod est inter hoc & coronam . quae& ipsa inaurata est, nec minus circulus cupreus ei incumbens inserint habens tres versus heroicos. Reliqua ex Figura adiecta discere licet. Totum
opus incingitur cancellis terreis dentatis ne patiatur injuriam. . D. Q sum Rumm)Annalibus Francicis&Reginoni est tilbmuni sine dubio a vi
versum ab eo est Sueberaeum in Ducam Bergens, dictumia amne praeterfluente. Solendi mmum S magnificum ordinis Divi Benedicti monasterium nus loci fundavit Lmno He reriri. Contractus oc Marianus Scotus Hannonem vocant ex Praeposito Gotiariensi trieesimi, tus archiepiscopus Coloniensis. Petrus Merlὰus.catalogo archiepitcOporrum Coloniensium stiridationem collocat in annum iota. λ δε- et Destructum esse a Karolo M. Iburgum amrmat Erioinus. Benno sυ- hardus us nominis a. Episicopus Oinaburgensis i8. motus loci amoenitate. I es m marium patriae propugnaculum fuisset, novam monti arcem imposuit, addito insiuni coenobio instituti Benedictim cui primum praefecit abbatem A si ,--. Q RQuiones. ad Α---s. J Sic appellatur auctori vitae Karoli M. apud Pithoeum , accolis est hie mineri influens inviturgim. Ambrones Cimbrorum in Italiam irrumpentium fideles 1 I denominatos esse ab hoc numine. natus in ripa ejus Stein hemii Reinerus Rei neceius Ithfrieso M. forum origine. contra Peucerum,qui a Rheno nomen deducit, afirmare non dubitat nu Romam, MPmurn ct Irargiar hoc vetustati hujus pagi, ut plusculum de eo dicam, quam instituti noliri patitur ratio Roma nota est Reginoni lib. 2. Mi annum - R. ubi meminita ipinu m Regem istucpenetrasse Scribtinim se, quod idem iacit auctor vitae raroli M moro