장음표시 사용
191쪽
tantae formae praestantia, ut quum aliquando ad fontem bibiturus accessisset, conspectae suae imaginis amore captus, quum nulla potiundi amoris spes esset, nimio desiderio contabuerit, ct in florem sui nominis commutatus sit, hinc Rapinus canit. Nec mora fa venti Pallebit multus in auro Narcissus, miserabs quondam puer , ille sub undis Dum te contemplatur , amat; sed perdit a-
Forma , Vovumiue facu pueri de corpore forem.
Nusquam corpus erat croceum medio de corpore forem
Iuτeniunt foliis medi civentibus albis.. Sic ut perfecte hic Narcissus ibi describatur, licet Virgilius quodammodo contradicere videatur, veteribus omnes Bulbocodii dicebantur,quia in omnibus his cruda radix stomachum subvertit.
ires hujus plantae sunt , quod I. odor sit soporiferus, a. quod bulbus sit emeticus, ct in chirurgicis detergens, maxime conglutinans ct resolvens. Aru, Character. Folia longa, dura, striata, acata; caulis rectus, rotundus, pulvisculo farinaceo instructus, intres ramos divisus; ad stores subsunt bini calices membranaeei, se mI-
192쪽
tuo succingentes, vaginarum instar, flos he xapetatus, tribus petatis, bifidis, sursum, tri- . bus deorsum, flexis. Supinae parti inferiorum
petalorum congeries ingens, fistularum incumbit instar barbae. Ex ima ejus origine oritur quoque maseulinum stamen, cavae theca peta-Ioide sollicite defensum. Flos hic innascitur apici ovarii emittenti barbas illas ct thecas tanquam thecas, atque hinc nos apparet enneape- talos ; Ovarium ex sine pedunculi notum fit fructus oblongus, trigonus, faetus seminibus obrotundis; radix oblonga, carnosa repens, flexilis, tuberosa, digitum crassa, paululum Compressa, externe coloris rubicundi, flavesecentis aut grisei, interne albi, saporis amari- Cantis, aeris, subpinguis, odoris fragrantis &violaeei. Haec planta crescit in muris ct multis aliis locis.
NomeU. Im vocatur a varietate colorum foris arcus cae sis theciem referentis. Vires. In his plantis saccus est acerrimus vir Thytimalo cedens, inflammans, exurenS, &hinc saepe a tenetis pullis in ore retentus, labia inflammatur,quod male iniectis venenati S flori, ut putatur, insidentibus tribuitair hinc ergo hic succus ex herba viridi expressus magnam vim habet ad expellendam aquam hydropicam, si indicatur, hoc tu id fieri potest ; radices pulveriZatae sternutatio in faciunt; Iris storenti- na Euula mitior est&jucundior, sed pinguior, gustu tamen in recessu non nihil fastidiosa, prae cipue ii recens fit, hinc at Tum puerorum mavgis lubricat, '. certis in conditionibus vomi-Tum movet; in tussi quoque convenientior &modetarior est , movens simul urinam, eamque violaceo odore inficiens , passiones torv
193쪽
minosas & pavores infantum compescere &ad somnum disponere dicitur; si cum croco exhibeatur, ob substantiam levem , farinaceam ct porosam absorbet, abstergit, hinc in ossibus denudatis & capillis humentibus inspergitur. Omnes Angustifoliae. Irides ad Hermodactylos
referuntur, quia vomitum faciunt.
Character. Folia angusta triquetra, vel qua drangula; radix tuberosa , ex appositis tuberculis composita, rotunda, avellanae magnit dine, compressa, externe coloris rubicundi,
interne albi, substantia levis, fungosa, fragilis , hinc facile in pulverem farinaceum redum citur, dum recens est saporis acerrimi, dum annosa subdulcis farinacei , paulum viscosi , vel lenti, odoris nulliuS; Bos omnino ab Iride differt, nam refert volitantem Vespertilionem , hinc dicitur horticulis Iris belgiccsee Nomere. Hermoda lus vocatur ab , Mercurius &-digitus, quia radis plia langes digitorum rvefert. Vires. Radix hujus plantae habet tuber exiguum, quod validissime sursum deoriumque purgat; hine laudatur in podagra, ut profunda purgans; saepe haec radix propter annositatem omni virtute catharctica orbata est; commendatur hore radix in gutta serena tanquam
specificum; additur etinetiber propter ejus vis
194쪽
Character. Folia longa, lata, mollia, comtoris viridis pallidi aut albescentis; nos&fructus Iridis; radix bulbosia , externe nigricans , interne alba, saporis dulcis; haec planta cressecit in regionibus calidis ut in Hispania.
Nomen. mphion vocatur 3 r.ecu doce,
vel partus gladiolus ad utrumque latus scindens , ad apicem puncens, quia folia hujus plantae gladiolum referunt, hinc est idem nomen cum gladiolis nisi quod illud fit latinum hoc graecum , quod Tourne fortius sic voluit,
Vires. His ut & Gladiolus vis acris inest. Gladiolus.
Character. Folia longa , angusta, acuta, dura, fortia, striata , gladium hura referentia, caulem undique ambientia; caulis rotu dus, aliquantulum nodosus; calix bifolius, binis foliolis, vaginalibus ovarium & ei impositum tubum floris, sustinet; flos monopetatus Liliaceus, in exortu infundibuliformis, supra vero ampliatus & in sex magna segmerita fissus, quorum tria superiora , mas ora latiora plus erecta, tria inferiora, longiora, angustiora , deorsum quasi pendula , ut nos quasi bila- beatus appareat, habens tria stamina enata ex pariete interno tubi floris, ct insidens apici o- varii; Ovarium fit fructus oblongus, tri loca laris, fartus feminibus rubicundis subrotundis, Calyptra involutis, habetque tubam ortam ea Ceutro apicis ovarii ct instructam tribus cym-
195쪽
bis cavis pro apiculis suis; radix carnosa , tuberosa, gemina, altera alteri incumbens. Haec planta crescit in pratiS. Nomen. Gadiolus vocatur a Gladio quia fortia hujus plantae gladium referunt. Canu corus. V Character. Caules ex radice erumpentes crassi , per intervalla nodosi, folia ampla,
lata, longa, nervosa , in eXtremitate acuta, coloris viridis pallidi, saporis herbacei, cum quadam acrimonia; flos monopatalus, tub latus , in sex segmenta scissus, a calice Comprehensus tubulato; ovarium sit fluctus rotundus, membranaceus, triloeularis, flatus seminibus sphaericis coloris obscuri aut nigricantis; radix tuberosia, perennis, nodosa. Haec planta crescit in regionibus calidis . Nomen. Caunacorus vocatur a Cauna, quia scapum habet, & Acoma, quia fructum & ra-- dicem Acori fert. Vires. Quatuor praecedenteS laudantur a florum forma; quinta est Indorum Crocus, &vocant vocabulo suo cur cum, sic etiam ArabeS vocarunt, unde eX presserant suceum, qui erat valde ruber & pinguis, hinc dicitur Curcuma; laudatur ad artem tinctoriam; in medicina vero a vi calefaciente detergente & balsamica; ue utitur contra morbos biliosos, &icterum: lic semper est inanis impressio Bota-nicorum , ut putent , Deum posuisse signum vel notam in plantis, unde prudens Medicus cognosci possit virtutem, inde dixerunt contra Ieterum valere, quia urinam Croco coles,re
ilico tingit, sed videtur quoque hie loe
196쪽
venire , quia hie succus intactus penetret per arterias, venas, viasque ur narias, & quia sic intactas transit in renes, hinc eo facilius agit intactus in hepar directe per venas me sericaS,
antequam sanguiui miscetur , & sic ictericis
prodest. Cardamomum. Character. Flores & racemi fiuctuum in cau- Ie peculiari non folioso ex radice orto; flores tetrapetali, difformes ovario insidentes: fructus iriloculares, polyspermi, aciniangulosi ex fusco nigricantes involuto tenui ct albicante pellicula, saporis acris & aromatici, ejuSdemque odoris, hic loci non floret, nec semina fert, sed sunt fere ut in Cannacoro.
Nomere. Cur dumomum vocatur a Momum
Veterum, quod a suis caelestibus virtutibus ce- Iebratur & uaona quasi Iulimum Cordis , hinc nomen Cardiacum a sapore acerrimo fudorum
Vires sunt mirabiles, oleum habet adeo hromaticum, ut spiritus vitales refocillet, calefaciat, statum dissipet, vires genitales augeat si radix vel semina sumantur , ct destillent, dant camphoram omnium optimam , & hoc oleum est in tanta abundantia in hac planta , ut si destilletur per vesicam totam serpentem Claudat, ne aliquid exire possit, hoc tum est balsamum, qui Camphora dicitur, servatque spissitudinem, sic quoque in nonnulli, nos iris aromatibus obtinet, nam oleum Anisi S Faenicui in serpente quoque concrescit, ut Camuphora, sed facile tamen liquisit; Camphora vero concreta manet; attenuat, flatus discutit coctio-
197쪽
coctionem juvat, hinc conducit in affectibus capitis, ventriculi & imprimis uteri, nam urinam movet & menstrua obstructa pro
Character. Habitus Cannacori; radix tube- rosa, nodosa, masori similis , sed tenuior , digiti crassitiem adaequans , dura. e, ternc &interne rubicunda, odoris fragrantioris & jucundioris quam in Galanga majore ; & sapor hujus radicis vi sua caustica saporis piper fere superat. Hare planta crescit ia Indiis Occidentalibu S. Nomen est Indorum.
Vires Hujus plantae radix manducata ilico se per totum corpus diffundit, dc hinc est pen trantissimae ct subtilis virtutis , ergo ab Indis
audatur ad pellenda venena ; nos vero utimmur, ubi nimium frigoris vel inertis aquae vel pituitae abundat , & inde ad scor butuni frigidum laudatur, Galanga minor , quae essicam cior est majori, relinquit post acredinem, intensiorem stypticitatern unde temperatior est, ct in vertigine a vitio ventriculi, in torminibus
abdominis, ct doloribus post patium specifica est, caeterum nervis & spiritibus in singultu quoque & cordis palpitatione commendatissima es h Cum bucella panis & butyri capiunt
pulverem galangae mulieres indicae in dolor,bus post partum; cerebrum & stomachum confortat, status discutit, menstrua obstructa provocat & utinam movet; frustula sea gemmmradicis solent decerpi a chinensibus, iter uinque plantari, etiam seminibus multiplicantur,
198쪽
in India Orientali. Galangam conditam habent. Ex haec planta sit camphora. Haec planta ad septimum vel duodecimum annum cou-
servari potest; inde fit 1piritus adeo famosus, qui in aqua vitae Matthioli ut & ipsa herba ingreditur.
Character. Folia Cannacori ; flos in scapo singulari, pentapetatus, difformis, quasi bila,
beatus insidens, Ovario trigono, triloculari, radix tuberosa , nodosa , ramosa , brevis &paululum compres a, pallida, fibris crebrioribus dotata, saporis aromatici, acerrimi fervidi , instar piperis odoris aliquantulum fragrantis. Haec planta crescit in Iudiis OrientatibuS. Nomen. Ziviber vocatur a-quod idem significat. tres. Tales virtutes habet , ut credam, si non tam late cresceret in Indiis, quod quidem auro carior foret; radix habet aroma subtile, ut si assumatur in ventriculum absque obstipatione perspiret, hinc mimontius iure commendavit radicem Tingiberis in aceto cocta , ct melle edulcorata, tum optimum sudoriferum est, ct venenum pestilentiale expellens. Radix condita frigido ventriculi est incomparabilis , ct syrupus hujus conditi egregii est usus ad vetustissimam tussim superandain, si nempe sumat Ur esu S dragma una vel duae mane jejuno
ventriculo, superbibendo lac , ct hoc propterea boni Tingiber habet, quod quidem calefaciat, sed subtiliter, nec tam calidus est ac Galanga, ita ut omnes fere Medici testantur in
199쪽
Monocob dones Aracteatae. Coripsis morbis aculis adhiberi posse ; variae sunt
species Tingiberis , quae tantum, differunt ratione fibrarum, quo vero plures fibrae, eo ignobilius , quo pauciores eo praestantius , sed naec ultima species rarius in ossicinis prostat; cum dedoaria convenit, eXcepto camphorato odore, hinc tanta vis alexipharmaca non inest, gratius quidem est, sed acrius calidius & magis dessiccativum; melancholicis & cholericis largior usus Tingiberis non conducit, quia humores nimis elisiccat, ct ad motum ineptiores reddit; in morborum declinatione mire apia petitum restaurat . recens effossa vim habet larandi alvum, praecipue ejus succus expressus, haec radix ingreditur multas compositiones. Zectaria. Character. Radix tuberosa , brevis, compressa, eX terrae cinerea, interne candida, quando cortex exterior est detractus , paucis fibris intertexta, saporis amaricantis aromatici, acerrimi & fere ignei odoris fragrantis ad camphoram aliquantum accedens.
Vires . Ex hac radice fit camphora , ita ut serpens plane obstipetur, & ipsa radix recens scissa odorem Camphorae habet, inde ergo sit optima Camphora. Haec planta est calefaciens& penetrans. Indi folia contusa imponunt vulneribus ab animalibus venenatis serpentibus aliisque factis , superbibendo ejus decoctum. Haec planta conducit in colica flatu lenta, lienterim, & ventriculi morbis , sudorem movet, phlegma contumaX pulmonum potenter dis cutit, in ali limate etiam convenit, in nausea post crapulam; vermeS necat.
200쪽
Character. Folia longa, integra, semper virentia, arcte crassitie sua sibi mutuo juncta ,
plerumque succulenta, crassa, Carnosa, Cremnata, in margine acuta, Sedis fere accedentia; flos monopetatus, tubulatus , infra prominens
in ventrem, supra angustior, & ibi in sex segmenta scissus, nudus, clavo Hyacinthino asefixus, sex staminibus praeditus; fructus oblongus, tri locularis, cylindraceus . heXagonus foetus seminibus sibi mutuo impositis planis ad
loculamentum suum accommodatis quasi semibus circularibus, aliquando flori succrescens, quandoque vero floris corpore tectus; radix perennis fibrosa vel& tuberos a. Nomen. Aloe venit a prima crasta tuberosaque radice , quamvis in multis africanis jam detectis est si lamentosa, haecque jam est Aloes Veterum , secunda succum patito foetidiorem di folia maculata habet tertia Aloe soccotrina, quae est insula, unde deducitur, non vero hic debet scrini succotrina, nam hoc male, hoc quadruplo carior aliis venditur , ct haec est proprie dicenda doccotrina ; sed unde nomen p putant nonnulli ab aAg mare sed hoc falsum , nam est vox Arabica vel hebraica , nam in sacris haec invenitur , si folia recentia
rumpantur, tum apparent canaleS, qui suc-Cum aureum fundunt, & illa est Aloe purissama , ct illa patina supposita excipitur , habet etiam venas viridem succum ferentes, qui hic non admiscendus est. Nascitur in Arabia, Per,sia, America, Africa & Ceylon. Ptima& secunda crescit inter Arabiam & AEthiopiam.