Historia plantarum quae in Horto Academico Lugduni-Batavorum crescunt : cum earum characteribus, & medicinalibus virtutibus

221쪽

Monorat ledones fetata. 623

Vires. Haec planta excitat orgasnaum venem

Chatracter. Caulis rotundus sine ramis , pulvisculum farinaceum habens s folia nervosa , Veratri foliis astinia, sinc caulibus, saporis amari; sinis pedunculi gerit florem hexapetalum, sex petatis dissimilibus constructam, quorum quinque explicata satis sisnilia , sextum dispar, quasi interpositum, flores digeruntpriu spicam, & eos sustinet; ovarium ut in Orchi. Radix fibrosia; haec planta crescit in momtibus. Nomeu. Helleborme vocataur, quia folia ejus Veratrum referunt.

Ctaracter. Caulis rotundus; folia nervosa, Plantagiuea, conjugata; flos Orchidis sustentatus , innatus ovario Orchidis; radix fibrosa, se in latum extendens, grisea; hie e Planta crescit in locis humidis , ejus sapor est vib

His omnibus femina embryonem recondunt intra unum utriculum simplicem , qui terrae commissus perit, nec in cotyledonas sub terra , vel supra eam explicatur ; sed radieulas deorsum foliola sibi propria sursum , emittit embryo. Flores plerumque hermaphroditi, apetali, vel certe apetaloides. Caulis in his, vel

222쪽

vel fungosa farcitur medulla, quibus Junci nomen datur; vel interna parte cavus habetur , quibus ideo Culmiferarum donatur titulus, vel Calamiferarum, imprimis ob teretis caulis cavitatem; vel sunt denique caule magis farcto&triquetro, quibus C peri vel peroidis tritu utant appellationem. Tuticum. Character. Caulis rectus, per intervallan dosus, eli cavatus; folia graminea; flores hermaphroditi , apetali, constantes staminibus masculinis, simplicibus, serentibus suos testiculos tenues, gracilesque , intra hos positum ovarium binis , scirrho sis , recurvis tubis instructum ; utraque haec defenduntur binis fo- liis petaloidibus, saepe aristatis , per appendicem longam, acutam, gracilem, jam pilosam, alias glabram, cinguntur rursum duobus foliolis cavis, carinatis calicis vicem praestantibus; sustentantur haec uno pedunculo, qui cum aliis accretus uni axi facit spicam densam; semina magna, oblonga gibba una parte sulcata externe flavescens, interne alba ; radix minima, flamentosa. Nomen. Triticum vocatur a triturare , quia semina trituratione a spicis suis separantur. Vires. Furfures hujus seminis acestantes &acres facti ventriculum & intestina stimulant, hinc clysma ex his est detergens ; furfures in aqua decocti & saccharo edulcorati prosunt in tussi inveterata ; ex farina seminis sit panis, quem

vulgo comedimus, mica panis cum lucte in formam cataplasmatis decocta conducit in doloribus mitigandis & suppuratione promovenda.

223쪽

Martialis canit. Nec poteris sinita dotes numerare , nec usui . Pisori toties cum sit , apta coco. Et alio loco de frumento ercentum Lib ci modios de messe coloni

Sume, suburbanus , ne moriatur ager, Sectae.

character. Omnia iit in Tritico , sed spica

compressiore, aristata temper, grano strigosiore, nUdiore. Nomen . Secale vocatur a secare , quia seminibus maturis haec planta secatur.

Ex seminibus fit farina cum propriis furfuribus. unde panis conficitur, qui est op timus in cataplasmatibus ad emolliendum O resolvendiaria; ejus crusta tosta dentes depurat ;horum serninum farina tumores resolvit& maturat, ejus panis minus est nutriens & non ita cito digeritur ac panis Tritici, est valde laxans' conducit iis, qui adstrictione alvi laborant; furfures sunt detergentes se emollientes, conducunt in diarrhaea & tussi inveterata.

Lolium. Character. Caulis Tritici, quatuor vel quinque nodos haberis; folia longa , angusta, viridia, striata, caulem a base ambientia ; spica compressa, strigosa, mutica facta ex agminulis granorum re fluuiarum alternatim scapo

D d medio

224쪽

medio adnatis , foliolo carinato defensis, eodem plano jacentibus; semen fere nudum, binis foliolis glumaceis leviter tectum; rubicundum, farinaceum; radix si brosa. Haec planta crescit inter Triticum ci Hordeum. Nomen. Lolium vocatur quasi 2 Aiob , aduraeterinum , quia haec planta dicitur nasci ex hordeo vel tritico corrupto. Unde Vilagi ius canit. Infelix Lolium, , steriles domiumtur admae. Vires. Panis & Cerevisia hujus plantae inebriant, cephalalgiam, vertiginem & somnum producunt; Lolium oculis uocet propter vapores aere S, quos in cerebrum attollit. Hinc Otiidius canit. Et careant loliis oculos vitiantibus agri. Externe detergit , attenuat & resolvit, pueredini resistit ct conducit in scabie.

Panicum. Character FHaec planta Milium refert; spica ex innumeris crassis rotundis albis aut flavesecentibus seminibus in spicas minores digestis Conctatur , ut quidem speciem racemi obti

neant.

Nomen. Famicum vocatur a pane , quia ali quando inde panis conficitur. Vires. Haec planta est aperiens, ct conducit in humorum acredine cutia lacte ut oryZa coquitur, di semen avibus pro nutrimento inser-

225쪽

. Phalaris. Character. Caulis nodosus; Folia Tritici sed

minora; spica crassa, confecta ex glumis s mina oblonga, alba, splendentia condentibus

squamatim congestis; glumae binae cavae, carinatae, semen medium utriculo involutum temnentes, faciunt squamulas apparentes. Haec planta crescit in Hispania& regionibus calidis. mere. Phalaris vocatur ab albus,' quia semina husus plantae sunt alba. Gres. Hujus plantae semina sunt valde aperientia, hine conducant in calculo renum hvesteae. Hordeum. Character. Caulis secati minor; folia latiora, spica crassior, calix, glumae, aristae, dos, ut in Tritico S Secali, aristae vero aist crie; semen tumidius, utrimque apice uetutiore, glumae tam arcte adhaerenti unitum , ut non ulli triturando separetur. Nomen. A mutata aspiratione in digemmarioli cum veteres dixerunt Fordeum a trinuentum quia Hordeum nulti T. Vocatur etiam

Polystichum a Wohu multum & quasi planta multas spicas habens. Vires sunt exspectorantes, emollienteS, hummectantes, ct detergentes , hoc semen adeo blanda & temperata viscositate constat , utram pro medicamento quam alimento habeam tur, tanquam an Odi num& quaevis demulcens

acria, ct ex his ais eius ortos , hinc in febribus ardentibus, in compescenda siti, aliisque D d a moris

226쪽

morbis usurpatur, datur hordei emulsio, cremor, semina etiam mundata vel ustulata vel ad crepaturam cocta ; praescribitur etiam ejus decoctum; exterire quoque emollit, maturat& anodynum est.

Gramina Tvhina.

Character. Spica cylindrica, densa subasper, vel aspera. Orod . Character. Caulis Tritico crassior , per i tervalla nodosus; talia longa, carnosa, For-rum referentia ; de hujus si ore certi quid haud reperi; semina oblonga, fere ovalia, alba; Haec

planta colitur in locis humidis Nomere. Odeus vocatur ab . ucem filio, quia antequam semina terrae mandentur , terra est fodienda. tres. Semina conducunt Phlysicis & iis qui per haemorrhagiam narium vel nimium fluxumnienstruorum magnam sanguiuis quantitatem perdiderUnt.

Claracter. Caulis exiguus, a fine pedunculi silia bina, cava formant calicem, intra haec tertium fotrum concavum, instructum longa hastulosa pilosa, ct multis pilis, una cum alio minori opposito foliolo, speciem petalorum simulant, atque concavitate sua stamina intercipiunt &ovarium in centro positum, tuba bicorni simbriata instructum; i. sciculi deinde hi a pedunculis in spicalia laxam disponuntur.

227쪽

Nomeae. Adena vocatur ab avere , quia equiquando Avenam sentiunt, illam Comedere desiderant. Ponitur interdum Avena pro calamo

sive culmo seeetis, ex quo pastores sibi fistulas conficere solent: quo sit, ut pro stylo sive citaractere bucolico accipiatur Virgilius. locirem tenui musam meditari adena. Vires. Semina sunt detergentia, resolventia& pectoralia; eorum farina sacculo insituri, qui calefactus ventri imponitur ad dolores colicos ct uterinos leniendos; farina cum butyro cocta conducit in capitis scabie exsiccanda; ingreditur cataplasmata resolventia ct emollientia, clysmata & decocta .

Monocob dones, Metalae Calmiferae

His culmus, vel calamus , cavUS, genicum lis distinctus se ibi draphragmate firmante munitus, enata ibi ad nodulos folia , quae implicia. recta arundinacea, alterna lato Ortu culmi partem constituunt ita , ut horum curata separatione totus fere resolvatur Calamus. Quae ip- vel in spicatas abeunt , vel in paniculas cul- miserae spicatio. His semina cum suis utriculis,glumis , ct caliculis , uno petiolo sustentata in unam longam, masiam arcte satis congeruntur. Vel etiam multa talia, ct suis tegumentis Obvoluta, semina primo aggeruntur in minore S acervulos, quorum dein acervatorum

pedunculi parti lege uniti faciunt spicam. Cu miserae panniculatae. Quibus est in fastigio culini juba, sive coma, ramosa, quae Componi tur ex glumis seu caliculis & seminibus, uni-

228쪽

tis in unum corpusculum simplex, vel Ru

matum aristatum vel inerme.

rundo. Character. Caulis altus , nodosus & excavatus; folia longa, sat lata, rigida, aliquantulum aspera; flores exigui, molles, in initio coloris purpurei, postea cineret; semina pap-posa; radices multae, longae, nodosae, serpentes. Haec planta crescit in paludibus.

Milium.

Character. Caulis mediocriter crassus juba laxa, ramosa, sparsa; tinguli flosculi conflant primo foliolo concavo fungente vice calicis, cui folia duo fibrosa, adstant instar petalorum defendentia stamina ct utriculum; semina fere rotunda, aut ovalia, flava aut alba, dura, splendentia, in cortice eXiguo, tenero inclusa; radix fibrosa, albescens. Haec planta crescit in locis arenosis & humidis. Nomen. Milium vocat a mille propter multitudinem grauorum.

Vires sunt diu reticae &abstergentes, egregie conducit semen in morbis pulmonum & renibus exulcerosis ; semina in formam cataplassematis cocta sunt anodyna ct resolventia. uncus. Character. Caulis sat crassus, rectus, acutus, teriusculus, medulla fungosa plenus; capitula non sunt squamosa in paniculum congesta. Haec Plauta crescit in paludibus circa mare

229쪽

mmen. Iuncus vocatur a jungere hae planta herbae inter se sunguntur

Character. Caulis trigonus; folia longa , sat

lata, excavata; spica multiplex; semina triangularia in capsula membratiosia inclusa; radix crassa, nodosa ; Cyperum lon m referens; haec planta crescit in locis aquaticis. Nomen. Gramen Coeperoides, quia haec planta Cyperum refert.

perus. Character. Folia Porri, sed longiora, duriora, tenuiora & acutiora; cauli S rectuS,medullam albam habens, trigonus, in fastigio gerit paniculam constantem vel ex multis spicis tumidioribus confertis, vel ex angustis squa motis, compressis, vel ex locustis minoribus multis; radix longa, crassa, nodosa genicula ta contorta repens, flexilis fibrosa externe coloris obscuri, interne gris ei, odoris fragrantis dulcis&grati, ad nardum accedentis, saporis suavis subactis & aromatici paululum exsic

a τυπα os, pi-idula aut et Ucutum pulicum, quia radix husus plantae generis pixidulam refert. ires. Haec planta ventriculum a relaxatis fibris debilitatum mire confortat, & eandem ob causam ingreditur gargarisinata ad mobiles dentas firmandos, mentirua provocant, urinam

movet, status discutit; Cypetus longus prae stantior est rotundo, congruit cum Galanga,

230쪽

6sh Monocob dones Apelso. fed non tam acris est , ct plus habet adstrin

M s. Character. Caulis rotundus, arundinaceus, pollicem crassus, solidus, durus, nodis articulatus, in parte inferiori purpureus, medulla alba in striactus, quae, dum planta est in vigore, habet saporem saccharinum; folia longa, satis lata, venosa, in margine aliquantulum aspera; flores matres constant binis foliis longis, cavis, carinatis, fibrosis, marginibus pilosis, intra haec duo alia magis tenera, Camva, carinata, Petalorum sede & munere fungentia, in medio horum Cotyla , eg qua trias lamina loco plantae; alio vero loco SVaria rotunda in caliculo brevi, proprio nato, tuba longissima donata, in densam spicaria compacta, haerent, quae spica foliis vaginalibus arcte

obvoluta , ex apice horum tubae eminent ovariorum; semina Pisum crassa, fere obrotunda, plerumq*e angulosa , farinosa, coloris albi aut si avi, aut purpurei aut rubicundi, saporis dulcis & grati; radix librosa, dura, alba. Haec planta in hortis colitur. Vires. Haec planta tria trit ut Triticum, sed paulo gravius O difficilius in fermentationem suscitatur, solent ideo rustici in gallia prius torrere, & tum perit visciditas; est planta valde aperiens, hinc conducit in colica nephritica.

Character. Caules crassi, nodosi; folia lou ga, satis lata; sio sape talus, calice donatus, O mas