Litterae annuae Societatis Iesu, anni 1602

471쪽

o PROVINCIA GERMRNI Q SUPER. comitatum non expetiuerit & impetraueri tmeque alia de cauia quam ut partim ipsi Episcopo, partam alijs quibusvis hominibus delicta confitentibus aures accommodarent ; & illulbissino Principi

seni per assisterent ad dicendam suam doevarijs casibus occurrentibus iententiam : item ad conciones & exhortationes varias habendas.

missio adflua Bauariae inferioris.

' Vo sacerdotes e Collegio nostro in sylvam inferio iis Ba uariae profecti, septem hebdomada

rum spatio confitentium audierunt duo millia, , quingenta, nonaginta & octo: de quorum numero aetatis omnis peccata Sacramento Poenitentiae expurgarunt mille. Cum S. Romana Ecclesia in gratiam restituti sunt sex. Perpetuo carceri mancipatis non tantum salutaria monita sunt data, quibus aequiore animo carceris squalorern ferant, sed etiam horae omnes diurnae in varia pietatis exercitia sunt diuisae. Iisdem captiuis, non illiberalis elec mosyna a Reuerendissimo Domino Praeposito nostro erogata, & a nostiis viritim est di stributa In Hiero contio animorum leprae sunt curat , e X hortationibus ad leprosos habendis, eoru inque conisessionibus audiendis. Femina diabolo deuota liberari se poste a cacod Linone credidit, si votum pellimuSocietatis nostiae Presbytero post et aperire: longo igitur itinere ad optatum coli scientiae tua: iudicem cuius famam in audierati aduolat, eique vulnera su a patefacit; quo facto cum magna animi Letitia& certa assertae libertatis spe domum redij t. Vir opulentus tacitis in confessione per sacrilegi uiri grauibus peccatis, ore polluto SS Synax in accepit: verum repentino morbo correptu S c templo

domum se recipere cogitur, & decumbeus to lecto sacela

472쪽

sacerdotem nostrum iubet acciri, ut tria illi flagitia scelesto suppressa silentio recenseat, praesentemque Dei vindictam a capite suo auertat. Vocatus sacerdos comparet , & absolutum ab auditis peccatis aegrotum magna simul aegritudinis parte absoluit, aureosque nonnullos ab uxore viri conualescentis ceu sostrum oblatos recusat. Annos triginta qui dam transiugit flagitiose, neque tamen stagitia necessarijs expiauit remedijs: Oetingam quidem veterem ad D. Virginis profectus elico fessionis gratia; sed vicinus iam sacerdoti, pedem refert instinctu diaboli, do inumque redit re insecta: hoc anno tandem escelerum gurgite extractus exposuit sacerdoti nostro quidquid dolendum egistet in vita. Miles auctoritate nostra permotus matrimonio sibi coniunxit feminam, cum qua plures iam annoS turpiter vixerat. Complures viros nobili loco natos, sed pestiferis opinionibus & haeresibus corruptos sacerdos noster in territorio Caluiniani Principis inuist, honorifice ab omnibus habitus &exceptus. quos eb adduxit, ut melius de Romani Pontificis auctoritate iam sentiant, vicinis orthodoxis minus sint molesti, liberosque & amicos ad Caluinum miniis adigant, minusque a vero Christi cultu abstrahant. . ta

Ecessit P. Henricus Scratius vir insigni patientia & obseruatione legum nostrarum clarus. Toto Aduentu auditores a concionatore prς parati fuerunt ad Iubileum consequendum, quod Clemens Papa impertiuit. Praeter concionem Germanicam suos etiam progressus habeut Gallicae. Doctrina Christiana incrementum accepit hoc anno. Duplex alila cateshesis idiomate Germanico &

473쪽

47 2 PMOVINCIA GERMANIAE SUPER.

Gallico, aliis cita in templis huius urbis solemni oribus anni temporibus fuit celebrata. Ad Sacr

mentum Poenitentiae maior fuit hoc anno concur-

sus. Confitentium numerata undecim millia. Di

umo ferculo pasti septem millia trecenti. Ab haeresi ad fidem orthodoxam reducti quadraginta sex Impura praesertim libido ex multorum pectoetibus prostigata fueruntque aliqui voce concio 'atoris nostri ita tacti , ut certos sibi dies delege rint, quibus lumbos zonis pilosis , corpus ciliciis

constringerent, certis flagellorum virgarumque actibus se exciperent , inedia castigarent , orationes demum in terram prostrati ad Deum continuas funderent. Hoc in certandi studio palmam tulit contra procos nobilis quedam matrona, castitatis laude in lanis accedebant ad eam viri dignitate clari, qui votum illud Deo promissum Obligationis rationem nullam habere, se culpam 'mnem, quam violationis illius estet incursura, in summo die praestaturos, aliaque inentidem, rationibus parum firmis nixi occinere solebant. lila ve- ad nec minis, nec pollicitationibus deterrita , respondere, se potius extrema passuram , quam Deo

fidem semel promissam violaret, Imo vero tam ob firmato se esse animo in tutanda conseruandaque castitate, ut eam nunc primum, si antehac non fecisset, cog cd Deo offerre. Consimile quoddam factum claruit in virgine quadam , nostii confessarij consiliis adiuta: haec nuptias per se licitas Mopima dote promissas , tam lm ilagris , ciliciorum gestatione, aliisque corporis asilietionibus a se repulit .esulque dum sponso tuo Christo , quem diu qu situm in Relisione tandem inuenit, flueretur. Cum silij post obitum matris, feminae in paucis a pietate commendatae, inter reliquam supellcctilem arma reperillent, quibus illa multoties in corpus

saeuire

474쪽

saeuire consuerat; grauiter apud Patrem spiritu*lem conquusti sint, quidnam causet sit, cur tota familia hanc decertandi rationem contra domesticos hostes non fuisset edocta . ex eo tempore norunt & ipsi isthaec arma non imperite tractare. Pax inter coniuges conciliata: aes alienum restitutum. AEgroti maius hoc anno nostrorum auxilium senserunt. Fuerunt hoc anno duae Gruetiam, ciuitatem urbi finitimam, excursiones factae ἱ una Quadi agena rh ieiunij tempore, altera lubileo indictor

magna utroque tempore utilitas derivata in alios . .

Illis diebus quibus mortem Christi solenni ritu

colimus, decem in pagis L s.concione. fuerunt habitae: ad quas audiendas examen agricolarum relicto aratro confluxit, ut semen fructuosius maiore cum foenore suis pectoribus iactum , sineret excrescere. A peccatorum nexibus soluti nongentiqHinquaginta nouem : e quibus permulti e locis longe positis venerunt, ut graue conscientiae pondus deiicerent. Heresi renunciarunt aliquot, etiam cuim facultatum suaxum iactura non exigua In recto Sacramentorum usu. pro concione populus ignarus & rudis institutus diligenter. Iuventus etiam quae maturam iam aetatem ad frequentanda Poenitentiae Ec Eucharisti Sacramenta attigerat,

at incuria parentum neglecta, piis hortationibus edocta. Vsus rosarij Beatissimae Virginis recitandi iam pene abolitus, iterum reuocat is . Iubileo per alia loca celebrato confessiones auditae ultra mille, ac omnium fere illius oppidi sacerdotum, corumque qui ad gubernacula sedent reipublicae. Concione S nunc duae, modo tres de die ad populum audiendi cupidillimum habitae. Aniles superstitioneS chartis consignatae , Vulcano traditae. Abusus graues,qui pedetentim Magistratus incuria, sacerdotumque negligentia in rempublica irrepere so- ... GGGῖ s lebant

475쪽

PRO VrNCIA GERMANIAE sup Est Iebant, sermone Patris ad oppidi cuiusdam prima. tum , & sacerdotes quosdam singulatim habito, agniti & penitus su blati. Hinc desiderium huic

populo ingens iniectum, ut cupiat nostrorum Pa trum praesentia aliquoties in anno, fructu non par nitendo pectrui. In album bodalitatis maioris duoviri senator ij ordinis fuerim i a si cripti: praeter hos alij decem e numero ciuium admisti Preces multae in morem supplicia in itistitutae. Solemnis illa suit pompa, quae die Parasceves disposito agmine Sodalium ad Christi Domini nostri sepulchra visitanda , concentuque musico processit. Itum aliquoties ad aedem D.Virginis montanam, urbi finitimam. Ibidem ad Sodales populumque reli quum conciones habitae fructuosae. Illud in caeteris me- morandum; ex hoc pio coetu fuisse nonnullos, qui de nocte media lacris intenti meditationibus , fla-' gella cum ciliciis ad domandum corpus adhibuerunt, non rard alios insuper ad honestam vitam traducendam exemplo suo& verbis sunt adhor

tati. Non miniis floruit illa Sodalitas, in qua discipulorum gymnas' flos & pietate & numero

excrescit. Gymnas' amore & incremento iam pridem captus Senatus Friburgensis frontem illius hoc anno primumque ingressum lapide molis non paruae, cui ciuitatis insignia pereleganter manu artificis incisa, exornare voluit. Concertatum est ex ratione studiorvira Romana inter discipulosa criter. Emblematis fictis & pictis conuestiti parietas Graecarum itidem litterarum studium excitatum non mediocriter . Specimen huius rei dederunt egregium classes in seriores. Ter hoc anno priuatis in scholis ex Iacobi Pontani Dialogis dramatia concinnata , &ex eiusdcm floridis collectano in uenuste exhibita. In Humanitatis schola Eclogae cum masno decoro pron unciatae. Hilario-

ribus

476쪽

pROVINCIA GERMANIAE SV PFR. η7ytibus diebus in aula gymnas' ludus sapientum iathultorum a Rhetoribus lepido dramate, & non

ineleganti fuit repraesentatus. Ante solemn cna studiorum instaurationsi, Iosaph. it rex Indiae a S. Ba laamo Eremita ad fidem Cbiistianam cCntiersus, in theatro publico datus est. Haec actio scenica recens a Poeta conscripta, tum ob historiae dignitatem,& veritatem , tum etiam ob actorum praestantiam venustatemque spectatoribus , quos inter Reueredissimus noster erat, animo & oculis intentissimus, adeo fuit probata , ut praeterina stam Omnium acclamationem, Senatus Collisium liberali ter satis muneIauerit.

Collaritum Brunt rutanum.

Euerendissimi Episcopi Basileensis iugis & per

ennis cst in nos beneuolentia, & se & sua quae spectant ad animarum salutem, nobis credidit. In parte dioecesis visitanda unum de nostris sibi ades se voluit, qui populum praeuiis concionibus Sccatechesibus ad S. Confirmationem instrueret. In arce, & in prima aede urbis , & in scholarum aula conciones tuum tenent cursum. Quinquaginta tres de tota vita confesti. Septem cum Ecclesia Ca- tholica in gratiam redierunt Libri pestiferi exusti. Ad es austra pudoris reuocatae seminae sex. Isis bene multum , non bonis quaesit uiri nominibus, rest tutum. Ab iuueterata consuetudine peccandi abstracti non pauci. In Festo omnium Sanctorum

communicanteS circiter go O numerati sunt. Epicopus edicto praecepit, ut tenera aetas & seruitia ad catechismum muterentur. Post habitam cate

chesin multis Dominicis diebus habiti etiam dialogi carmine Gallico, ad confutandam haereticorun perfidiam, & confirmandam veritate Catho- licam.

477쪽

licam. Iuventus Brun trutant gymnasij, modestiat diligentia, virtute, numero, nobilitate floret. In utraque scriptione exercentur egregie. Ipse Princeps noster quotannis in cleemosynam pauperum scholarium nostroru tredecim tritici modios largiteri. Gymnasij flos penes Sodalitate magnςMatris est. in eam admissi multi, dilati complures, vel ob loci angustiam, vel ad eorum experiundam constantiam. De flagellationibus, publicis supplicationibus, corporis macerationibus, alijsque phs dc sanctis eorum operibus, eadem propc dici possunt iv, quae iam saepe dicta sunt. Insulis locus est in Burgundiaὶ initio Adventus degit noster non sine

fructu. Conciones ternar supra denas, catecheses totidem habitae. Pane caelesti recreati ad ducentos. Male parta, bene reddita. AEgroti & carcere clausi visitati. Quadragesima e supcriore loco quater dictum quo thebdomadis, catechelis habita in schola quotidie Discordes reducti in concordiam. Crebrae confessiones, etiam gen crates exceptae. Cuiusdam coenobh Fratres omnes nostro conscientiam aperuerunt. Actum cum alterius Abbate, ne unquam intra monasterij septa ulla mulier admitteretur. Sacerdote varij de varijs consuluerunt. AEdes binae nocturnis lemuribus liberatae. Hebdomadibus quae Christi nata leni autecedunt, in quodam

monasterio noster utiliter operam posuit, & praeter monachos expiatos, tres ab haeresi reuocauit.

Ipsis Natali iijs Pater in pagos, qui a Monte libero nomen habent, concessit , veniale lubilei diploma a Pontifice tran imisium promulgauit, & ad bis

millenos peccata confitentes audiuit: inter hos sa-- cerdotes quatuor, Magistratus lori, &alij ad 3 o.

praecedentis vitae noxas eluerunt. Declarata catecheseos& utilitas & necessitas i addiditque noster fore, ut pernecessariae scientiae ignari Paschae tem-

478쪽

porea sacris Eucharistiae epulis remouerentur, nec solemni Ecclesiae ritu matrimonio.coniungereu-tur: quo dicto tantam incendit doctrinae Christi, nae cupiditatem, ut coniunx coniugem publice ita templo ad recitandam catechesin prouocarit. Dati catechismi, & edocti qui inter haereticos versa batur: quorum aliqui, ne fidei aleam subirent cum sertunis, ad Catholicorum fines transmigrarunt. Alibi ab alio concio habita, bis peccatores auditi: terriculamenta nocturna abacta. De volutate Episcopi mimus alius Pater in aliud oppidum, eodem tempore; novies hic verba facta ad frequentem populum, qui praeter oppidanos e vicinis s. pagis frequens confluebat. Quotidie per aestiuos dies incitamenta Christiana sunt cotinuata. Primores quilibet suam conscientiam commisisse nostro voluerunt: etiam ij, qui iam alijs se manifestarant. Expiati a vitae uniuersae criminibus quin ni deni. Promissae & dari coeptae symbolae ad loci sacri restaurationem .parochus quidam 3 o. totos annos nescius in aedicula Eucharistiam habebat: ut sera munitum locum, situque &rubigine omnia vidit noster essesqualida, vocato fabro ferrario curauit tabernaculum reserati, sacramque hostiam incorruptam reperit, quam sacris operanspostea sumpsit.

Domus Probationis Lan Pergensis.

Eregrinationes tum seni Patres tertij anni, tum quini deni ex Nouitiorum classe recepto more Obierunt, cum non contemnenda itinerum &victus molestia. Duodecim primores apud Vnum conscientiam eluerunt. Misit Magistratus cuiusdam liberae ciuitatis, qui Parocho gratias ageret verbis solemnibus , quod Societatis Patres beneuole acce2isset,& in suggestum produxisset S pius

479쪽

in conuiuijs male de Ecclesia sentientes consulati. Catechisimus statis in urbe templis utiliter traditus. Senatus consulto decretum est, ne quisquam infra sextum ac decimum aetatis annum a tam sa. lutari ac necessaria iuuenturis institutione subdit cere sese, neue parentes illum quouis praetextu domi retinere audeant. Scholς ciuitatis nuper nostrorum opera in meliorem formam redactae. Pro concione multa reprehens a Magistratus abrogauit, Rin transgressores animaduertit. Ita dies festi, ieiunia, templa sanctius coluntur. Nouem ex haeresi emerserunt. Heredes capitali odio dissidentes ad mutuam beneuolentiam reuocati. Qui in in enses& hebdomadas peccata apud nos deponerent , & Eucharistiam sumerent, eorum vi ius est hoc anno maior numerus Nam hebdomade maiore praeter accolas fuere mille ducenti quadraginta. Commissa a pueritia aperuerunt centum, Sc amplius. Tempore Iubilei facile milleni peccata per nostros delevere. Quidam ipsa nocte Paschatis flagitium adire parabat , sed callestem vindictam non effugit:

priusqua enim destinatu locum attingeret, seruus familias clamore & foribus occlusis territum in fugam vertit, Vt proinde terrefutias in praeterfluentem se saltu conqceret. verum in fixa & palos illiasus crus fregit, unde miser turpissime proditus, ac vulgo infamis, insuper pecunia insigniter mulctatus est. Alius potator, in quo corrigendo nec domestici, nec nostri hilum profecerant , lapsus ex penetralibus ceruicem & brachia , & uniuersum corpus validiis me obtriuerat : qui cum tum demum Oculos aperuisset, eius saluti per nostru in consultum est. AEgri aisitati, multaque utiliter apud eos instituta.

480쪽

PROVINCIA GERMANIAE avPER. 479

AEc praesectura 8. pagis & o. viculis contine tur. Eam prouinciam ad cineralia duo aggressi sunt:labores ita diui ferunt, ut quatuor pagos Vter- uis cum annexis villis peragraret. In singulos se me dies ad populum vel ad iuuentutem di sierusrunt: diebus festis utrumque simul praesti terunt.

Quotidianus confessionum labor accessit. Freques fuit ad conciones concursus, etiam a pluribus passuum millibus. De peccatis auditi praeter pucros, mille ducenti sexaginta : centum de uniuersa vita. Graues ac diuturnae inimicitiae passim sopitae. Libri haeresin vel magiam olentes, ignibus cremati. Restituta quae malis artibus obuenerant.Vsus calicis quibusdam ereptus. Iuventus occasione catechismi ad omne genus pietatis informata est. Magnum & sacris imaginibus accessit irritamentum: quarum illic locorum vix aliquod vestigium, quibus non minus decrepiti senes inhiabant, quam cubitales pueri. Aliquot Parochi inducti ut munus tradendae doctrinae Cluistianae a nostro disces1 constanter persequerentur. Quinque Parochi a concione nostri, collatis inter se capitibus, Si vera dixit Ietuita, inquiunt, profecto gehenna nos

manet. - με - - 1MUMCUςmori rellis clienus mane ad

eon fertum populum, bis a prandio ad iuuentutem de ossicio Christiano disputarunt. In Quadragesi- mater per hebdomadem sunt concionati, & a Vesperis Sabbatiuis doctrinam Christiquam tradici e

runt.