Litterae annuae Societatis Iesu, anni 1602

51쪽

8 PRovi a A MEDIOLANENSIS .

sed eleemosyna etiam ducentorum aureorum sericae vini coemendae pro aulaeis Sodalitium iuuit. Ex hoc Sodalitio adolescens quidam, cum calce ab equo petitus in inguine vulnus accepi siet , verecrandia plusquam virginali vulnus meaico laperire ' haud est passus,&cimi in morbum incidistetimorbi causam eo usque dissimulauit, licet grauissimis

interim conficeretur doloribus, donec confessa rhpraecepto rem pandero coactus est: sed putrescenti vulnere, eo iam res deducta erat, ut morbi vis nulli, potuerit remedio vinci: quo etiam non multopbst summos inter dolores , sed summa cum p

tientia obiit, clim in test amento aureos ducentos

Sodalitio legasset. Minoris porro Sodalitii alumni

neque frequentia, neque virtutum omnium do eumentis vinci se passi sunt a maiore. IObiit unus

ex iis, qui sui desiderium domi & foris reliquit, ob egregias animi dotes,& singularem in Sanctissis mam Virginem pietatem. N ostrae erat Societatis eandidatus: qui cum in morbum incidisset, multo ante praedixit, quo sibi obeundum aiebat: nec vanam fuisse praedictionem exitus comprobauit. Elatum est funus Sodalibus comitantibus. magna modestrae ac pietatis spccie, x t ad illud spectaculum admirabunda ciuitas confluxerit. Alius adolescens non rudi ingenio, clim dies ii octesqae libris incumberet, ut magistro satisfaceret, iquo acriter urgebatur, quotidie tamen sidebatur ii discere, ac in peius ruere. monetur quodam die,auintegre esset consessus: se nonnihil collegit; ac confessione generali instituta, in alium paene mutatus hominem, tantos in litteris progressus fecit, ut paene miraculum videretur, quos progressus ille post Deu cofessioni rite institutae acceptos refert.

Alius adolescensi s. annos natus, cum Iescisset nobilem quemdam ad'lescentulae amore captumo

52쪽

quam habebat pro pellice, summa cum honestae familiae, ex qua ille erat, Diuria; hominem conuenit,ac sensim se in eius a familiaritatem: mox inter Ioquendumaeum adinccrtam mortis horam,re inferorum poenas deflexistet, adeo oratione sua miseri illius animum Perculit; ut qui aures amicis plurimis o struxerat ,.simplici adolescen uti orationi cesserit, cui etiam de pellice, licet impari, in uxorem ducenda fidem dedit. Laetus adolescens statim scribam ipse accerst,ac fidem datam publicis tabulis curat consignari , quam non multomst exsoluit, nuptijs rite celebratis. Quod sequitur illustre est pudicitiae exemplum. Adolescens quidam ex eodem Sodalitio dum via publica incediti nihil mali suspicans, a duabus seminis procaci conatu abripitur intracedes, ut .ad flagitium compellatur . bonus adolescens inopino impetu nonnihil perterritus haesit primum admirabudus; mox Sanctissima Virgine patrona inuocata, pugnis calcibusque ita male mulctauit impuaicas mulierculas, ut se ex earum manibus salua & victrici pudicitia proripuerit. Serenissimus Dux cuper quadragenarii ieiunii dies concio natorem in nostro templo de morte disserentem audisset, ita cominotus est, ut eiusdem concionis exemplum sibi omnivo voluerit exhiberi, t eius lectione tum corum quae audierat, tum extremi illius dieianum oriatii subinde renouare possit.

s Xtitit hoc anno minionum frucius, si v 'quam

antea, uberrimus: .nam septingenti hoc ano ohaeretilar ad fidem conuersi, &.no ulla etiam Oppida ab haeresi purgata. Quo res explicatius scribatur, paullo ius videtur exordiendum. Iam ab

53쪽

so P Rou INCIA MEDIOLANENsIs. anno saeculi praeteriti sexagesimo secundo prohibitum fuerat haereticis, ut certis contenti terminis , extra eos esredi non auderent haeresis

disseminandae caussa. Sed nimirum, quod ait Apostolus, cum eorum sermo vi cancer serpat, sensim egressi plura oppida occuparant. Huic malo o cursum est saepe missionibus: sed eas iecerat radices, ut maiore conatu esset euellendum. Itaque

publico edicto Serenissimus Dux iubet, uti omnes haeretici, qui citra fluuium Pellicem incolebant, vel haeresi abiurata ad Ecclesiam redirent. vel vltra eundem fluuium se reciperet. Oritur is in summis Alpibus, qua fines Prouinciae ac Delphinatus

spectatur, ac vallem Lucernensem interflues campos nactus in Padum se euoluit. Per eam occasionem Taurinensis Archiepiscopus, in cuius dioecesi est tota vallis, adnitente Serenissimo Duce, cuius mandato comitem se adiungere Archiepiscopo necesse fuit P.Rectori Collegii; in ea se loca contulit, ut nutantes multorum animos sua praesentia ad meliora consilia pertraheret. Itaque & priuatis colloquiis,&publicis concionibus egregie per eos dies laboratum est.Saepe etiam cum obstinatis decertandum fuit, & in multorum coetu refellendi

errores, miserique conuincendi. In quoru numero

clim quidam no vulgari apud eos loco argumetis ac rationibus couictus quid amplius responderet non haberet, Si adesset Minister, inquit, argumeta utique dilueret. Tum Pater, Adsit Minister; &si volet, data fide a Serenissimo Duce publicis testata tabulis , quando illud, in quo tum versaban. tur, oppidum adire haud sibi tutum rebatur: sed

nec fide data e cauernis suis egredi ausus est. Ita- ue ex condicto in interiorem vallem Patri eunum fuit. Dictus est dies concertationis quarto

Idus Martii, quo die ex tabulis Ecclesiasticis san

54쪽

ν novi Ner A MEO IOLANENSI s. sicti Gregorii Pontificis memoria celebratur Igitur .

inalbescete aurora sacro rite peracto, Pater paucis Catholicis comitibus, ad locu certamini destinatum pergit.aberat quatuor circiter passuum millibus ad fauces Angroniae rallis. sedes est illa praeciapua pestilentiae situ & arte munitissima, angusti Gsmo aditu inter pr ruptas rupes,& minaciter subterfluentis fluuii, a quo vallis nome habet, tumentes fluctus: quis ante quadringentos ferme annos Uvaldeses Lugduno expulsi se receperat loci natu ra allecti. Non ita multo post aduentu Patris, ecce tibi zizaniae seminator, armato comitatu.& frequenti. Ducebant agmen scio petarii quadringenti;sequebatur Minister septuagenarius,quadrage- sinum iam annum apostata. latus stipabant filii duo, quorum alter Ministrum agit, duoq; alii Mianistri, ac primores totius vallis:agmen claudebantro o. item selopetarii,vulgusque innumerum, cum armis sere omnes. Exciverat enim de vicinis montibus & vallibus innumeros mortalium concertationis fania, & superba Ministri vox pro suggestu

audita, conuicturus e Catholicum concionatorem ex ipso Missali Romado: futura enim erat de Mis- sae sacrificio disputatio. Porro cum armata manu aduenit Minister, tum eae iactantia,tum ex timore: metuebat enim, ut est suspicax mala consci sitia, noper eam occasionem intento disputationi insidiae strueretur a Catholicis Conuenerat a principio, ve- priuato colloquio intra cubiculum paucis testibus Ies perageretur : tum vero multa causatus Minister, quod lata multitudo intra angustos parietes claudi non posset, nec etiam proh eri, quo minus interessent, ut rogitabantiinstat, ut sub dio corain, omni multitudine disputatio instituatur. Haud abnuit Pater, licet pon sine periculo tumultus im- peritae multitudini tantii negotium committi posse

55쪽

se videret, Deo fisus, ne lucem & aspectum vitam, do obloquendi daret ansam. Itaque in prato quodam peram plo, opacantibus locum arboruni r mis, circum essiis a multitudine consederunt. Tum

Minister stans Patrem inuitat ad preces Deo fundendas. Auersatur Pater. Cui ille, Abnuisne precesὶ Ego vero, inquit Pater, non preces,sed vestram in precibus societatem auersor. Minister igitur climnescio quid submurmurando Deum malὰ prec

tus esset, noster aperto capite cum Catholicis qui aderant, conceptis catholico ritu verbis, elata voce signum crucis manu exprimit. Mox factum

initium dicendi, scribis duobus dicta singillatim

scripto excipientibus, altero Catholico, haeretico altero. Positiones duas domo attulerax cum grandi librorum supellectile Minister: in altera Catholicam veritatem de vera praesentia corporis diuini in sacrosancta Eucharistia ita verborum inuolucris inuoluerat, ad simpliciores animos illaquea-dos, victim initio videretur catholice loqui, ad extremum in Caluinum desineret: in altera palam in augustissimum Missis sacrificium inuehebatur. Vnica positione orthodoxa duas illas haereticas euertit Pater: quam cum firmasset solidissimis ra. tionibus ex sacra Scriptura, sanctisque Patribus petitis,fraudemque verborum detexisset: haereticum fateri coEgit post diuturnam contentionem,

in Eucharistia vere & realiter sub speciebus panis& vini corpus & sanguinem Christi Domini contineri; ac Missae sacrificium non hominum, quod . aiebat haereticus, sed Christi Saluatoris institutionem esse. Nouem ipsae hor in disputatione pOsitae sunt, tum scribarum commodo, ut dicta singula scripto exciperent, tum astu Ministri, qui, Vt tempus falleret, prolixius: sque ad fastidium, .Mnihil ad rem, homilias ingerebat. Disputationis

exitu h

56쪽

exitus multos haereticorum perculit, quod eoruiri Minister fassus esset, quae antea negauerat:ac saepe, uti rescitum est, cum eodem expostularunt, ut

coactus fuerit non semel pro suggestu varie interpretari, quae inter disputandum concesserat: omnemque is mouit lapidem, ut a scriba Catholico tabulas publicas ab haeretico quoque tabellione

subscriptas extorqueret, ut ad suam libidinem corrumperet: sed eae in temporo a Catholicis in tutum Ieceptae,moxque ad Patrem delatae. Mirum quantum famae & existimationis deperierit Ministro ex hoc congressu: a quo etiam nonnulli haeretici, qui lucem ndei coeperat aspicere, sed haerebant ad huc in tenebris, sine cunctatione ad Ecclesiae gremium rediere; Catholici egregie in fide confirmati. Ex his quidam cum expressam a Ministro consessionem Catholicam de Eucharistia audissent, sine mora abiere 4nterrogati ab amicis, cur ita di Dcederent nondum dimisso congressu, satis superque sibi factum unica illa contessione responderunt: videlicet ex haereticorum societate nonnihil forte contraxerant dubitationis, quς tum primum

ex Ministri confessione abstersa est. Sed Minister hqreticus conuinci potuit, ut est apud Augustinu,

conuertino potuit no veritatis ignoratione, quam

aperta luce tum aspexit, sed vel desperatione veniae, quam in Ecclesia consecuturum vix sibi persuadere poterat, vel ambitione regnandi apud suos , vel denique superbia aecantandi, quae tamapertinacia hactenus docuit. Ineunte etiam aestate Archiepiscopus idem Taurinensis in valles Chisonis Sc Pragelati penetrauit, eodem P. Rectore comite. Sunt hae valles inter summa Alpium iuga,

qua in Delphinatum iter est , eiusdem ditionis,

quamuis Taurinensis dioecesis.In his numerantur

57쪽

unum quidem Catholicum respicias. Occupatae olim fuere a V valdensibus , deinde Lutherum secutae sunt, mox Caluinum. Exulat iam trigesimuannum Catholica religio, pulta ex tota utraque valle cum eaede quorundam paucorum, qui licet in medio nationis peruersiae, Catholicam tame fide retinebat. Ex eo tempore dominari haeretici, templa aedificare suo ritu , Catholica solo aequare, im pune grassari haereses , ut nulli prorsus liceat esse' Catholico. Ante annos 1 o. cuiussu Gratianopolitani senatus vir insignis cum sacerdotibus eo penetrasset, ut sacru ritu Catholico faceret, populari tumultu expulsus aegrὸ incolumis euasit. In has

ergo valles prosectus est Archiepiscopus, uti religionem Catholicam quasi postlimiuioirestitueret. Cauerat enim lege lata Rex Galliae post initam pacem cum Hispaniae rege, ne quis in toto regno alteri esset impedimento, quo minus liber estet, in qua liberet profitenda religione. In finibus regionis Pedemontanae , qua vallis Petrosa vallem Chisonis attingit, exceptus Praesul est a Brianzoni Gubernatore iussu Regis Galliae, quem etiam in

toto itinere comitem habuit: quod minime tutum esset sine tali custode loca illa peragrare. templa omnia Catholica offendit a fundamentis excisa, coemeteria polluta humatis hqreticoru cadaueribus. Purgatis ergo de more coemeterhs, sacelloque ex tempore excitato, in singulis ferme oppidis ritu Catholico sacrificatum est, concioque habita ad eos qui aderant orthodoxos erant autem

vel ex Archiepiscopi, vel ex Gubernatoris familia, vel aduenae, qui iter illac habebant:ὶ nam incolae cum procul admirabundi spectaret, propius tam uaccedere audebat nemo, Ministroru territiminis.

Nec pauci sunt in his vallibus, qui si liceret sine peris ulo haer*si Palam abiurata,ad Ecclesiae caulas

redirent:

58쪽

xedirent: sed terrent lupi in rabiem esserati timidas ouesi de nihil non agunt & moliuntur haeretici, ut Catholicis concionatoribus iter obstruant in eas valles. Cum in hoc Alpium tractu hunc ad inoda augesceret Catholica fides, atque ab omni ditione Saratiarum edictis Ducis Sabaudiae expellerentur infecti haeresi; mire in Catholicos exarserunt haeretici, ac per quosdam facinorosos, multorumque scelerum reos Lucernae, ac Petrosae vallis templa inflammare,aliquot Cath icis manus inferre coeperunt. Ex his sacerdotem unum magno animo in

fide tuenda iter habetem cum scio peti ictu straui Diant, ea edidere Caluinianae , hoc est plusquam barbaricae, crudelitatis exempla, ut Anthropopha os omnes superarint. Nam humi iacetem, adhucque

spirantem adorti, per ludibrium ac libidinem in

singula fere membra vulneribus inflictis, quae cruciarent,sed sensum non adimerent; tandem exea sterato cor euellentes E pectore per summam im- Pietatem agenti animam in os identidem inserebant ac tandem ferinis animis crudelitate exatu-xatis,inifrusta pene conciderunt. Clericum item ex itinere aggresti, cum minis morteque intentata

de fide Catholica dehcere nequissent, exploso in

eum selopeio abibant. concidit is ex vulnere: at mox collecto animo sese in cubitum erigens premit libellum pium e sinu, ut se eius lectione pararet ad mortem. Id intuens ex haereticis unus, qui sorid respexerat, reuersus, impactoque in ceruices ense obtruncat. In his turbis ac caedibus illud fuit in nostros degunt autem ibi continuo sacerdotes duo)diuinae prouidentiae singulare argumentum. Nam cum Parochis metu dilapsis, Catholici sacerdote carerent, ac nostri, ne in tanto discrimine Sacramentorum praesidio destituerentur fideles, ad sacra facienda, ministrandaque Sacramenta eo se DDD conserin

59쪽

conserrent, qud salus animarum vocabat , nullo periculi respectu , incolumes semper Deoprotegente euaserunt. Sed speramus breui sore,ut fracta haereticoram audacra init hisque contusis, res Catholica maiora in dies capiat incrementa.

i sellegium cremonense.

IN collegio cli emonensi fuere hoc anno E no

stris omnino tredecim, sacerdotes quinque, totidemque Adiutores magistri tres. Tribus humaniorum litterarum scholis adiecta est in gratiam Episcopi Theologica explicatio de moribus de orichs Christiani nominis, ac conscientiae disticultatibus, qua clerus erudiatur. Ipse Episcopus cum gregi inuigilans edixistet, ne quis suorum clericorum susciperet sacros Ordines, nisi colligens sese pijs meditationibus animum excoluisset aliquandiu; cura eos dirigendi incubuit in nostros,& constitit operae fructus ac laboris. Doctrinae item Christi an studium, quod neglectum 'alde frigebat, eiusdem Episcopi voluntate ac rogatu

per nostros consuetis exercitationibus excitatum adeo est, ut in ligniter ferueat, non sine magna ciuium approbatione, voluptate Episcopi, ac puerOIum contentione. Quo tempore mortalitas quaedam nescio unde orta Collegium affligebat vehementissime, mira charitas optimi Episcopi tanquaamantissimi patris prim im,deinde ciuitatis totius publice & priuatim eluxit in nostrum Ordinem. Cui respondere conatus P. Prouincialis quam primum in demortuorum magistrorum locum UalenteS piae ceptores recentesque submisit. Atque

illis ipsis fere diebus , quibus nostri excesserant e Tita, dedit ciuitas Cremonensis Societati nostrae primiti s, adolescentes duos optimae indolis ac

60쪽

PROVINCIA MEDIOLANENSI . . D

spei. Qii tiror omnino nobis nec opinantibus mors abstulit ex improuiso, quibus tamquam co- Iuminis nitebatur Collegiunt.Primus fuit P Hora cius Camossus vir mansuetus ac simplex insigniteri qui Niceae Prouinciae natus honestis parentibus iam grandis natu, dc diu versatus in Iuris scientiae studio, sponsae nuntium remisit, ut ad meliora Societatis vota conuolaret, dataeidem grandi pecunia, ne pinside data retardamni. Societate se periitus Grammaticae schola micauit prae amore Dei: quo in munere, quod multos adnos laudabialiter α valiter exercuit, totus erat , adeo ut in eo diligentia cum charitate certaret. Hunc secutus'

est P. Bartholomaeus cicada, qui Collegium gu

bernabaz,magna cum nostrorum, tum externora

approbatione. Hic Genuae nobili loco natus S

cietatem cometexus adolescens, annos in ea 3 o. t

tos exegerat sine querela. Nostris adolescentibus perutilis fuit, poeus & eloquentiariae rerum spi ritualium studia coniungens , quas multis annis P imum dicendi, postea tironum Magister profes- sus est. Emineba in eo mansuetudo, & apud externo gratia, id edi vi magnum sui reliquerit toti ciuitati desiderium; Epilcopo autem tam earus erat, ut eum inuisens moribundum humanitatis ergd, temperare a lacrymis no posset; id quod nee in propinqui, nec in amici vilius morte sibi accidis-- se testabatur. T ertius Iacobus Lombardus Medi lanensis fuit, iuuenis regularum obseruantistimus, di mansuetudine insignis, qui sese item Gramma- 'ticae tradendae gratia penitus dediderat Societati;

quo in munere quanto re placeret, mirum est. Postremus Antonius Pelachius Comensis excessit e vita, iuuenis aetate, ingenio ac valetudine floxens, ad inulta idoneus, ad magna pretestanda na-xui; qui suspiraus Indiam, & animarum aelo fer-