Corpus scriptorum historiae byzantinae Theophanes Continuatus, Ioannes Cameniata, Symeon Magister, Georgius Monachus

41쪽

30 THEOPHANIS CONTINUATI LIB. I.

καὶ περὶ τας αρχας di καὶ ηγεsιονίας , ου τὰς Πολιτικας, ιόνον ἀλλὰ καὶ τὰς στρα 'γικάς , διεπιοητο ἰσχπρως ' χρη ιατων κρειτ- των αυτὸς ων τους ἀδωροτατους πάντων προέκρινεν, ἀριστίνδην C πάντας ἀλλ' oυ κατὰ πλουτον τιsιων. καὶ δικαιοσύνης /tἐν ἐρα-στης λέγεσθαι ἐβουλετο, Ουκ ἐγίνετο δέ ' πλην ἀντεποιεiro ταυ Tric, καὶ πολλας τῶν κρίσεων δι' ιαυτου Lςεπεραινε κατὰ τὸ Aαυσιακὸν ἐγκαθη/ανος. καί ποτε δή τινος ἐγκλησιν πρὸς αυτὸν Ποιο-6 οποθείς 7 17 χρημάτων γὰρ κρ. 7phetica lingua respondisse, Theophani consessori, monasterii Agri praeposito; quod et ita brevi accidit, cum eum deinceps nunquam patriar-clia viderit, isquo coronam confessionis adeptus sit. atque hactenus ea quae sunt divini antistitis.19. Leo autem hoc volui fausto regiae gubernationis principio posito, quod ecclesiae res eo statu composuerat, ac si quis alius ambitionis studio laborans, rei publicae curam aggreditur, ubique Vesparum more sectim serens Atimulum, tum ipse militares exercens numeros, tum multis locis per Thraciam ac Macedoniam curis suis at tuo labore urbes a fundamentis excitans, atque omnem Romanum orbem CunctaSquo Pro vincias lustrans, ut et ipsis hostibus terrori esset ac formidini. hinc lite adeo, cum e Vivis excessisset, dixisse aliquando aiunt sanctum Nicophorum, etsi impium , strenuum tamen rei publicao curis civitatem amisisSU Virum . mngistratibus quo ius ac praetoribus, non civiliburi modo sed et militaribus, valde sormidolosus erat; cumque ipse Pecuniarum umore Superior esset, praeserebat eos cunctis qui omnium maxime Rmuneribus sese continebant, unumquemque pro eo Rc optimus Urat, non ut opibus a filuebat, honorans . . oqui ac iusti tenacissimus videri voluit ἔnec tamen erat. ceterum iuri dicundo dabat operam, sedensque ipse in Lausiaco plerasque lites finiebat. sano cum quis stliquando apud eum

s10 15

42쪽

DE LEONE ABIIT IO.

ἐφορους καὶ ραχρτυρας ' ἀλλ' οιά τις 'φυχη βαρβαρος θεοσεβειας P

expostulasset raptam sibi uxorem , quam nimirum illustrium quidam virorum rapuisset, nec praesectus Saepius interpellatus eius ullam rationem habuisset, illum quidem statim sisti iussum neglectaeque reum iustitiae, testium depositione peractum, poenae addixit, cessare illum iubens severiusque corripiens, nil ulterum vero legi tradi praecepit. Verum his illo rei publicao blandiebatur, eiusque sibi benevolentiam, ut ita dicam, cauponabatur. EO ad iidem autem quod spectat ac pietatem valde insani bat, ut nec deum nominare e re illi honestumque videretur. nam cum triconnales cum Hunnis, quos Bulgaros vocant, ineundae illi essent indutiae pacisque foedera iurei tirando firmanda, non quibus Christiani

solent sacramentis usus est, ut nimirum deum caelestesque virtutes, sive

quae Christi deique parens came fuit, dictorum gestorumque inspectores testesque adhiberet, sed velut barbarus quidam omnisque religionis expers, Canes, nc quibus gens improba immolat, iis gostorum testibus utens, et dissecabat, nec quibus illi libenter ingurgitantur, haec ipso ad firmandam fidem oro gustare exhorrebat: quod vero Christianam fidem eis concredidit, ad quam a nobis aliquando, itit videbatur, essent traducendi, ne sic uidem impietati litare eum puduit. tum enim in

eo quod fidei margaritas iuxta domini sententiam i Matth. 7, si) mittebatanto porcos, bisque illos vir implua vero execrandus oro tenus uti eoru-

43쪽

THEOPHANIS CONTINUATI LIB. I.

ὐσεβῶν ' καὶ οἷς τα ἐκ δεων auθις αυτος την των Ῥευμαίων δ δεων B β-ιλειαν τε καὶ ανὴν ουκ- ινσrαγωγουριενος καὶ τελομμενος ἐν πανδημω θεατρω καὶ ουτω γε πληρει τῶν ἀπίστων τε καὶ πιστῶν, του αἰωνίου σκcυληκος καὶ πυρὸς ἀλλ' -κ ὼλλων ἐπαζιος. καὶ oσους δὲ τον ορθον wρισκε λόγον τηρουντας, του-5 τους πικρως κατηκιζε καὶ δεινῶς' ετέρωθεν di τὰ τῶν Quogρονυ, οἱ στί petr τε καὶ συστηματα συνεκροτει τε καὶ συνήγειρεν ἐν ταυτωπαρὰ πλευραν αυτου τιθεις καὶ Προσεπικλυζων ταῖς ωφελείαις. τουτοις καὶ 'λάννης ο γραμ ιατικος ἐγκατέλεκτο, παντος ἀνάσκη-C τος υπαρχων καλου. οἷς καί τινα γραφὴν ὁ ωσεων νεαρας τινὸς 10 καὶ stiαρας ἐξαποριέρην πίστειος ἀναγρα ραι κελευσας, τὸν κατὰ τῶν θείων εἰκονων δρομον ἐδίωκεν. υνερρίπισε δε πιος ο ν καὶ

χου καὶ οἷον ἐνέδρας εἴς τον Πρωτέα ωρήσειν ἐρῶν, ἐπεὶ κατά

τινα καιρον τὸ θεῖον εκεινο εἰς ἐπήκοον ρητὸν ἐκκλησιαζομενον ἐκηρυττετο ' τίνι ωμοιώσατε κυριον, καὶ τίνι ὁμοιωματι ωμοιώσατε αυτον; εἰκονα ἐποίησε τέκτων, ἡ χροσοχοος χωνευσας

χρυσίον περιεχρυσωσεν αυτον , ἡ ὁμοίωμα κατεσκευασεν ἐπεὶ Mρουν τουτο κατὰ τὸν του σάρου ναὸν Lζηχεῖτο τε καὶ διεβεβόητο, ρέιια Πως υποσυρεὶς καὶ ε αυτὸν εἰς προυπτον ἀγαγων, ' συνες ο

pellebat, tumque in eo rursus quod ipse Romani moderator Imperii, in

Publico conventu, in theatro promiscua infidelium fidelitimque multitudine reserto, initiari non erubuit ac consecrari, non alio plano praemio quam aeterno verme et igni dignus fuit. porro si quos verae fidei tenaciores offendebat, eos vero dire graviterque excruciabat. alioqui vero eiusdem secum sententiao hominum euneos conventusquo cogehat atque conflabat, suo eos lateri adhibens ac muneribus obruens. inter illos Ioannes grammaticus suit iisque accensitus, vir nulla honesti luco praeditus. his Leo scriptionem quandam ad novam ne exsecrandam acceptandam fidem iuhens edere, adversus divinas imagines cursum intendo-bat. excitavit autem ac velut nammam in immensum extulit, quippe cum levis esset nec sensato animo quicquam aggrederetur, sacri collegii clerique palatini praeses. olim enim observans, velutque ex insidiis quasi Proteum quendam hominem capere satagens, cum aliquando in omnium auribus in tublico ecclesiae conventu sententia haec proferretur Isaiae 40, 183. 'eui similem fecistis dominum, si cui simulacro assimilastis eum y numquid imaginem fecit taber, aut aurifex fuso auro circumdeauravit eam, aut simulacrum fabricatus est ' uum ergo sententia haec quandoque in sacra Ρhari aede cantu altaquB Voce ederetur,

ille sensim quasi trahens ac so ipsum in medium producens 'intelligo,

44쪽

, ω βασιλευ, τὸ liρὸν λόγιον καὶ μηδείς σοι

imperator,' inquit, 'quidnam loquatur divinum oraculum; nec ulla toincessat paenitudo eorum quao coepta sunt: sed si quid sacrarum imal inum reliquum videatur, eo o medio sublato eorum rectae adhaere re igioni qui nullum eis adhibent cultum.' his ita. tuo illo , uti dicebam, temere nulloque sano iudicio accensus in licique illo exaestuans animo, suum omnem adversus hios incitavit furorem adversumqtio impios divinam iustamque indignationem. omnes namquo episcopos dato rescripto ad se ab exilio accersit, eos spolians atque a patriarchae procul eonspectu eliminans eiiciensque sive abdicans, velut inde sibi dicto audientes facturus esset. multis tamen bonae consessionis suscipiendae auctor exstitit, qua constantes fidei athletao obaudire tyranno noluere. 21. Deus autem o quam illo non rigidus aut aeris, sed patiens mitisque l) gladium quidem vibrabat, nec tamen feriebat. nam moco quidem lues et squalores solisquo nimii algores, modo autem terrae motus ac emetiones, quandoque etiam flammae similes vasto aero eiaculationes, alias denique, quae maiorem vis maxima, domesticos tumultus noseditiones illis intentabat. hiberi tamen non poterat, Sula aagrestis more, in praeceps degravatus animus. tandem igitur tardus illo quidem , at cuius letale vulnus, a deo gladius proficiscitur, ut interim Uavus elavum trudat malumque malo medeatur. Michael la erat, uui tum foederatorum praesecturam gerens, maiestati, crimine delatus, vix mul- Theophanes eonuin 3

45쪽

ἐνεδίδου τῆς ἀθυροστομίας ιιηει του τωθασμου, ἀλλ' οἷον τις 15 κυματίας πῶσαν ἀκαίρως ἰλὸν ἐξεβρασεν ποταμος, -πείλησε

P 22 Aέοντι πανωλειαν καὶ δελ' αττα θυμὸς ἐτρέφετο πονηρος, αν-π6 πετο δἐ ταυτα πρὸς βασιλέα, ἀνάρπαστος γίνεται αυτῆς, καὶ τέλος τῶν ἐλεγχόντων τὰ τῆς κατηγορίας κατεμεδ ντων κατατίθεται τυραννίδος ἐπίθεσιν μελετ ῶν. ἡμερα προτεραία m. τῆς καθ' του λογου χριστου του θεου ημῶν ἐπιδημίας τε καὶ σαρκωσεως. ἐπεὶ γουν παντοθεν καταφωρος ἐγεγένητο αυτου

του βασιλέως ἐν τοῖς ἀσηκρητείοις ἐξετάζοντος, καὶ δρασμὸς τῶν

loque labore illud a se depellere potuerat. verum suturum erat ut quem sub dento semper haberet , in morem dilaniatae victimae haud longa post ostenderet. Porro Michael, praecipitis procacisque linguae vitionssuetus cum esset, seros Leonis mores traducendi, velut cum illo adultus sibique fortitudinis laudo placens, nullum finem faciebat. Leo autem non enim qui omnium dominus sit, ab uno stulto lubens omnino Patiatur, nisi re vera non virorum magis quam irae imperio polleat viros statuit occulte in insidiis auscultaturos, ut velut rimulae eius ad ipsum Sermones perveherent. etenim suspectum habebat quod erat futu-xum , nec Philomeliensis monachi vaticinium eius animo exciderat, quo is secundum a Leono salutandum imperatorem Michaelem Edixerat. eorum qui observarent unus quoquo Hexabulius erat, acri scilicet vir

inpenio, ac qui hominis indolem geniumque explorare posset. interim igitur, cum effrenem illam dicendi ac deridendi licentiam minime repri

meret, ac velut turbulentus fluvius limum omnem importune ebulliens extremam Leoni perniciem ac interitum comminatus esset, ac si qua malus furor alebat, verbis produxisset, re ad Leonem delata confestim rapitur ipsa die. postremo delatoribus accusationis capita confirmantihus assectatao tyrannidis ac maiestatis reus decernitur. pridie Christi verbi nostri natias isthaec agebantur. quia ergo crimen undique exploratum erat, ipso Leone in secretariorum aede pro tribunali causam cogno-

46쪽

ιακρὰν ἐπόφεοθε'' , d γυναι καὶ τὰ τῆς ἐμῆς νηδυος

βλαστνὶματα, τὰ αποβη σόπινα, εἰ καὶ σήμερον με του ἐκειθεν ιαρτηlιατος προσηλευθέρωσας ' τουτοις τὸ μέλλον απιτοίβασέ τε καὶ προεκηρυςe.

20 22. Καὶ γὰρ πν αυτω δέος τῆ φυχῆ ἐγκαθήμενον ἐκ τινος i

scente, nec ullus effugii locus erat, capitalis in eum fertur sententia; nec ut quovis modo neci detur, sed ut sub ipsum principis conspectumnc velut ipso coram auctore, sive irae assectus sic impulerat, sive alias immanitate sese oblectabat, nempe ut in palatini balnei caminum proiiceretur, acri illic flamma absumendus. decretum erat; ipse tragoedia inspector futurus Leo praecurrebat. sub haec autem Theodosia uxor, Arsaberis filia, inculto habitu temereqiae ipsa proruens, Bacchantis more furibundo motu sese agitans, viri occupat iter eoque retrahit hominem , impium et dei hostem vocans, qui nec divino impartiendus corpore diei reverentiam haberet. mala ergo reveritus Temque in religionem vertens, ac timens ne inde dei iram in se excitaret, in praesentia quidem vita reduco ac salute Michaelem donavit, eius tuto custodiendi cura papias demandata, tametsi sibi ipse compedum clavem retinuit. sed et uxori comminatus est: 'visura' inquit 'es tu et liberi moi, et quidem brevi, quae inde eventura sunt, etsi mct ab eius rei scoler hodie liberasti quibus verbis sibi ipse futuri eventus maliquo imminen iis malus vates effectus est.22. Ex quodam namque oraculo eius animo timor insederat, quo serebatur die festo Christi dei nostri secundum earnem natalis aio adul-

47쪽

THEOPHANIS CONTINUATI LIB. I.

P 23 23. Προσδει δἐ καὶ ἡ τῆς μητρος δηνις ἐπληρον φοβον

αυτόμ' η τότε μἐν λεχθεῖσα εἰς opδἐν τουτω λελογιστο, τὰ νυν δὸ καὶ σφόδρα δάκνουσα ἐπέκειτο τὴν χγην. ἐφανη γαρ avrii κατὰ τὸν ἐν Βλαχέρναις θειον ναὸν προσφοιτωσy ἀει κορη τις Nnὸ πολ- 15

τῆς δὲ πολυετῆ χηρείαν προβαλλομένης, δι' ης si τε κρεων μήτε B τινὸς ἐνώμον γευσασθαι, ' καὶ διὰ τουτο μηδἐ ταυτης rari ιν τῆς ροχυτρας, 'καὶ πως'' ἀντέφησεν ἡ κορη μετὰ θυι ου' ὁ σὸς υιὸς Ουπαυεται hia πολλῶν αἱμάτων πληρων, καὶ τουτω τὸν ἐμὸν νιὸν

tam omnem felicitatem ac imperium sublatum iri. oraculum vero Sibyllinum erat, in quodam libro palatinae bibliothecae repositum, quo non Bolum nuda oracula, verum etiam eorum qui imperio potituri essent urae formaeque coloribus expressae continebantur. erat ergo leo bestia efformata, cui superne a dorso ad Ventrem litera X exarata erat. n tergo autem vir quidam incurrens per ipsam hanc literam leonem hasta configebat. cum autem multis solvendum aenigma fuisset propositum, unus tune quaestoris fungens munere oraculum clare explicavit, sora nimirum ut imperatorum quidam Leo nomine Christi die natali exitiosa nece tolleretur. 23. Nec minus Leonem perterrebat eius matri oblata visio. quaalaluo quidem cum Leont relata esset, ab eo neglecta et pro nihilo habita est: tunc voro alte animo haerens ipsum valde mordebat. cum enim illa eontinuo divinam sacram Blachernarum aedem frequentaret, apparuit Puella quaedam, quam ingens albatorum cuneus satellitio cingebat. interim videt aedem totam cruoro exundantem. tumque puellam uni cuidam adstantium iussisse ut ollam cruoris plenam Leonis matri bibendam porrigeret. illa vel o diuturnam vid8itatem causante, per quam nec carnes nec quicquam eorum quae sanguine praedita sunt gustasset, Re Proinde nihil ad se eam ollam spectaro, tune iratam puellam respondisse ''quo modo ergo filius tuus non cessat me eruoribus opplere, eoque filium meum

48쪽

DE LEONE ARMENIO.

5 ἐλαττον' αττου γαρ Ἀρασίου του ἀοιδίμου πατρώρχου παλαιτον βίον μετηλλαχυτος Μιχανηλ τινα-δνηιατος διακουσαι ἐπιπηδήσαντα προτρεπο/ώνου ἐπιπλέζαι καιρίαν καὶ κατα κρημνου occλῆσαι αβυσσον εχοντος. πρυς τουτοις καὶ τὸ του μοναχου του κατὰ τὸ ωιλο in λιον. ἀλλα καὶ τῆς ἐσθῆτος θαττον μεταμφίασις. 10 α συι φορησας ἐπαλλεzο τε τω δίει και τὴν φυὴ, ἐκυμαίνετο, H

σοφωτερα ἡ βασιλικωτερα βουλευσάμνος, τὰς ἐπὶ τον παπίαν φερονσας πυλιδας καταρρυζας καὶ γὰρ ἐν ευσθενὴς τῶ

ει μέριμνον υπνον καὶ κεκολασμένον καθευδελ ως δ' ευρεν ανετον

ae deum irritarer qno ex tempore filium obseerabat ut ab haeresi

abolentium imagines resiliret, hancco tragico visionem referens. 24. Perturbabat et alia haud modico nocturna visio. nam per qui tem visus sibi suerat audire Tarasium inclitum patriarcham, qui pridem in vivis esse desierat, hortantem ac iubentem cuidam nomine Michaeli ut irruens in Leonem letali eum ictu conficeret et in altam abyssum praeeipitem daret. exagitabat etiam monachi PhiIomeliensis vaticinatio; sed et praetoriae chlamydis subitario impetu indutae reeordatio. quae omnia Congerens metu concutiebatue, animoque fluctuans omnem noctis somnum invisum habebat. quamobrem profunda iam nocto, eiusmodi consilium iniens quod sagacem magis exploratorem quam imperatoria fulgentem dignitato deceret, perrupta portula qua ad papiam patebat iter quippo qni manibus robustissimus era0 ad eum usqua processita ut autem domum ingressus est, occurrit spectaculum quod. illi haud vulgarem motum ac stuporem iniecit. nam reum quidem in papiae lectivo egregio cultu, ipsum vero papiam humi dormientem invenit. tum manus Michaeli caputque ae aurem admovet, nossa volens num, quod solent anxii et in vitae diserimen adducti, curis solutum suavemque ari Verosollicitum ac castigatum somnum duceret. ubi autem solutum nihilqu sollieitnm atque anxium alto demersum soporo offendit nam nec contrectando somnum illi excusserat), insperatia hiseo spectaculis araqua incen-

49쪽

νος υποθηριάτων ἀπ γγειλε παντα σαφως. οἷς ἐκπαθεῖς γενό/ιανοι καὶ cis VP δέει περιληφθέντες βουλὴν ἐξηρτυον αυτοις σω-s

25. πις αρτι υπδεαμπεν, καὶ σκῆψις γίνεται τρ Μιχαήλ,

ψυχικας τινας κηλῖδας ἐπαyos isto, δια Θεοκτίστου, ον καὶ ρισε ταυτα τψ του κανικλHου τετίμηκεν αβιωιιατι, ταυτας βουλεσθαί B τινι προσαναθέσθαι των θεοφιλων. ἐπετέ ραπτο γουν καὶ συγκε- 10 χωρητο ταυτα παρὰ βασιλέως. καὶ Oγε δή φησιν τῶ Θεοκτίστω' τοῖς Milui ν κεκοινωνηκοσι τῆς πράξεως παντα ανειπειν διαπείλει τεῆβασιλει, M μη τι γέν*ται παρ' υριῶν γενναῖον, τουτου ριε διασωζον του θανατου καὶ τῆς ειρκτης. ' . καὶ οἱ συνωμόται, ως ταυταδιηκουσαν, βουλὴν τοιαυτυν σνρραπτουσιν. εθος ην τέο κληρω15τθ ἱερφ ora ευς νον ἐνδον τοῖς βασιλείοις, εκτοτε λαβον ἔνην αρ- χην, προσμενειν δια -κτος, ἀλλὰ τοῖς σφῶν οικοις, αρτι δἐ τρι-της απ0μένης φυλακης κατα τηρο ἐλεφαντίνην συναγHρεσθαι, δοξολογίαν αποδωσοντας κυρίω τω θεψ τὴν ec 'θινήν. τουτοις οι

ιιενοι. ως δ' ὁ πιινος διεπεραίνετο καὶ ὁ βασιλευς αυτου novsa ira discedit, non solum Illi sed et papiae dirum exitium minitans. nec ea res papiam latuit, eo quod quidam pro Μichaelis lectulo excuribantium, ex cothurnis puniceis deprehenso imperatore, cuncta claris nuntiaverat. quibus illi gravissime turbati metuque maximo conterriti, quod eis saluti foret, id vero deliberant. 25. Iam primum dilucescebat, simulatque Michael adhaerere sibi animo sordes aliquas, quas per Theoclistum, quem et postea caniclii

dignitate ornavit, religiosorum virorum cuipiam velit aperire. permisit imperator, eiusque rei licentiam fecit. aliquo Michael Theoclisto Vsancteoniuratis donuntia cuncta me imperatori indicaturum, ni strenui quid molientes ab hac me morte ae careoro liberaveritis.' his porro auditis coniurati tale quid eonsilii struunt. moris erat ut sacer clerus, non ut modo intra palatium quod exinde eaquo occasione primum inductum est εed quisque secum domi maneret, tumquo ineunto tertia vigilia ad eburneam portam congregarentur, reddituri domino deo matutinas laudes. his coniurati sese commiscentes pugionibus subter axillas occultatis, cum per tenebras ae sacerdotalibus amicti vestibus latuissent, una libero ingressi inquo uno quodam obscuro loco subsidentes signum exspectabant. hymno itaque persoluto, cum imperator haud procul a cantoribus consti-

50쪽

DE LEONE ARMENIO.

nλησίον ην τοῖς αδουσιν, προεξαρχων πολλώις τουτο δὴ τὸ φίλον

ὀμιοσας χάριτος, παίει διανταίαν κατὰ χειρὸς ουτω δὴ ἀνδρικῶς ως ου μονον τῆς κλειδὸς ἀπαρρίζαι ταυτην δεινῶς, αλλὰ καὶ τὸ

tutus, uti crebro solebat, illud moduli inceptasset 'sprevere summi cuncta amoro principis erat enim ex indole canora voce, eaque divinis modulandis laudibus eius aetatis cunctos mortales suaviore vincebat), consertim insiliunt, primoqua impetu ac aggressione in cleri praefecto decepti sunt, sivo quod is corpore imperatori perquam similis erat, sivo quod caput simili integumento obduxerat: cum enim per hiemis aspera ingens frigus rigeret, eodem ambo integumento illud tolerabant, acutissimo nimirum Pileo caput contegentes. sed is quidem piloo capiti detracto, ostensa calvitie, facile salutem captavit. Leo autem in altaris penetrale se ipse subducens irrito conatu praesidium quaerit. tueri se ille tamen conabatur: quapropter turibuli catena vel ut alii perhibent) divina cruce arrepta invasorum impetum propulsare studebat. verum ii non singuli sed iacto cuneo irruentes vulnera infligebant, cum sic quoque illo sese ulcisceretur Crucisque materia gladiorum ictus depelleret. tandem vero bestiae in morem undequaque petitus fatiscit; quando et desperata salute unum ouempiam Pro-Cera statura, nec giganti absimilem, Ictum inserentem Videns, per gratiam in templo habitantem adiuravit palamque obtestatus est ut Parceret. erat is Crambonitarum stirpe oriundus. ad quem illo 'non sacramentorum istud' inquit 'sed eaedium tempus esti ac insuper per divinam ipso gratiam iurans manum eius adverso vulnere percussit, tanta vi ut non solum a claricula eam penitus amputaverit, sed et crucia cornu dis-