De Aristarchi studiis Homericis

241쪽

auetorum disciplinae suae natales anniversaria epularum estivitate instaurabant, quod picurei ex Epicuri testamento faciebant Cic. n. II, 31. Diog. a. X, 18 , alii sponte, ut Meratis et Platonis memoriam quosdam coluisse legimus Plut. u. Symp. VIII l. Euseb praep. ev. X es Rubnken de Longila. o. Si et eiusdem scholae sectatores conventus epulasque gebant, ut singulis mensibus Epicurei Cie. Diog. II l l . aliis Athon. V p. 86 a X p. 419 d. iuvenesque studiosi litterarunt tum inter sese Geli. XVIII, 2. XV 2 tum apud magistros, quos cum maxime Aeetabantur Gell. VI, 3. s. II, 22. III, 19. XIX, ), epulari solebant; et si Musarum aera fierent quod e g. Athenis solenne suisse ex Plutarchi Symposiacoruin libro ultimo tenemus eadem sestivitas denique reges praetores Pliat. Symp. IX, in. , patroni haud raro ad convivia litteratos clientes It invitabant ). s. gehenbach de Sympos Sapient. . X qq. Graves igitur ac serias quaestiones ex laetis eiusmodi circulis exeludebant. Qualia contra admiserint atque probaverint ex Plutarcho Macrobio, Athenaeo, Gellio intelligitur Gellii quidem duas lepidas narratiunculas quibus haec convivandi ratio egregie illustratur, rationi meae ineludendas putavi. VI, 3 Factitatum observatumque hoc Athenis est ab iis qui erant

philos0pli Tauro iunctiores Quum domum suam OS V aret, ne omnino, ut dicitur, immunes et asymboli veniremus, Poniectabamu ad coenulam non cupedias ciborum, sed argutias quaestionum. Unusquisque igitur nostrum commentus paratusque ibat quod quaereret eratque initium loquendi edundi finis.' Potissima recensui. Non desunt alia Diog. a. II, 33 de Meue dcua sol Ath. 420. .i: ἐν καὶ φιλυπόδοχος καὶ δια ro νοσωδες ει Ἐρε ριας πλείω σουνάγων Dμποσια, ἐν oli καὶ μουσικων. . alia Plut. Symy. I l in. II, 4 in V, 2 in V, 3 in V, b in uino fluxit persuasio Beptem sapientes non convenisse tantum, sed convivantes confabulatos e8se Plut Sol. o. 6 et 4 γενέσθαι δέ κα με αλλήλων ν ε ελφοι,

242쪽

213 Quaerebantur autem non gravia nee reverenda, sed L 'D, ιι νι arci

quaedam lepida et minuta et florentem vino animum lacessentia. Quale hoc serme est subtilitatis ludierae quod dicam. Qua

situm est, quando moriens moreretur, quum iam in morte esset, an tum etiam quum in vita oret et quando surgens surgeret; quum iam staret, an tum etiam quum sederet et qui artem disceret quando artisex seret quum iam esset, an tum quum etiam non esset XVIII, 2 Saturnalia Athenis agitaba etiτmu hilare prorsum et modeste . . . . Conveniebamus autem ad eandem coenam complusculi qui Romani in Graeciam veneramus quiquo easdem auditiones eosdemque doctores colebamus Tum qui coenulam ordino suo curabat, praemium solvendae quaestionis ponebat librum veteris scriptoris vel Graecum vel Latinum, et coronam e lauro plexam totidemque res quaerebat quot homines istic eramus, quumque eas omne eX Suerat. rem loeumque dicendi sors dabat ). Quaestio igitur soluta e rona et praemio donabatur non soluta autem tramittebatur ad eum qui sortito successerat idque in orbem vice pari servabatur. Si nemo dissolvebat quaestionis eius nomen, praemium ipsum et eorona deo cuius id estum erat, dicabatur. Quaerebantur autem res huiusmodi aut sententia poetae reteris lepide ob-xcura aut historiae antiquioris requisitio, aut decreti euiuspiam ex

philosophia perperam invulgati purgatio aut captionis sophistieae solutio, aut inopinati rariorisque verbi indagatio, aut tempus item Τὸ in verbo perspicuo obscurissimum . Ip8a quaestiones plus minus utiles qui cupit, is apud elegantem narratorem ipse cognoscat. Sed quas veterum poetarum sententias lepide obscuras dixit, ex hoc genere plura Homerie apud Ρlutarchum disceptantur cur Nausicaa non marina sed fluviali aqua sordidas luat vestes I, 9, cur Achilles o ooτερον pocula miseeri iubeat quod multis bibaeis visum est V, 4ὶ;

Macrob. VII, 4 sortiamurque, si videtur ut per Omlinem unusqui que Proponat quam solvendam aestimo quaestionem Plut Symp. IX. 2 liθους νro ἐν ro Μουσεέοις κληρους περιφέρεσθαι καὶ το ς συλλαχον- νι- λλήλοις φιλολογα cir μαra ροrεινειν.

243쪽

cur ιηλεαι γλαυκαρποι V, cur otio θεέοιο ib. 10 dix fit, haec prae aliis epitheta eligens cur cum tot liquid apud sti poetam commemorentur in oleo potissimum adiectivo γρον utatur VI, ); cum Paris semelenam opesque redditurum promisisset, si a Menelao in singulari certamine victus fuerit T, 71, 2, es. 1013, postquam victus quidem esset sed non caesus iustamne hanc Troiani excusationem pacti habuerint IX, 13 )ὶ: denique utra manu Venus a Diomede vulnerata suerit α 4 . Commemoravi supra epulas a regibus ac nobilibus in litteratorum gratiam apparatas. Ne ab Alexandri quidem conviviis doctae quaestiones afuisse videntur. Apud Ptolemaeum Hephaestionem Photius p. 47. a. 3 e. legerat διυ τι ὁ ποι is

πελειαδας ποέησε γῆς τοοφεῆς τευ θευοῦν διακονους μ 62), καὶ miνα Ἀλέξανδοος ὁ βασιλευς καὶ μιστοτέλης εἰς et ουτ ε πον. Quae quidem alia oecasione possunt a rege Homeri studiosissim v. ol prol. CLXXXIV, add. Hem sterh. Lue diat mori. XII, 3 prolata esse sunt tamen convivali disputationi aptissima. Ad Ptolemaeorum eonvivia pertinet narratio de qua stione a Comano, regis pincerna, proposita fragm. 3. Apud Plutarchum ne suav. u. vivi p. Epicurus suadet regibus τι-λOsιουσοις στρατ γικα διηγγὶMατα καὶ φορτικας sycosιολοχίας, αλ- λον πομένειν ἐν τοῖς συιιποσlοι ν λογον περ μουσικῶν καινrοιητικολν προβλη/ιατων Macrobii narratio haec est VII, 3 13. ex Plut V, 1, 23: Cum regis libertus, ad novas divitias nuper erectus, philosophos ad convivium congregasset et irridendo eorum minutulus quaestiones seire se velle dixisset, cur ex nigra 219 et ex alba laba pulmentum unius coloris edatur Aridices philosophus indigne serens Tu nobis inquit absolvas cur et de albis et nigris loris similes maculae gignantur . Haec nos ducat narratio ad conditionem grammaticorum, qua et ipsa laetum est, ut haud facile possent haec principum crepundia abiicere.

i CL Porphyr ad Γ, 276 457. - In scholiis similia multa, ut 6 328 ποιος Ουος βέβλσαι cet. et

244쪽

- 215Scilicet reges ex quo useis, mereedibus honoribus studia et eruditos lovebant sustentabantque, haud raro et doctos et doctrinam sibi delectationi atque etiam Iudibrio esse voluerunt. Ipsi Ptolemaei litterarum studio tantopere illi laudati ab a tnoxa haudquaquam vacarunt velut Diodorum Cronum dialeeti- eum et Sosibium grammaticum his derisui fuisse ex Diog. La. II, ΙΙΙ. Athen. XI p. 93 cognovimus. Postea cum Romam migrarent plurimi atque nobilium Romanorum in domibus e Sareutur, pro rege uno multis regibus sic enim se diei volebanti serviebant, et saepe ne natis quidem, sed saetis, sed servitutis

qua emeraerant maculis conspersis.

g. 5. Satis, puto, caussarum collegimus, quibus quaestiun- eulae istae cultae celebrataeque sint. Romanorum orente imperio praecipue viguisse satis ex testimoniis, quibus usi sumus apparet. Et plane huic rei consentaneum quod imperatorum Romanorum temporibus hoc quasi summum et praecipuum grammatici munus postulatum atque emugitatum esse invenimus ut omnes quaestiones possit dissolvere Sic Tiberium et alios imperatores eiusmodi problemata iis proposuisse legimus, non ioco, quantum ex auctoribus intelligere licet, sed serio. Suetonius de Tiberii studiis narrans c. 70 Maxime tamen, inquit, curavit notitiam historiae sabularis usque ad ineptias atque derisum. Nam et grammaticos, quod genus hominum praeeipue, ut diximus, appetebat, eiusmodi sere quaestionibus experiebatur Quae materiecubae Quod Achilli nomen inter vir 220gines suisset Quid Sirenes cantare sint solitae . De Hadriano Spartianus c. 20: Apud Alexandriam in Museo multa quaestiones prosessoribus proposuit et propositas ipse dissolvit . Imperatorum ver suorum studia quid mirum est servile hominum Vulgus aemulatos esse Iuven. Sat. VII, 229: Sed vos saevas imponite leges, Ut praeceptori verborum regula constet, Ut legat historias, auctores noverit omne8, Tanquam ungues digitosque suos ut sorte rogatus, Dum petit aut therinas aut Phoebi balnea, dieat Dissiligo by Ooste

245쪽

- 216 Nutricem Anchisae nomen patriamque novereae

Anehimoli dicat quot Acestes vixerit annos, Quo Sieulus Phrygibus vini donaverit urnas. in Lucian mere cond. c. l . minc acumen est epigrammatis, quod de Valerio Catone Bibaculus scripsit, Sueton ili.

Catonis modo, Galle, Tusculanum rota reditor urbe venditabat. Mirati sumus, unicum magistrum, Summum grammaticum, ptimum poetam

Omnes soli ere posse quaestione

Unum difficile expedire nomen. En cor Zenodoti, en ieeur Cratetis. Denique eadem ratione Quintil. inst. or. I, 2 p. 28 Bum. Grammaticus quoque de ratione loquendi edisserat, quaestiones explicet, historias exponat, poemata enarret . Haec undique resonant Laudes sibi videbatur praedicare nescio quis ineptus grammaticus de Satyro, eum scriberet ap. Phot. p. 51 Σα-τDoo ὁ Ἀρισταρχου γνιοριριος τα ἐκαλεH δια τι τητικον αὐτον, et de Apollonio Dyseolo auctor vitae eius, qui hoc cognomen excellentissimum grammaticum reportasse dicit ora, ταῖς γυμνaσέαις δυςλυτους Orορέας λεγε εθος γαρ ην τοῖς

ριν ἰνιγι ιατυ θεις τινας καὶ σαφεῖς λεξεις φθέγγεσθαι, quamquam, si omnino nominis ratio a studiis repetenda erat rectius dixisset venisse ei hoc cognomen quod homo gravis ac tristis ad iocos lususque litterarum cum cohorte grammaticorum descendere fastidivit. His postulatis si respondere volebant grammatici, si magna pars nihil metuebat magis quam ne quaestionibus non haberent paratas solutiones, si studebant etiam subtiliter atque argute, etiamsi pereerse respondendo commendare esse vel ingratiam pulentorum hominum insinuare, non laudabuntur quidem, sed apud aequos rerum humanarum aestimatores facilem habebunt excusationem. Factum est ita atque haec iactantia

vel alioquin parum doctos vel ingeniosos inflavit, tali eruditione Dissiligo by Ooste

246쪽

subnixos. ἰellius capite X libri etari nunc deperditi narraverat, ut epitonio indicat, qualis sibi fuerit in oppido Eleusine

diseeptatio eum grammatico quodam praestigioso tempora verborum et meditamenta puerilia ignorante remotarum autem quaestionum ululas et formidine capiendis imperitorum animis ostentante 'i Quid quod etiam sui ostentandi gratia ae a-ses faciebant publice in quibus, ut hodie musici solent themata per varia modulationes ex tempore persequentes poetaeque subitarii, extemporales poscebant quaestiones Plut Qu. Symp. III l ' ἐν Ῥοδοι στέχον lax sayra ρ ιιιατικρο ποιουμένο/δεῖξιν ἐν ita θεωροὶ προτεένας 'M H x σου Θασσον ἐλιγχιστε μυοντων adηλον εἴτε παίρων ἐφυβρισεν is ακων νῆστὀχησε Geli. 222 XVI, 6 Redeuntes Graeeia Brundusium navem advertimus. Ibi quispiam linguae Latinae litterator Roma a Brundusinis aere situ experiundum sese roso dabat inius ad eum nos quoque oblectamenti gratia .... Legebat barbare insciteque Virgilii septiinum in quo libro hic versus est: Centum lanigeras mactabat rite bidentes:

et iubebut rogare sp xi quis omnium rerum stllet dicere. um

ego indocti hominis considentiam demiratus Doeesne inquamn is magister, cur bidentes dicantur 3 minc laetum est ut eiusmodi quaestione litterati in docta adversaria reserrent. Narrat Gellius XIV hominem in litterarum cultu non igno-

' Qui meminit quid διπως γραμμι εικον signiscet apud Sext. Ε- Pir adv. Gramni. c. II. 277, concedo mihi talium, quale hic Gellius depingit, vanitate philosophoruin astu egregie subventum esse.

- ἰeli. XVIII, 5 ,Puteolis Iuliano nunciatur, αναγνωσrni quendam, non indoctum hominem, voce admodum scita et canora Ennii annales legere ad populum in theatro ramus, inquit, auditum nesei quem istum Ennianistam ho enim se ille nomine appellari volebat. Camuh. Sueton. ill gr. c. 2. - Ceterum a ridicula auditorum cavillatione ne veteres quidem sophistae plurimorum summa admiratione accepti, sibi eavere poterant, ut Gorgias a Chaerephonte lusus, v. Foss. de Gorg. p. 27.

247쪽

218 bilem magnamque aetatis partem in libris versatum sibi in noctibus suis adornandis occupat librum grandi volumine obtulisse ut inde peteret si quid memoria dignum inveniret Gloriabatur vero esse istum librum omnigenis doctrinis praese tentem atque ex multis et variis et remotis lectionibus sibi elaboratum . Gellius libenter accepit; at pro auro carbones invenit maximam enim partem ollegerat spinosas et minutas quaestiones. Ex iis igitur quae se ibi invenisse dicit, nometra nulla haud scio an magis Gellius contemnat, quam sas sit grammatico invenit tamen et haec quam ob causam Telemachus cubans iunctim sibi cubantem Pisistratum non manu attigerit,

sed pedis ictu excitarit o 45); quae nomina suerint sociorum Ulixis qui a Mylla rapti laceratique sunt; ex quinque perimentis, quibus Achillis clupeus moenitus est quod laetum ex

auro est summum sit an medium, , 269. II ipsi vorsus gunt quos supra notavimus secundum scholiastae sententiam fietos

idem addit id nunc ad rem nostram iacit. Dicit enim ινα δἐ ιη δοκῆ λυσεως τι εἰρηκεναι leg ὐπορηκέναι καὶ δια τουτονὶ γεzηκέναι εἴ σέ. - Εrg si vel Aristarcho hic enim significatur et illis temporibus aliquando ommodum visum, emere

invidiam quaestiones postulantium, quid postea et a medioeribus lactum esse putabimus Τὸ Ad idem studium quaestionum pertinet quod in recentioribus nonnullis commentariis invenimus explicationes atque observationes etiam graves et utiles ita tamen verbis concipi ut sorinam iustae quaestionis a solutionis reserant. Hoc quale sit duobus exemplis, uno Graeco, altero Latino illustrabo. In Serarii commentariis hoe fecit is, a quo eodex Guellarbytanus Iadornatus esti . . ad Aen. m. 55 legitur in commentariis vulgo: Obtruncat, occidit intellige. Nam obtruncare proprie est capite eaedere . Sed in cod. Guel H additum: Quomodo obtruncat eum sit hastis interemptus Soli itur quia veteres plerumque truncum pro unoquoque genere interemptum dixerunt obtruneat ideo est occidit . Item ad III, 70 in commentari legitur vulgo sic: Auster autem pro quovis vento . Sed Dissiligo by Ooste

248쪽

- is Gueli. I: Quomodo Auster ex Thracia eum lenis sit Solvitur Auster pro quolibet vento Meipimus in Graecis exem 224 plum est hoe Ad Hesiod Theog. 39-143 γεένατο δ α Κυκλωπας πέρβιον τορ ἔχοντας,

Βροντην τε Στεροπην τε καὶ ωργην ὀβριμογνυον,ο Ζηνὶ βροντῆν τ εδοσαν τευξαν τε κεραυνον,

tentus qui idem scholion seripsit in cod. Victoriano aperte ante Verba πίυς γὰρ auro D posuit απορέα ante verba γ' τι λυσις ' item ante verba πῶυς δὲ και αυτῆ απορέα , aut γῆ τι λύσις . . erser et phil. Mon. II p. 500. Sic igitur placebant sibi in neetendis nodis, ut non mirum sit quaedam inventa esse, quibus solvendi se impares profiterentur. Lege mihi haec Servii: Aen. IX, 363 Sane sciendum est loeum hunc esse unum de XII lat. XIII Virgilii sive per naturam obseuris sive insolubilibus sive emendandis sive sic relictis, ut a nobis per histo 225riae antiquae ignorantiam liquid non intelligantur. R. 12: Selendum tamen locum hunc unum esse de his, quos insolubiles diximus supra. XII. 74 Sciendum tamen est locum hunc' Idem honio in fine secundi libri quaestiones tertii colligere coepit: AIncipiunt quaestiones libri tertii ' p. 76 Uon. et si quaestione dein-eeps proΡositas inspicies, invenie ex Servii commentariis excerpta sed magia in Ormam quaestionis redacta esse. s. ex eodem genere III, 203. 276 341. 379. IV, 399 cl. 386 . 45. bb. V 4l0 493 et.

249쪽

unum esse de insolubilibus XII aliquot odd. XIII), quae Mbent obscuritatem, licet a multis pro captu resolvantur ingenii. Cf. I. 450 Selendum tamen est in Virgilio interdum validiora esse obiecta purgatis. - Quibus quid in Virgiliano earinino

pro excusatione uerit apparet ex V 626: Ergo constat quaestionen hanc unam esse de insolubilibus, qua non dubium est

emendaturum fuisse Virgilium Quod non seeisset Virgilius in oeis ad explicandum nisi argutias aptanti non impeditis. Quare his quoque in locis melius seeisset Servius, si, ut nonnunquam facit superfluas quaestiones dixisset E. g. III, 203:-Unde superflua est quaestio eorum qui dicunt III 332. VI.140 Ex Graecis qui nobis servati sunt, commentariis Η mericos suos quaestionibus et solutionibus undique non sine doctrina olleetis reserint orphyrius, ut qui Seholia Homerica cod. B haec enim Porphyrii sunt paene omnia evolverit is optimum habeat exemplum, qua ratione in hoc genere ruditi alioquin grammatici usi sint. moe in illis notabile quod apparet negotium dissolvendi ad artem redactum fuisse. Sunt 226 enim certae rationes dissolvendi quae plerumque adhibentur: et saepissime quidem solutio si δε προσευστου, ἐκ usetis καιρον, Onc λ, ἔθει Quae vel apud recentissimos hic illi recurrere non mirabimur. Moschop. πεοὶ σχεδ. p. 46 ubi regulam orthographieam exponit de voeabulis a P vel a vel ει incipientibus, sertur ad c Antia de quo hae adscribit: ta et ita

' Vidimus quid Servius de Virgilio secutus sit. Sed sui par grammaticorum, quae insolubilia nulla esse statuit, quod hic poeta horribile dictu omnis erroris immunis sit. Macrob. Soinn. Scip. II, 8. obis aliud ad defensionem ultra hae quae diximus non Oecurrit. Verum quoniam in medio posuimus quos fines nunquam via solis excedat, manifestum est autem omnibus quid Maro dixerit, quem constat erroris ignarum, erit ingenii singulorum invenire quid possit amplius Pro absolvenda hac quaestione consiteri. - Apparet quid Servius XII, i. I. 45 respiciat.

250쪽

ποις πέντε. Π γὰρ δια λέξεως λυσε τις γλονοι ara χ προς ὐποὐ χρον ' ' θει. Est haud dubie illud artificium vagum negotium regulis quibusdam adstringendi quo acilius liat l. Dii quissimum. Primum Aristoteles sophistarum elenchis certa solvendi genera opposuit suisque nominibus insignivit quae legimerentur ari poet. XXVI. Deinde no in Sosibio quidem dubitandum est quin certa quaedam artiseia et nomina, quibus in il solvendis disseultatibus identidem uteretur constituta habuerit, quamquam sortasse ab iis quae postea valuerunt, diversa. Nam in ragmento ex eius opere Athen p. 493 d, postquam quaestionem posuit addit το-ων Oisv ODτως κατηγορον ιένιον τῆ αναστροφῆ χρησάμενοι ἀπολυοιιεν ὁ ποιητr ν Fuit

igitur 3 αναστροφη ex illis solvendi rationibus, quas solebat adhibere. Atque eius genus solvendi insignitum suisse apparet ibidem ex ratione, qua a Ptolemaeo elusus est qui ipse in eo irridendo inepta quadam solutione quam ille adhibere solebat

. . Superest, ut libellos quo quidem novimus qui in solis dissolvendis quaestionibus oceupati erant commemoremus, qui pro auctorum ingeniis haud dubie plus minus spinosi erant, nonnunquam quaestionum ac solutionum nomine ac sorma necessarias atque praeclaras commentationes continebant, eum aevo posteriore in ipsis commentariis explicationes ita plerumque pro Urponi videamus, ut incipiant διὰ τι Scripsit Aristoteles ἀπορι ιιατ vel ζητωιατα vel προβληματα Oιι ρικα Phryn. p. 225 βασέ- λισσαν Ἀλκαῖον φασι et ιν κωμφθοποιιν και Αρισιοτελην ἐν τοIς Usιηρικοις ἀπορῆφιασιν ειρηκέναι. Reliqua testimonia vid. p. Lobeckium et Nunnesium l. l. es Rubnk de Longin. g. 14. Sae-

Idem oti,ilium agnosco in praescriptis Servii, ut hominum nomina non nominata ponenda sint. Aen. IX, 362. s. I, l. 174. IuVenalis et Suetonii loe supra allati ostendunt, horum nominum scientiae Romanorum principes avidos fuisse. - Saepe hix habebant vexati grammatici quo On- sugerent de quo lepidum est quo habet Athen. 398. c.

라틴어 텍스트