Hugonis Grotii Annales et historiae de rebus Belgicis

171쪽

Nain ter, quaterve anno, aut quoties digna timcidunt, concilium advocatur, cui ordinum n

men , ex utraque populi parte. Sed nobilitas , quia diversis h sedibus haud facile coeat, curam mi in paucos contulit, qui genere & possessionibus praestantes in commune consisserent. Iis pramum loco, sed unum omnibus suffragium est. Vbi ergo cujusque oppidi conssilium de rebus propositis domi deliberavit, mittuntur ad conventum magistratus & adsessores , qui illi vis aenuntient, perinistis, quae repentina obVeniunt, ipsorum prudenti e & fidei. Hoc igitur in coetu cum alia tractantur omnia, quae principuin se re, tum tributa quotannis edici necesse est, quiabus belli onera m singulas gentes dispensata pro viribus sustinentur. Sed quoniam conveutus hic

iussum di luitur, delcgant nobilitas.& qui

primariis urbibus pristitit, homines ex se id neos , ut apud imperii sedem rerum quotidianarum disposita ordinibus placita exsequantur:

simul mederi subitis, & perscripto, si quid c

rain majorcin flagitat, conventum indicere permissum. is honor ad tempus fere sumitur. Sed perpetua est dignitas Hollandiar Advocati. Is Principutar temporibus vox erat publicae libertaris , .utque tunc pericialis, ita mutata republica auctoritate praecierius, in conventu ordinum de delegatorum consessu ox uirit sententias praeit suadendo, componit dissidentes. Hoc minius a Paulo Busio , ab initiis belli, cum laude adinianistratum, excepit mox Ioannes Oiderabam Vcidius, auritque virtutibus propriis, quarum ii signe documentum dedit adversus Liccstrii mi-ntis artesque, ut sidus consilii, ita aiuini invictus. Haec fere H8llandiae regendae est facies: de

172쪽

A N N A L I V M , L I B. V. Is unde mos aliarum nationum haud longe discrepat. Habent oc quaeque rei fiscalis curatores, de judices legum peritos, ad quos ab oppidanis tribunalibus provocatio est, qui omnes perpetuas obtinent dignitates , linente p secto eorum ex numero, quos ipsi ordines nominavere. Iam vero communia foederis dc quae bello necessaria, senatus providet: in quem qui veniunt, jurant nullo eorum , ex quibus mittuntur respectu mittunt enim singula nationes, sed tres Hollandi, binos Zelandi, item Frisii, singulos ceterat) quod univeris rei optimum , se consulturosis acciuntur huc, ubi gravis deliberatio est , praefecti nationum. Sed quia res majores antiquitus nisi gentium singularum consensu non expediebantur, mole negotiorum dc periculo cunctati nis repertum est, legatos in itere cum liberis mandatis, qui supremae curiae imminerent, dc ,

tibi quid gravius obveniret moraque dignum . suae quisque patriae ordines consulerent. Nati nibus , quae modo E primariis urbibus aliquam apud foedera habent, ius aequiun suffragii. Vicibus praesident. Hac tum erant, Geldria , Horulandia, Zelandia, Trajectina, Frisia intra Flo. vum dc Lauicam , dc Transi salana. Haec leg tio sensim in perpetui consessus speciem transut,

Ordines Foederatos referens, eoque nomine uti tur. Et huc, dc in senatuin missis , praefinito tempore potestas inclusa , non nisi voluntate mandantium prorogatur . Similiter inferiores alii maritimas in urbes delegantur, qui res naVales judiciis de consiliis defendant. Talis in fiun-ma reipublicae habetur status: neque enim c-- gruens sit exigua persequi: unde clarum, nec

paucas rutra smillas conclusum , nec rursus ita

173쪽

populare imperium ut apud multitudinem Q. Sed nobilibus suam auctoritatem, potestatis plurimum penes cives praecipuos clariorum oppidorum relinqui: hinc velut per gradus designari qui nationibus singulis, quique cunctis imperitent, non ut m vulsi potentia, promiscua & se tuita dignatione, sed nomina majorum , partas opes, ingenii decora spectando: nec pessime provisum libertati , dum praecipua rerum inter plurimos tractantur, semperque in alios transeunt maximae porustates, ut inulti citra spem conti- . mande licentiae justis regendi artibus assuescant. Sane olim video, & cum in Romanos bellatum est, Galliae, Gennaniae, Britanniaeque populis placesse per gentis proceres & civitatum legationes res maximas disteptari, ac manere ejus Inoris reliquias ab ultiina libertate, etiam ubi nunc regna sunt. Quod si vetera repetimus per Graeciam, Amphictyones haud discrepant, qu consensus Medorum potentiae restitit; aut

Achaia, cujus res alioqui exiguae sola concordia valuere. Ceterum sua cuique urbs regioni caput. commune nunc imperii doinicilium apud Hollandos, qui ut opibus longe ante socios, ita auctoritate non parum pollent. Haga est vicus, eademque Mauritii sedes, nemore de vicino littore imprimis amaena. Haud multo divorsus

ι regia in parte reipublicae status, nisi quod ejus

ἰ Besgicae Ordings, extra tributorum causam, Vix. ConVocantur. privatis cujusque nationis rebus dilecti pauci supersunt. regimen Omne cum praefecto senatus obtinet, δc qui adsunt senatui co

sessus fiscalis & juridicus. Adscriptis semel is h

nor manet. Foederatorum reditus ante qui fuerint memoray m. mox liberalius , amoto

omni

174쪽

ANNALIUM, LIB. V. Is somni terrore dominatus, pro republica quali sua tribuere coeperunt, dc postquam auctis commerciis per Brabantiae excidium cum opibui animi crevere, aderantque successus, majora audendo sumptus & onera duplicabantur. agri, aedes, annona, Vestis, capita, nihil unmune, nec subeundo foenori temperatum. certissimum vectigal, apertum mare, nec , ut alia, bello o noxium , quanquam mercaturae prae ceteris pamcebatur , regentium studiis, Ium ne maximum atque instabile commodum alio pelleretur. At Belgicae Hispaniensis opes, quanquam tributis difficulter certantibus, regiae pecuniae accessione immenso anteibant, nisi multitudine tractantium, de largiendi facilitate, dum partim singuli retentant ut suas , partim prosundunt ut ali nas , ante veros usus interceptae perirent. Miles Batavis conductus, ciVis, socius, Peregrinus, praeter Anglicana auxilia , ad decies es octies mille pedites sub haec tempora non excrescebat, modico cum equite: Pars major detenta praesidiis: dc hostium multitudini impares, ant quam illorum vires Gallia distraneret. Sed Licestrii incuria, & tot seditiones docuerant parvis potius se copiis tueri, quam supra aerarii vires militis nomine hostem conscribere. Disciplinae indies arctior ratio, ne cives & Vicinae gentes, quique agri ipsos inter M hostem sici

raptus tributo redimunt, per injurias VeXarcntur: & cum hybernatum ducitur inites, nulla privatim impendia : quicquid praestitum est. respublica per luit. ea aequalitate effecta estres mira , ut ultro expeterentur armati hospites. Peditatus omnis in cohortes distributus.ita enim

175쪽

bus. Vexilla centum homines continent: suntdc majora: sed , in universum si inspicias, per mortes dc fugas & ducum furta ad hunc ferine

numerum devenitur. totidem equites habent turmae, quarum tres, Velut ala, communi imp

rio reguntur. Quo paratius expedirentur stipe dia, certas cohortes turmasque nationes singularin se receperunt, quibus aera de suo munerant. cceptum & hoc usurpari, ut tribunos ordinumque ductores ipsi designarent. minora belli in nera mandant ductores ipsi: majora, qui furaminae reipublicae praesimi, ex Virtute , aut gratia. Hostium copiae plus quam altero superabant, .

quibus suspecta cuncta lateque diffiiss fines

coercerent. aequale utrinque gregario stipem dium: sed penes Hispanum majora eXtra ordinem praemia, dc ingens duplarium turba, nec cominus oppidis agrisque per castra aut praesidia graVes, bis aerario nocebant. Regimen quoque acinorum aemulatu dissidebat. Contra Mauriarius, ex quo primum belli curae admotus est, nuhil eorum praetermisit, quae vetus aetas, aut x centior usus invenerant: Impiger sum acceler

re, & res hostium attendere: etiam supremo in perio inferiora non extra suam sollicitudinem pati. Ergo, admirandum, militiae doctor, cujus doctorem non viderat, firmare cuncta belli in ditamentis, ut intentae essent vigiliae, munita urbes castra docte metari, oppugnandi machia nationes in promptu habere. tum milites, im ri operum ac proeliorum, equos regere, servare ordines, serre cibum, serre aggerem jubentur,

non in hujus seculi morem. Ea diu ludibrio, ob eorum inscitiam, qui, quae ignorant, discere erubescunt, post eYen u. aliquot miraculo fu

176쪽

ANNALIUM, L I B. V. Is re: quippe, ubi multis cladibus fugaces ausi it rum consistere, dc oppida velut impetu rapta: plane ut jam omnes faterentur, quemadmodum affectandis populorum studiis , ac si dandae reipublicae, neminem patre priorem, ita ad tuendaS res augendasque caelesti munere filium o tigisse. At, quantum belli ratio ab usu priori ducesserit, in ipQ sequentis operis contextu intelligetur. Navium haud contemnenda vis ad

maritimas hostium urbes , aut amnium commeatus excubat: partim piscationi mercatoriabusque praesidio eunt, aut, ad proturbandos pro dones, Oceanum pervagantur. Non dubie hostis hac parte inferior, cui portus haud multi, nec sane utiles, dc naves paucae, quae pro urbibus syeculantur. Nobilitas utrinque segni otio aut

tranquillis honoribus linminebat;frigore in partes, ob invidiam, hic plebis, illic Impanoruin r. an & inveterata inertia , quia callidi quondam principes militarium ossiciorum gratiam illis

fecerant, translata in possessiones functione: pauci, amore laudis , aut per familiares angustias , anna & dignas genere suo curas capescebant. E vulgo memores pejorum, & juniores, quia pacem non viderant, contenti qualicui . que rerum statu, bellum nisi per rumores & tributa non sentiebant. & multi, quibus religio sine ametu publice recepta, non ob aliud, sequebantur. at Romanis caeremoniis lanuritos, post tot coitionum exempla, leges Batavorum, multae non admodum graves sanctione, privatis quoque sacris prohibebant. Iidcin praecipuis honoribus usu tacito arcebantur. Reliquias face doliun utriusque sexus , quia publicatae possessi

ines plerisque in locis erant, dum tranquilli de-G Iercui,

177쪽

geret, alimentis Ordines solabantur. aliarum sectarum conventus placebat distimulando transmittere. Ministri publicae religionis nulla in parte consiliorum : ne ecclesiastici quidem coetus citra inspectionem magistratuum. Omnino , si proximi motus consedissent, haud facile

novi timebantur. Parte quoque alia Belgarum, longa peritia turbarum causis occurrerat. Species legum quae ante bellum: nec gravis cuia quam Parmensis modestia: & aliquot civit res praesidiis, cunctae Vi regentium tenebantur.

ac quanquam Episcopi, datas sub Parmensis matre, dc Albano, sedes occupabant, dc Iesu rarum in gratiam pleraque inclinaverant, inquisitionibus de suppliciis temperabatur; belli re hostium respeetu ; tum quia dissentientes pars magna profugerant, reliqui metu quam poenis

didicerant parere. Vtrisque in partibus annonae caritatem, de ceterorum, quibus vita indiget, intenta magnis oneribus pretia, agrorum fi ctus parum commode, negotiatio, dc operarum pariter adauctae mercedes facilius sustinebant. Florebat Batavis mercatura, inseriorum artium nutrix: unumque Amstelodamum veterum &dius inculi maximis emporiis aequabatur. Perum interea pacis ut bona manebant, ita in Ia non emoriebantur, arinorum usu adeo non efferatis ingeniis ut in contrarium Vergerent. nam cultus victusque nimia & supervacua e

ternorum contactu, qui non inops illic exsilium tolerabant, nullis legum habetus, secuti diti

res, mox neutiquam pares pudore paupertatis in eadem traxerant: itaque, tum primum prista Batavorum sortisque simplicitas oc castae inui

ditia: in luxum vertebant, aerario quidem Vectb

178쪽

ANNAL M, LIB. v. Issgalem, at moribus perniciosuin: quippe quo avaritia, malum vetus, in audaciam impellitur, nec sinit meminist victas esse gentes, quae euin,ivendi modum tradiderunt. Sed pro virtute erant hostium vitia, quorum intolerabilior laxus ne inopia quidem mutabatur.

ANNALIUM FINIS.

179쪽

HISTORIARUM

DE REBUS

LIBER PRIMUS. Larior rerum ordo aperitur, ex quo Princeps Mauritius, arm rum regimen adeptus, in se si ta vertat. Reipublicae ultus, sacra contraria, belli acris r tio, spes nulla pacis, ut fuerant, mansere. Tum Varia magis c suum quam 1ntricata series. Petua Angl1a Hispanorum armis, petita & Gallia,non irrito tam tum conatu, sed & luctuoso. Tot bellis impar , quamvis ingens , aeratim : hinc cuncta Inopiae mala. Laxatae interim BataVis Vires animique: adjuncta regnorum societas, partim iterum duremta. Illic mutati cepe praefecti: tandem de dominus: male tuta confidentia, insidiae deg neres. Vnius hic ducis ingenio vitatum discrumen, proVecta arma: simul maritimae opes vi in hostem, in caeteros fide, immensum adoleverunt. plane ut credi lam posset, aequas partes, dc ambiguum facturas Martem, constitisse. Nam rebus diu exiguis spes humanas hoc tempus addidit, & sero a miraculis discessum. Quae spectata, aut certo auditu comperta, historiarum m

180쪽

IIVG. GRO T. HI STO R. LIB. I. Isimorem vulgaturus min. Nec ignoro quam sit invisum serventibus ista odiis ingerere , ubi ata versariis suspectus assentandi, veri servicacia tuos etiam offendas. Sed judicium nilei, praemiumque penes posteritatem erit. Et si quem

Deus nucin tam gravi bello destinat, erunt so te qui depromta hinc argumenta majori securi ctate dc eloquentia celebrabunt. Fruantur int rim, si qui, nostris procul turbis remoti nostendis , aliorum malis suam quietem impendunt: sumantque belli documenta, quibus, exosi civi-

tes discordias, barbarum in hostem selicius utat tur. Sed res quidem gestas memorare arduum semper: quia absentem fugiunt, praesentem trahunt : utque illud legenti, ita hoc scriptori periculosius est. neque vero parum exactae notitiae sequens aetas deterit per oblivionem , aut victoris potentiam. Quod si omnino coram ista tradi necesse est, profuerit sane ea in parte vixisse quam merito pudeat si non praestet scriptori promissam omnibus libertatem. accedit, quod plerique eventus hac ceciderunt: dc majorem usium habet initia admirari .reipublicae cres

ANous agebatur Christiano nomini post

mille quingentos octuagesimus & octa-Vus, quem ultimum rebus humanis M thematici edixerant: seu vana ars est, & intra nostram credulitatem, futura invadere: sive e ror iste non recte fatorum magnitudinem intemPretantium et ac pars canestium minarum fuerit, classis ingens, quae pari spe atque ira Hispanis, dum pax cum Turca, & Gallia in semet a ' stimmata, festinabatur. Neque enim satis, quod tot