Hugonis Grotii Annales et historiae de rebus Belgicis

181쪽

16, HVGONIS GROTII regnorum novique Orbis victores tam diu esi guam gentein mutuis cladibus ad imperium rovocarent, ni probro femina accederet. Sed Bat vos Britannorum,Britannos maris fiducia rebellare: quali Saxonum adeo & Danorum & Noi mannorum nomina Ignota sint, aut non posita deat insulam quisquis intraverit. Nam & reges, dum intestina metuunt, dejectis munitionibus externis aperuisse Angliam: tum vero corpora

imbecilla, animos gentis longa pace luxuque infractos, sine ducibus, sine equite, quid ad Hispanorum robur , dc illos tot annis Parmensi duce vietorcs ' ita in eos qui defecerant ultionem, in caetera gradum dari. Iam, qui mos est humanae aviditatis, spem in ulteriora promittendi, Sc tiam , Daniamque, devota regna, sibi destina . bant. Vsuros deinde se Anglorum viribus atque odiis in Galliam tunc cum maxime suo sanguia ne undantem. Caetera mox Europae in tot distracta Principes, nec unquam bona fide coit

Ia , pr cluso mari , quid aliud quam praedam fore s Iudicii modestioris haud tanta sibi promittore , sed adversus maritimas gentes tentare pelagi fortunam , magnum atque incertum ci cumferre terrorem , Includere ad tempus lat bris suis prinionem , auferre commercia, tanti

existimabant. Et Rc manus Pontifex erat is Sixtiis nomine) per Hispanum suis quoque legibus acquirere Angliam nitebatur, quam isti

cerdotio tributariam Regum quondam simplicitas effecerat. Veterum igitur Pontificum e empla annulatus, qui per discordias Principum,

in regna primum , deinde in Reges jus usurpaverant, Angliam exposuit occupanti , vel ut quam nullo iure opPrcisam Elisabcta per illis striiun

182쪽

MISTORI ARUM, L I B. I. 16 3a, strium caedes, & populi metum detineret, super religionis crimen natalium quoque vitio, quasio adulterio genita , quod frustra conjugii nomines velaretur. Haec enim pluraque alia edicto ob jectabat, simul juvandam ad expeditionem cui etos homines invitans, soluta dc jurisiurandi r ligione, qua Angli Reginae tenerentur, ut ipsam

a maxime vivam, sin minus possent, necatam tr

et . derent. Prannium addidit sceleri scesertim imp punitatem, etiam apud Deum: atque alia id psa nus ludibria, quae rudibus seculis haud inval1dax nunc tantum in speciem dantur , in speciem ac-ο cipiuntur. Constat ita creditum , complures ins Anglia principes viros praesentem rerum statum y gravate ferre, quorum studia in res Hispanicas γ per vaniisquenciam praedicabat Bernardinus a Mendosa, qui legati nomine speculator ea in P aula egerat per annos aliquot. Sed Verum erat,t, utcunque religionibus distidebant , vix quei quam adeo imprudentem esse , qui externae via r choriae confideret. Cunctas per His riniae oras, i dc quicquid Italiae subactum est, armantur milus tum seniae viginti millia , naves centum dc qu F draginta, pars maxima incredibili mole , quae quidem ipsa exitio fuit. Has inter, complures Galeones dc Galeassas vocant) turribus atques' tabulatis levatae in castellorum dc urbium spe- ciem trecenis remigibus citabantur, tectae a Gr . Versum tela, munitoque utero , quo facilius fi F etus tolerarent. Coenati nautae cunctis h gentiabus , commeatus semestres, pecuniae ingens co- , pia, tum solita terrestri bello dc tormenta vicies quinquies centena. Omnisque hic multorum: i annorum apparatus libris in vulgus serebatur,

terrori dc ostentui, ut satis appareret Hispanicae

183쪽

cialem bellum, quanquam erane qui suaderent, non placuit aliis satis in Pontificis sententia j ris ponentibus. Nec probatum Marchionis Samelicrucii dc Parmensis salubre consilium, ut pruina cura esset aliquem invadendi portum e B invicis,quando Flandrici receptum classi advertasus maris & belli incerta praebere non poterant. Plurimis, ni statim ad Tamesin exponeretur exercitus ad Londinium oppugnandum, mora quaeri victoriae videbatur. Curam navium Altiphonsus Peresius Glisman Dux Medinisidonius obtinebat, generis fulgore quam re ulla alia id honoris promeritus; re sub illo Hispanorum nobilissimi, multique splendido genere extra

numeros suo aere militabant, tanta praedae non modo cupiditate, Verum etiam fiducia. Comstans fama est, honores, fundos, tabernas, cuncta belli praeima ante divisa. Laquei certe de

plura necis instrumenta aut servitutis, inter sp Iia visitata sunt, quae in victos , ut non dubio eventu, paraverant. Vere adulto Vlysipponem convenere, unde in Callaeciae portum abreptis tres naves desideratae sunt, quas saeVa tempestas, partimque remiges occupata libertate , Gallia littoribus objecerant. Parinensis interea, quem

summa expeditionis spectabat, eum equite &cohortibus, supra triginta hominum millia, ii cubabat Flandriae, ductis fossis, per quas copiae

omnes maritimis oppidis acciperentur. P Asia diarias eo naves conduxerat octo & viginti; pl nis carinis , ut sine noxa littori adhaerescerent, fere quadringentaS; Marum pars emta, pars sine ulla interminione dierum noctiuinque fabric

ra . ponte que transponendis equis & militi,

184쪽

MISTORIARUM, LIB. I. Icontinuo ni Hispanica classis mare intrasset. At per Angliam & Batavos nequaquam' pro ingruentis belli discriinine apparatus erant, donvento repelli creditur, aut tanta navium moles nunquam ventura in maris sivi angustias. Denique remeantibus India navibus praesidium duci plerique assirmabant, quanquam Rex Gallorum vim classis & consilium, explorata denuntiabat. Ita rumoribus & conjecturis sibi blandiebantur , haud intellecta periculi magnitudine , iiisi postquam vitaverant. Recensuere tamen Batavi quantum sibi navium nautarumque in a mala, aut penes privatos foret: dein claste modica Flandriae portus obsederunt, ut Par mensi exitiun praxluderent, de caetero pene securi. Vix sero Regina, quae pacis colloquio h ctenus domulcebatur, omnes novandi ob reli-pionem suspectos insulis aut locis palustribus claudit. Tamesis utranque ripam, qua exstensurum hostem credebat, complet equitatu , citumultuariis cohortibus: lustratque coram ocalloquitur speciosam multitudinem, sed veteri Parmensis militi, si accederet, armorum usu haud quaquam parem. Nec interim deerant, qui Tomyriin ipsi de Amazonum reginas e denique in insula Voadicam, cuncta foeminanain decora aut fabulas, compararent. Clavem, in quam & privatorum naves assianserat, ita

distribuit,ut minoribus ipso in freto, & Tamesis

propter ostia Selmorus praeesset; majores mi tum numero naVes, quae pleraeque ad petendos commeatus Hispanico mari remeabant, Plim thae in statione haberentur: inde, cum olus, hosti occurrerent. In quas summum imperium

Carolo Honardo datuet, proxima Francisco Draconi

185쪽

ita Η v GONIS GROTII Draconi potestas. Illustris hic maritimis victoriis , quas toto orbe circuintulerat, & dignissimus cujus manus isto in periculo Patria reis c rei. Non procul Anglia erat hostium classis,

cum Regina, quam in hoc dediti ex Hispania

rumores deceperant, Howardum per litteras a monet, compertum sibi,non Venturam, aut invitum in temporis detineri, quare suarum navium praecipuas exarmari jubet. Vix obtemperatum erat, dc ccce illa in conspectu, multusique labor Howardo revocare militem licentius Vagantem, quod exauctorari se crederet. Peccatum haud

minus ab Hispano, quod non protinus irruit, cum posset imparatos offendere. nac dubie p riclitatura fuerit Anglia. Sed captivi duces e probrata hac vecordia auditi sunt excusare destricta mandata, & praescriptiones,ut Plurimum, occasionibus inimicas. Noluisse enim Phili pum dari in casum classem, antequam Parmensis , Oceanum ingressiis, terrorem duplicasset. At illum Dunquercae inclusiun Setinorus dc B

tavorum naves tenebant. nec Ipse perrumpere

ausus minoribus navigiis , aut Hispanorum clas. sis, etsi maxime clades secutas effugisset, tam prope littus, vadis praetratum, accedere potuit, ut i viora inulpo hostium navigia detruderet. Praecipuum id in res momentum fuit: quod adeo nemo erat suspicinis,la quam fatali omnium Caecitate, ut multa classi necessaria Hisipani comiserre neglexerint, velut a Parmenti accepturi

Quin de Parmensis naves magna ex parte namrgrum inanes erant. causa rei, praeter notam

praefectorum avaritiam, quod apud Belgarum civitates, ejus imperii, nauta infrequens: ne Bau

ricae quidem civitates suppeditare poterant quod

186쪽

Π I s T Ο R I A R v M, L I B. I. 36 numerum expleret , & quos invitos Hispani in

naves compulerant, fuga dilabebantur. Recollecti interea Angli cla scin , difficili ob ventum

adve sinia molimine, Plunutha produxere, u hostem eminus lacesserent. Quo genero praelii facile apparuit, quantum interesset majoribus an expeditioribus navigiis certaretur. Nam Ai plicae naves Hispanicis magnitudine paucae pares, sed gubernandi artibus mobiliores vcntum hosti interceperant, ut velis quandoque impcllerentur , interim retro cederent. Etiam cuin mutans ventus in ipsas tulerat, ambitu cludebant. Silente casto , quod hostem facilius remigio vectabat, non simplices jam globos, sed catenas jaculabantur, queis explicitis vincula navium , remosque defringerent. At Hispanis non insequi promtuin, nec, H daretur,pugnandi menserat. Velut majores in usus servabantur. Longa navium series, extenta cornua, tardi incestis,ila vulnera hoc certiora. Tum si quando tormenta gravius instabant, contracti lunatam in classem, ne alius alium praecurreret minoribus veli ferebantur: ne id quidem satis tuto, quoties umgerentur collisis navibus. Quod Baldesio eve,

nit Vandaliae in Mimania praesecto, & illius gentili , quem Lugduni obsidio famae tradidit

Nam Hispalensis navis homines ferens octin'gentos, quam iste curabat, alteri ea vi 1mpacta est, ut arbore mutilam classis resinqueret, ne

cursum omnium una moraretur. Ita circumventana Draco in deditionem accepit, interqpe eos in victum clementia, in victorem adulatio' ne certatiun est. Eodemque tempore Cantabria carum navium prima flagravit,quae ad Michae

lis Oquenti praefecturam pertinebat. . Sunt qui

187쪽

tradant , hominem Belgam aut patriae memorem , aut quod suspectuin se Videret irascentem, his quae incendium coeperant admota flamina in altum desiliisse. pauci hominum servati. infima navis intacta flaminis in praedam cessere. Mox re Venetam & minores alias Hispani desider runt. Classis Britannica stubsidiis interim aucta, dc nobilitatis accursu, quae studia sua Reginae certatim probatum ibat, plureS in manus spargebatur: atque ita hoste circumvento naves comtinuis ictibus lacerabat. Sed j am tum apud illos pulveris tonnentarii inopia fuit: qua Post comtinuo laboratum. Vsque Hollandia potitum est, sine qua defendi tunc Anglia non potuit. Di rum octo jugi eminus certamine snam conserere manus Angli milite minores anxiE vitabant) ad freti Gallici angustias octavo Idus Sextiles perventum est. Anglorum hic classes, quas initio separatas memoravi, coierunt, ad nautarum militumque undecim millia, relictis ad Flandriae oram Batavis. Hispani Parmensem dc cum eo mobiliores naviuili exspectabant jactis anchoris Caletum prope urbem: cum ille interea templa circumcursare,vota facere. quomodo solent instani spe,& consilii expertes. Hac inquietudine Briatanniae praesecturam an nomen altius concupiti Verit , quando alia eVenere, nec eadem traduntur, in medio relinquam. Missi in Flandriam ex classe nobilissimus quisque , dc inter eos Ascolibranus Princeps, cui mater in Rege infamis ambiguum genus essecerat, super communi negotio consiliaturi, praecluso reditu multorum exitiunt evaserunt. Nam Reginae jussu, quae hostem non dubitatiat, ubi luna primum remitteret, electa

nocte minus illustri, coPias si posset, juncturum,

classis

188쪽

, Classis Hispanorum altera nocte quam freto consederat, hunc in modum proturbata est. Machii Dis saxa & pulverem continentibus , quaequri aIta ignem alunt funduntque, oppletas navesi octo Angli in hostem prono salo ventisque im- , miserant. At Hispani terrore flaininae in1cantisi . in se enim citatam, & late pelagus colluceret aspexerant) praxisis anchoris in Oceanum per, tCndunt. Hac trepidatione naVim maximam ,

, CUi praeerat Hugo Monradius, alterius navigii, funibus innexam, inde excusso regimine aestus, Codem quo Ventus ferens Gallici littoris vados impulit. ibique classiarii sinerant praeter remunes qnadringenti in Anglos scalis adortos, dum, auxilia ex continente sperant, praelio detinuere donec interemto Monradio, aliisque compluri' bus capta navis, & per tres totas horas spoliata, est. Sed ipsain incendi Caleti praesectus vetuit, , . Ut Hispaniae nondum hostem professo ini Galliam, quanquam huic ipsi oppido imminere, Credebatur, amicitiae speciem servaret. Qui

, quagies mille ducati Regis pecunia direpta est.

. trecenti remiges donati libertate. Pauci vectO. Tum enataverunt, rei infeliciter gestie primi in Hispaniam nuntii. Disjecta hoc terrore classis contra Gravelingam, Proximum Flandriae Opapidiun, relocatur: ac vi tuborum militarium dei machinis Anglorum plurimum vulnerata, adduci tamen non potuit ut ordines consenderet. Hoc maxime proelio res Hispanorum stactae at . que comminutae sinat. nam naves aliquot lacerae globis, quia nec pertus, expleri, nec exti auriri arrumpentes aquae poterant, fluctibus supere gentibus cessere. Cantabricam unam , dum Ορο pugnatur, dc intus duces inter sortia ac neces

189쪽

1 o H V G O N I S. G R Ο T I Ina consiliorum ad caedes us ne dissentiunt, re- fiente salum abserbuit. Lusitanicas duas , Wia ingimn in ostium delatas in frustra fretum repetere annis S Vehemens Ventus huc impulsratin Zelandica littora excepere, quasi inter quos commune periculum fuerat & naufragia div1d rentur. Alteri Philippo, alteri Mathaeo nomen: huic Didacus Pedimontellus, illi Franciscus To Ietanus moderabantur, Tribuni militum uterque.

Sed illam , scapha dilapsis primoribus, Flisi in-

pani occupaverunt. Pedimoutellus fugam, i L sumque in hoc navigium aspernatus, postquam multis suorum amisiis diu tormenta pertulerat, fidei sie potestatique Petri Dorice Permisit. Parti hic Batavicarum navium praePontus raptum insigne Lugdunensi templo suspendit inusitatae magnitudinis osten tui. N em utranque,e m. tis quae usui videbantur, neglectam Oceanus se ruit. Iam Batavi Frisiique totam hostium clas.sem sua praetervehi littora intelleaeerant. Nec alio super inctu, quam ne Amasii ostia subirent, occursiim, abreptis e mari signis quorum comspectu navigantes eorum locorum brevia cutitant. Tot coacti cladibus Hispani duces , dc omnes de caetero culpam in Parmensim rejecti ri, discessus consilium ceperunt, quanquam apparebat sic quoque periculum non sine periculo Vinci. nam retro obses angustiae. quod imum restabat , Septentrionalia Britannicae obeunda erant, qua indomitus terris Oceanus, & vix impune tentatur. Quod si tum instituita Gret,tanta His mos maius hostiumque formido invaserat, ut traditum sit, agitata Mediuisidonium, nurn dedita classe vitam pacisceretur. Sed Angli, o servato tantum cultu, ne Scotia sorte, aut Cin ' b

190쪽

i Is TORI ARUM, LIB. I. . III, s bricum scutum adirentur, ubi omnem hanc oram , omitti constitit, dc vasto mari fugam tandum quaeri , noluerunt alios insequendo ipsi idein dis .crianen incurrere : depulsae classis, de servatae patriae decore contenti. Quin ut maxime sequi Voluissent, vetabat ea quam dixi tormentarii pulveris penuria. Sed Selmorum mature r miserant, ut una cum Batavorum classe Pa Inensis conatibus obsisteret. caeteri oborta cum tempestate aliquamdiu conflictati non sine periculo in Angliain redierunt. Grajorum, Romanorumque gloriae, qui res olim suas navales per acies asseruerunt, non dubie tunc Anglorum dc fortuna dc virtus respondit: etsi lenta ac tuto ubcere, nusquam tota belli mole cominus immixti. Hoc memorabilior eventus fuit: omni tempore quo cum Hispanis pugnatum est, navis alicujus pretii nulla , homines bello marique non ultra centum desiderati sunt. Hispanos interea genus omne miseriarum exercuit, amissis sitorum quinque sere millibus, dc navium potissimiS,aegri se riqne aut Vulnerati, rerumque omnium egentes s aevissimo pelago volvebantur. Equi, it menta, sarcinae praecipitata, quo levarentur alvei adve sum fluctus ingruentes. Orcadas inter, atque alias ejus maris insulas evectis imperat Medini-

sidonius in Cantabriae portus dirigere vela. I pse

liquot cum navibus, quae minus quam ceterae inanes atque inopes erant, in altum te dat. cet rar non longe Hibernia abeunt. Fuere quas Vari

riae undique procellae in mare interius rejeetas Angliae aut Galliae oram afferrent. Plures No veniae abrupta, & sax is incerti fluctus eliserς. pars gil ultima Septentrionis Ac i notum adhuc orbcin turbine aufertur. Rex scotiae in sua i it-