Hugonis Grotii Annales et historiae de rebus Belgicis

221쪽

Parmensis suaserat, relinqui sitis discordiis Gaulos , dum Belgica perficerentur. Sed gnarus fe- 'renda ubi coeperis dominorum ingenia, necessitatemqn gloriam Vertit, offerri famam ratus &ultro auctam periculis. Nam in Haenoviam ditigressum, unde propius curaret, assequuntur nuntiis , Euriaca acie stratum cum auxiliis Eginui duin , dc jam premi Parrhisios Victore exercitu. Nec diu , clun Meduanius ad socianda consilia accitus fortunam partium coram testabatur. Postquam de summa belli secretis ducum coli quiis deliberatum est, Parmensis exeunte aestate regii exercitus ipsa robora in Galliam duxit. n vi h Germania delectus sequebantur, dc quae Hispanorum manus Cortraci dc Menenii sediatiose admodum egerat: sed ante abitum partem stipendii oppidanis expressere: reliquum a regenumeratum est: institutuinque tunc exemplum quod mansit postea , ut scutatus militi in decem regales imputaretur. Cohortes univeris duodecim millia , tria equites consecerant. Petro EronestoMansseidio summae rei per Belgicam cura: reliquiae militum Carolo ejus filio permitium tur , & justa in praesidia referri, ne quod amoto subsidio discrimen adiretur. Haec ubi Percogntita , misit Mauritius usque Germaniam , qui vacuae agrorum possessioni iniisterent. Captae munitiones , quibus Hispanus ripam & aditus itinearum obsidebat: excisaque opera hostibus sita pacato in solo ad Rhenum Mosamque. Aliae. manus, ut cuique proximum, E Brabantia Flandri que praedas petebant, intima illapsi: nec vici tantum , sed infirmiora oppida per vim irrupta de- j solabantur. Per autumnum ipse brevi transcursu. quae anno priore secundum Mosam, & circa

222쪽

HISTORIARUM, LIB. II. rox Bredam nuper Maias idio dedita , recuperavit: eruitque minus idonea. His Stenobergam paternum oppidum annexuit, inclytum quondam portu. nam Merova diverticulo adjacet. mare& bellum exitio fuere. Certatum & navibus feliciter quae adversus hostes Regis Galliaruin Normanniae littora praesidebant. Nec omissi astus. Mauritiani Dunquercam, pelago nocentem , navibus δc scalis petivere. Lochemum ex insidus Hispani. utrunque praecognitum. Multus hoc anno rumor parari Germanos in bellum de ultionem finium, quos Vicina arma tenacraverant. Iam aggregari partibus, descendere in causam, ut cuique constientia & hostis odium inerant, per opem aut contemtum interpretabantur. Nam Hispanus miles extrema Frisiae obtinens Transrhenanos agros villasque vastabat:

nec his modestiores , quos Geldrica prauidia Cliviae & Iuliaco circumfunderent. Quin supposita praedae , quamvis ulteriora, captis arcium perfugiis, urbibusque. Tum insecuti Batavorum equites premebant hostem, licentiam imitabantur. Ita circumventi fiducia pacis & belli cladiabus concilium indixere. Vbi longa cunctatione ut mos gentis est,consilia trahendo, interdum deminis, remedia magis quam mala disserebant.. Decreta ad extremum legatio quae expostulatione fungeretur, deponique aut sisti intra certa . tium terminos bellum juberet. Apud Parmensem, quo tempore Gallicum iter aggrediebatur, anxii disseruere: hoc ille ferocius respondit, solititus alioquin id genus querelas ambiguo sermone aut rejiciendo eludere. Pluribus finitimorum cladibus veteres gentium, discordias stetisse. nec

enim belli modum ducis in manu: sed quomodo I 6 incelm

223쪽

incendia, & aquarum eluViem,caeteraque natim rae aut fati mala, ita prauentes temporum necessitates ferrent potius Q quam serendi impatientia irritarent. Caeterum si prior hostis excederet

alienis, de se quae Germanici essent soli reddit rum, modo salva esset Regi pectuata, Pam bel- Io Agrippinensi expensam ferret. Cogitarent i terea , si quid tolerandum sit, mereri hoc yri Cam religionem , cujus gratia in Germaniam

ultro accitus esset. An vero dubium coalita libertate quos spectet ex illum i feroces jam d dum populos speculari vicinos exitus , dc suas Vires, ut proximum quemque Principem dc imvalidum fastigio devolvant, quando tantum in Reges liceat. Orandam potius bonam forem nam , ut quos penes armorum culpa sit, proeliis aut poenitentia victi resimerent obsequium. Id brevi futurum si interscisso undique commeatu suis angustiis damnentur. His verbis dimissi Foederatas gentes confidentius ingrediuntur, re audacioribus postulatis. Nam reddi Gravewa tam insulam, quaeque alia suis in finibus tens

rentur : deinde incinoditos transitus, exonerari Rhenum Amasiumque Germaniae amnes terr

re classium dc vectigalibus imperabant. Ad haec Ordines, ut aequiorum studia sibi adjungerent, turbataeque pacis culpam sibi assignatam in hostem amolirentur, orii ab inquisitionibus dc cruciatu, exutos antistites, stragem nobilium, odi pressam plebem, caeteraque fervitii mala enum

rant. His, inquiunt, injuriis compulsi ad arma, non aliud tam longe dissicilique bello quaerumus , quam ut sanguinem nostrum ab ista saevitia, uxorum Virginumque corpora ludibrio a Gamus. Ea spe , is fiuia armorum. neque nostra

224쪽

HI STO RI A R V M, LIB. II. et os Paupertas cuiquam invidiosa est , non magis quam sortis Helvetiorum libertas vicinis metum facit. illos timere & eruere aequius, raptores Orbis, quos non Americae Blitudines, aut Baetiacorum Belgarumque caedes, non Lusitaniae &per Italiam servitus satiaverit. Quomodo bel-Iuae seraeque piscium & gregium praeda pascuntur, ita magna semper imperia umori potestati exitiosa sunt. Adeone igitur obscurum, quorum nunc cum maxime fraudibus sollicitentur Amei, desciscat Hibernia, armatae in Regem Gau ae ruant i Sedent & inter vos qui eniti pretio jubeant quicquid Hispano conducit. Etiam qui

odere metu obediunt, quomodo Indorum apud populos pravi Genii coluntur, tantum ne n

ceant. Ille Cliviae urbes impune proditionibus petit: traduntur ultro aliae in pignus societatis accepti sacerdotii praemium: ubi fida sceleribus receptacula, & tot rapinarum sinus. Op Icntissimus dominorum flagitanti stipendia inbliti vos monstrat, totaeque cohortes & aliae Germaniae tributis saginantur. Nos illud nunc coim tendimus , ne pari in causa disparem fortunam patiamur. Nobis, si cui unquam populo, cura est solutis ad diem stipendiis innoxium habere atque inturbidum militem. Testantur edicta, de supplicia in legibus sentes, quatenus bellum regi potest, parci quiestentibus. Tantum ignoscite si quando plus militi quam rectoribus licet. Pri cam Batavi fidem vel in sejunctissimas nationes etiam inter arma servavimus: nedum Romanae olim potentiae secti & clientes, consanguinei

Germanorum, magnam parentem, quae duces nobis, quae virtutes ac verum libertatis exei

sum suppeditar, Persidia violemus. Grave am

225쪽

166 HVGONIS GROTII tam jam ante bellum & impensas certati juris , ut cujus insulae suminum imperium Geldrica ripa sibi vindicet, tuendis finibus, non in cujusquam injuriam retinemus. Caeteris oppidis aut castellis , etsi erepta hosti j pacis perdiderunt, ea sponte cedimus, ut quemadmodum vis ab Hispano coepit, ita juris penes nos initium sit dc

exemplum. Onera commerciorum quae nostros per fines eunt non gentibus vicinis quam civibus graviora sunt. extorsit bellum, quod alta quoque pace validi Principes usurpant. Tollere p Ddia navium , cum hostis undique amni immineat, intutum. Prosint potius commeantibus de Vos pariter nobiscum tegant. Introducta per eos'

dies & Coloniae Agrippinensis, dc Leodiorum legatio. Vtrique populo antistes Boioarus. Igitur Patres, segregata a se causa Truxiani certamianis,multa dequesti in antistitem, cujus inexplebiles cupiditates Hispanicis opibus niterentur, Agrippinensibus tutum spondent otium, si medii partium aequarent studia inisterentque. Leodiorum non eadem conditio : prope hostilia ausi,

re pertulerant. Objecta illis supplicia insentium

religionis crimine. Deinde Hispanis cum coetera Belgica indiscretis haberi. ita palam statui hyberna, exigi aestates, quae, si non plane Volem tibus,certe tolerabantur. Sperare amicitiam ubi sic mererentur, atque interea jussi captivos abducere. Haec longius evolvere haud absurdum fuit, ut quae ad vicinas civitates belli ratio, quis pacis modus, nos antur. Neque enim post haec abstitum rapinis dc injuriis, ut quaeque gens pavore periculi, interdum & sponte, huc aut illud. inclinaverat. Vix unquam libera armis 1tinera ,

dum hostem utrique velut fugaturi hoc ipso tra

226쪽

HISTORIARVM, LIB. II. Io hunt. Ita repetitis saepe legationibus eadeindicta, auditaque. Iam Batavi tradiderant mutabriones, sane longius stas quam ut facile desensarentur: simul ut Hispano invidiam, &, si poLsent, bellum concitarent. Nam ille nihil horuin Praestare quae nuper convenerant. 3c erant in concilio Germanorum qui in obsequium abi nuentes Vim dc arma postularent. Seu Principes alii dc antistites, societate Latinae religionis, aut propius devincti, prolatandis consultationibus de spe Belgicae pacificationis , impetum fregere.

Misit a Foederatis gentibus, qui prodi se perfidia

hostium,amicorum ignavia,quererentur. Omissis a se belli praemiis, Truxio in privatum recondito , impune adhuc Philippi signis Rheni urbes

possideri. Nec obtinuerunt tamen quo minus Imperator, pro armis tu Hispanum, aversantes

ipsos siripecta pace quotannis obtunderet. Fine anni regressiun Parmens ein, quanquam liberatae foedam post famem Lutetiae , dc infesti inter agmina reducti exercitus Horiam deportabat, augebant multa, invisus ipse dc miles Gallorum Vulgo, nec acceptantes praesidia civitates externi servitii metu: ihinc summae spes Philippi irritae, dc parum certa secietas. hostiles per Belgicam

excursus. capta munimenta: Verdugoni ui Frisia capto mentulo castello modico, caetera infelix bellum dc ibi quoque miles seditione haud longe. Terrebant dc Ventoae oppidani Geldriae ad Mosam locus est ) qui taedio malorum cum duplici praesidio affligerentur, Italum Germani

militis opera, dein validiores hunc quoque ex gerant. Quin dc novata seditio crudescebat, ex quo Mansieldius festinato per Gennaniam di lectu, ut Mauritu progressus coerceret, auctor

227쪽

mentum recenti militiae comparaVerat, exinanitis aliorum stipendiis. Vetus belli erat is miles, atque hoc pertinacius furebant. Infestoque H rentalio & vicinis Brabantorum oppidis, hostia Iem in morem regio, Campana nomine, Vast batur : tum si quis resisteret, stupra, caedes, nihil

illiciti. Ita vexatis agris minus in dies stipendii, dc plures qui posterent. Sed, spargi debuisse inmnitas in urbes suspectum militem, permixtum tirociniis, Parmensis asserebat, serum post rem consilium, & quasi transmoto crimine mane s Iatium publicae infelicitatis. Nam & plures adigregabantur, qui fessi duro atque inopi itinere

felix otium & negata praemia manu rapiebant. Sed cohortes nonnullas Parmensis apud Medu nium relictuerat : rursusque alias ejus precibus concessas lubetur Princeps Ascolitanus in Galia 'liam ducere. Hunc in modum distractis hostium viribus, dumque inobsequens domi miles, aut

bello novus, etiam anni prioris successibus animos sustulerunt Foederatae gentes, ut quae vix trepide haetenus fines suos tuebantur, arina ultro inserrent. Quidam exspectari suaserant, donec in Galliam abiisset Parmensis: potius aliis visum rapere occasiones: si nihil aliud, Parmensis tu Gall1am impediri conatus, satis magnum op rae pretium fore. Nec longa dubitatio, de placeret inchoare sortunam: Quanquam enim Frisiis ad se vocantibus,plurimum intererat liberari,

Isaiam praesidiis Hispanorum quibus ager Gelu driae Velanus, dc Trajectinus, quique proximi

Hollandorum incursionis metu Vectigales erant: Quod ab Arausionensis temporibus perpetuo agitatum, vi hostium aut sua infirmitate omistarant. Vt primum pabulandi templi. advenit, recla D xc I. de

228쪽

HISTORI ARUM, LIB. II. ao9 descriptis inter se stipendiis numeros expleve. runt , Franciscus Verius, hunc Anglis omnibus Regina praesecerat) Duseburgum praemittitur. Hus E manu pauci agrestiuin sceminarum habitu & mercimoniis, velut hostem adventantem fugerent, ingressi munimentum, quod amne di cretum Zutphaniae objacet, arina vestibus Occultata in custodes expediunt, partim suis ipses telis,incautos primum, tum pavidos sauciant, capiuntque. Pridie castellum Verius occupaverat, quam copias eo Mauritius tulit. octies mille pedites, alae duo millia effecerant. Aderata

que cuncta opPugnationibus idonea , dc lecti ESenatu, conulium, & s ii curarum. Sed apud hostem praevenerat fama, Brabantiae urbes, aut Gextruais Tam peti, 'uia paucis ante Jiebus, capta ejus regionis castella aggeresque miles imsederat. Iuvit errorem Princeps, dubio primum itinere, velut Mosam intraturus. Sed subito in Rhenum flexu ad Isaiam vertens, obvium illic

habuit Wilhelmum, & duo millia Frisiorum deducta praesidiis. Simul E Verio & captivis

con scitur,teneri ripam: hostem hac securum, alibi pavere: ideo non urbi firmatum praesidium, non alimenta nisi paucos in dies. Priusquam commeatus 3c subndia advenient opprimi inclusos posse, haud plures sexcentis armatos, nec multum paganae manus. Nam oppidanos jam olim plerosque profugisse militares injurias. Priamos inter paratus, Comes Falcosteimus, Tru-xianorum ducum supremus,Occubuit,dum quo dam hostium refugos, in urbem avidius lecto tur. Sed vindicatum corpus, creptumque ludiabrio. Imponuntur flumini naves ancnoris deligatae pontis in morem , quae dispositas per

utramque

229쪽

mo HVGONIS GROTII utramque ripam stationes inter se connecterent f dehinc jussi alii immunire viarum praesidia: obliquatas alii in arcem fossas producere , quo terrae objectu tuti adversus tela defensorum moenibus succederent,nox operi assunta. Triginta num

ro torinenta nautae, quorum exercita maritimis

ministeriis alacritas magnos ad bellum usus habet, equis citius , in continua urbis & modicam fuminis insulam rapuere , ut munimenta, qua 'amni fiditur, neglectiora, diversis ictibus quat irent, traherentque. At in urbe, quanquam pemculsi improviso metu , circumcursare ad omnes hostium conatus, obseptaque porta adaugero aggeres ἰ & novos interius ordiri, per excussa quot erant tormenta sita mos habet militaris cum missi a Principe caduceatores e trema minantur, ni veniam accipiant. Negatum Orant, hus spatium consultanai. Tum conscii multata rum rerum penuria, dc quam pauci istam moeianium ampl1tudinem tuerentur', incolumem alsuos exitum pepigere; oppidanis facta manendi , potestas: leges, ritusque in morem Foederatarum civitatum. Quo lane & in posterum transactae obsidiones, nec toties iterabimus. Festin itam deditionem Hispani incusavere, atque ideo qui pretesectus fuerat, Louquemannus nomine dum Parmensis vixit, aula motus est. Quinta die quam obsideri coeperat Zutphania in potestatem venit, egregio situ. Nam Bercola am- nis secat, Isala pranabitur, Westtaliae E fontibus, sed Rhenum acceptans Drusi , ut creditur, op re. Ipsa assinibus cum oppidis, agroque suis 'olini Principibus paruit, qui Comites Vocabantur : Manetque d1scretum ditionis nomen,etsi in corpus Geldriae coaluit, non tam loco , quippe

tram

230쪽

N ISTORIA RUM, LIB. II. a II trans Rheni alveos sita , quam Principum connubiis. Est in eadem ripa Daventria, libera jain olim Anseatici foederis civitas, & scibjure Pontificum Transis lanae regionis caput. Huc postquam rapido itinere d cendat exercitus, ipso

aspectu dubitatio circumstitit. Terrebant egregia urbis munimenta, auditumque praesidium, centum equites & peditum Vexilla quatuord cim. Aderat Hermannus Comes Herenberge ' sis hortator, monstratorque Virtutis , Mauritio

ipsi propinquus sanguine, quippe amita naritS, bc hoc magis invidens devincti sui gloriam. Si

per cuncta Parmensis excire jam copias, & inhaerentes obsidio turbaturus timebatur : unde ancipitis praesti aut turpis fugae necessitatem so re. Captaque jam Zutfania ut sperantibus incitamentum erat, ita aliis monendi causa, ne pa tam famam periclitari mallent, quam servare in usus certiores. Contra afferebant eX urbia rosi pi, discordem militem, non inclusae tumae viacium in longam obsidionem sussicere,-ne pulverem quidem , quo tormenta incitarent. Quo comperto media placuit sententia,ut, castris propere munitis, flumen dc viarum aditus clauderentur, ne quis adventantis auxilii nuntius penetraret. Quod si durarent hostes, satis fore ut ii sessis praesidio ripis trajectu in posterum arcerentur , quae dc ante sumptam expeditionem consilii ratio fuerat. Continuatis machinarum ictibus, ubi nonus dies illuxit, Mauritius, tentandis

obses rum animis, ante moema Ostentat aciem. Tum naves in alveum, quo amnis urbem aulapsus excipitur, prono amne rapi jubet. Has, quia remis adigi propter angustias non poterant, iub ipsis moenibus telisque hostium tractas manu

nautae