장음표시 사용
281쪽
laetique inter se & gratulantes liberatores & o, sessi consalutaverunt; proximum fuit,quod destia natum hactenus , Groningam quassatam prioribus annis impellere, quanquam maenibus propugnaculisque Valida, nec ad Victum, nec ad
belli paratus quicquam desiderabat. &hFrisiis
primorum haud pauci tracturam in se comine cia urbem, hostilem quam sociam malebant. Dimisso equite, qui cunctos hostium aditus apud Stenovicum Couordiumque & Bortaniam clam deret , relicta Zutfaniae cohors, qui hostem, si opus, distineret, torinenta mari advecta. Ingreditur Princeps campos multa suorum clade luctuoses. namque ipsi E Saxonibus maternum genus , quos eodem in obsidio mors intercepit, aut irritus diu labor omittere coegit infaustam*ossessionem. Nec patruis parvo constiterat cuvile bellum ibi provocasse. Vetustissimi superstites locum monstrabant, quo jacens AdoLfus caesi Ar bergit exuvias, & primos armorum .successus nobili sanguine corruperat: Nostebam tur & castella,queis Ludoviciti insessis desectionem civium ac studia libertatis frustra sperasset. Tum Lemmiuga non prociat, & septem millium strage detestab1lis ripa. At Princeps ac misel- .mus spariter enim hic imperabant, nulla arm Jatione aut discordia) ut suorum gloriam super gressi locos omine exsiluerent, stationes urbi circumdant, metanturque ipsi eam ad partein qua Groninga Frisiis aversa Germaniam late
prospectat, haud equidem alibi turribus & pro.
pugnaculis annexis vasto , aut extrajacentibus '-munimentis, firmior. Sed antequam inclitae ur-
bis obsidium peragam, sitiun regionis & occuramina tape populos aperire haud frustra erit,
282쪽
i HISTORIARUM, LIB. III. 263 quia non alibi attigimus. Transrhenanae gentes , quae Arnassio includuntur, vetustam haud dubie claritudinem obtinent. Antiquissima, ut caeteras apud gentes, fabulis incerta, priusquam Romanum imperium cum aciniS rerum mem riam propagavit. tum Frisiorum virtus & fides nobilitata: Francorum nomen serius auditum quorum pars Salii ab amno,quem Salam Veteres Gixere, nunc aucto vocabulo Isaia creditur: dc inde salicae leges: Conditores & originem non harum magis quam totius Germaniae memorem , constanti etiam apud Vetere. opinione, i digenas esse qui colant, id est, qua primum tempestate mortales aucta soboles, Vel cupiditas impulit, tentare maria, quaerere sedes, fuisse qui de hoc ultimum Oceani littus sortirentur. Nec ira-. terim negem, paricin Norinannorum, dc So nuin , dc si quae aliae gentes maritimam oram classibus tenuerunt, per eas regiones relictam, in mores dc imperium coaluisse. Eodemque ipsi exemplo exundantem multitudinem proximas in rerras de longius effudere. Sed maxime in morandum, regnis duobus, Francorum in Gallia, . Anglorum apud Britannos; erimordia istis finitimisque a gentibus duci. Qui domi status .
quae rudibus saeculiereipublicae species, haud sa-:tis affirmem: nisi quod ultima ab origine reges praefuisse intelligo. neque id nomen infinitae potestati : sed, quomodo per omnem Germaniam, summum arbitrium penes plebem dc Primicipes erat. At postquain commune Germaniae Galliaeque imperium, &mox resblutum, quae mediae erant gentes in libertatem, Principes in dominationem traxere, turbida cuncta , nec quicquam diuturnum. Et Christia institutio
283쪽
non omnes apud gentes paritex accepta, ut an, mos , ita regimen dissociavit, dum alii, specie illecti sanctimoniae, sacerdotum imperia optant: sapientiores ducem potius & arma qua runt adversum barbaros , terra marique in
mentes. Hinc bella inter ipses, dc quanquam
e religione convenit, non tamen certamina
desiere, quae obtentu pietatis, atque inde vi &ferro, diversis artibus tractabantur. Sic Epis copi & Comites, divisis inter se Batavis, simul conterminas gentes, ut cuique proXimum, rapuere. Nam. Zutfanienses ultra Isaiam primi occurrunt, Geldriae ascessio: Hinc, quae proprie regio Transisalam dicitur , dc suis nominibus Tubantes, Salandi, Tarantii, Trajectinis Pomtificibus tenebantur. At Frisiorum , quod intra Flaevum est, post longam rebellionem, in m res imperiumque Hollandiae concessit. Qiu uutra lacus sunt, divetiam ripam bello & au
cibus proeliis implicaverunt, victi lapius quam domiti: quia villandi Principes dedignabantur precario imperare, & ipsis mita, utque arbitrantur , imperatorum sanctionibus firmata libertas. Ita, in medium consulentes, shoriam h numero fummae rei moderatorem legebant, testatis vocabulo. Sed inunitissima antiquutus urbs Frisiorum, Groninga, oportunitate Amasii fluminis, & Germaniae confinio, attollitur. Inde olim , super ingenii ferociam, spes civitati accesserat, ut totius nationis caput, mox Isala tenus imperaret. Quod cum negaret beruli fortuna, Lauicam & Amasium dominationis terminos constituit, circninsecto agro gravis: quippe vetitis distrahi mercimoniis, ni venum prius in urbem Ruentur. Munimentum hujus Potentiae
284쪽
HISTORIARUM, LIB. III. ας, potentior postquam tractisque usuque juris ii a men induerat, externi Principes quaesti, dc saepe)γ mutati, queis propugnatorum honore salvis is nibus tributa pendebantur. id istum in praesens, dum gratiis studetur: quae postquam magnit a dine es invidia consumta est, pernicies exempli , . . patuit , insito Principibus quovis modo parta retinere, coeptasque opes, si obsequio destituan-
tur, per Vim intendere. Contumax igitur civi- tas, nec libertate contenta, dc servitutis impa- tiens, tum vero & intestinis plerumque dissidiis concussa, dominos sibi semper adscivit dominos Xuin taedio, expers ejus boni, propter quod a p a Pulis arma capiuntur. Ita Trajectinos ollino. Hntistites experta , inde Saxonum metu ad 's Transamasianos, Geldros, tandemque Austri se .cam ad domuin devoluta, tantas inter jactati
, nes gloriam semper aluit: retento per Austri cos jure, ut ipsa sibi magistratus legeret uno e s cepto Principis legato, qui supremo judicum dea. Tebus agri cognoscentium consessui praesideret. r. Hocce bello, quo nihil immotum fuit, gravisi ei tuis seditionibus agitata ad extremum sub Hic a Panica dominatione resedit, libertatis specie:t, non, ut aliae civitates, sacrorum dissidiis: nams cum atrocissimae leges in novam professionem e cevirent, undique exactis tutum ibi perfugium, fuit: sed quia, ardes ente inter ipses dc accolaso discordia,Foederati proceres ex vero,aut in gras tiain nobilitatis statuerant: Callidior Hispanusi favebat urbi, unde in subjecta regimen. hocis uno impulsi, ut desciscentem Renneber ui' sta: l .querentur adeo prima mortalibus ultionis de
, odii libido est ) religionem dc foedera projec
3 xunt. Praesidium, ut alibi memoravimus, alipe
285쪽
a66 HVGONIS GROTII nabantur: ita pacti cum Rege, qui alia quoque
onerum levamenta indulserat: sed E plebe tria millia Hispano merebant. Peregrinus miles ad
nongentos suburbana insiderat: commeatuum . macninarum, pulveris quantum Vix usquam. Posita castra ab urbe longius , quo minus noxae tormenta urbi inserrent , sinnandis operibus contra vim internam extemamque. Solida ac
salubris planities ritos inter Hornam ac Sculei, dipum diffunditur, qui orti Tarantior λ pes dibus per fossas Groningar transeunt,& per Re dipam mari miscentur. Cuin toti urbi ambiem dae non sussicerent copiae, hinc illam oppugnare, hic & hostem, si adventaret, excipere pla- cuit, effusis rivis ut cuncta circumjacentia stagnarent. Compertumque experimento, Vicinas oppidis aquas non magis prodesse arcendis hostiabus, quam nocere inter lusis auxiliis. Duxit Princeps etiam rivos, queis tormenta facilius castellis per agros passim jacentibus admoverentur. Deserta quaedam facile in potestatem
venerunt. sed nobilissimum cui Moardigylio
nomen , cum praesectus constantius quam pro praesenti necessitate defenderet, acceptis pontiabus scalissile, tanto oppugnatum est calore militum, ulcisci sectorum caedem anno ante eodem in loco patratam flagrantium, ut nec recepta
sit sera deditio, nec, ut impetus fieret, imperiumst exspectatum. Ita facta caedes, quam auxit 4gnis sortuito illatus. Hoc castello occupato facilius E Frisiis commeatus in castra adnavigabant; etiam Emdanis haud pauca mittentibus , donec Ver diago minis terruit,ne studium Prod rent. Eruptum & ex oppido & ex suburbio non
286쪽
dibus novorum operum, quae ambitione miliatari festinantius quam cautius promoVebantur. Major mox cura, paulatim adsodiendi utrumque in latus portae, quorum alterum Valli pr Pugnaculo, extrajacente munimento alterum defendebatur. Tormentis vehementer utrimque Certatum est. Agger & ex humo opera retibus utcunque resistebant. pontes, portae; turres, aedi-
sicia adiciebantur. Et captis ad Verdugonem literis apparuerat nitrati pulveris copiam prodigo usu & casibus prope absumtam. Moniti ergo , ne ab sectis deserti , quorum alios Gallia , alios suae distordiae distinerent, clausi annis,
ruinam ultro iritarent. Responsio, non ut ab obsessis, sed qui antiquitatu & recentium In moria superbirent, maximis ducum non impune Iacessiti. non eadem tamen mens omnibus , &dissidendi cauta. Plebis collegia, quorum In Jor circa publica auctoritas, quam ipsis expediat , arbitrium omne magis ratibus pennis rant. Imminente nuper obsidio legatos miserant qui auxilia concirent. Sed sic in tanti discriminis Belgarum civitates, certantibus circa Praefectum novum studiis , profundere sciebant pecuniam, uti nesciebant, cujus nunc penuria res maximae amittebantur. Igitur fuere qui proponerent tradendam Duci Brunovicum urbem, sequestre ejus consilii Holieniolo, & si succederet, Vicarium sibi imperium spondente. Sed eam spein abrupit obsidiuin: quo coepto, modo ut mortui humarentur, modo rursum ut liber
rentur captivi, aliaque specie, agitatasaepe kolioquia : concessis et1am brevibus induciis, quas tandem oppidaui prorogari pomalant , donec responsum certius Bruxella peterent: quod me-M α ritis
287쪽
ito repudiarum. Praecipuus magistratuum I sius, consul ante, & tum tribunus militaris, paci lobstans, armatus Iesiuitarum vocibus, in se traxe- lrat egentissimos vulgiqueis nullae ex publico lspes minisve. Hi homum internuntiis pacisque llaudatoribus minabantur exitium , non caeae, lnon rapinis abstinentes. Iam vineae atque alia lpropius exitium ostentabant. Sed longe miser rima facios, cuin missili igne noctes lucerent incendiisl densique & conglobati, ut domus, ut sortunas defenderent, ardebant & ipsi, aut his lacerabantur. Postremo quid vitarent, quid tuerentur ambigui, implebant cuncta sormidinere lamentis. Contra sacerdotes, & quos Hispanus stipendio obligarat , privatis commodis
partium & constantiae nomen imponunt. at
1isque jam suburbano ex praesidio nonnullis .
trans fossam actis naviculis intrare urbem, his advocantibus, illis prohibentibus, flagrabat seditio, quae initio haud incruenta, mox externo metu consedit. Princeps, ut bellum urgendo pacis consilia impelleret, maximum ex omnibus intra fbsam propugnaculis, in quo arcis Alb nicae manebant vemgia, cuniculis suggreditur: α quo dolum alio conatu Velaret , quassata machinis munimata capturm impetu minaturi Simul ingenti oppidanorum concursu Velut detrusi oppugnatores retro cesserant, accensis putivere quem specus occultabat, dirupta moles e cussam multitudinem in Qssas adjacentes & Iommus intra castra effudit. pars vivi aperta humo mergebantur. Tum per ruinas ingressos militesi Scoti erant) quo minus inhaerentes fugientibus 'tana urbem irrumperent, ruptus asser qui pontis
usum praebebat, impediit, locum tamen tenuere,
288쪽
saccos arena fartos opponentes ingruentibus t Iis. Iemque omnes flagrare tu ulteriora, ca dein Postere eruendae urbis avidi. Hanc illam , cujus scelere cuncta trans Rhenum quatuordecim per annos exhausta bello aut corrupta. Tot castel- IOrum excidia, atque agrorum solitudinem , Cruentaque praelia vicem deposcere. Id doc mentum caeteris sore, ne vincendi dies tenerent
inani pertinacia , & superbis ultro responsis illuderent. Quid autem gloriosius duci , quam rebellatricem in urbem , cydibusque suorum respoliis ovantem,jus usurpasse victoriae. Aut si genetis injuriam, majorum ultionem publico posta haberet, non tamen servandain civitatem, inbquam vicinis, intractabilem legibus, nec libe . tati fidam, cui insurgens aliquando perniciem latura sit, aut, si domaretur, infamiam. Haec coram : sibi quisque praedam urbis opulentae animo praxeperat. Sed Principi, quique aderant senatoruin , ad reliqua belli Perpetranda utilius istan, licentia civitiaque in cives militem non imbuere. Sic preces & legatio valuere, composita h variis ordinibus , etiam sacerdotum quae maenibus egressa urbem, quantumque ejus diri
nis, foederi addidit, ut suis legibus pari jure cum
sectis regerentur. Priesidium accepere, dum nova imperia in consuetudinem verterent: dc juhctim Frisiis rectorem Wilhelmum Nasiavium. Vrbanus miles & externus incolumes abiere septimo calendas Augustas. Ingressui urbem Princeps Protestantium sacra remtest, xjectissimulachris, utque convenerat magistratus te git , maxime ex his qui ob religionem exsul Verant, valituris in posterum legibus. De acco
289쪽
exercitiae nondum sederant, sociarum nationum ordinibus permissum arbitrium est. Atque interim Bruxella Hagam Otho Hartim dc Hier nymus Comannus Venere , Velut privatum ob negotium ad Cimacensis missi ux8rem, quae in rici cevitiam fugiens, apud Batavos exsulabat. De pace, non ut tanta res merebatur, sed obiter egerunt, ab Emesto literas ferentes: queis belli onera, veterisque obsequii & commerciorum bona differebat. Nec ullas unquam immortales discordias fuisse , paucas bello, pace plerasque transactas. Tum si qua perfidia hactenus Q midaretur, at non Amriacae domus incognitam virtutem,aut suspectum se Dacis auctorem.Quin haud alia spe patriam, & fraternos penates des rere, ouam ut redderet Mistianis gentibus veram fidamque concordiam. Convenire Ordinibus vicistan ne suas res prosperas, adVersariorum ambiguas in discrimen dc belli fortunam miti re mallent, quam tempus occupare, quo darent magis quam acciperent pacem. Ad ea ordines, altius orsi, responderunt, de causa magnistice , pro sacris & legibus, quae Maximiliano quondam imperator1 placita Mathias Emestifrater bello texerat. Inde implacabili Hispanorum rabie sibi in arma trusis, nequaquam ignotas bellorum vices. sed laborantibus & oppressis Deum adfuisse: dc nunc, magnis societatibus' ac sua virtute subnixos, illum eventus judicem malle quam hostem tuties perfidiae expertum. ει ne sociis sine regibus arma ponerent, foed ribus quoque se impediri. Simul exempla asdebant falQ ostentatae vel irritae pacis. neque nunc accidisse quicquam, cur sperarentur tuti ra. Nam Philippum adeo veteres offensas non
290쪽
RISTORIAR vM, L 18. III. 27s vemitrere Christiame paci , ut barbaros potius
Pateretur raptare Europam, quam desineret ipse aliena regna per arma dc fraudes incessere.
Quod literis conciebun Philippi ipsius ad Wdhelmum Clementium scriptis, queis Cesarem Pollicitando laetare jubebatur, addito, ab im-Perio Hispanico vim Turcicam facile donis Posse averti. Nec silebant ordines, sanciendari Pacis solennia praefectis delegari: servandi jus re potestatem Penes dominos esse.Quid denique
spei, dum premeret Belgicam miles externus, dc si uni ne rei compotes Hispani atrocibus consiliis Ernesti bonitatum convellerent i Iactabatur in Odiuin pacis non paucorum inter Romanenses sententia , quae diversa sectantibus servandam fidem neget: versa merito in ipBs commenti pernicie, dum studio dissidendi hominum commercia abrumpunt. Cunctis nimirum qui fas atque honestum suo in usu habent, nec ullo O, tentu dddecus mutatur, & ne diu perfidia fruat tur, ipsi adversum se documento sunt. Plebs etiam, quam primum bellorum poenitet, rece tibus hostiuin flagitiis in iram novata omnem concordiar spem aversabatur. Namque Hispanus, tot inclytam victoriis Mauritii juventutem, di duplicis regni foedus metuens , usque adeo magnirudine periculi infamiam conteuiserat, ut emtis. percussoribus singulos per ictus conficere destinaret, quod vix totae acies praestarent. Nec aliud unquam tempus ejusmodi flagitiis scedius fuit, ut nemo veram ab illis pacem speraret, quil jura etiam armorum dc concessa odiis egrede' . ' rentur. Anno hoc ipse quo colloquium petebatur , sacerdos Namurcensis, deinde miles alter transfuga, suspicionibus praeventi, ex ipsa vul-