Hugonis Grotii Annales et historiae de rebus Belgicis

311쪽

asi HVGONIS GROTII suffugia dc trahendi artes, irain obsessionis de ditione praevenit: notatus a multis ut subitis melior, quam patientia periculorum. Ipse promissam sibi a Bullonio , ac Italis Sichemianis opem , nec respondisse eventum querebatur: murumQue, praecipuam desensandi fiduciam , qui solicius credebatur, apparuisse mox duobus

nus militum manibus discerperentur ab Hispanis ducibus protecti sunt tanta sane fide ut fuerint qui gladium stringerent, pro hostibus co Ira socios. nam cum ipsis pepigerat Heraug rius, non immerito timens ne a Leodicensibus sibi belli jura non servarentur , Epistopus hos, qui fraudis conscii fuerant, puniisse haud contentus , civitatem quoque libertate veteri exuit, ut minus sibi fidam: sed nec in Hera gerium desiit quaerere ultionem , ignaViam , apsi objectans , de transinisa literarum parte qua de Foederatis Ordinibus minus reverenter loquebatur. Periclitatum apud caeteros Mauriarius , & qui , cum illo conscii capiendae Hoiae fuerant , aesendere. Non diuturna alienae u bis possessio fuit: quadragesimo atque altero die recepta est: dc facti periit fructus manente

invidia. Ac forte evenerat, ut, quo die mox amistri arcis nuntius nemine exspectante advenit, ordines , freti firmitate loci, legatis Epis copi ferocius responderent. Eoiam se redduturos ubi Bercam hostis reddidisset. At Hispanus ad Bercae possessionem Hotam quoque adjunxit, captamque tenuit, donec solutis ampendiis, & ab illis finibus hoste amoto, tutum postis

312쪽

N ISTO RIARUM, LIB. IV. 293 postea putavit reddere. In hoc quoque pietatis ploriam quaesivit Philippus , praedicans malle se de filo largiri Leodiensium Ecclesiae per Belgas antiquissiinae, quam quae ipsius essent ullo obtentu eripere. Quadringenti eorum qui cum Heraugerio Hoia exierant, ab octoginta hostium equitibus caesi, dum praeda graves nimiaque servandi cupidine semet impediunt. Iustasec illi paenas dedere, quos Transis alanis h pr sidus Mouasteriensem per agrum populabui dos , noctu hostis incurrit. Etenricus inter haec, ut liostem Picardis imminentem ad sua dese

. sanda cogeret, Bulionium dircein quanto potest exercitu, Burgundiam eam, qua2 Comitatus cognomine Hispano Paret, ingredi jubet,

ecutus regionis oportunitatem, quia ex Italia α Germania hac maxime , commeatur. Primi impetus vim habuere, cum multo terrore op- .pida raperentur, & objecta passim tumultu .ria manu ejus gentis, quae bellum toto saeculo non Viderat, caedes magis essed quam praelium.

Neque tamen Belgarum finibus abducta signa. Sed, audito distrimine, Velascus Comes stabuli Castellae, haereditarium dignitatis nomen est qui tum jussit Hispani Mediolanum curabat , .vim equitatus peditumque TransalPinis praesidiis excitam hyemantibus adhuc jugis traduxit,

receptisque in transitu urbibus aliquot, Ararim ad amnem consedit, majores copias equestres&Vmbrorum, Germanorumque dilectus opperiens, neque dato pugnae casu, Gallorum impetus friistrabatur. Haec inter pericula & di cursantes nuntios, jam ante per hyemem corruptior Ernesti valetudo graveseere. nam gnarus Hispanis invisum se, nec Belgis satisfecisse,

313쪽

aq4 HVGONIS GROTII& differri inimicorum vocibus apud Regelii

agique pacis & belli reum, premendo tantos dolores irritabat, donec lenta febre attritus αsanguinante morbo defecit. Mors ejus , ut fere Principum, suspecta: sed sine motu aut tu bis fuit: dum otiosos spes concordiae, Caeteros

multiplicis belli labor destringit. Veram leti

causam introspectores secti post mortem corporis prodidere calculum & in renibus vermem etiam tuin viventem , qui proxima arr

serat. Vacuum regimen a Philippo Senatus accepit. Summa rerum belli domique penos Fontanum praesidis nomine. Hoc illi munus Ernestus morti proximus scripto ad tempi

mandaverat, Hispanorum ex lententia: mo

rex sicinavit. Neque ille, quanquam vitia a fuere , impar tanto muneri , quod res per Belgicam gestie ejus cura, & mox alias per terras docuerunt. At Belgae proceres, qui illum hactenus vim potentiae minori, sub imagine occul- tantem non tulerant, sumta jam ab ipsi, timsignia, invide atque irate ferebant. Vera pro sus de patria majores locutos,Hispanis se quoti-dain provinciam fore. Post Albanum ci Reque senium, aut, quod propius est, Rodam,modicti tempore & in speciein repetitas leges , atque eandem redire superbiam. Arbitrium igitur pacis penes alienigenam fore , qui priores do minos, vitiis pares, dignitate non aequaret. Haec sibi quisque: fortiores & aliis loquebantur. Nimirum cunctis populis praegrave Scvelut probrosum est parere externis : neque alia Regibus tam stipervacua invidia est, cum lingulae gentes daturae sint, qui servire concu silcant,ut aliis impereul. Carolus igitur Maia seida ,

314쪽

seldius, militari gloria , & magnis semper in is

reicitiis spectatus, ut qui Parmenia quondarn,nus a Per ibariae, nunc & Fontano contenderet, sp : L cie honoris lep'nitur , sociis cuin cohortibus , it . quas Philippus imperatori miserat, Turcam illa tempore valescentem in Pannoniis oppugnatum in1 tius, ne se Fonreno secundum Belgae conlp1c ta rent, apud Venetos sponte exsulavit, eo profita cisci testatus, ubi liber moreretur, nec plebe s a cundiore Fontanus utebatur a quia turbante levia ut ter Germano milite , qui1 Bruxellam servabat, per siue gentis cohortes possessionem urbis ali ctaverat. Id cunctas adversuin , nec aliorum tuis multus magis, quam Hispani militis modestia x. . timebatur. Et caeteris civitatibus eadem formia

l. do. Duplex hinc intemperies, his, quod exclusi s. erant, illis quod prope depulsi, quaerentibus. obis utrunque agri plectebantur. Vnde cum ad pri t. ris anni calamitatem nova lues accederet,& ipso inopiae metu annona vexaretur , exsolvit vulgia gemitus paupertati propria libertas. Hoc magnae in pacem cunctorum ordinum animi flagrare , cujus desiderium facta ab Ernesto spes incend ,. rat. Neque Fontanus restitit quo minus inanibus experimentis vota sua fatigarent. Flagrabat

ante alios pacis studio Crotorum domus: d quas Haureius Marcido ad Iacobum Maleraeum, lirae , quondam domus partem, tunc Mauritii in aula, florentem literas misit,affectus sui indices. Quas i. cum ille Principi, Princeps Ordinum potentiΩ simis ostendisset, jussus est rescribere Materanas , les iit. Proximus ibi Mathiae , qui fraterno eXerci

os tui praeerat, veterem virtutem & artes, scientio- tue rem in hostem exercitas haud diu usurpavit,tri, absumtus morbo inter belli pericula. At Arschi

315쪽

'AVGONIS GROTII ita spem esse pacis, si miles Hispanus non tot riore tantum Belgica, sed Lucemburgia quoqaede Burgundia egressiis, metum sui una1q toli ret. Ad quae cum rescribens Haureius totum illud postulatum silentio transmitteret, iteruin Mal aem mandatum, significaret inter Foederatos de alterius Belgicae ordines . posse inveniri conco diae rationes. cum Hispanis nulla ipsos velle colu Ioquia. Igitur prucerum Belgarum minine ne que dum Aschocius profugerat) adornata ad Mauritium legatio , ut aequinyantini, dc cognatis . nobilitatibus faventem. Theodoricus Lic

veldius Brabantiae quondam Cancellarius V Iesio rerum potiente, Masimque dc Hartius , clari omnes civili sepientia, ad colloquium .V nere. Agebat tum Middelburgi in Zelandia Princeps : Apud quem orsi edisserunt, ohan cum Betigarum distordias peregrinus miles in ptaedam Verteret, Senatum, qui tum rebus praesidebat, civile certamen diremisse, ictoq; foederi Regem factum auctorem: nec . arduum ipsis postquaiu niter se consenserant , raternis armis liberare rempublicam. Mox alia in xvenisse partium utrinque culpi, seu ira coelesti, quae Veruissent Prope sanatum vulnus bona fide coalescereadein nunc Senariis regimen : Iisdem se malis sessos a vicinis finem orare: quem dc ipsis placiturimi confiderent, hoc quidem justius, quod integri deflorentes ad pacta .vocarentur. Etiam dubium non esse, quin Mauritius, qua sit animi moderatione deserere fortunam malit, quam ab illa d seri ,cum nihil sapienti suspectius sit quam longa felicitas. Optime igitur claritudini sine conlii . turum, qua Priicos quoque duces praefulgeret, si partam gloriam referret in tutum. Egregias

illi

316쪽

R I S T O R I A R v M, LIB. I V. 29 mi praesecturas, & satis rerum, queis ingens animus pasceretur. Non tantum annis Nasiavi nosci: plerosque pacis artibus inclaruisse. Quin illas amplecteretur laudes , quas lugeret nemo: α obsequia potius exspectaret ejusdem sanguinis Principum, quam vota facere cogeret contra ipsius magnitudinem. Aut si proe caeteris place- xet illa sti sanguine dc sudore virtus, esse ubi Christianum nomen aranis attolleret. Ita mereri prudentiam ejus & sortitudinem, ut de sunma belli nemo non ultra cederet. Ad quae Mauriarius, ita uti ordinibus placuerat, paucis adsiden- tibus respondit. Vtinam quidem se tam felicem, ut finem, civilium malorum saeculo suo & post ris imputaret. Id sibi gloriosius, quam nomen expugnatoris, quam decus triumphale. Si tamdem illi Hispanorum injuriis Vere irascerentur , Capesserent dignum majoribus animum. Ita fa-xultatem dari, ut liberi cum liberis quae vellent paciscerentur. Redeuntibus ad foedera non se modo vindices, sed seci Reges adfore, qu Tum nunc vi succumberent. Neque magis obstituram concordiae rituum dissimilitudinem, quam

nunc Galliae obstaret. Nihil se aliis praescribere. Religionis iudicium Dco & singulis gentibus . relinqui. Cum Belgis multa sibi & Foederatisentibus communia, vetustissimas societates, jus a uinis, fas gentium. Eosdem inter & Regeur Hilpaniarum infesta cuncta dc hostilia, quae pecillius libidinem coepta, necessitas auxerit: Nec posse cum eo hoste pacisti, quem coacti sint Erincipem abdicare. Neque pacem hanc, sed deditionem sore. Implacabiles dominantium ossensas, minimeque dubiui quomodo imperio visam sit, in ello sic uteretur. Multa tempus

317쪽

ΠvGONIS GROTIIec rerum vices afferre, quae frustra in praesens sperentur. At nunc quomodo ei se credituros, qui fas putet justorian hostium capita licitari tritera in exempla advocare parcerent. Omnium se dc patris meminisse. Cum Li Veldius , oin nem se dignitatem Arausionensi debere referens, nunc quoque se diceret, ordinum Belgarum mandata exsequi, neque Hispanos isti consiliis permixtos, Princeps ejus rei praemotatus manu in sinum Limveldii dimissa, diploma, quo Mimianus commeatum ei dabat, eduxit, siriciosa veruba certo documento refellens. Sic dimissa lega tio , cum mandata non haberet citra regium no men paciscendi. Varie prudentum dc vulgi se monibus excipitur novi responsi species, duni pars gloriam Jc opes bello captant, alii paceni iperant ideo quia valde concupiscunt. H1spm1 dcoui hos sequebantur, satis jam in regiam maj statem peccatum, si cui ea curae, quod deserto res & quibus summulta suerat, Veniam mereri, ultro ad pacta vocarentur. Quid tot jam lega tionibus , profectuin, nisi ut intolerantius super birent f Modicis successibus hos spiritus induisse ut non ipsi modo reverentiam excuterent, sed docerent alias gentes sine Principe pacisti. Irent sane iterum 3c audirent rebellem Batavum, forentem leges, quibus te faceret Philippi vidis. rem. Si hactenus dubitaretur, at nunc manifestum aspernari illos pacem ; provisis Helveti rum exemplis, & si qui praeterea everterent d minationem, quam mox ipsi invaderent. Vnam pacem quam subacti armis poscere cogerentur. Id brevi futurum, si non minus Belgis animi pro fide & obsequio, quam hostibus in diversiam ce neretur. Miuores pacem tam Prope admotam

318쪽

HISTORIARUM, L I B. I V. 299 omnino teneri suadebant. Quid enim adeo mirum , si Batavi Belgis se permittere, quam Regi mallent,qui conseiis inseruae ultor Qrmidaretur e Nihiὲ principatui vel religionibus inimicum, sed illud posci de externo milite, Omnium Vota, bello quoque utile, sed paci nccellarium. Legatos a Rege diligi dc mandatis instrui posse, quocui que nomine mitti placeret. Nec ita inexpertam Belgarum fidem, ut eum pactionibus frustrari Vellent, pro quo sponte arma paterentur. Multa honestius Principem serre , quam concedere. Quae si nondum sussicerent, fas tamen Regi, jus suminum publicis utilitatibus donare. Respiceret suorum iniseriam, dc quomodo ultimo a spiritu penderent deficientes tot populi; Diversam esse ejus belli fortunam, quod inde nocendo , hinc pereundo gereretur. Nam hosti s pascua, opificia, piscaturam , quamvis nurnerosae plebis alimenta. Tum quanto his majora , quod ill rum in finibus cuncti amnes exirent & flumina

retro in caput, Oceanus sine termino navigar ' tur ' hinc illam advenarum multitudinem, ora que exiguae totas inseri gentes. Vere aestimantibus illos dc bello frui. Sibi praereptam agrorum spem, siccum littus & classibus obstructum.

Onera tamen dc rerum caritatem , quae nullus quaestus selaretur. Tum Vasta cuncta 3c exham 'sta,quaeque superessent turbata discordiis. Dispi taretur equidem an pax haberi possit. Certe Mulum non posse. Addebant nOVum metum, ne i dio malorum Foederati populi legendum ad Principem agerentur, extema potentia sive d mesticae virtutes placerent. Spem aliquam dari adversus vacantem rempublicam. Vbi dominum

iuvenient, bellum inexplicabile, aut pacem cum N O damno

319쪽

3- HvGONIS GROTI r damno & infamia. Erant qui inductas laudarent : Res enim Batavis stare adhuc concordi re concordiam metu. His seinet amotis subit

ia aequalitatis vitia aemulationes civitatum, vix inter annorum pericula conticescerent.

anterim cum gentibus divitiarum avidis commercium amnorum fore, recorruptis primoribbus, etiam plebem ., quO.estingonio, amare incepturam quicquid odisse desiueret. Nec redituros facile sub belli onera, quos permulsisset

quantulicunque temporis immuuitas. Insumma diem pro regibus. Subaetis Batavis apud quos robur, & consiliuin dc obstinatio, premiuin Philippo dispicere, quem vitibus sius modum si tuat adversiis Galliae qacerum corpus, re Brita illam muliebre regnum, cum illa protritis frustra opibus, & haec solam. ob formidinem bellaret. Et Lipsius hoc consilium veteris histo e exemplis firmabat. Contra Taxis judicabat, Belgis,

qui Regi parerent, majus QM.ex induciis dam-Mum. Ita certantibus sententiis cuncta potiusquam quae acciderunt, destinabantur, sinumeanore, q uae hominum prudentiae inimica futuros Casus in occulto liquet. Sed ne Vulgus praxita pe pacis ad seditionem incitaretur, ammissi r amores prolataiesse colloquia, quo externorum rancipum auctoritas interveniret. Et imper tor sane literas mox misit, inscriptas Hollandiae ordinibus quas ipsi Foederatorum in consessum . detulere. Hi responderunt, optare se cum vicianis concordiam. ab Hispanis, cur pacem sper re non possent, cepe indicatum: neque evenisse quicquam cur sententiam mutarent, nisi post ii missa in Reges venena dc percussores tutius nunc

talium scelerum auctoribus crederetur. Simul

mitte,

320쪽

HI s T O RI A R V Μ , LI B. IV. 3oImittebant ad imperatorem interceptas Taxis ad Philippum literas, queis ille, sicut ferendum . dictabat Ordines Belgicos cum Foederatis ordia Dibus velut pari sorte inter pacificandum componi , ita ad Fontani arbitrium cuncta referri volebat: multa monstrans effugia, atque in priamis dissuadens, ne aut dimitteretur miles Hilip nus, aut Gemani pacis arbitri fierent. Iisdem partibus hoc anno Comitum Philippi Holien- Iesi dc Georgii Eberhardi Solinensis matrim nia ludis d dapibus atque E publico donis celsbrabantur. Holieulato Maria, Solinensi Sabina nupserat, Lamorato haec Egmondo, illa Arausionensi genita : clarum utrunque & favorabile conjugium maritorum ineritis dc virginum n bilitate, quarum parentes plerique meminerant, victimas cadere patriis libertati. Inter civilia mala erat,quod nummi pretium immense auctu jactabatur, & singulae nationes jus signandi in

praedam Venerant. qm aequo modo eu gentium commerciis reddere , qu1busdam animus fuit. Sed E contiguo serpenti licentiae, etiam qui V tuerant succubuere. Manentque argumenta non satis certae societatis, melior advertiam hostem . quam inter se consensus, & victae leges. Etiam vicini 'motus mentes adverterant, qui sere

.inant, 'li jure dirimantur, propinquo bello, &partibus involvi. Nam Cliviae & Iuliaci principatum, ut prioris quondam domini invalida aetas, ita filii, qui successerat, morbo imminuta, mens Hispani artibus patefecit. Raptabat imp tium , hinc uxor procax moribus, languine B densi, subnixa Austriaca magnitudine , gentis inde primores, Brandoburgimque ac Nio se

glaus Principes, qui per conjuga ducia sorores