장음표시 사용
531쪽
rum modus , neque muneribus ne ue aliis inb bus abstinebat, ut coeuntes distraheret. a demque operae pretium visum est conquirere, ut causam tam deploratam verborum praeibiis fulcirent. Scio ego miraturum non aemiunem,quid tum ab ipsis Vel in speciem afferri potuerit. Quare ea quae Iegati Andreae apta comventum Rueni accolarum . Agrierinensium in brevisunu
cc mari Ina dc mandata contra morem legatorum qua rendo temem e tr erant, tandem vesut impulsi
ad subitariam defensionem, desere sibi ajunt,
quod verae religionis inimici, rebellium faut res , principum aures ac Publicos conventus fausis aut invidiosis vocibus implerent, quasi nefas esset communi cauis orbis Christiani,quam rex Hispanus defenderet, pauca in singulos incommoda condonare. Nam non regislibidine sui ta haec arma, sed coercendis praedonibus, qui, contemto Dei hominumque imperio , ex scelere ius facerent. Vbi tunc tuos conventus & Gemmaniae conscriptionem, & horribile decreti in men , cum Mausionensis bello perfido unum , templo principes omnes peteret armatas a Deo potestates, ut malis undique nascentibus occurrant, justas tape neglecti muneris poenas dedisse: at ipsos non alienas tantum dissimulasse iniurias, verum & suas, cum vastarentur agri iuris Germanici, castella atque urbes tenerentur
a rebellibus impune. Non habituros obtrect torra, quod tam acerbe exagitarent, si sui orucii memores Germani, quibus arbitris Hispanus conciliari toties noluisset, perpetuos pacis hostes coegissent semel arma ponere,umquam sine sitit
532쪽
HISTORIAR WΜ, LIB. VIII. si 3 sinitorum damno exercita. Quid enim non datum a rege patre aut filio tranquillitati Chri-manae, qui, vitandae omni invidiae, alienata abso Belgica, aestatem proximam, magni exercititus domini, spe soliconcordiae trivisent, done
militem cum hIeme inopia opprimeret, quippe effuso honestimine aerario, ad Galliam bello M praesidiis liberandam ' Tum quoque, quanta potuisset , adhibitam diligentiam disciplinae e cujus quam diisicilis esset cura, sensurum, siquis Mendos, in id onus succederet. Nullum in I ca ipsorum insessa jus victoriar intenta Hospiatium & brevem custodiam quaesita: eoque dilectu praesidia disposita, ut Batavorum ex M.
bus obnoxiae regiones undique praemunirentur.
Quae militum delicta providentiam ducis aut Pomam effugissent, exigua, si quis cum Caroli Imperatoris Philippi beneficiis componeret: r mini scerentur dc foederum. Quomodo enim liberum sibi dicerent in hoc bello neutras partes sequi, principes, episcopi, ciVitates, non tantum veteres Burgundionum socii, sed quos Carolus
ad propugnandam communi ope Romanam religionem sibi obstrinxisset ' Quoties eo nomiaue denuntiationes a praesectis regiis interpositas equoties Clivios appellatos, ne contra Vento nas pactiones fugitivis receptum, stibus tran itum darent i Ipsorum civibus, armis, comine tu a ueta hostium scelera, cum tamen Parmensis Buricum redderet, contra Resam castellum d
jiceret , quietem ipsis in bello pennitteret, duim
modoGrave arta insula Batavo auferretur.Nς hic quidem obtemperatum: idque constare r
533쪽
SI4 HVGONIS GROTII, petenga , quid tum si non sine aliquo illorum
damno,quorum id culpa evenerat VI esto etiam
. iniquius facturum Coloniae episcopum, si M nasteriensium aut aliorum querimoniis nimium mou retur potius, quod pontifex ullus Agrip pinensibus, quod sacra adstuc essent , agendas Philippo gratias , qui impium bellum movente
Truxis , contra decreta. Germaniae , nemIne ' Germanorum contra eunte, quibusdam vero
etiam principium hinc quaerentibus grassandi in sacerdotes, rebus suis post Boiari preces h bitis , Novesium ipsi , mox Bonnam armiS res didisset, testato salvas sibi impensas esse debere. Bercain quoque ereptam rebellibus &, dum aliabi Albertus occupatur, amissam: ac nuper,dum spes fuisset ante vim reddendae domino urbis honori ipsius diu donata agendi tempora. Haec si expenderent, melius sibi cunsulturos , quam
tenuium malorum improvida miseratione ma
jora iritando, & quorum sero poeniteret. Si pax
turbaretur,. concitorum capitibus impendere ultionem : Regem, Archiducta, Mendosam extra crimen fore. Non multum his dissimilia dixe re qui ad Impteratorem dc principes singulos mitigandos mittebantur, promisso ante Aprilis. exitum decessiirum militem. Foederati ordines saepe frustra expertis legationibus in id tempus abstinuere, permittendum Hispano rati,ut quam . liberrime fureret, & Germaniae, ut sua sponto
moveretur. Defensiones tamen siparsero, india
vitati quod ii, qui res repetitum venorant, ipsos
nostibus velut ex aequo componerent mem
.rantes loca a se reddita, ab Hispanis retenta , finitimorum offensas quaesitas ipsis, sibi toler
534쪽
repetita origine. Suam aequitatem, cum Emdat . non ita dudum, Emmerico nuper cederent, mi- , rantibiis multis testatam. Objici locum unum aut alterum hosti imminenti necessario ant i , Captum, quasi non δc civium interfuisset servari, contra non evitanda alias Hispanorum flagitia, s a modesto milite,& cui nec stipendia, nec discua plina deficeret: addi pauca excursbrum delicta,
s quae, ut fit, notitiam dc ultionem effugerint. Atim non publico ductu importatum lilienos in sines, exercitum, non seditione lucro deputatas, non , populormn nihil ad se pertinentium religioni morem impositum. Pollicitum dc curaturos se, de Gravewarta, ne Geldri arbitros recusarent.
s Accessere quae aut causam ipsorum plausibilem, , aut Hisbanum avaritiae falso pietatis nomine Velatae suspectum facerent, dicta alibi, neqrios hic repetenda. Finis erat: ne genus hominum, servile liberis nationibus insultare diutius pate-ο rentur. Deliberantibus ad Rheni & Mosellae, confluentes quinque pagis , tarde belli consilia
a procedebant. nec deerant qui cum Batavis gna, ris armorum sociandas vires jam tum judic a xent. Sed plures sua recipere satis habentes,, Iongiori bello aperire Germaniam recusabant, , partim invidiam & offensas Imperatoris, vii 1 que potentiorum adeo nonnulliS ex pavestentii bus, ut , cum de acceptis Injuriis loquendumi esset, rogis re gentis Hispanicae nomen anxie. vitarent. Sed ec nec Ordines ipsi multum la-; borabant, miscere sibi socios, quorum ex disi . diis adversa, aut ex secundis pacis legem acciperent. Praecipui maturandae expeditionis aucto, reS erant, Palatinus Septemvir, Hessus & Bru-
norix, suis auspiciis dc copiis, quas satis magnas
535쪽
tota hyeme conscripserant, rem aggressuri , ni inter ipsos ortum certamen, Hesso oc Brunovice de summo belli imperio contendentibus , cum Palatinus quietis patiens interiorem tutelam de
publicorum conventuum curam sibi deposceret.
Vsi ea dissensione e Westsalico pago Romane in plerique, dc quibus nihil aeque invisum atque
arma Protestantium principum, tributum trimestre, aequale ei quod in Iurcam datur, offerendo , ut praeses suus dux belli renuntiaretur, effecere, aequum distantes, dc moribus Germanicis consonum, qui vim passi, quorumque in solo bellum administraretur, ipsis in auxilia r gimen concedi. Hyemem hanc, bis gelatis amnibus , sollicitam Foederati, attamen innoxiam ' egere, dum divisis Mauritius 3c Wilhelmus cmpus, ille Cisis alma ex Amhemo curat, hic est rioribus custodiendis ad Meppetam considet, i
tercursantibus nunciis. Detectae in Bredam,N Vimagum, Daventriam insidiae, curam cuncta
tuendi dc impendia auxere. Mauritianus miles plus semel 1n hostem victor, etiam suspendio necatos a Iuliacensibus milites praesidii cujusdam caede dc rapinis pensavit, pessimo militiae more, qui juris publici neglectu privatam ce
turionibus ultionem permittit. Emmericum,
quod oppidum a Mauritio liberatum diximus, rursum Hispanis, qui sub exitum Februariij
chinas advexeram, pavore magistratuum deditur , cum civi militique non deesset animus i super tam difficili per aquarum incrementa adiatu ut scaphis indum intraverint. Ibidem mox , sublapsam columna fatiscente Iesultarum a
dem , erant qui ad prodigia referrent. Sed de Buquoius Comes Praesidium illic regens capitur
536쪽
HISTORIARUM, LIR. VIII. y17, 1 ipis , dum Praedabundam manum calidius pers sequitur insidias illapsus, quas Ludovicus Nasi
a Vius paraverat: ut serme per id tempus crebri , ribus quam gravibus damnis res regiae deters, bantur. . Nam Vere appetente diversis locis f is sus eques: Venit in potestatem Paulus Imilius 23 Martinengus : captis comitibus Fredericus HGi, rembergensis Vis periculum evasit: portus Anta, ver ensis perruptum praesidium, avecta praeda: α α in oceano deprehensia navis Hamburgo am, ina in Hispaniam serens. Pecunia nondum suisii Pererat. Trecenta ducatorum millia gravibus ii, sub usuris a mercatoribus accepta, quo maxime, urgentibus succurreretur. Ita Antverpia & Lira a mutatis praesidiis metu exemtae: inde metu di-
, lusi, re qui restiterant, protrusi edicto e finibus
in Germanorum manus passim inciderunt, ubi, quicquid aliis peccatum erat, ipsi luerent, publia
' ei odsi vietimo: Gandavi quis modesti re
rat miles, mansit. Sed Bercam transiit seditio, , eadem ex causa, totoquς anno exagitavit. Dia, lectibus quoque Per Italiam Germaniamque, audita penuria moram objecit: quin & crebrai ad Batavos transfugia, qui stipendium recens, auxerant. His ut i lis occurrerent Andreas &
Mendos , simulque parte promissi Germanos lenirent, principio Aprilis ver nacti siccum &maturius quam isti coelo solitinn, ita ut jam
pecudes pastilin agerentur, jubent abductum h bernis exercitum, erat is millium quindecim, i utraque ripa descendere. Emmerici tamen de . Resae praesidium relinquere locorum commodi. tas suasit, ut & Genne e ad Mosain, Caeterae civitates coactae militi testimonium probe ac modeste actae hyemis praebere, non negligente
537쪽
interim Mendosa pro tam longi hospitii gituito usu partem de stipendio militi deducere.
Inter eundum ferine consuinto mense , medio flumine contra Gravexuartam utrinque consedit
exercitus. Non sine spe expugnandi Mendosa isuaserat, maximo haud dubie fructu, si evenis siet: sed contra nitente Ricardoto , quasi fieri. non posset, quod Parmensis stustra tantasset, A dreas Bommetianae insulae irruptionem p tu lorat, ejusque. consilii occultandi ac vetat ndi hostis hic labor simulabatur. At Mauritius vixi alias magis inquietos dies , noctes quoque in- somnes habuit, cum dc notis acinorum sociis de illustis viribus destitutum curae innumerae distra ierent: nam primi ducum Wilhelmus apud Frisios suspectis Emdae rebus, Verius in Anglia detinebatur , alii per Germaniam, coucitor . belli illic & ministri aberant. Necdum adven
xant cohortes externae, quas adversus vim hosti
lem gravius incubituram ordines diVersis partui . buS conscribi imperaverant. Quatuor penes se millia habebat, quibus Isaiae transitum , quibus Rheni larva ac dextra, supera atque infera defenderet. Igitur recepta Lovecensi arce locisque aliis,quae nuper Clivus reddiderar, Geldrica rursus intula sedit, manentibus prioris anni munimentis & hosti intactis: *ars copiarum ipsam
Batavorum insulam. tenebat, .m Consili, ud quamcunque urbem aut castellum Mnndosa -- peteret , ipse aversitan latus dc opere minus fimmum armis praetexeret. quamobrem speculae ria
Pis, pontes amnibus impositi , . quo facilius ii
dicia atque auxilia commearent. MQx GraV
Wartam auctam prius praesidio, quod tenue su rat , adversus hostium utrinque tela, latica ii - struit:
538쪽
HISTORIARUM, LIB. VIII. y I9 struit: indue amnem palorum duo cornua pr tendit , siuendis ratibus, quae jussu Mendos eapud Coloniam paratae dicebantur. Machinarum ictus, cxplorato situ e tumulo trans flumen ea arte directi, ut, plurimis sirorum discerptis, cogeretur hostis partem castrorum subinde traii ponere: cum interim dc equestris e Noviomam ςxcursus fatigare: neque deesse in divisi exercitus partem alteram justae Victoriae occasionem , sed paucos secum qui exsequi possent, Mauritius fatebatur non sine acri doloris sensu. Monebatur ut Bominesse caveret per exploratores de captivos: sed metuebat ne,se digreso,alia pen traret hostis, qui falsis variisque conatibus ii certa secerat omnia, etiam speculares ignes suos ad usus trahens. Inter tot ambigua nihil visuin tutius quam manere, cunctaque itineri expedita
habere, onerare curr , equos curules neque
nocte ullos, neque de die cunctos sejungere.
Multas maximasque non immerito oportunitates ex Bommelia insula Hispani sperabant, primorum illic amnium claustris, & in hostilis gri intima non uno transitu. Rhenum qua Vahalis dicitur olim quoque Mose admixtum in Oceanum fluxisse, Romanis seriptoribus abunde
demonstratur. Sed media tempora crebris db Iuviis, n0ndum ea quae nunc est aggerum cura, quantas mutationes attulerint, dici non potest, cum nec ita dudum alia fluxisse Mosam patrum monumenta, dc trans Haesdam vetores alvei nomen. testeturi Nunc quidem ita se res habet. Quae pars Geldriae subterClivios inter utrunque flumen procurrit, Mosi vahalia incolis ex re appellata, sensim tenuatur, dc ad confluentes sinit,
qui Voreum ius ain brevi intervallo bis aquis
539쪽
permixtis constituunt: unde discreti rursus amnes , cursum quisque suum Persequitur , servato vocabulo, donec iterum coeunt, amplexi ,- stam insulam, Geldrici nunc juris, cujus caput Harvarda vicus, finis arx Lovesterium. N men oppidi ab insula Bommela, quam medio ferme sui Vinalis allabitur. ea civitas Arian cis temporibus inter primas emera serVItutem. inde cum Hollandis areta ipsis societas, quod
invicem munimento essent. Non longe Ha varda proximant amnium flexus, rursumque
eritur insula Rosemum in ricum, Marcini Rosemiensis ortu nobilem, vi imperante C rolo populabunda manu Belgicam, re mutatis partibus Galliam penetravit, hinc longe diversi fluunt. Sed ambitiosior Mosa & Brabantorum agris largius indulgens in austro abit, qua Syluvamducis aspicit correcto curia, ubi Crepicordium .inter munimentum arcemque intra ins Iam , quam Helium vocant medius transiit, Hollandico deinceps solo excipitur, ac modico sui divortis Hemeream insulam circumductus , Haesidaeque moenia attinzens, caetera integer
conficit. Spem invadendi haec loca Hispanis auxerant diversi indices missi Alprua ad juga ,
qui nives Oito minores modica amnium a r menta promittere, consensu renuntiabant: eam ribus , non agmine ire vitan, ut quam diutis. me ad GraVewartam castrorum imago hostem moraretur. Saperue igitur, qui Genneppe, Velut tutandos ad commeatus, haeserat, hactenus ad
dici subito Bariona & Stanteius, cum suis cohortibus Hispanica, Walonica , Hiberna, de Hemico Herembergensi ductore equites quis
langenti primi descendunt, Vorenam, si indul-
540쪽
HISTORIARUM , L . VIII. 2Igentius custodiretur, subito aggressuri. Sed viaso id frustra fore, propter sub titerunt, donec Sylvaducis adjutar curribus lintres adventarent. Iam pulsa machinis nam attraxerant aliquas in. Batavorum nave quae flumen illic servabat, non procul Rossemo Mosam transgressi, fuse hoste ui per aggeres obequitabat, & quod juxta pe-itis non auso obsistere, Bommetientein insulam penetrant, modo hac, modo illac palabundi, dum mandata , aut copias majores opperium rur , ipsique duces aequali potestate, dum osse fas minus, Andreas magis, quam bello expedi bat, inter se dissident, in pulcherrima occasione agendorum incerti. Et alias dc tum raro Dei in Batavos beneficio constitit , plerumque circa spes ingentes & propinquas consilia hominum deficere. Namque urbs Bommela, maximum belli momentum, ad impetum nuda ferine jac bat , Veteribus munimentis arctis atque invaludis, & novis, quae triennio coepta, nondum perfectis, dum ordines in multa operum distracti erogationibus parcunt, & partem imprimis hosti adversiam aqua restagnam Sc uligo soli in ratur. His Princeps auditis, citato quanquam itinere, non ante secundum ab hostium transitu diem, sed antequam illi Vahalis ripam occu-iassent, in urbem pervenit, perculsisque perici, o civibus & fugam parantibus animos restituit. Nam 'uanquam & Hemertam insulam dc imquid alibi suspectum, cura siua & milite firmabat, Bommeliae tamen praecipue intentus, plurimum ipse adesse, augere praesidia, Opera urg re. Monstrataque est eo tempore egregia tuemdi urbes ratio, Principi cepe postea, nec ininus hosti repetita, & mansuri perpetuo usus, qu