Hugonis Grotii Annales et historiae de rebus Belgicis

791쪽

te tutarentur. Haud magis obtemperavere, rinpati ut quae jurisTeuttici loca ipsis insiderentur, uermaniae redderent. Iteruin Bruxellam. μ ikius, atque ubi redierat,collati sermones de privilegiorum usu, de bellicarum navium ad littora accessu , de muniendi jure, de legendis carum urbium magistratibus, qui privatos dominos Pace sortirentur de cautiosibus pacis, nec nisi denuntiato resininendis ob injurias a mis. Nec de his satis conveniebat, & ut convenisset, exigua erant prae prioribus adhuc controversis. Praecipue vero offenderat Hispanicos quod Batavi petierant ut foedus non archid cum modo, sed procerum quoque ac civitatum

ipsis parentium sponsionibus firmaretur. Tent ii de religione iterum opperiendum dicebant Naiam , quem sperato longius per Hispaniain detineri haud festinae circa magna gentis ingenio. Hoc obtentu exoravere ut praefinitum cou

loquio tempus citra Calendas Sextiles,ad Eidus iisque Metembres produceretur. Interea in Gauliam Ianinus ierat , ut regi quis apud Batavos reipublicae status, qui motus animorum, quae ad bellum vires,quae spes pacis exponeret: ipse jam tum inducias animo struens, quia publicas are nisque colloquiis Foederatorum plurimos a bello averses, & Hispanum pacis aequae impatiemtem cognoverat. Non parum momenti huc addiderat , quod ordines, si bellum maneret, impens auxilium reges sectos poposcerant, testati nullum sibi restare tributi genus, & tamen longe impar aerarium istis copiis, quas bello gerendo necessarias Mauritius quondam judicasset. Erant hae pacem volentium artes , 'Hassero princeps belli jam rationes in minus contrahens Vitare

792쪽

speraverat. Agebat tum in Gallia Petrus Tole tantis,quem Philippus miserat orando Henrico,

ita Batavi in pactionern moderaretur,ut regiae

dignitati quam minimum decederet. Etiam nlio ipsius despondenda in conjugium Philippi filia

offerebatur : haud avido ejus assinitatis Hemi

co,qui pridem sibi ipse in Medicea potius, quam

plena foeminarum Austriaca domo matrimo- nium quaesiisset. Suspecta tamen & Batavorum

quibusdam & Anglis praecipue ista legatio fuit, re dos dicta nuptiis, jus in Batavos ferebatur. Sed Britannum mitigavit Hispanus pari honore legationis ad eum directar, quam obiit Feria nandi Grionias Hispanos interhelii ductores dignatione eminens. At Daniae legati, qui H gae agebant, domum abiere, pertaeli morae, sed nec dissimulautes nosse se ejus fabulae spectat res sedere, cujus scena omnis in Gallia struerstur. Onerabat Ordinum curas, quod ex Anglia, Gallia, Germaniaque nuntii congruebant, pra dicare Hispani ministros, nunquam id animi

Philippo ut imperii sui jura projiceret. Sed o,

tinendo colloquio datam Batavis usuram brevem temporariae libertatis. Nunc ita ipsi cogni in istarum nationum intima, ut pace seu bello prosperos exitus speraret. Nec Racem daturum, nisi India abstineretur, & Romanentibus sacra suo more peragendi potestas fieret. Ianinus Hagam regressus, fidum in locios regis animum, dcrepudiata Toletani turbamenta, nec ultra aperit. Deinde legati hostium,absente adhuc Naia, sed acceptis ex Hispania literis, regern ajuni b ua fide I bertatem ipsis permittere , aequum ut ei icissim de India; aliisque nuper postulatis in geratur. CVere praeterea regem sua pro piet

793쪽

HISTO RI A RV Μ , LIB. XVII. 77ς te ut impune sit Romanensibus ex animi sui sententia deum colere : darent hoc consanguineis:

darent suis quisque majoribus, ne probatam ipsis religionem sevius odiissent, quam nova & nata dissolvendis imperiis Anabaptistarum placita ,

darent denique patriae ne fugarent inde cives , . erepto quod mortalibus dulcissimum est. Sei tiebant Ordines tutendi machinam quae rei publicae stabilimenta subrueret. Idem Germanis Anglisque videbatur. Ianinus non consilium improbabat, sed consilii auctores, nec enim debere rem tantum hostile beneficium fieri. Tamdem ordines , & damnosae rebus suis morae de iniquarum conditionum haud ultra tolerantes, finire colloquium statuunt. Perscrip que decreto , quam magnis experimentis sormidatum

sibi cum Hispano de pace agere, ut ipsi priores aditi mentem statim suam Promsistunt, hostes contra quibus grassati ess*t insidiis, quomodo

singula eorum postulata concesse toties liberi iis jura vimque destruerent, totam denique rei gestae seriem ordine commemorant. Decreto hoc

tibi tradito Hispanici deliberandi spatium p

tiere. Interea regum Galliae & Britanniae legari, prouentibus magis quam probantibus Germ nis , in conventum Foederatorum prodeunt, pressaque hactenus efferunt regum mandata, 'ut pacem quatenus fieri posset, curarent: ea desperata , saltem inducias suaderent utrisque paribbus. Sed tutas honestasque & per quas maneret

Batavis indubitata libertas, jus integrum navia gandi, nihil imminuta possessio. Tales inducias sapienter rempublicam admivistrantibus in pacem verti. Scire se quam justas haberent irascet di adversariis causas: sed omnes animi pertu

794쪽

bationes infidas esse consiliis. Cogitarent,quam per se ipsi bello impares,nec regibus arma sumi,

quae pace tacta auxilia promitti : sin Histquod omnino verendum , ut pacem ita indu rus

nisi ex occasione, aut necessitate. Hic eae bello nihil posse majus quam mutua damna sperari: abesse necemtatem , quamdiu haberi possent induciae. Si convenissent, eadem tuendo foederi.

Iispani

i, inaucioiefugerent, futuram tunc quoque amicorum s Iutem regibus cordi. Haec ubi fama percrebuit, tum vero effraenis libido sine auctore scripta in vulgus spargendi totum per annum Vagata a

dentius erupit. Alii tali ex foedere solitudinem, seditiones, postremo servitium vaticinari: alii odiose exagitate quae unquam per Americam Hispani, aut adversum Granatenses re Arrag nes, ipsa denique in Belgica crudeliter aut perside patrassent. Producere libros qui docerent pacta Romanae religioni nocentia, aut subclitos inter principesque inita servari non oportere. Nec omiserant incusare,quod non urbium recta res, non indigena nobilitas huc missa, sed Itali,

His ani, Monachi, fallacissima hominum p nera , qui si quid usquam infirmum aut male

dum timarentur, quin oc legatos regum & pr cerum potissimos , ut donis a recto averses oblique notabant.Non minimum ego istius reupublicae malum arbitror, tantam in plebe libetilis concitanda proterviam, vetitam saepe,& tunc novo edicto, nec repressam tamen, dum acris indago dc graves poenae repudiantur ut liberi es contraria. Ordinibus quanquam in conventu plerisque res inopina obvenerat, & praesumta spe pacis aegre se ad inducias detrudi patiebantur,

ne tamen monita regum spernerene, Praecipua: hae

795쪽

l HISTO RIAR v M , LIB. XVII. hae causis crant: quod belli impendia, ita ut postremo gestum siuerat , trecenta florenorum

is millia in menses singulos tributorum reditus si Perarent: quod haec ipsa nondum sussicere judia

carentur, ni tuendis amnibus sexies mille pedi res ad veteres copias accederent, quod comm ac ne Foederatorum aeris alieni haberet novies milia lena millia: nationes ipsae privatim bis tantum: at ac proinde bellum nolentibus regibus geri nutu la bona cum spe Posset. Nam partes imperiita abscindere atquo intima tueri, etsi erant qui se derent, crudele, ac, si emanaret, periculosum. od vero nonnulli dicerent, ita constitutam: ὲ rempublicam, ut armis quiescentibus ipsa quies stere non posset, ea vero aliis impia atque mis- mis consessio videbatur. Iustius metes,ne plebs, : . cognito justas leges repudiari, infensa rectoribus, belli onera detreetaret. Respondent igitur paratos audire se de induciis, dummodo liber- tas non sub conditione, aut in diem, sed simplicis ter atque in perpetuum firmetur. At Hispanici, A ubi eos legati regum accesserant, nullam talis ' conventionis spem secere : sed alliam conditi 9 nem serunt, ut quae in praesens armis susipensis

' rerum sit facies, maneant per annos septem, sic i . tamen ut Hispanus eligat auos ultra menses I dice commercium permittere velit, an de eo ar-ο mis contendere. Non esse autem cur repetatur

stineI antehac facta de libertate professio, tam dumque id impetratu,quando durior hic Hist, s nus, nec archidiacum facilitarem imitetur. Haec si ordinibus non placerent, saltem exspectandis ' propioribus Philippi mandatis tempus sibi im dulgeri Calendarum octobrium tenus postula-

bant. Hoc ubi per regum principumque legatos

796쪽

concilio renuntiatum est , perstitere ire priore decreto proceres : Caeterum de tempore dix runt legatis se idem rogantibus obtemperaturos. Interim & ipsis ad suas cuique nationes abeundi spatium fuit,ut in rem novam nova jussa acci . Perent. Magnis contentionibus res agitata est. nec tantum nudiores ad hostilem injuriam populi a Zelandis mari suo tutis discrepabant, sed

in ipsa Hollandia aliud aliae urbes, nec intra urbes idem omnes volebant, ut quemque spes propriae, aut valida utrinque argumenta impulerant. In hac animorum metuatione consilium Mamritio datum est, ut palam nec dissimulanter a etorem ageret sortioris sententiae: fecitque non

Verbis modo asperioribus, sed re missis Hollaim diae ad civitates literis. Tandem, inquit, artes majoribus formidatae eruperunt. Speciosae illae Voces,quibus emtum colloquium nihil nisi vocessuere, nec pax hosti cupita, sed ut suo magis quam nostro tempore bellum gerat , aut bello ravius per discordias ac dona amictet rempulicain. Brevi reviviscent illi opes, nuper exliamstae adeo ut aere solo in auri argentique pretium

pecuniam sinuaverit. Nobis manebunt onera,

perfidiae metu, diffluet mercatura de quicquid bello alitur: ipsiumque militiae robur, praeseruinequestre alibi gloriam & praedam quaeret. Non corporibus modo, sed & animis ventura desidia

est, tot olim injuriarum exolescente memoria: cujus jam nunc quam exiguum restat, seniorum in locum succedentibus aliis, qui vetera audiunt. tantum, dita segniter credunt. Fac, 8uod sperari non debet, it in republica nemo aliud quam rempublicam spectet, tamen regum subici sunt

impetus: Populi, sepe dum deliberant pereunta

797쪽

HI STORIARUM, LIB. XVII. 77sQuare vos memores parentum virtutis, qui toties imperatoris ac regum de pace legationes, non ut alnicorum consilia , sed ut hostis insidias VitaVere, memores decretorum, quae olim facta& nuper tapius repetita, de statuenda extra controversiam libertate , nullam admittite pactionem, nisi quae hosti & jus omne imperii 3c tit tum & insignia abjudicet. Si fraus nulla subest,

quid cunctatur claris Verbis exprimere, quod serio agituri At vestra profecto interest, ne aut princi es externi vestro de statu dubitent, aut

cives ipsi dominum sibi cogitatione destinent. Erunt qui ambigua vobis verba & ad Hispani

gustum temperata laudabunt, necessitatemque obtendent. Sed honesta ac salubria necessitatis patrocinio non egent, praeceps est ista mollities ad deditionem trahit. Foedera meis consiliis haberi,si ego non merui, meruerit pater. Neque hic mea , meorumve res agitur, ac si publica privatis posthabere sivisset animus, patuit d Mum patetque lucrosus e bello exitus. Vos primcipes foederis, exemplum date minoribus de vestra ex auctoritate pendentibus populis. Quα senatus nuper reipublicae necessaria Proposuit

decernite. Quos ad conventum mittetis, inam

datis adstringite, ne uid in libertatis pactione

commutent. Imperate iistivi ut nobiscum de r publica consilia Qcient, sicut veteres erga pro sides & meum postremo parentem factitatum est. Hanc ego vestrain pro Publica saluto curam omni beneficio gratius accipiam. Non eadem fuit ubique literarum interpretatio: & quidam primores urbium ad conventus ire soliti, ita a

cepere suasi traducta esset apud collegas sua in mandatis obeundis fides. Prodiere sub hoc tem-

798쪽

queis vircivilium rerutia non imperit , mane te adhuc Galliae ac Britanniae belIo, auctor Hispano fuerat, ut cum Batavo inducias paciscer tur. Principes mora valescere, dc ubi odium d siisset, redire obsequium ; non alia quondam a te Sextum Pompejum cecidisse , validae classis atque insulae dominum. Abibat September prinfinitus nuper Hispanicis manendi terminus, it que legatos adeunt regum, narrantes accepta sibi archiducum mandata, quibus septem in annos per Europam inducias faciendi potestas fi ret,hac formula, pacisci se cum ordinibus ut liaberis & in quos nihil sibi arrogarent. Philippo

ut idem placeret daturos operam. Negarunt legati se de re, quam ingratam Gre praesentirent, ad ordium verba facturos. Apparebat Hispanicos severitate postremi decreti quo exire finibus

jubebantur offensos,ut moram precarentur comtra suam in gnitudinem judicare: mansuros t.

men libentius, si ordines id sponte sua aut legatis suasoribus concessissent. Sed legatis conlutilius visum hostium abitu satiare ordinum iras, quam invisa adeo postulatione odium in se quo que accendere. veniunt igitur in concilium His panici vale ordinibus dieturi. Ibi Ricardotus inultum laudatis pniicipibus suis, qui res maxumas paci condonassent, ordinum praefractiunduritiem accusabat, a quibus nunc quoque haud sitis decore se finibus pelli. Fatidium,inquit,non

sum: sed aut vehementer ego animi fallor , aut jam diem illum praevideo, cum tam contumacia ter repudiata reddi vobis frustra optabitis. Vos spretae pacis reos peraget qui fundetur in post rum sangui. Huic Ordinum uomiue ita respo

799쪽

HISTOh RVM , LI B. XVII. 73i dit Oidelibameveldius,ut simpliciter egisse Ordines ostenderet, qui colloquium non admisis.sent, nisi accepta fide relictum sibi iri liberi tem.Quo minus foedus coeat per ipsos stare,qui promissa exsequi aut non possint, aut non velint. Ab illis reposcendum sanguinem, quorum jura

annis omnibus cruentiora armorum fecissent necessitatem: quorumque recentia etiam in in belles nautas ac piscatores Levitiae exemela e

isterent. Adstabat Spinota eo sane vultu, in quo desperatae pacis dolor deprehenderetur. Abiens Haga Ricardotus, serte an consilio, arcana a chiducum mandata de ratione instituendi colloquii , inter chartas quasdam in hospitio reluquit , quae reperta brevi in Vulgus emanarunt. His cuncta,quae de pace acta narraVimus,ita j bebantur , atque inter caetera illud de libertate asserenda nequid contenderent. Sed Fisici jura, si non redderentur, eorum in Vicem annum p cuniam Poscerent. Atq; ubi caetera provenissent, tum callide insinuarent Batavis, validum esse, si cohaereat, Belgicae corpus: divulsum facile ex terno alicui in praedam cessiirum. Redis igitur facturos si areniduces sibi desenseres adsciscerent, aut saltem eam inirent secietatem qua hostis utrique parti fieret, qui alteram laederet. Si ne id quidem posset obtineri, hoc tamen conveniret, ne pars altera alteri hosti ope aut constalio adesset, aut quenquam suorum ei militare pateretur. Sed haec Hispanici celare Gallos Britannosque iubebantur: eorumdem tamen opera uti ad . res alias, & Ianini praesertim ad imp trandos Romanensibus tuos ritus, & bonorum quondam sacerdotalium partem. Commendabatur & ipsis Trausamasiani comitis negotium,