장음표시 사용
111쪽
tum habere definitum, cuius naturam expliear. Et quod bona sit definitio probatur primo ex Aristot. I. lib. Topic cap. 4. ubi Camposuit Arist. Et a quo illam desumpsit Porphyrius. Secundo,ratione : Quia bona definitio est,quae ita naturam definiti explicat, ut illud distinguat, a quibuscunque aliis rebus, cum quibus con uenire posset : sed per hane delinitionem explicatur quid sit genus , nempe praedicabile de pluribus differentibus specie,in quid,& distinguitur ab indiuiduo, & reliquis praedicabilibus , ut vidimus in explicatione tex. Est igitur bona. 3 Seeundum vero. quod habeat certum , ac determinatum definitum,sie probo.Praedicari de pluribus differetibus specie in qaid,
est communis ratio, eodem modo , atque aequaliter conueniens omnibus generibus ergo est una, & per v nam definitionem potest explicari: quare haec erit determinatum definitum, eiusdem do finitionis. Sed ut haec veritas melius intelligatur, & argumenta soluantur, annorandum est secundam intentionem generis. quae est primum praedicabile, relaxionem quandam rationis esse,& vnruer salissimam rationem denominada omnes naturas generi cas,etiamsi sint suprema genera praedicamentorum , ut substantia, quanti rasin qualitas, & simul esse speciem quandam uniuersalis: unde cum species quaelibet componatur ex genere & disserentia: haec etiam secunda intentio,componitur ex uniuersali, quod est commune genus praedicabilium,& ex differentia , quae est esse respectivum ad plures species,de quibus praedicari potest in qui1 Itaque genus conuenit cum caeteris praedicabilibu in ratione com
ni uniuersalis,quae est esse unum in multis: & distinguitur ab eis, quia est in multis speciebus,de quibus praedicari potest in quid:Mideo licet sit uniuersalissima ratio denominandi quia naturΠquas denominat genera, sunt etiam magna ex parte uniuersalissimae, eum sint suprema genera praedicamentorum:nihilominus secundum essentiam est particularis, & determinata species cuiusdam generis,quod est uniuetiale. Ex quo intelligiturin udd per determinatam definitionem possit definiri, α quod definitio eius tr dita a Porphytio,determinatum habeat definitum. Ad formam primi argumenti respondendum est, negando mi norem primi syllogismi :& dum dicitui in minoti secundi syllogismi,quod generis non datur genus,distinguendo, quia secunda
inteatio generis,duplieiter sumi potest,in rationo denominandi, aut in ratione essendi. Et pirmo modo, non habet aliud genus, a quo denomineturiquia non est genus denominatiud aut accidentaliter,sed essent aliter. sed in ratione essendi, dede inata species est . & habet genus superius,quod est uniuetiale: .es iquo simul ac
differentia componitur. PQ r -ν
112쪽
Et,si dieatur , etiam uniuersale denominari genus, ab hac secunda intentione generis,quae est primum praedicabile,scut reliqua genera:& ideo esse inserius respectu illius: Respondetur, verum esse anteeedens,sed distinguendum consequens:nam in rati ne denominandi, est superius uniuersalised in ratione essendi inferiusin quia denominatio est accidentalis, respectu eius, quod denominaturivi denominatio albi respectu eorporis :& ratio erasendi ellentialis: ideo secunda intentio heneris per hanc definitionem explicata,aecidentaliter eli superior uniuersali,sed essentialiter insertor,tanquam vera specieS eius.
Ad formam seeundi argumenti respondeo: Nihil definiri propria definitione, nisi speetem:sed genus, quod est primum praedicabile,esse speciem alterius generis,nempe uniuersalis,quod acci dentaliter denominatin ideo proprie definiri posse. Ad illud ve-1o,quod in argumento additur,omne quod definitur , definiri inquantum est lpecies hae distinctione respondendum est. Definitialiquid in quantum est species , duplicem sensum habere potest. Psimum i quod ratio speciei explieetur per definitionem : & hoc est falsum: quia licet homo sit species dum definitur,quod sit an,
mal rationale , non tamen explieatur per talem definitionem, quod sit species. Secundus sensus estidefiniri in quantum est species: ita ut esse speciem sit conditio necessaria,ad propriam definitionem,& hoc est verum:sed non explicatur per definitionem, nisi propria & essentialis ratio definiti,quae tamen accidentaliter de uominatur species,a secundo praedirabili.
An definicum protrium eiusdem definitionia, si natura realis,qua δε-
nominatur genu3,vel seeunda intentio generis, a qua denominatur.
GEnus in eommuni eosderatum, quatuot modis sumi potest. σPrim pro natura,quae denominatur genus,seeundam suam essentiam consideratas ut si animal aecipiamus, pro natura sensitiva. Secundo, accipitur pro aggregato ex natura denominata, &secunda intentione denominante, quemadmodum album sumi potest pro aggresato ex eorpore, & albedine. Tertio, accipitur Pro natura generiea,non secundum suam essentiam, sed in quan- cum denominatur genus a secunda intentione generis. Quarto, pro eadem secunda intentione, denominante eandem naturam genus. Ex his autem quatuor, eertum est aggregatum non esse definitum e quia est ens per aeeidens, ex duobus entibus in actycornpositum: nempe ex fiatura ,& secunda intentione'. Ens auis
temper a Mores non habea unam essentiam, sed duplicem : O ido
113쪽
non potest per unam definitionem explicari, ut expresse dolet Arist.
, Quaestio ergo procedit de tribus aliis. Et sunt ei rea eam tres opiniones. Prima asserit, definitum huius desinitionis esse naram generieam , secundum essentialia; ita ut animal sit genus eraedicabile de pluribus differentibus specie in quid; ut est vivens,lensibile : & sic de caeteris gegetibus. Haec attribuitur Scoto: qui
cum affirmet naturam esse uniuersalem secundum se;& ante opexationem intellectus, videtur eonsequenter asserere, quod sit
genus,vel species essentialiter. Et probatur ratione : Quia illud est definitum , eui conuenit definitio i sed praedicari de pluribus differentibus specie, eonuenit naturae secundum essentiamin non ut denominatur a seeunda intentioneaergo illa est definitum. Minor probatur, quia animal seeundum quod est vivens sensibile.
praedicatur de homine, & leone , & non ut denominatur a secumda intentione: nam si hoc modo praedicaretur, dum diei mus,homo est animal, ergo sensusesset; homo est genus.Probatur co sequentia: via animai,ut denominatur a secunda intentione, est
Haee sententia nec est Scoti, nee est vera, sed falsa, Probatur. primum:quia licet Scotus asserat dari unitatem formalem a par te rei, quae est fundamentum generis, & speciei: genera tamen, εc species, denominationes tributas naturis ab intellectu esse
docet : quare non tenet naturam realem secundum essentiam esse
definitum. Quod vero talis opinio si falsa, hoc argumento probatur. Si natura generica seeundum propriam essentiam est flefinitum : ergo secundum propriam essentiam est genus, vel saltem esse genus, erit propria passio eius: sed quae sunt essentialia naturae genericae , aut propriae passiones eius, conueniunt necessaria speciebus, ut quaecunque sunt essentialia animali, aut tanquam propriae passiones ei conueniunt, sunt essentialia equo, & leoni, aut propriae passiones eorum: ergo esse genus, aut praedicari de pluribus disterentibus specie,conueniet ipeciebus:quod patet esse falsum. Secunda opinio est Caietani in opus. de Ente, & Εssentia, eap. s. ubi tenet nec naturam genericam, secundum Essentialia, nec ut denominatur a secunda intentione, esse definitum, sed secumdam intentionem. Q im tamen dupliciter posse considerari ait: imo, ut Quo: hoc est , ut ratio est denominandi naturam generieam e ficut albedo est ratio denominandi corpus album : Mhoe est e siderare illam in abstracto. Secundo, potest conside
rari,in quantum refertur ad speetesmam cum sit relatio rationis, essentialiter respicit terminum: terminus autem relationis ge-
114쪽
& hoe modo sumitur ut Quod,& in concreto;& est proprium definitum huius definitionis,non vero prina o modo sumpta. Probat Caiet. hoe argum. Definitio debet tonuenixe definito essentialiter, si sit quidditat tua: aut tanquam propria passio,si sit deseriptiua: sed praedicari de pluribus disterentibus specie,conuenit naturae gener leae, ut animali, aut colori acςidentaliter,etiam consideratae in communi: & secundae intentioni in conereto essentialiter; quia secunda intentio generis, essentialiter respicit speetes; eu sit relatio ad illasaergo haec & non illa erit definitum. Haec opinio etiam est falsa: quod probo. Primo, praedicari de spluribus, conuenit generi concreto : quia quod praedicatur de
pluribus, coneretum est; sicut disg egare visum , conuenit albo an concreto : sed haec opinis non ponit genus in concreto definiri : ergo est falsa. Probatur minor. inita concretum accidentate , quale est genus, significat sermam , nempe secundam intentionem : & eonnotat iubiectum , nempe naturam genericam, calconuenit piaedicari de pluribus : si ergo natura generica non est definitum, sed secunda intentio:ergo non definitur genus in eo creto, sed in abstracto,quod contradicit verbis definitionis. Secundo, etiam si consideretur secunda intentio generis, inquantum relatio ad species : non est concretum, sed abstractum:
ergo falso eam vocat concretum Cate. Probatur antecedens ; quia concretum relationis est relatiuum, sicut concretum albedinis
est album: sed secunda intentio generis ., etiam in ordine ad species , non est relatiuum , quia non est id quod refertur ; sed ratio referendit ergo non est eoncretam ; sed abstractum. .i Tertia opinio, est D. Tho. in opust. de ente & essent a , eap. . subi asserit;definitum adaequatum ex natura generica, & secunω .intentione eonstare: hoe modo consideratis , nempe, natura S neri ea non secundum se, sed ut denominatur a seeunda intenti ne,& seeunda intentione denominante: ita vi natura hoc modo
considerata, sit definitum materiale,& ut Quod:quia illa est,quae praedicatur de pluribus disserentibus numero. Et secunda intentio , sit definitum formale,& ut Quo: quia non est id quod prae-
dieatur, sed ratio praedicandi: ex utraque vero resultat unum definitum adaequatum , & per se: quia non consideratur tanquam aggregatum ex eis : sed tanquam includens unum in ordiue ad alterum: quae vero per se sunt ordinata, non emetunt unum per
accidens. Exemplum habemus in hac definitione,Di regativum visus.Cuius definitum materiale,& ut Quod,est corpus;ut deno minatur ab albedine:quia ei eonuenit disgregare visum: rmale vero,& ut Quo; albedo : quae potius est ratio disgregandi visum: sed ex utroq;vt ordinato ad alterum, resultat unum definitum adaequatum,& per se.Hanc sententiam sequuntur laues.in sua Lo
115쪽
gica tit.Α. c. 2.Paulus venetus c.degenere. Solus ibidem qu. unica.
Toletus q. I. Et videtur nobis probabilior,& sequenda. Et probatur hoc argumento. Illud est definitum alicuiuς desinitionis,cui per se conuenit definitio : sed praedicari de pluribuς
differentibus specie in quid, per se conuenit naturae geneticae, ndenominatura secunda intentione generis,& cum ea per se conuertituti nec alteri potest conuenire: ergo haec sola potest essed finitum. Probatur minor: quia sicut corpori, ut denominatum, vel informatum albedine, per se conuenit esse disgregativum viasus; ita natura generica, ut denominatur a secunda intentione.
per se praedicabilis elide pluribus differentibus i pecte: Zc uuidquid est praedicabile,de pluribus differentibus specie in quid ; est
natura generica ; ut denominata, a secunda intentione. Quod verp ei soli conueniat per se, probatuv, quia eidem naturae non conuenit essentialiter ; ut contra primam opinionem probatum est,sed solum potest ei conuenire accidentaliter. & secundae intentioni solum potest conuenire , ut Quo, cum non praedicetur
de pluribus disserentibus specie , sed tantum sit ratio praedicandi
Solum ergo conuenire potest per se eidem naturae, ut denominatae a secunda intentione.
Pro solutione argumenti primae opinionis, notandum est:Duo esse consideranda in praedicatione cuiuscunque praedicabilis ex parte praedicati. Primum ; Ratio formalis , quam praedicae de subiecto.Secundum ; Conditio sub qua de illo praedicatur : ut dum praedicatur species de indiuiduo in hac praedicatione : Petrus cit homo, ratio formalis quam praedicat de illo,est essentia hominis, sed conditio sub qua praedicatur,est elle speciem:quod est denominari a secunda intentione speciei, quae est relatio speciei ad indiuidua. Ex hac distinctione, respondeo ad formam arg. distinguendo minorem hoc modo: Si in praedicatione generis de specie, dum dicimus, Homo est animal , consideretur ratio formalis, quam animal praedicat de homine , verum est quod praedicetur secundum essentiam, in quantum est vivens sensibile: si vero considere. tui conditio sub qua praedicatur: est secunda intentio generis, aqua denominatur :& ideo ratione talis conditionis conuenit ei
praedicari de pluribus differentibus specie in Quid : & non secundum essentiam , aut praedicata essentialia: quamuis haec praedicet de eisdem speciebus. Et ex hoc intelligitur sensus huius propositionis : Homo est animat:& aliarum, in quibus genus praedicatur de specie : qui non est, hominem esse genus,seg esse vivens sensibile: nam haec est ratio formalis , quam praedicat de illo: ex qua accipiendus est sensas propositionis, & non ex conditione sub qua praedicatur: quae est secunda intentio.
116쪽
Pro solutione argumenti Caiet. aliud est notangum t nempe duplex esse materiale significatum generis,in concreto signficati,
sicut aliorum concretorum accidentalium. Vnum proximum,
adaequatum,& per se , Aliud remotum , inadaequatum & per a cidens : ut materiale significatum albi,adaequatum , & per se, est
corpus: inadaequatum,& per accidens,paries, aut aliud quodcu que corpus particulare : ita significatum materiale, per se adaequatum,& proximum generis, est natura generica in communi; quae denominatur genus, a secundo praedicabili: Remotum veris,indaequatum, & per accidens,est animal, vel color. Et ex hoc respondetur ad formam arg. distinguendo minorem : Nam lieetani mali , aut colori conueniat accidentaliter definitio generis: quia sunt significata materialia , remota .& per accidens naturae tamen generi eae, ut denominatae a secunda intentione generis: per se conuenit, & non accidentaliter. Sicut corpori, ut nabenti albedine, per se conuenit esse disgregativum visus: secundae autem intentioni, etiam in ordine ad plures species, non conuenit definitio:nisi,ut Quo: sicut probatum a nobis est.contra Caiet.
An definitio geneνis sit quidditativa vel deseriptiua. DV o sunt explieanda, ve soluatur quaestio praesens. Primum qualisnam sit definitio generis: quidditativa, vel descriptiva. Secundum i quidnam pro genere in ea ponatur : uniuersale,
aut praeditabile , vel quid aliud : ideo in duas partes diuidenda est quaestio. Cirea primam vero , duae sunt opiniones , quasi extremae,& altera media.
Prima opinio extrema asserit. Non solum non esse quidditati. m,aut essentialem definitionem generis;sed nullo modo posse definiri genus definitione quidditati . Quam sequuntur Albe tus Magnus,trach. I. praedicabilium. cap. 3. Villat pandeus in prγsenti cap. & pro eadem citat Ammonium. Tolerus quaest. I.huius eap.Probaturque hoc argumento. Genus est concretum acciden
tale , includens pro materiali naturam genericam:quae potest esse substantia, aut aeeidens reale: & pro sormali secundam intentionem ,quae est ens rationis: hae autem diuersas habent essentias; ergo non possimi una definitione explicari. quare nou poterit
genus definiri definitione quidditati . Secunda opinio extrema, Non solum asserit, posse genus d finiti definitione quidditatiua; sed hane definitionem eius Porphyrio assisnatam, esse quidditatiuam. Ita Scotus quaest. 14. α1 F. uniuertalium : quem sequitur Caiet qua vi. i.huius cruin soliistion
117쪽
tione ad primum. Probat Scot as hac ratione. Genus confideratur
a Porphyrio in hoe opere stib ratione praedicatulis': fici κ & catera praedicabilia: sed definitur per praedicari de pluribus distetentibus specie:ergo definitio est quidditativa. Probatur consequentia. quia praedicabile dicit potentiam praedicandi; & praedicari en pioprius actus talis potentiae ; sed potentia definitur quid ditatiue per plo-Prium actum; a quo id mit tuam essentiam, aut speciem : ergo definitur genus, ut praedicabile quidditive. Tertia opinio est communis,quae duo affirmat Primum 1, quod
genus potest definiri quiddilative. Secundum; quod de fi lio e*Phyrij, non est quid ditatiua; sed desci iptiua. hi quantum ad hoe
secundum; eam tenet D. Tho. opus. 84.trae . I. Cap. 2 &s Albet bertus Magnus tracta. 3Ilaedicabilium cap. 34. Ammonius Ad Villa pendeus, ubi supra. botus quaest. unica huius capitis.
TOletus quaest. L. Mercatus capve specie,sol. IK. col. . Et haee est probabilior ἔc sequende. Probatur autem primum , quod affirmat: fenus posse definiti quidd latitae : hoc argumento. Vniuersale est genus ia quinquo Praedicabilia , ut quaest. g. vni mersalium probauimus; erso primumpta dicabile; quod est genus; est species uniuersalis : sed quaelibet species eomponitur ex genere & disterentia, tanquam ex palobus essentialibus ; ergo per eas potest definiri: & definitio tradita per genus,& digerentiam, est quid ditatiua ; ergo genus potest desulti definitione quid ditativa.
Probatus seeundis, Quod definitio Porphyri j non sit quidditativa priuato eit verbis eiusdem cap. praesenti, quae se habent Lu detiam desicribentes ossignarisnt:genus esse dicentes: quod de plurabiu, disserentibin specie, in eo quod quid, pradicatur. De inde rationec quia duo habent' praedicabilia , ut superitis probauimus. Primim; quod sint uniuersalia: hoc est, unum in multis: deinde quod praedicari possint de eisdem : & primum se habet tanquam essentia eorum; secundum ut propria passio. Sed g. nus definitur per praedicari de multis: ergo definitur per propriam passionem : definitio autem quae datur per propriam passionem, est ὸescriptiua: ut si definiatur homo per risibilitatem: et go definitio generis est descriptiua. Ad argum .nrimae opinionis, respondetur: diuersa esse, quae in cludit genus;sed ordinata inter se main in Audit natu tam . vi o i natam ad secundam intentionem : tanquam ad formam de non it nantem δc secundam intentionem , ut ore Eatam ad naturam, tau quam ad sub tectum denominarunt: & ex hoc essiciunt vii uni oris
dinem; quod una definitione possit explicari.
Ad argumentum Scoti res poliden. distinguendo antecedens:
118쪽
i98 Cap. a. degenere, quae L 3.
Porphyrio, ut praedicabilia , in eo sensu , ut praedicabilitas sit ratio esse iit talis eorum : falsum est : nam essentialis ratio potius cst uniuersalitas. Si vero intelligatur consider ra , ut praedicabilia. ita 'tpraedicabilitas sit passi ν communis, quae de illis probatur, verum est: scideo per illam definiuntur omnia , tanquam per communem passionem,quod est definiti definitio uibus de .cti uis: & tples de
Secunda pars quae lionV. SEd supposito, quod sit descr. ptiua definitio, quaeritur in secun illa parte quastionis : QAidnam ponatur in ea progenere. EsIrima spinio asserit genus huius definitionis esse niue sale: quia icet nou ponatur expresso verbo . refertur tamen per illud relatiuum, quod praedicaxur de pluribus: idem enim eli dicere. Genusese quod praedi eatur de pluribus, ae dicere. Genus esse uniueisa' le. Haeς tamen sententia non potest iu primis de sendi, apud Porisphyrium, quo in sic probo, Porphyrius expouens eandem definitio- 'nem, inquit, per illam particulam .pradicMi de pluriba , excludi individuum: quod non. potest esse verum . si uniuei Iale sit genus: nam iam esset exclusum per illud: eum indiuiduram non sit uni,
uersale. D inde, non potest de sendi , quod defiuitio si descriptiua: nam si auferas illas particulas, praedicati de pluribus,3c loco earum ponas uniuersale: sensus definitionis erit, Genui est univorsale in multis, differentibus specie in quid r x ideo ausere us propria passo: qu/ ablata, non erat definitio descii ptiua, contra communem sententiam ,ex Porphyrio & ratione prob/tam. Secunda opinio assierit, genus in hae definitione esse praedicabile: quod explicatur per illa verba, quod praccatur da pluribus: naverba in de*nitione, non dicunt actum, sed aptitudinem : ide ergo est dicere genus est. cauod praedicatur de pluribus:ac si dicatur quod
aptum ςst piae dicari de pluribus, sed esse aptum praedicari de pluribus idem est, ae esse praedicabile de pigribus : ergo praedieabile ponitur loco generis in hac definitione.
Tertia opinio est communis. Sc tenenda : quod loco generis ponatur natura genetica . non quidem eodem Modo sumpta, ae 'Aum dieitur esse deruiitum, sed alio: nam dum dianitum est, sumi- tui simul cum secunda intentione, aqua denominatur, δέ cum quavnnes definitum per se iacit. unitate ordinis : sed progenere ponitur solium, ut in communi sumitur, non ut ordinaga ad secundam tentionem. Q lod possumus explicare exemplo albi. quod dum hoe modo definitur, Album est disgregativum visas definitum esteorpus, ut denominatur ab albemne : ita ut ex utroque, nem
119쪽
Cap. i. de genere, quaein 3. . Cy
tum,&per se r sed loco generis ponitur corpus absolute sumptum: hoc est , non considerato sub denominatione albedinis, nec simul cum illa. Hane sententiam sic explicatam sequuntur, Ammonit , Albertus Magnus,& Cante rus, locis superetis citatis. Et videtur nΟ-bis probabilior. Is Nam in primis colligitur ex dot trina D. Tho. r. lib. de interpretatione,ca. I. le eL . & opus. de etate ac clientia ca. I. ubi tradit modum definiendi accidentia in concreto: per sybiectum loco generis: dc in abstrae o, per verum genus, & subrectum loco disti rentiar : virili bile quod sit homo aptus ad ridendum : risibilitatem vero: qirod sit aptitudo hominis ad ridendum. Et rat sonem utriusque esse: quia posse in h.rrere subiecto , est de essentia accidentis:
sed inhaerentia in subiecto p toprie explicatur per idem lubiectum positum in definitione : erso proprie ὀefiniuntur accidentia . per subiectum loco generis: si h finiantur in concretol&loco disserentiae. si in abstracto. i. Deinde, ex hac doctrina conficit ut hoc argumentum ad illam probandam. Genus definitur a Porphylio in concreto 1 ut significant verba definitionis. Quod predicatar de pluribu, disserentibus Decie in quid. Nam contretum est, quod praedicat ut non abstra .ctum: sed genus est concretum accidentale: sicut album : ergo dea nitur per subiectum loco generist subiectum vero est natura geneneri ea: sicut subiectum albedinis est album : ergo per illam loco generis in desinitione positam definitur: & sensus definitionis est: Genus est natura et quae praedicatur de pluribus differentibus specie
Ad argumentum primae opinion s respondetur: Accidentia melius definiri in concreto,per subsectum, quam per genus: quia me- litis explicatur per illud inhaerentia aptitudinalis: quae est de essentia eorum. Vnde magis proprie refertur subiectum generis, quod est natura, per illud relatiuum , quod praedicatur : quam uniuersa- le. Et eodem modo respondetur ad argumentum secunda opinionis.
V iam gensvis ineludat disterentias,ospecies actu, velselum potentia.
V Alde utilis est quaestio haec,ad intelligendam naturam generis : sed pro breuiori resolutione eius notandum est: Tribus modis intelli poisse, quod unum contineat alterum actu. Primo, actu distincto : sicut definitio continet utramque sui partemhnempe genus, & di fierentiam. Secundo : actu determinato , sed non expresso: sicut sp4cies continet genus, & disterentiam : vi, G α