장음표시 사용
181쪽
quod Rex valido firmarat praesidio . Infelix
fuit oppusnatio, nam valida Rege referente auxilia, desideratis Glbus plusquam quatuor millibus , obsidionem soluere coactus fuit. i. n. suum ab innocentibus subditis deduceret, e-' nixe postulanti , per ludibrium responsumosuerat, Caesarianum malitem in aere vluere non
risse sis in Caesarem querebatur Darius. CP-
rerum Caesar nouam dignitatem miratus, monuit Regem, ut suspectam ,insolitamque externis Regibus praefecturam,Duci Luneburgico, qui eain multis iam annis Uregie adminii trasset, restitueret.Se quomodo occurrerent imminentibus malis , cum Principibus considerat. rum.Exercitum dimitteretase mox I illio man. daturum, ut e Saxonia recedat. Sin ea Rex se.
cere dctrediet , ad salutem imperij nouos immissurum milites. Iisdem fere verbis inter Tu. tium, & Rcsem est decertatum . Cum udito infe ide Munluum D adventu,qui cum duodecim millibus ex Belsio, Regi Daniae in auxilium properabant, opposito illis Comit
Antilina cum octo millibus , ipse Visurgim
versus contendit,ubi Rex stativa postierat. Is ubi Gm appropinquare,atque Hoxteram ,& Holsmundam praesdijs firmare intellexit,
Hammeliam non siue graui discrimine retrocessit. Eques ipse dum militares excubias noctu obiret, cum equo in vallum prolapsus, si uo enatantet equo in aduersam partem,ipse exanimis relictus, totum biduum linguae imposci iacuit .Porro ubi vox redijt,nec dum satis con- firmata valetudine, Verdam venit. M s
l. p. cupatis quae Rex reliquerat, Mense Augusto, Niccnburgum obsidet ditionis Luneburgicae,
Damnum tamen breui redemit ; occupata
haud multo post Calen berga , & occisa apud
Hannobriam Danorum magna parte , inter
quos plurimi nobiles ; tum ipse Ontraui us a Duce vinariensi praesectus equitatui; F de ι o.., is
eras Dux Saxoniae Alrenburgicus , qui Neota-eum .dij captus, atque a Caesare manumissus , per crastincte iurauerat, nunquam contra Caesarem,
arma laturus. Obiit in campo A; Michael α trautius,sclopeii ima confossus,qui paulo an-ic mortem rogatus, quonam pacto id ipsi accidisset infortunium,dixisse ferturro talι ρ totatumdidi rose earpuntur. Haec ad Visurgim dum Abertus Vetrallensteimus a Caesare in ieiuιαι. subsidium missus, ex Bohemiae, Morali qui praesidijs viginti trium millium collectu exercitu , Magdeburgensium , Ac Brunsvicensium fines irrumpere tentans, a Duce Brunsvicensi repellitur. d Tilliano adueniente auxilio, se. peratis sylvis, & locorum angustijs viam in inferiorem Saxoniam serro aperuit, Occupatoq; Halberstadio,deinde Halla, totam Ma eburigensem ditionem inuasit.Huius cladis moer rem aliquantum mitigauit , recepta ad V, surgim sine sanguine Stol Eenauia ; coactis
praesectis a gregaria militia , deditionem fa-
cui Vb Danici belli initium , Ferdinandus III.
. Caesaris maior natu filius, Rex Hungamorum inauguratur . Varia bellorum pertulerat incomoda Pannona,in primis a Bethlemto Da. corum principe, qui Turcarum spe, regnum illud occupare sperauerat.Hinc Monachos,sacerdotes adeo uexauerat, ut ab interitu non
prcicut esset religio. Eius cura Caesar suscepta, auxilio & diligentia Petra Pa anni Arcluep. Strigon.& Cardinalis, plura instituerat colle. sia,in quibus catholici erudiremur, N ad animarum curam educarentur . Hisce beneficiis demulciti proceres,una cum religione & amo rem erga Caesarem iniere;paul vimque cupido
incessit gratificandi Caesari , si filium eius in
Regem nominatant Comit ijs itaque caeden- burgum indictis, mense Octobri venit Caesar cum coniuge & liberis, Carolo Carassa Legato Pontificio,cum Hispano, dc Florentino comirantibus. Legati quoque adfuere Bethlem Ii,qui cum Caesari a Principe suo amica omn ia spopondissent,petierunt ut Caesar principi suo vo- ravlenti ad nouas nuptias transire,ex principibus imperii aliquam deligeret. Hinc multis suspici Bethlemium petita a Caesare filia ex domo eius matrimonium quaesiisse. Duxit tamen Ca. thurinam sororem Electoris Brandeburgici. In comitijs cum frequentes Hungariae pro
ceres conuenissent, per supremum Cancellarium exponit Caesar , in commune consulerenν quo remedio Pannonia pax rectissi posseι . Ut mandato Regis sterio parerent , In rejractario a mere animaduertantis, quorum in manus, ex
contra Cani Fam conseruandas , di colabeuria
182쪽
Catena Historica. Lib. XLIXCase J. a s
praedatus, O mpen in Hara, numeranda, quem magistiarum gesserat Stantilaus Tissus 'quomam ιυ re se salus R,publica, auIὸ libera- haud multo ante deiunctus . Catilarquatuortius tributum resoluant. Additia nonnulla de de more duos Matholiem , sed inter illos C securitate itinerum , de vitanda familiaritate imitem EEerbaliam praxipue ordinibus com Turcarum, de Raba fluuio purgando, de pub mendauit. Ea dignitas cum plenis sustragiis aduere tormentario ex regno non ausaendo, sin mentem Cesaris obuenisse-t,n in iam dubita-
per quibus consulerent Nocero Caesar postu ibat, quin & Regia succederet. Soli obitabant labat,Interim dum haec deliberatio sum pisur, Trans IvlumiInter eos et Idua Fudeam Impe&Caesar paucorum querimoniis, qui militum rarricem aggredi ausa ostendit, quantum ipsi licentiam , Sethlem' infidam vicinitatem . & hac noua regis elictione decederet,quae desum Turcarum insolentiam arguebant, satisface- cto Rege sola posset regni curam obire. Porroret;Archiep.Strigoniensis Episcopus Quinque Augusta actis, meanae gratiis,respondit:Nol- Mehsensu.& Ei Ihethasius de Caesaris filio in lebe post Caesiarem visere, multo νtinus regnare. patris locum sufficiendo,uerba fecerunt. ad e. Caesar itaque aduocatis extra ordinem in con- uitanda discrimina,quae accidere sollinc ,li Rex silium Carati Currisa nuncio Apostolk o, Arsitis successore decederet Catholici non aduer. chi Atrgontensi. Cancellario LAVariae, Leg si discultate tamen tenebantur negotii , qui-jto Hse anno,de Eperhasio Palatino de coronadam eorum sussicienti non instruc . manda- tione noui Regis, quae Actioni si iccedit, deli-to . Acatholici palam repugnabant praxi ei nare instituit. Alii statim peragendam cen- legati S ibi ni contra iura regni & libertatem sebant, quia externa illa pompa Hungarorum sunt agi, inritenteselectionem noui Regis, vi- animos nouo Regi conciliare soleret.Tum prouo F rdinando. Proponebant Polonorum ex- matrimonio Infantis Hispanicae, de insign io-emplum,qui quartum rogati a Rege in electio- rem titulum in comiti jsi mperialibus, ubi plus
nem gladιsias, vitio rege , consentire nolue- coronati,quim Electi valebat. Tandem qui ,rint. De Persona etiam insimulabant, adhuc Austriaci titulum flecti non facile admittant, mr aetatem nesciri,qua in eliganr. Optimum qui ius sibi linreditarium in Pannonia attri-
sperari posse,sed spem saepe ferellisse.Obstabat buant. Alij coronationem disserendam si ade-
etiam, quod legati Commitatuum penes quos bant, nein easdem conditiones , rdligionis d suffragium erat .nullum haberem mandatum. trimento iurare filius teneretur, in quas pater Strigoniensis tamen cum socijs non despera, commissis fuerat . A rarit etian praei cti in-bat,quin maiorem partem procerum ad so gentcs coronationis sumptus causabantur ,
pertraheret . Ostentabat interemi sutura di- quod pecunia deficeret etiam ad Regem aleni crimina, ijs solum utilia, qui ex tumultibus dum. Hac re nihil Caesar motus obsolum reli-
commodum quaererent. Quid expectandum gionis periculum, Vinionem decreuit, coro- ut Bethlemus aspiret , vel Turca non solus o nationem distulit. Re per Palatinum proposi-Hungariae, sed totius Christianitatis pernicie ta,Electionem ordines admisere ea conditio- Electo Rege , evanescunt studia atqPiae factio- ne,ut Electus iuramento confirmaret omnia nes. De persona non dubitandum. In domo Pristbgia tam sacra, quam proiana, qur con- Cesaris filium esse non tam ad Pannoniae co- firmaret ut rarimatio cssit. Ita compulsus aeronam sed Mad maiora gerit a Poloniae dis sar, ne proctarum animos i se auerterct nota simila exemplum cite. Ibi ex omni natione co- tam tactionem, quam comnationem pervi,
optari reges. Hic proximiorem defuncti Rogis sit. Vigesinra itaquesexta Nouembris concor- agnatum,si idoneum; vel de domo Auitriaca id ibus omnium pmcerum sustragiis Perdinan De potestare legatoru- υanum ese a gumen idus Ernestus Archi lux . Caesaris filius Rc xtum , avia adcomrtia mi sint, iit 'puta τι Hungariae ac patris succior eligitur, &octa-
saluti tu a piciant. His confirmati nNkorunt M ua Decembris dies est conceptae Dei matri sani:ni, iam esectionem propitiam sprrabant. cer oronatur Anno Isas. Venere interim ligati Stauorum . Croatiae. - Clauditur Annus morte Maurusi is ausio. lv
Dalmatiae catholici id re omnes i ut iam non Mnse moerore conficti ob auiissani Bredam, pares modo numero,sed etiam superarent,qui quam Dinua post longam obsidionem in de. t esectionem malebant. Praemissa est tamen im clitionem accuperatam pace inde agi coeptum Τρῆ ea perimentum sectio ProRegis Hungariae, inter Cadarem , & Danum. Sed cum is adm
183쪽
i. '. iniqua peteret, ut bellum malle, quam pacem tur . Sed nihil in victorem tentare ausus, ad ρλβ poscere videretur, conmentus dimittitur. Ce- Hungariae fines duxit populabundus;insequentareis partibus accesserat Dux Lavcmburgi , te assise o l. Is cum Mansfidium inter ab oppidibus suis Danorum eiecto praesidio . montana & sylvestria degentem assequi nona Quod Rex adeo aegre tulit,ut illum miriae ho- posset,Nouigradum deflectit,quod Bethlemus stem declararit.Deinde cum sociis confirmato &Tureae obsidione praemebant . Porro tam foedere Vim Gosem Ducem cum exercitu in me allensteinist, quam Mans Mij castra fati- ora Vestfiliam immisit, ut Osnabulum, & Va-igata dissidiis . quam maiora aggrederentur demtargum occuparet. Quibus ex voto per id es facinoraAssistiterunt. Non multo poli 'r' actis, in Monasteris episcopatum irrupit. Sed Manssititius contracto morbo , ad thermas haec urbs ocitoginta ducatorum millibus suam Hungaricas, dein Budam delatus, dum mini- nundinata salutem,praedarn essugit. Erant in me remittente morbo, Venetias petit, in itine. exercitu Dani sexaginta millia militum,praeter re apud Racauiam, ignobilem vicum, Zaram auxiliares,quos submiserant socii. Diuisis co- inter & Spalatum extinguitur. Budae decum. pijs Unam partem regebat Christiantis Dux tanti miserat ei Muphti literas Turcicis exa- Brunsvicensis Episcopus Halberstadius, quem ratas characheribus , quibus postulabatur a paulo ante mino fratri natu maiori in regim, Matimetia, ad modum salut conductus, ut ne ducatus subitituerat. Isque iussus Caesareos Mans elatum in Coelum introduceret, quan- distinere, vicinia infestare . Alteram exercitus quam Musuimanus haud esset, ob insignia in partem Mamfeldius ducebat ad Albim con- gentem eius collata beneficia. Man felLurmis Via. ν ira I assensteiniam,vta ue in Silesiam ad reci- Dux vinarientis in Silesiam secutus, proscri-Iupienda auxilia Transylvania excurreret. Ter. ptionem morte anteuertit. Decessit anno exintiam ducebat Rex ad Visurgim medius inter eunte; cum iam ante mense Maio, Chrastianus reliquas,aduersus ossium, ut laborantibus ac- Dux Brunsvicensis vitae finem fecisset. Ita sata si curreret,st hinc inde,quid ageretur,inspicereti intres hostiu Caesaris primarios conspirarui. e. Porro JDη eissius occupata Serueita , ac Trillius collecto milite, in Cattos rediit, ut abc Ἀ tota Magdeburgensi ditione,ne in Alesiam ir- fial Hamniuria amplissimi Fuldensis Abba- V rumperet obstabat pons ad Delliuiam , quem tis defenderet Sacerdotium , quod incender ' Albi impositum A: d gerius iussu allem minabatur . Inde ad Mendenum promotiss inj valido obtinebat praesidio. Inde ut deh. castris subi quatuor centuriae ex legione RheLceret Caesarianos Manastidius , nouas instau. nardi comitis Selmensis inerant vi expugnat. rabat oppugnationes,donec occulte aduenien- Miles ulciscendi cupidus damna, quae in obsi te assensteinto cum omnibus copiis; XX Uidione pertulerat,in urbem abreptus ciues iux- Aprilis Mansi clius summo impetu .nouoque ta, ac milites trucidauit. Clades haec Gottim conatu pontem oppugnat . Umallense inius cu- gensium animos fregit,ut pactis conditionibus ius aduentus latebat Manifeldium, explicat ipsi se Tillio darent.Interim Rex Dan ,Mag- acie, munitionem quae ponti praestructa erat, deburgensi ditione sere tota occupata; cum aegressus, ad Ueldium memorabili clade pro. Calen bergam obsideret,immisit Tilbus comi- e,ὰ sigat , ditatu fere omni coeso,aut intercepto. rem Farsennuium cum parte equitatus in P Capta impedimenta omnia, machinae maiores suppetias obses is . Is Iulio exeunte, digressus ' '1ex,signa pedestria XXXIV , & tria equitum. ad pagum Rosingum hostem obuium habet,
A fans ei ιus cum equitatu se fuga subduxit . qui pugnae auidus,intermissa obsidione prope- Victoriae appendix recuperatio Seruestae fuit. rabat. Longe inferior numero Furctenbergim sInter captiuos illustriores fuere Lmptausius, ocierat, tamen disposita acie, classicum canit. duo proceres Boliemi sset aliutrius, &C--iConseruntur signa, & dubio dum Marte M. diouulsius . qui alias Caesareas partes desera ignant et en Billaeus cum sex cataphractoruinisiariis rant . Mansfudius collectis fugientium reli-iSchonnenburgicorum manipulis,quorum amst., VL qu ijs, in Silesiam profugus, Dannι Ernesto Du- xitio excitati,tanta sortitudine incubuerunt innariosirci mirariensi niungitur , iamque exercitum hostem, ut confusos ordines praecipitarint inaad viginti penu in illium mi merum refecerat, fugam, Danorum coesis quingentis, cum Fre. exulibus ex Moraula,Ac Bohemia ad euin con-j ischiliarca,S: sex turmarum praesectis Ca. fugientibus, ut iam Uvallivsteinio par videre- ptus Comes Huber us cum vexillis uno supra
184쪽
Catena Historica. Lib. XLIX.Cap.Ι I i
N. . quadraginta. Versa hinc arma in Nortiremisi. ditatus. Pauci cum equitatu,& Rege per sylvas, δελε- Dum in eo obsidendo. Tillius desudat, Daniae callium occulta Volsenbeurelium euasere. Rex XV Kal Septembri copias uniuersas inia Cecidere in acie ex Danis Philinus Landgraeum educit. Venere in mutuum conspectum uius Elassitae, auriti, stius m Generalis Fuch-
solo Rhuno, qui exiguus amnis est, dirempti .ssius post Rege primus.Capta signa LXXXVII
Quominus decertarunt, obstitit legionum ab- cum tormentis omnibus, apparatuque milita-
sentia, sine quibus T illius noluit aleam subire . ri,& magno numero impcd imentorum. Inci- llio itaque recedente, Durdestadium ciuita-idit ea victoria in mensis Augusti die XXVIIItem Moguntinae ditionis Danus contendit eo anniuersarium Coronationis Caesareae. Rex consilio, ut illo occupato, magna , quae illuc inter fugiendum, pugno plangens identidem conuecta fuerat,annona potiretur,haberetque pectus dolentibus vocibus querebatur. O quo. P ρ μa tergo , si ultra castram eret, ex hoc loco modo nunc mei miseri pedites conciduntur. Nam 'praesidium. Id quanti esset, apprime gnarus ad decem millia a Caesareis suere obtruncati;&Tillius,quanta potest celeritate festinat,ut Da- ex nonaginta equitum turmis, triginta duntano spem praeriperet.Rex vero ne rei summam xat cum saucio Rege aufugere . Fama est, unius pugnae periculo exponeret, in Brunsvi- nocte concubia , sereno Coelo , sangui-ciam regreditur , Tillio insequente, depol re-jneum gladium sublimem in aere pendentem
mum agmen carpente . Tandem cum abs- mucrone contra Dani castra , capulo vero . reque ultimo periculo ultra cedere non posset, Crucis figuram exprimente ad Caesareos ver-VI.Kal.Sept. instructa acie, ad Lutheram ca. se , ab utroque exercitu conspectum fuis- strum est in Brunsvicia pedem figit. Hic TA- ω. ex bus protinus inovet in hostem. Concursum a. Tillius taud segniter victoria usus , Rein. uido hinc inde Marte, & post acerrimam di- brucum, Verdam, Rodenburgum, interber- ' micationem, in Danos videbatur inclinare vi- gam,Hoiam,nullo resistente recuperat. Fed Ixxetoria,qui ad Tilliana rormenta, disiectis Cae-jricus Dux Brunsvicensis cum se omnibus sors areis,pcnetrarant.Daniae Rex ipse ducens cu- tunis periclitari, si diutius Danorum partes neos,animabat suosin augebat audaciam. Teris ueretur, prospiciens; sociali foedere ab Ducis iuxta ac militis ossicio functus, impres- rupto, se Caesari adiungit . Danus verusionem fecit in Tillianorum veteranas quatuor coactis sex armatorum millibus, poni legiones, tanto Tobore, ut ex ea parte acies de- Albi traiecto graues ingeminans de Brun-clinaret.Sic tamen nutantem restituere ipsi fu-isuicensi querelas , quod perfide sochs de-gaces, cum collectis animis, simul acceptae L sertis, infami transfugio adhaesisset Caesa-gnominiae dolore reuersi in proelium , sic ere- reis; Horam arcem non sine suo, filiiquo Tere caeteros, ut Dani ultra eorum impetumo periculo recuperat. Inde Tilli' metu in non serentes, fuso equitatu, omnis fugeret F. hyberna recessat.
Remebant undique arma , & volitantiata, inferrent:qua sila sivererat pro solatio. Frusis v bellatorum agmina Germaniam pessun- auctorem natura Deum,praestantissimum hama- dabant.Sed quasi parua haec essent; Austriae su- no reneri obtutisse donum voluntatem; si ea ad perioris rustici, abiectis ligonibus, εe sarculis Dei eultum m nime iti liceret. Fortunarum ia- contra suos principes ad arma procurrunt. Auram oppidograuem esse; silagrauiorem con-Obtinebat eam regionem Maximilianus Dux silentia i olentiam, quam Turca ipsi inrue ai Bauaria ex pacto, donec sumptus in bellum thae haud exereere fiunt ausi; ctim apud Turcas pro Caesare expositos reciperet . Hoc rustici mna θ pacifice vivant Iudei , Marcomavi, grauabantur ; cum nouo insuper edicto eos Christiani,Perse,Pagani Caesar terruit,proscriptis omnibus acatholicis, Facta itaque coniuratione , multa colon qui latitantes in riasticorum tugurijs non dee- rum millia,adscitis rei militaris peritis, qui or.
. rant, edicti Caesiuei iniquitatem criminantes. 'dines ducerent, confluxere; tacite etiam conisisse. - in eorum bona continuis exactionibus βαispirantibus nonnullis equestribus Occupauere Bus. utendo,nunc etiam anImis y conscientia mima primum Daclisbergam,rustium municipia Ἀ-
185쪽
indefensa . Saevitum in Sacros homines. Ra-ipressit, caesis plurimis,& balistis abductis eum ym' pia ex oppidis tesa,oatillar. Plurimis teloru lo- aliqua armenti copia . Resumptis tamen co claus ferreis mucronibus radia erat quas animis, Freistadio in Bohemiae finibus potiti.
Stellas Matut mas vocabant : multi magicisimaiore serocia, Linretium redeunt. Et cur carminibus aduersus vulnera durati. Erber-istratis alicubi menibus, aditus pateret, incom- florosius qui prouinciae praeerat, credens na-ipositi irruunt. Impediebant se plerumque scentem tumultum, & imbelle turbam aliquoriaggressores, dum sine ordine ruinas ascend militum centuriis opprimere; ut venit in agre-irent. Perijt in strage Dux eorum Fadiu/stium conspectum priter opinione reperit,di- raust, sed mox e sutrina nouus creatur Aebatius gestis in aciem ordinibus, pugnae auidos. V in risu homo audax,& truculentus,em; Locauerat in insidijs rullici aliquot mille col-isratior. Eius hortatu renouatur oppugnatio, te tectos auerso. Vnde cum Marte pugnare-ised magna clade recepta , caepere agrestiur
tur ancipiti, subsidiaris erumpentes coloni, animi,quorum omnis in impetu fortitudo est. victoriam usurparunt. Herbersior sius magnailanguescere , & de victoria desperare. Mul- accepta clade cum sub aegre Linetium euasit. tis quoque lentum illud , & sterile dim te adi Ea victoria ruffici redditi efferatiores. V vel-igenus displicebat, assuetis iam ante rapto visum,Styram, Lampachum, Gemindam, ilicoluere. Herberctousius etiam agrestium animos inuaserunt; diripuere nobi tu , opulentumis clementia, & beneficijs mitigabat; unde pluri-Cremisanense caenobium . Re ad Caesarem mos captiuos, & saucios, post quam vulnera delata, credidit agrestes delinire clementia , , eorum diligenter curasset, donis liberaliter addita rubellionis impunitate. Commissarios cultos dimiserat, moniti ne in dominum sedi- itaq, delegat. Sed hi, a rusticis obsidum loco tiosis vocibus seducti temere insurgerent.Ho- detentis, e suis senos miserunt ad Caesaremis,irum exemplo permoti alii castra paulatiin de- qui excitati motus rationem redderent. Au-iserebant. Obsidione itaqi soluta 'υιltius diri cu nihil religionis libertatem,& immun, risus ad peiora reuersus est latrocinia. Donec ratem a milite posceret Bauarico; promissa est adueniete Comite Pavenheimio cum sex millia ciet. erratorum venia, si tumultus auctores da-ibus iunctis sibi Pretinera, ac D tio tribu-rent: det rcctauere & hoc I imb longius se- nis, prope Efferdingan incompositos aggredi- ,i .ri. rociores facti Lmsium occupant; audentq; aitur, profligat. desideratis eorum supra duo ramin. hemis Crumtauiensibus annonam, a Lint- millia: in quibus Dux ipse V wlti erus. Ea-xensibus H/rber torsi j caput, ab Equestri o idem tamen nocte traiecto Danubio ad repa-dine belli societatem inaciter pollulare. Ad ob- randas vires pergentes, bellum haud dubie residionem tandem Lint Zij, animum adi ciunt. parassent,ni itatim insequutus fugientes,gemi-lnerant ordines patriae fere omnes, Jc Herbem no iterum vicisset praelio , ferocillimis eorum
Illo ins cum valido praesidio . Sexaginta sere intersectis. Reliquum vulgus vel rapinarum
.ue drai. arma orum millia in caltris ruiticorum erant; consuecudine, vel stii nutante conscientia vetaliaeu , si disciplina astuisset. Polt menta quas niam desperantes, per Moraulam, Silesiam sata tormetis, impressionem secere,sed reiect livagi, Hungarico , vel Danico se immiscuere ducentos e suis amisere. Ea clade vecordes bello: Haud sine inuito Caesare, qui ultra incendio suburbana corripuere. XIl. postea non quaesiuit, paucorum supplicto contentus. Κil. Sextil. Ausi iterum subire menia , auda- Annus clauditur nuptiis A rchiducis Leo riciam luerun quingentis occisorum capitibus. Caesaris fratris. Is dimisiis Episcopalibus PasEa clade aliquantum perculsi, velut inclinante sauiens,& Argentinensi,Pontifice dispensante atiis
fortuna positere iras, non pervicaciam. Ac. Romano, Claudiam Fer anssi Hetruriae Du- m. iacellit eis altera a Lebellio Tribuno calamitas. cis filiam, eandemq; Urbini Ducis viduam in . Transmisso amne Anasso, ruiticorum statio juxorem duxit, quo pluribus munimentis in-sis 'nem , quae pro ponte Anai lino excubabat, op. sisteret domus Austriaca.
N O V AE: D AN O M C L A D E S. Ann. i6i . V Eteres conabatur Rex Daniae re,cir spulsus est. Austria namque pacata, in silesiam
nia exactus in Chersonesum suam redire com- Fauisio haerebat adhuc copiae, quas Moseia
186쪽
Catena Historica. Lib. XLIX.Cap.II. I 79
dias, ac Visariensis introduxerant.Troppauci si I itaq; in primis occupata, cum inuento Vado Ederam Gallensemius traiecisset, in eas angustius Danos compulit, vi mox dimissa Silesia, per fines Poloniae in Marchiam erumpere, inde ad suos more fugientium peruadere tentarent. Sed a Pechmanno, quem cum septem
millibus Vmallensteimus immiserat, intercepti haud procul Schauerino ad Netram Poloniae oppidum, insigni clade erofligantur; vix Baudasius cum paucis euasit. Victoriam pens uit caedes Pechmantu, pari forsam damno res Caesaris fatigata,in obitu unius Ducis, qui sortitudine,ingenio, atq; erga Caesarem constantia primos tenuit dignitatis cancellos. Tantis viribus Danus impar, in Holiatiam revirinde Iutlandiam se recepit, terga insequenti bus Tillio, & Vmallensteinio. Duriacensis Marinchio a comite Sesitie is pari sertuna multatus, Be ipse in Mausas mari insultis proflugerat.Tria cum superessent adhuc Dano oppida,quae eius tenebantur praesidio, Nienburgum, Northeimium , & in Brunsvicensi Ducatu Uvolfen-beutelia: Nienburgum Hanoldinus ad deditionem coegit. Northemium Furn enbergius. Vvolsenbeutetiam Papense ius obstructis aquarum alueis , inundatam urbem do
A B omnibus prope desertus Pallatinus cumh & Brandenburgicus Caesaris probasset u- iudicium de Bauari electoratu) per Ducem Lotharingiae, & V virlenbergicum Caesari reconciliari tentauit . Conventui itaq; habendo dictus mensis Iulius, locus Colmaria; Summa rerum fuit, Caesar Palatinum ingraIIam recia
peret, modo Electoratus Bauaro maneret.Pala
tinus siupplex veniam percret. Si quid eum filiosῖο in Sohemia regno praetenderet, rederet. Sumin us babeos Caesari re sarciret. Catholicam rei, Ciem in Pal uinatu permitteret. Asnistrosor ea aleret alimonia . Ex aduerso Palatinus pro Electoratu urgebat; vel saltem ut inter eum di domum Bavaricam alternaretur is De venia non abnuebat, quam tamen per Pr cura orem Peteret. De Regno Bohemiae cedendo, inclinabat. De sumptibus redendis, inopiam suam excusabat. De Religione Catholica aperte negabat. Caesar auditi; postulatis, praecipue de religione, M sumptibus non reddendis, continuo consilium abrupit. S luto conuentu, septemviri nouum indixerectis Muthusium, quae Thuringiae est urbs ad men- μι - sem Octob. Adsuere Moguntinus, & Saxo c. si stri per legatos.Rex Dan ,de Palatinus uti le-
gatos mitterent, impetrare non potu runc.
Adfuit legatus Caesaris, Regis Galliae, Principum,& ciuitatum que liberae dicuntur. Verba fecit anguntInus Quomodo pax per Germaniam reparari posset,&conservari. Et nemo Lit,qui ad id vehementer non incumberet. Multi reducendam pacem religiosam, quae anno ISI F. constituta fuerat. Ita satisfieri Catholicorum querimoniis, qui non desisterent bona contra, Tomus Vmseu pars IDomi VIII. eam transactionem ablata repetere. erebantur Constantiensis ,& Uvormatiensis Episto-pi, nec non Abbas Caesariensis varia monDiteria a Duce V viitembergico, ac Marchion An spacensi repetentes: tempus cretibant suae petitioni opportunum. Ea tamen postulatio cum Protei antes omnes respiceret; Saxo.& Brandemburgicus mitiora suadebant; quod
sic noui excitarentur tumultus . Propterea
communi omnium decreto sancitum est. VePalatino supplici, ac Regnum Bohemiae , MElcctorato renuntianti, venia fictet, &ex ditionibus hamditarijs aliqua daretur portio arbitrio Caesaris . Caesar querimonias publicas ex legibus imperii quam primum definiret, neq; permitteret cuiquam ab altero iniuriam fieri. Si Palatinus eas conditiones respuere , omnes Caesaris, &Principum I inperis vires in
eum convcrrerentur; dumodo Caesar caueret ,
ne miles suos Imperio infit aret.
Hoc tempore Vienna Pragam profectus orari. Caesar , Imperatricem die Praesentationis B. tia Fer. Virginis sacro, Reginam Bohemiae, Ferrinan U .III. dum vero filium paucos post dies Regem Bo- hemiae inaugurari curauit, ea cond itione ne vivo Patre, Filius Regnum capescerer. In coronatione hoc solii ira diuersum; quod Ferdinando Regi solus Archiepiscopus: Imperatrici vero cum Archiepiscopo Burggrauius, & Abbatissa S. Georgij, quae Regni Princeps est,
diadema imponerent . Ante coronationen celebrantur comitia,in quibus cura dierum-di Ordo Ecclesiallicus in pristinam di nitatem repolitus ; qui multos iam annos graui nici e
187쪽
i8o Ferdinandus Ι I. Occid. Imp. XLIX.
Naturae debitum soluunt hoc anno Caridus rat, dc obsidentibus perquam fuerat infestus, Luctienstrinius Prorex Bohemiae. Ludovicus conec hyeme ingruente Tilliani milites in hi- mi Furstembergius ;& Dux Mantuae Vmeenitus , berna secesserunt. Vere postea ineunte, iussit cuius mors nouo Italiam implicauit disti- arctari obsidione odius , ex interceptis literis dio. Anno postea ineunte XXVIII. huius sci comperto ciuitatis statu. Daniae Rex, cuiusculi rentauit Caesar maritimas ciuitates, quas plurimum intererat, Stadam seruari, man 'ma situ , quod mari Germanico adiaceant, An- pulatim, quo minus obseruaretur, contraxit
staticas,alii Uandalicas nuncupant sibi archim auxilia,qui clam nauibus imposita obses Iis in- fri foedere sociare. Ear numero sex ,Lubec ,sserret. Sed cum inspecta Linea circumuall, Hamburgum,Rostochium, V vismaria, Strat- tionis Bauaricat, se penetrare desperas Ient,nul-sunda, Luneburgum, praecipua Germaniae lo opem pretio redierunt ad Regem. Obsessi emporia , nauigatione, opibutq; celebria, & iam subsidium desperantes honeilis conditi quando paribus animis conspirant, non vul-mnibus deditionem fecere. Ubri garis potentiae. Adhunc diem neutri bellan- Ad alteram Albis partem Glu stadium , de uorse rium parti se addixerant. Eas ut sibi concilia- Cremyenadiuisis exercitibus premebatur. Illud εφε ret Caesar, initium fecit a Lubeca, ad quam diu elusis Caesarianis, & magna clade mulctatis comitem Sehus sentem, roιum misit eo libertatem , & fausti nominis auspicium trit' praetextu, quod merces ex fae pania in Gιr-- nuit . Crempenam conditionibus deditam, quam per solos subditos Romam Imperj possent Comes Torquatus , dc dux Gaad naus in Sasiportari . Id quam perutile anseatιeis fore . dem accipiunt. Propterea quid ipsa sentirent f aperirent. V vallenitetnius,quem iam ante Fridiandia Daesae Regem ea res non latuit. Facile an, ducem C sardixerat,Megapolitano etiam du- sui.
ir maduertebat quorsum ea tenderent consilia. catu auctus, atq, Sagani Principatu, inter Ro-am' Videbat quanti futurum esset periculi , si tot, inani Imperii Principes dictus iuc omnia ν, isti
ac potentes ciuitates Caesari, cui iam Marchia. tus cotulerat Caesar,ut suptus rependeret inge-Brandeburgica , Pomerania , Ducatus Mesa res, quos de suo aere Viallensternιus in bello,se- Politanus, di portus aliquot maritimi erant lu- cerat Megapolitanis motibus implicatus, quod biecti , iungerentur. Omnibus itaq. viribus ordines in Fradianssi verba iuramentum dic Gluhstadium, & Cremmmmunsit, quo faci- re recusarent, credentes Ducum suorum Cullius tutaretur Sundanum fretum, & opulen-ipam, si audirentur, posse apud Caesarem facitum ex nauigatione vectigal. Comitia Regni Iedilui; sed cum haec fuissent frustra, expiran- indixit, ut Ordines imminentis periculi certio- te Aprili, sese clientelari iureiurando FιrA-- res saceret. Ad ea misere Batavi Laurentium do obstrinxeruntὶ Hilce compositis, vigilabat
dealem . quod non multo post vitem peltatis quomodo in D.iniam perum perci ; deerant adactum , captiuum tenuere Caesarei. Promi- id nauci necessari .e . Haniratici nauigia aliserat is Danis militem, pecuniam, ad tuenda quor comodare a Caesare rogasi,negarunt, contra quoscumque Sundae ostia. Suspectata-idere inito cum vicinis regibus Religionis obten. men erant auxilia; unde Rex externa abhorre- tu, & libertatis asserendae . Ea spe frustratibat praesidia. Anseatici cum & ipsi conuenissi sarei occupare urbes aliquot maritimas , sent , ut vicinorum Resum qui hostilem ani- atq; ibi fabricare naues initituunt. Rol tomum gerebant in Caesarem, declinarent inui-ichium , & Vismaria Vialtenctemii facile itudiam . imo cum eis ipsius Caesaris suspecta eL potestatem venere . Strat funda tenui fretos et amicitia, quasi ex potentioris contortio, ab Insula Rugia abiuncta obsidionem ma
periculo ex poneretur eorum libertas, se excu.igna virtute sultinuit, Et cum tantis viribus iarunt rogantes, ut eis liceret, intra antiquos impar cflet, vicinorum Regum Daniae,& Sue- limites vivere pristinae negotiationis conten-it auxilia respexit. Militem misit uterque &Lis . commeatum, libero adhuc mari, quod Caesa--i ii - Interim Tillius curato vulnere,quod apud riani nauium defectu occludere non poterant. Pinnen bergam Comitis Sebaouenburgieι ar-ra Terra tamen cum summis viribus re agere- - ,icem superiore aethaze acceperat , Stadium ob-jtur, dux Pomeraniae Flius laus una cum lega- sederat.In oppidum Carolus Morgamus tribu-itis Brandeburgicis rem ita cum Visallenstei monus Anglicanus dimisso a se equitatu,confuge- componunt. Exiernorum I egum dimi 1pra
188쪽
Catena Historica. Lib. XLIX.Cap. II. igi
, Stralesunda Araesidio Pomeran a Leis si 16-β' maretur , Caesara sidem δ' obedienNam, promις. teret . Nihil hos ιle in Copias Casiatis ululam Rugiam Obsidentes designaret, nullas munitiones iuuas machinaretur . His pactis V l-lenserimus Gustrouiam discellit. Eo absente. noua Suecus immisit Stralesundanis auxilia, quibus obfirmati negarunt Pomeraniae ducisitare praesidio.Hinc Caesarei viribus imminuti,obsidionem soluerunt. On multo tame poli H limsteinius repetiit sed irrito Mamre , quod aperto Mari recentia semper Gustanus Rex Sueciae immitteret auxilia . , . ii Premebatur interim duobus exercitibus ni Di Danus Tillii de H llen siemq, sed cum marima cona pnaeualeret, Femeram insulam improuisus inuadens, cum occupasset; Diam oppidum conuerso aggreditur cursu. Ibi primo impetu exclusus , Vsedomiam adoritur, Caesarian is caesis, qui resistere audent; mox Uvolga stum urbem modico secto ab Vsed omia occu. diros merituales beni iciarios, veraeerpetua
constans, apertaque amicitia Germanorum iudiniora m more seruetur.
I II. Rex Imperj rabas prorsus abstineat: nisi
IV. Selti impensa ab ambabus partibus sileantur, ditisne que Rui restituantur, quas siti Caesarei
ademerunt ; deducantur citra alicuius incom dum a Leis occupatis praesidia; qua nulla intemposita mora, ex Regis proωmclarum congruijs em
uincialium Hosaltae bonis incepta,incipiendaque penuus aboleantur:nee aliqua in religionis rebus,
nec porsenis viti aferatur molestia. VI. Captiui inuicem dimittantur sive pretio. VII. me paeis faedere in Caesaris partes . pania-rtim Rex , Serevissima Infanta, cum omnι qu- it abiunctam, unde in Pomeraniam bellum strauca domo, Electoribus, Principibu s , aliν transferret . Accurrit m Pallensiteιntus. Ad l que Sacri Romani imperast ordinibus iu cludati.
V volgastum collatis sisnis dimicatum per lio.
ras septem donec pulsi e suis propugnaculis Dani, sexcentis una cum vexillis ali uot amissis, recepere se in Urbem, quam 5e ipsania, suburbijs igne corruptis, deseruere, Viaa cum arce , adulto Augusto,dedendam Caesarianis, e quibus etiam non pauci in eo confiictu ceciderunt . Cum in naues se recepisset Rex,Insulae recuperantur. Expremus fuit is in hoc erikiii bello Regis conatus: qui dein Coppen hagam reuersus serio de pace cogitauit. Satis iam inbmicam expertus fortunam, & peiorem ita Celo minante suspectans;cum haud multo an . omine te Coppenhagae in Regium sacellum fulmen persuasut incidens omnia Regum praeteritorum insignia deiecisset. Conuenere itaq; Lubeculn pa-
' cis sequestres. Regii legati Caesarei, de Principum Impreij.Liberae etiam ciuitates a Ue l. lensteinia p)lhulariit ut sibi suos procurator mittere liceret, sed ab eo prohibiti sunt; sicuti etiam Succi ς Regis legatus. Polt longas disputationes, VIII. I d. Iunis pax publicatur, cuius capita. l. Caesarea IIaiestas senetram , veramq; pacem cum Dano Rege, desiuccessoribus pangit. II. Hostilia omitia hactenus ab Oritq; inuicem acta penitus ab animis expungantur; arum': m
mei mi alia restituat: cum omnibus ImrIbas,
praerogativis, est muratibus tormentis, quae tu ipsis repererit, avique ulla incolarum compensatione: neq; alicut Sacri Romani Impera, Pris.
ripi ob ervi rata bella Rex molestus sit. Pacem hanc Dano utilem, & Caesari ubiq; victori sorsam minus decoram suasit, vel potius extorsit Bellum Mantuanum, quod meditabantur Hispani m agno Italiae discrimino. Cum Veneti de Galli Rupella domita hinc Sabaudus, Hispaniis, Cadar pro Mantuana ditione arma Pararent.
Interitu imperator diu Catholicorum que- orix rimon is fatigatus, pronaq; in religionem,
Romana in voluntate , decreuit, ut Archiep. 'Episcop.Praelaturae, Collegia caeter Eius generis bona Eccleuallica contra transietionem Palsauiensem Catholicis adempta, antiquis possessoribus extemplo redderentur. Pax denique Religionis pr. Pter Catholicos, de prime-uae Augustanae Confestionis cultores neminem alium complectatur, cuiuscumqsis ctiam Religionis aut sectae fuerit. Decretum hoc priuiquam promulgaretur , cum Impcris principibus comunicatum fuit:
189쪽
propterea in annum sequentam dilata est pro- l diuersitatem Regligionis, Filium eius esse in-mulguio. Promulgationem si non generalis, i capacem: uti Capitulares in idoneos ob nu- Decialis tamen praecellit executio: nam Ar- l peram in Danico bello rebellionem. Dum hete hiep. Magdeburgensis cuin restisuendus esici, i Caesar meditaretum, Canonici electione praeci. iam Uvallensi inin armis tenebatur praerer urbem . Eius Admini ibat Christiatius Guliel-ε F inus hae Mirchiomias Brande burgicis , tum vii ii. pacilicationis Rc ligiosae in idoneus, tum quod in bello Danico contra Cesarem arma tulisset, νη proscriptus, adeoque hostis imperil erat. Ca. nonici porro vcriti, ne eis a Caesare Catholicus
daretur Episcopus, festina postulatione Augustum Saxoniae Electoris Filium ad dignitatem
nominant. Caesar vero Canonicis Electionem
prohibet. veluti crimine laesae Maiestatis pol-piti omnia perfecerunt, eligentes Saxonemo , eoq; acceptante, priusquam Caesaris literae ad eos peruenirent. Hinc respondit uterq; noria esse poenitentiae locum . Caelar neutro respon 'l so contentus, Leopoldo ilhelmo filio suo Αri chiepiscopatum a summo Pontifice impetra. uit; Prouinciae dato Gubernatore Golgogo comite Mamfeldioi mii Iis etiam,qui invitam,& gesta Canonicorum inquirerent. Canonici ut iram Caesaris declinarent,duos ex suis Vien- Mablegirunt, ut abunte de electionis lutis. Scribit eodem tempore Saxoniae Electo- l iure satis cerent, quia amicum Caesari Prinxi, ne in siij postulatione consentiat, Narraesumptus in recuperanda prouincia profusos i vi insuper transactionis Passauiensis Catholi-cipem postulassent. Caesar per Cancellarium respondit, quoniam in dιcta postulat Iove non solum contra leges Imperii , Canonum graui.
cis reddendum essu Episcopatum. Vnde ob l ter errauerintnsidetiam inter si, atq; Electorem
Muia amicismum ibi, Principem semina
si cordiarum iecerint viderant ipsi, quomodos rem e m Saxone ζ' onerent. Sepatum A cessurum.
190쪽
Catena Historica. Lib.XLIX.Cap. I I. 383
M. die semina oppido suere discordiae cum i agrestium manus Caesarem cum princi-.
εδ9 Saxoneamussitantibus Protestantibus non Ze. l pibus aulae venationi intentum interci-lo Religionis, sed lucri cupidinte urgeri pere, aut neci tradere cogitauerat. Diui sartiri
restitutionem, ut Episcopatus opulentiores no tamen Numine coniuratione detecti ,
cederent filiis Caesaris; reliqua bona Iesiuitis, atque in tempore oppressa. Author ad qui omnia poterant in aula , & auctores dic iTurcas confugit . Haec in Germania dum, Dantur deereti. Propterea coniurata valida -'in Italia .s E L L V M MANT VANUM Ann. 16 19. DEeesserat liberis orbus mimmDus Dux Mantuano itaq; principatu inter se diuiso sis MMantuat , Caroli Gone a Niuernensi Allobrogus & Cordubensis, ea mente scripsere Duce ex asse haerede instituto . quod ex Ludο- militem , quod occasio defutura non esset diti ico Guillelmi trium ultimorum ducum mininiscordiae, ut alter non partem sed totum usu ri fratre natus, omnibus ex legitima Ganroga paret. Prima expeditio in Casealem fuit, sed in familiae serie maribus propinquior prFelleret,ifelix. Hinc ad Caeserem conuersi. in Italiam iam Gulielmi posteritate, extincto Vmeentio,ivocabant. Ex aduerto Niuernensis ad auerten- sublata: de idem pridie, quam e vita migra- dum Germanicum bellum varia promittebat, ret, Mantuanis imperauit; ut Carob priminiquae tamen ab Hispanis reiecta, Caesareui genito Duci Rethelio pro patre absente dic iconquisitorem minime sunt remorata , qui rent Sacramentum: qui in futurae spem suc-ide nouo Duce eligendo, quod Niuernensis cestionis a Duce Ferdinando Mantuam e Gal- inconsulto Caesare supremo Domino Manliis fuerat euocatus : cui etiam, ut securius tuam inuasisset,quaestionem faceret. Mantuanae ditionis haered itas obueniret; pau- Tot circumsessus angultijs Caruus Ducem cis ante diebus, quam fato cederet: voluit Ret bellum filium suum ad Caesarem misit, viis. ΓλώPrinceps Maria Ducis Franei ei filia Allo-lsequestre Imperatrice, quae trium ultimorum nesθρο-brogum muli, ex matre neptis clam a se in Ducum soror erat,Caesarem placare Is mitius ιι .mo Pontifice consanguinitatis legibus soluta, agendo decreuit, occupata occupantium teneia nuberet. Arcanum hoc minime latuit Allo- revtur praesito sed nomine Caesaras. α M
brogum , & Hispanos. Abhorrebant isti nensis in Ducatus posses οὐ persisteret: dumodo
Gallicum Principem Mediolano incubaro Germanis in Italiam mittendis maior Casatis principatui. Oderat ille , quod Mariae nuptijs arx,una cum esuitate traderetur, verum Dux cum filio suo Montemserratum antiquo iure Carolus vir impavidi animi,ut suo monstrat in petitum,modo assequi speraret sine querela .lsole per radiacum excurrente sub lcmmate, .ri Missi, Allobrogum tam Gallus, quam Hispanus Nec retrogradior nee a maiorum suorum, praensabant non ut iuuarent, sed iuuarentur;inempe semita,felicibus Galli Regis armorum& semoto discrimine, Ni uernensem deturba- profectibus, Hispanici Exercitus imbecil-ret Hispanus,firmaret Gallus. litate iam animo erectior, hac conditione im-Res cum esset exaranda gladio, contende-ipauide repudiata; collecta valida bellatorumbat Caesar,ut sibi veluti supremo domino Ma- manu Montemserratum populantibus Tam rua traderetur; et restituenda, qui potiora irinis & ipse in Mediolanentem ditionem it iura teneret. Aborrebat a bello Imperator,irupit; Hostilia haec Caesarem adhuc incertum quamuis ubiq; pr potens, & domitis nostibusianimi, an cum eo tantum ex legum praescri- Augustus; inclinantibus tamen Hispanis, obipto ageret, vel Hispanorum votis indulgens, valida militum, pecuniari; auxilia ab iis missasbello peteret demum impulere spretae Maie- ad recuperanda auita regna; iussit clam armaistatis audacia iratum; ut protinus iusserit sex descendere, ut repentino impetu agrum Man i& triginta peditum , & octo equitum millia ;tuanum inuaderet. Praeerat Mediolanensi di-iqui in Tribocibus, & Tirotensi comitatu statitioni Gontistes Cordubensis , qui Hispanam tua habebant, in Italiam descendere. Erantemur aulam veluti de Mantua domita certiorem k-iin exercitu Caesaris primari j tribuni, Cullat cerat, eo voto, ut in Mediolanensi resimineitus, Merodun , Adringerus, Ossa, Passus, confirmaretur eoque proniores Caelarem iqui diuisis inter se partibus agrum Mantua urgebant Hispani. num torrentis initar inundavere, nullo iam loco