장음표시 사용
191쪽
maximam seturam talicitatem, cuius euenta in primis illa , Apraedicit, ec Occidet o serpens, O fallax herba veneni
Occidet ; Assyrium vulgo nascetur amomum. Et et
Incultisq. ratem pendebit sentibus uua, Et dura quercus sudabunt roscida mella. Hoc sane sic accidisse, planum fit ex eo , quod immani ssimae Bil boae, quae regiones totas ad vastitarem redigebant, in italia non amplius vllibi visuntur. Sic enim Solinus cap. 8. Calabria Chelydris frequentissima est, & Boam gignit; quem anguem ad immensam molem ferunt coalzscere . captat primo greges bubulos; oc, quae plurimo lacte rigua bos est, eius se uberibus innectit, sucta N. continuo saginata, longo taculo ita sunebri satietate ultimo extuberatur,ut obsistere magnitudini eius nulla vis queat: postremo depopulatiS animantibus, regiones quas obsederit, ad vastitatem cogit: denique D. Claudio Principe in loco , ubi Vaticanus ager est, in abio occisae boae spectatus est C solidus infans. Haec ille. occidit igitur iste serpens. Sic etiam
cicutam consentiunt Omnes antiqui ita venenosam cunctis in i cis, ut nulli bi non occideret . quod Plinius habet lib. 13. c. I 3. nunc, ut in Italia venenosa vocari possit, venenum tamen eius non ita, ut olim, letale apparet . quod Matthiolus adnotaui lib. t. in Dioscoridem. Quod sit ex incultis sentibus in Italia dicemus nOltris temporibus uuas nasci, ac pendere, admirationem faciemus. Atqui idem testatur lib. II cap. tos. vuas spianae, tibi S, mi, barberis, cognitas antiquis haud fuisse , quae sane ex incultis lentibus nascuntur 1 ponte, & passim , iiuntur in DItalia, ita ut in Eugubinensi territorio.prope Cantianum non ignobile oppidum sint sylvulae huiusmodi uuarum sponte ex rientium. An non autem durae quercus sudant mella roscida quando plurimis in locis Italiae manna laudati ilima e frondibus arborum defluat, excudaturq. ex Ornorum fraxinorumq. cor lice incito, aut earum ramis, qui .ndibus fuerint spoliati. Id tam raro antiquis contingebat, ut A noes , alij q. existimarint, mannam non fuisse ipsis cognitam: salli tamen est certum. nam cognouere illi quidem: sed huiusmodi ros melleus ijs rarus: ars, qua potLt exprimi ex arboribus, nulla. atque iccirco vere
192쪽
A olim quercus durae roscida mella haud sudabant. nunc autem secus. En itaque, ut bonitas italicae telluris sit mirabiliter au.cta post Imperij Romani casum, post auctam Pontificis Romani
Magis praeterea nunc est exculta Italia, quam suerit anteis 4 Constantinum. testis est Vopiscus in Aureliano,quidquid est te rarum ab Aurelia porta Romae usque ad Alpes maritimas, suille incultum, ac syluosum, regnante Aureliano, qui paulo ante Constantinum vixit. Bene est, ut eius verba reddamus, nequis fidem nobis abroget. Sic igitur ille: Etruriae inquit per Aure- η'liam usque ad Alpes maritimas ingentes agri sint, ijq. 'fertiles ac Rivosi. statuerat igitur c Aurelianus 'dominis locorum incul torum , qui tamen vellent, pretia dare, atque illic familias captiuas constituere, viribus montes conserere, atque ex eo opere vinum dare, ut nihil redituum fiscus acciperet, sed totui Populo Romano concederet. Haec ille . Atqui scimus nunc omnes hosce tractus esse urbibus , villisq. frequentissimos, cum nihil liniusmodi olim foret in i is locis, ut mox ostendemus. Circa Placentiam similiter, Aureliano imperante, den lissimae erant Sylvae, in quas se Marcomannorum copiae innumerae abdiderant, atque , ut , Romanis tuti essent , eorumq. manus effugerent, se . contulerant: ut idem Vopiscus testati irm eiusdem vita. Nunc eant omnes, ac perlustrent, si quid inuenire Sylvarum densissimarum s sic enim scribit ille Distat in Placentino Tqrritorio, in quas se abdant innumerae Marcomannorum copiae . Ex Herodiano praeterea lib. 1. discimus in Vita Pertinacis, hoc regnante in Italia fuisse agros incultos, ad quorum culturam cum vellet homines ipse inuitare , occupantibus eos, & colentibus largitus est: agricolis autem perpetuam libertatem , decemq. annorum - concessit immunitatem. Rursus docemur a Tacito lib. X lv. a Nerone Veteranae militiae colonos inistos Antitam, Tarentumque, quod ea loca deserta essent, atque adeo deserta, ut hoc adhuc modo non suerit in frequentiae locorum consultum: ε tamen scimus amoenissima esse, ac semper suisla loca Tarenti. Hinc ille Vates praesert eas locis omnibus Orbis totius post Tibur, Carm. l. 1. Od. 6.
193쪽
nt modus laso maris, o viarum , Militiaeque. Fl. Vnde si Parca prolabent iniquae . Dulce pellitis ovibus Galesi Flumen, o regnata petam Laco,
lubiuiiiii tu . -Ryra Phalanto. Ille terrarum mihi praeter omnes Angulus ridet: isi non Hymetto Meila decedunt, viridiq. certas
Igitur, si loca tam fecunda , de amoena, Romano imperio florente, descrta erant in Italia, quid de caeteris dicemus 3 Nucaspice, an poli auctam Romani Pontificis auectoritatem talia contingant c Niliri minus . nisi cAtque, ut accedamus ad propiora, non grauabor id enim lectori veritatis amico non erit iniucundum, & plurimum mo. menti habebit ad rem propositam recensere, quot fuerint priscis temporibus VrbeS, dc OpPida, Populiq in Italia ,& quot aetate nostra. sic enim cuncti noscent, quantum decoris, magnificentiaeq. fuerit illi allatum post Romani Pontificis auctori tatem dilatatam. Illud autem primum monebo, oppidum, &Vrbem, Latinis este idem. Hinc Cicero lib. le Divinatione, Phe, M., sin quit in quae erat Vrbs Thessaliae, in quo oppido. Et in epillobs iamiliaribus, & ad Atticum , vocat Antiochiam oppi- ndum. Quin Urbem prisci nominabant, vel ipsas arces, teite Plutarcho in Poplicola. Ob d Plinius lib. . cap. 36. Oppidum ait Cecrops appellauit Cecropiam, quae nunc est arx Athenis. Ac recte Cicero, linguae Latinae magister, Urbem definit lib. de Re p. & oratione pro Sextio, Plurium domorum coniunctionem, cum spatijs , de delubris communibus. Quocirca plureSaedes, quibus nullum commune spatium, nullum templum, vicos ei 5- cient, non Vrbem. Casl ra porro, A Castes la , sunt loca munita, quibus neque Plateae communes, ineque delubra. aut pri
194쪽
uatorum domus vllae. Ob id Castra dicuntur, quibus exercitus cinguntur, ac muniuntur, ubi locum milites ceperunt, ac sedem fixere ad tempus.. Haec ideo praefari oportuit, quod nonnulli imperiti Urbem Latine haud vocant, nisi mi sit Episcopus . ridicule prors . nam, si ita sonet, antiquis nulla Vrbs suisset, quando nullus ijs erat Episcopus. Castra ijdem nominant , quae Latine oppidula vocarentur, aut, si volumus ita loqui , Vrbeculae. Hinc illi assirmant inepte, pauciores nunc e se Vibes in Italia, quam priscis temporibus fuerint. Quod uti est imperitissime assertum, sic ab ipsismet Geographis antiquis apertissime refellitur; qui plurima oppidula deserta, quod ipsi asseuerant, Vrbium tamen nomine dignantur. quod apertissse me sepius infra apparebit. Quin Plinius, cum lib. 3. Italiam describat omnium, qui sint in manibus, antiquorum diligentissime, ipsiusq. omnia loca, eam distinguit in Colonias, oppuda , Fora, & Populos, ac tantum refert omnium summam quadringentorum quadragintaquinque. Vt autem diligentiae nihil a nobis omitteretur, quae saceret ad inuestigationem veritatis, quam prae oculis semper habu mus , & cui soli studemus, quas Urbes nominet Strabo, & quas Ptolemaeus, i nobis hic recitabitur. Et hic quidem refert ducentas septuaginta octo ; Strabo ducentas trigintaquinque. Atque haec variatio inter istos contingit, quod aetate ipsorum multa essent oppidula quae indocti Castra vocant) &, quae duxit alius omittenda, alius noluit tacereia.
Quae extata memorantur a Plinio sua aetate, lib. 3
In Prima regione, cap. U. Ostia. Antium ab intumae.)ci Puteoli. Capua. Aquinum. TSuessa. ci
In Secunda, cap. XI. ix Beneuentum. t 3 Venusia,& xi 4 Luceria,in Apu- iiii. lia Dauniorum. viui In rixia,ucap. XI. is Tarentum. a. trium ii I In Quarta, cap. XILis bouianuive tua, in Samnitibus.
195쪽
ao Fanum Fortunae , in Vmbria. a x Luca. a a Pisae. s Volcientium.14 Falisca.1s Lucus Feronil. 1 6 Rusellana. a i. Senensis.18 Sutrina; omnes in Etruria. In septima, cap. V.
3i Brixillum. 3 a Mutina. 3 3 Parma. 3 'Placentia. In nona, cap. V. Dertona, in Liguria. In decima, c. XVIII. 3 Lu vi κ ii in Osi ,3 6 Concordia.
Aquileia. 38 Tergeste , inistria. 3s Pola, ueu Pietas tulia.
Laurentum Ardea Terracina,Anxur, linguaia Volscorum . Formiae. Sinuessa. Vulturnum Liternum Cumae. Misenum aio Neapolis. ii Herculanum. in Pompeii. i3 Nuceria.
is Abellinum. is Aricia. i ' Alba longa. 18 Bouillae. is Calatiae.
io Casinunt. a t Calenum. Capitulum. is Cernetum.
oppida secunda regionis . Cap. ma Salernum. a s Picentia , quae deleta fuisse scribitur a Strab.lib. V.& cap XI.
pira tertiae, c. XI. 16 Varia Apula. a 7 Messapia. 18 Aletlum. Gallip
196쪽
3o Basta. si Hydruntum. 31 soletum, quod desertu scri
Oppida tertia, cap. V. ε' - Buca. o ortona . hanc
3 3 Fratuertium. 34 Lupia , quam Statione militum dicit. 3 s Balelium. 36 Coelium. 37 Brundesiu.Strabo testatural Tarento ad Brundelium nullam fuisse Urbis effigie, tenuia duntaxat oppidu-
In Periculis. 33 Rudia. 3s Egnatia. o Barium. Aa Canusium. ' Paestum, seu Posidonia. so Helia, seu V
si Blanda .s 3 Tempsa. 3 Terina , quam dicit Strabo
bo Valentia. 18 Tauranum. sy Scyllaeum. so Rhegium. si Petilia. 6a Caulo . huius vestigia tan- tu superfuisse,. Plinius tradit li. 3. I IOIn pulιa Daunia. 1 Salapia. I 3 Sipontum. Vria. 1 Theanum. 6 Larinum.
malo I. 7 Ipetram piratarum suisse, non urbem, Strabo testa
Alba ad Fuci innum lacum. In Samnitibus. 72 Bovianum Vn
oppida quintae in Piceno , cap. XIII. Et cap. XI. 3 CuPra. rirmanoru ca stellum. 1 Nouana. 6 Cluam. Potentia. 8 Numana. 9 Vrbs Saluia.
63 Croto.6 Thurium. 6s Heraclea. 66 Metapontum . 67 Tarentum.
ι8 Histonium oppida sexta in rambria, cap. XIV. 8o Senogallia.
8, Hispellum. 83ue de r. septima in Etruria, cap. U. 8 Luna.
197쪽
Populonium,de quo sic Strat bolib. V. p.
siim totum, prςter sacras aedes, de se tu, R domos modicas. Cosa, quam excernimur antiquas nullo cunode rumas Et desolata moenia faeda Cosae. Grauistae.
Pyrgi. Et haec duo suisse oppidula, aut potius antiquis tem Aporibus misi
se desolata, Numatianus his versibus testamur:
scribit:. Asia praelegitur tellus, Drgis recedent, Nunc villa grandes, oppida parua priar.
1 i Inde Grauiscarum fastigia rara videmus, Quas premit aestiua sape paludis odον.
so Cere. Et hoc vix Vrbis vestigia seruasse. Strabo est. lib.V.
Allium a Fregenae. Faetulae Ferentinum quod vocat oppidulum Strabo. Festennia.
ys Rauenna. ioo Butrium. iori Caesena. io a Cliterna.
In Liguria. ios Nicaea. io Cemelion. ius Albium Inte-
melium .ios Albingaunum .ior Genua.
ito Libarna. ira Trir ii 1 Barderate. Ii 3 . industria. ii 4 Pollentia. i II Carrea, quod . N Potentia. iis Forumliiij, qd Valentinum.
iis Alba Pompeia .ras Asta. ino Aquae Statiello
Decima regi is, cap. I s.ctio.
198쪽
x Ira incesum. or 13 Patauium. Fori Opitergium.
Undecmae regianis aucta sunt oppida
Ia s Bellinum .ior Segusio . quam nosi i 3r Vercellae L
.ini Ibi in ijs locis noua. r3o Eporedia. omittimus. csi gentibus Alpiuis, qd Galbae sistrinari
quo si vel ne italiae ascribere, innui 31 Nouaria. i s xi Ticinum. 334 Laus Pompeia. Li 3 s Mediolanum. a 36. Comum. i 37 Bergomum. O
Populi 1 Plinio commemorati. In Prima regione , cap. V.
Fregellant,quo Lum vicu suisse ait Strabo. litari L O i ro Appi fui se locum du-
inlinienses. Trebant. Tusculani. . Verulani. Veliterni. Vlubrense'. Vivernates
199쪽
48 Auceculani. Aquilonii. s in Abelli nates Protropi. Complani. Caudini.
Deculani. Aletrima Abellinates. Marsi. Atrani. Aecani. Αlsellani. Atinates. Arpani. Borcani. Collatini. Corinenses. Cannense S. Dirini. Focentanti HGenusini. Hordonienses.
Larenates Fre. tani. a Metinates.
Maleolani ex Gargano. Neritini. Matini. . at Iz Prum
Aletini. Baster bini. Neretini. Valentini. Veretini. In quarta regione , cap. XII. ira Anxani Fre
i tani. xii a Carentini i fernates .
is Lanuenses. Marucinorum . iis Theatini. . Pelignorum. In tertia regione, cap. XI.
99 Aprustani Brutiorum. Iucanorum. ioo Atinates ior Bantini.
tiis Corfinienses. ii in Superaequani. iis Sulmonenses. Marsorum. Irs Anxantini. ixo Atinates. xxx Fucentes. 1, 1 Lucenses. ias Maruvij. Albensium. ia 4 Albenses. Aequi,
200쪽
ras Cliternini. I 16 Carseolani. Veninorum. 3 Angulani. Pinnenses. 9 Peliuinates. In quinta regione Picenum, tam Ii. 33o Aufinates ciL Lxs6 Ricinenses.
is 3 Fesarienses πιι is Pausulani. giss Pleninensesis Septempedant
i 18 Topentinates. iss Triacenses. iso Pollentini.
Insexu regione mori. cap. I subinorum. I3t.hAmiternini. 3s CurenseS. x o Fidenates. ar 2 Interamnates. a a Nursini. a s Nomentani. 144 Reatini.
i 6x Amerini. is a Attidiates. 163 AsirinateS. 164.A finales. 16s Camertes. 166 Casuentillani. i 67 Carrulani. io 3 Dolates Salentini. 16s Fulginates. Iro Foro flaminiense S. Cira Foro iutienses Concubienses IIa Foro bremitia
. Nahates. i s Meuanates. 177 Meuanienses. ir)s MatilicateS.. ti s Nanaicses,quo iii' i ru oppidum Nequinum.
i 8 s Mergentini. i 86 Pelestini.
taurenses, deaco Hortenses. aetor Vettionenses. t1o a. dinates .