Historia Halberstadiensis ab originibus per singulos episcopos ad praesentem statum repetita. Praeside Caspare Sagittario hist. P.P.O. proponit Georgius Hermannus Feuerbaum, Halberstad

71쪽

trarunt. Quae res inecit, ut omnes monactat urbem relinquerent, praeterquam Discalceati, qui privilegio quodam confinmanentes & iacra obeuntes magnas Colligere divitias, quas structurae magnifici templi impenderunt. Per hujus Episcopi Ernesti excommunicationem coepit primum Suffraganei munus,quod deinceps perduravit, cum sequenti titulo: Parisin Poxto alibi Domini nos,i Reuerenaessimi albisad Uu'uscopig. LXVIII. Vivo Alberto unum atque item alterum opposuit Papa Bonifacius ix. quos cum vi excludcret Ernestus ii tandem a Canonicis ad RVDOLPHUM II. Principem tamen nonnisi ab excessu Albertimi- Episcopalem rccepit. Sedulitatem ejus in visitandis ac in meliorem statum resormandis coenobiis commendat ' innig- stadiusIdem his cumGuntheroArchiepiscopoMasdeburgen- . si bellum memorat, quod ansam dederit dissidiis inter ipsium& cives Halberstadenta, quos propterea excommunicatos tr

dit ΚrantZius Simon. lib. x cap. XX. cujus contextum adscrib mus: Ruῶν Cames de Anehaia, Episcopus Hagesadosi, per ea tempora cauom intentaviit burgensibus suis. Illi aversi mandatis, mi fisi se suo 'psuere : iis,gladium in eas Astringit lyiritualem, usque ad disinorum inteia Ium. Gerus omnis quum parere necesse haberet, esse tutum in urbe non ferat, cessit loco in vicina oppida Alvssi: nec enim nisi divinum celebrarent istum, in urbe paterentur. Fratres me cantes tum honori Ecclesia matricis ut tenerentur deferentes, a ce sere, paucis ad custodiam domorum relictis. Nonnulli sieculares sancta profanarunt: sed illi poma merita sunt assecuti praemia. Pacata autem res est intra annum, ut quisque siua loco restitueretur. Abiit vita anno

Illustrique loco nati uccessis eidem, Pacificis erasul, m ori dignior aevo.

Ita de novo Epilaopo ex Narbergensibus Dynastis oriundo canit Melchior Mosanius. Anno clam vii. inter Capitulum universumque clerum ac Senatum item Halberta-

72쪽

narcndis naunbruvln grumin dacia is gehehren mardi. Praesuit Episeopus Ecclesiae solis quatuor annis, icilciaraninio Grop. I. p. VIII accum maximo totius dioecesitos luctu ex his terris migravit an. cIIccccxi. Auctor est majoris piscinae ad Groni n-gam, ae hebdomatim egenis pisces curavit distribui. f. LXXI. Post brevem igiturHenriciPontificatum surr gatur ALBERTVS IV. natus Comitibus demersa ingcro-XXXV. de. Hujus temporibus ortum est bellum contra Nobiles Swicheldios, qui vaccas ex dioeccsi Maracburgenti abUcre: quascum repetitum iret Otto de marberge,Henrici Episcopi frater, juxta Derneburg ex insidiis trucidatur. Hinc anno ci cc XI. obsessa SNicheldiorum sedes Hartaburgum, scd per hyemis intemperiem deleria. At sequenti anno cum Episcopo no- .stro reversi Henricus & Berialiardus Duces Bruns icenscs, ut&Guntherias Magdinurgicus, obsessosque in tantas angustias coegere, ut deleria arce fuga sibi consulerent. Quamobrema foederatis confractum munimentum ac aequatum solo. VideaturΚrantZius Vetropol. lib.XLI. cap. XII. quem sequiturBuntingius in Chron. Bruns . pag. ccccxlv. Auctor Compilationis Chronolog. tangit his verbis: Domini ciaccccxiii. Ipse die

73쪽

di xccsin rexerat , Vitatu cum morte commutavit a n. cI

Mig. ccccxi IS. quodque ultimus esici Comitum Nernigerodae , C mitatus ad Stoli rgenses Comites transmissus est. LXXIl Deinceps unanimi Canonicorum conscnsu in DXXXVI piseopu in electus est JOHANNES Nobilis ab Hoym, ex

minisserialibus Halbcruadensis Ecclesiae. Eius temporibus gra' vis seditio Hal rstadium exercuit: cujus instoriam ex vim iι:o. I imadio contractam recensebimus. Anno ci ccccxx. aliquot ex civibus primariis, dc in his quidam Matthias cognomento

Longus,Scnatui insciti pro cribebantur. Intercedentibus at tem externis Principibus,cum vitae melioris spem sacerent,r cipiebantur. Verum Vindictae cupidine agitati homines an. cii :3. ccccSX1Π- plebi persuaserc,Senatum publi cana pecuniam inter Vertere, ac nihil magis quam subditorum spectare pernicicia

Hinc orto tumultu,quos poterant in partes tractis, consectoque vexillo, impctum faciunt in domos quorundam Senat rum, quas diripiunt nefarie,achos quatuor, Volcmarum Lin hccium, Henningem Adeflcbium, Busionem fert ramum, Henricum Lachariam, in publicum carcerem conlpingunt. Quamobrem plures alii, ut imminentibus periculis se subtraherent, clanculum urbe cXcesserunt, quorum domicilia rapinis spoliisque exposita. Interca Matthias Longus S uerner ReinckcConsules a plebe tumultuante facti novam potestatena in omnimodam convertebant liccntiam. Quod cum renum ciatum esset Episcopo,in praesenti rem omnem, ac imprimis captivorum causam cognoscendi cupidus,a seditiosis excludebastur, tam dictis, quam seriptis ejus insuperhabitis. Ac tum de vita quatuor Senatorum actum, qui in foro indicta cauna capite plexi, eorumque corpora in foveam coemeterii Martiniani

conjccta sunt. Engethusius hoc supplicium lavi perstringens

74쪽

drachio, truluin miserstat da concilio potiorum quatuor decorati sunt a vulgo, multis inc. irceratis. Auctor Compilat. Chronolog.

Annoci ac CXXIII .fleditione xcitata quatuor de Ginsulibus in Haia

besar istanti sunt. Cognati interiectorum graviter de eo apud Sigismundum Imp. ac civitates Hara sicas questi, eorum auxilium implorabant: cum interim Matthias Longus iactioni suae adversantes gravissimis exactionibus premens, hoc tumultuario regimine prope per biennium licenter abuteretur. Tandem civitatum Hannorum legati Bruns ici convenientes quomodo hi motus compescendi, delibcrabant, ac cum Episcopo sic conveniebant, qui stato tempore utraque pars cum lecta militum manu haut procul Halberstadio comparerent. Quo facto teditiosbs ut rationem usurpati regiminis redderent, citabant, quibus comparere dcircctantibus denunciabatur, non priuste urbem deserturos, quam totius imperii auxilia in refractarios contraxistent. Hinc vis intentabatur urbi, ac tormentis quatiebantur muri altaque eminentiora aedificia. Quapropter perterres acti civesmurmurare contra Matthiam,qui ubi cautaque timens,sumpto habitu agrem,cum filio aufugit; sed ab auriga agniti, capti & Comiti Regenticiniano,ac ab eodem porro Praesuli ac civitatibus traditi stant. Nec minus cives Johannein Matthiam, Longi fratrem ,& Nernerum Rei neken d didere qui legitime accus ali, majusque Rupplicium meriti,capi te plexi sunt. Tangit hoc iterum Compilatio Chron olog. ad

ann. cI cc XXV. Verbis sequentibus: Halberstat a proprio Episcopa decem es octo civitatibus obsessa. Quatuor deprincipaboribus seditissu capti decostabantur in vina ctam. Et Engelnusius: Gitas ab Miris civitatibus bannita tantum infestabatur, quod ultro de assumtis onsulibus quatuor tradiderunt intefitendas. Senatorum cada cra enoda ex coemeterio in templum Martinianum translata, iisdemque altare sumtibus puli Halbersiaden siis inpositum. Quia vcro civitatumHanucarum legati intel si gebant Episcopum consilia de imminuendis civitatis privit iis agitare, omnem lapidem, ne hoc fieret, moverunt: neque tamen perii re potuerunt, quo minus advocatiam ab anteces- . vi , N a foribus

75쪽

soribus Senatui Halberctadensi oppignoratam repeteret e gravem mulctam civibus imperaret. Quamobrcm paucorum hominum Vesania magnum detrimentum Rei p. attulit. Et haec quidem illinina eli illorum motuum , de quibus etiam te gendi ΚrantZ us Metrop. lib.xl. o xxvli. Drcsterus storicis pari. V. Buntingius Cison. Brio . pag. C xxin Copia Diplomatis,quo modo inter Episcopum &Senatum Populiariaque res omnis composita &hi quidem variis inuiciis redφtic noxii in manus nostras venit, quam 5c 'Minnigstadio, cuius narratio cum eo probe convenit, lectam putamus. Anno clos an CCCcXXVii Episcopus noster cum aliquotDucibusBrunsviicen sibusHalleia in urbem inflastavit onec a pitulo motuS coimponerentur. Bunt uag.Chron. Brunso.' GLXXiv. Hic Episcopus alioquin sedulus rerum Ecclesiae inspector oc immunitatum Ecclesiasticarum defensor traditur: neque cognatos suos ditare voluit Lacris opibus, ouos laicis semper damno ac instar pennarum aquilae, instar ruoiginis serrum corrodentis,instar ignis in arca latitantis est haut temere judicavit.Cur tamen domum Falckensteinianam Comitibus Mansscidensibus in xii. annos oppignora verit sid quodBudaeus in vita Alb. II. pag. XcIv. leti

git, nondum mihi perspectum. Valcdixit orbi hic Episcopus

14ets. a iano ciaccc XXV. inque cathedrali templo ante sacrarium S. Mariae pone chorum humatus est.

χχ xvii. LXXlΠ BVRCHARD III. electionem in annum

1 426. clac cXXXVl. refert Auctor Compilationis Chronolog. Fuit is dignitate praepositus in matbeck , gente, ex baronibus de Nar rg. Fratres habuit Johannem& Gebhardum, quorumi o. ad annum cI cccXL. meminit Meibomius in Chron. Asariemh- lenATonuerunt ea tempestate besta in circuitu plurima,inquitKraiamtZius Metrop. l. XI. c. XXXV. ut velut in igne consideret Burchar GHeckstadium lanss densis hodie ditionis oppidum a Mistaei sibusMarchionibus ipsi ereptum,irradit 'Minnigstadius Bellum dod cum Comite Holinsteiniano ei intercessit, sic describit

76쪽

tem v eo expeditis egress.s,praeiam abegit ex Lares. GVm rei justam medistin ubisnem Pontifex, ex vicinis urbibus auxi et contra xii, equites octingentor, pedites μ a milis, hoc agmine pervas mnem Vincimitatum.Sialiteris egit apud mites desalbergUS ariebari ut incolume in hostem bona eorum venia iser haberet Neceu tantsecuritatem polliceri, verum quadam utriusque partis assectione teneri videbantur,sed mayori in Comitem propensione. Arbitrati enim siunt nonnulia, eorum vera es admonitum Comitem de venturis

armis adjutum. Vbi ingre m Ut agmen hostium, Comes de Honsteιnonoriunis lucis delitescensi adVt de latibulis suis veniantes: s costata manupauci plures superant. Miserati multi, capti trecenti de exercituli cui, quedisse seium urgerentur. θEpiscopusgraviter saucius retrolabitur abiens, manus hostium vix evaini. ollisi redemtionem

Iham triginta millibuι aureorum emmatisunt procurare.Sedintervet tu communium amicorum res in eum decurrit modum,ut in redempti mem captorum omium Episcopus stricim missia persolveret .meuga triennio durarent perquotempus aut meria compositionis excogitaremiur,aut si partibvi videretur ad 4rma redirent. Hoc autem temperamentum in relaxation captivorum pristina aestimationi adhibitum

serunt: quia non satis ex iis actum putaretur cum Episcopo, ut utique murum per ditionemComitum vicinorum in promisso habere transitum d e batur sed militares viri simul habent interpretationis tenus in ex

linis si,qua nullis codui in legitur. An triennio elapso res ad arma rursus devenerit, nondum certo nobis constat: quamvis innigstadius Epistopum ex Vulnere an. ci ccccLVni. obiisse i*ss. resserat. In anno obitus consensit Auctor Compilati Chrono

log. Sub hoc Episcopo a Rudolpho uirre Praeposito secculam , in Hujensi saltu constructam reperimus apud minnigi adium. f. LXXIV. Ad Episcopale lactigium hinc evcctus G Ε B- XXXVIII

H A RD V S Nobilis ab Hoym, ordine ministirialium ejus ditionis natur, praefuitque Ecclesia sua summa cum laude per annos viginti unum: quae verba sunt Alberti ΚrantZii Metrop. lib. XI. c. XLVlu.

Sed si innigstadium audimus, mediocris sane ipsi laus dcbetur, qui ncc Ecclesiastica, ncc civilia sollicite curavcrit, illis Iuctraganeo, haec Advocatis Praescctisque transmissis. Vnde

77쪽

iequens ostendimus.

gravissimae iterum contentiones inde potissimum coortae idat, quod Senatus in munienda urbe detrimentum attuli set curus privilegiisque Canonicorum. Postquam autem minthiis altercationibus diu negotium cxtractum,tandem auctoribi*67. tale Episcopi in arce Megelabiensi anno Ga ccLXV I. con

positum, confectumque de eo prolixum est diploma idiomate

Saxonico & originem 5c sinem litium comprenendens. Attamen non multo post novi tumultus oriuntur , praecipui quePraelatorum ac Clericorum urbe excedunt,qui tamen anno clacc LXIX, reversi, postquam Episcopum eique adhaercntem Clerum cum Senatu conciliassent, Eccardus mendeta H desi

accedentes, quιndam presbyterum, in jure canonico ceterisque scientiis pluribus eruditum de muro retro capellam S. Petri, in eaim civitate misere ab alto praecipitaverunt mque ad aquam vulgo nollemmer Dbtus insuentem, ibique cerebro capitis V otu brevi marium est uti resertiι ψ. Audor Compilationis Claronolog. Anno ciacccc xiv.pestilentiam

78쪽

lentiam Halbentadii grassatana idem Avictor annotavit. Macgnata a doc sionein in festo CorporisChristi hunc Episi optunt albet stadii primum instituisse,rescri Ninnigstadius. In eiusdemPraesul: fregit iacia incidit insignis rerum Helmstadiensiuni mutatio, quae cum hactenus ab Abbate verdinensi temperatae, nunc Ducibus Bruns .icensibus commissae. Quod enim . Antonius abbas a Fridericosii. ad comitia Francosuriensia evocaretur, nec in promtu pecunia esset, Helix stadienses rogati,ut Domino oper a dc ope subvenirent,paulo inconsultius utrumque denegarunt. AEgerrime repuliam tulit Antistcs, atque evestigio de urbe alienanda cogitare coepit. Memorat autem' inni adius, primum adiisse Groningam,& Gebhardo tapiscopo urbem Ootulisse. Qui chimiciscitaretur,cur urbem non ignobilem tam praecipiti consilio divendere velici, respondisse rei tur: l adienses mile amybin monaclarum esse sibos. Episcopus homo facetus non inepte λbjecit; Ergo etiam Sacrificorum sui e recusabunt. Sic re insecta illinc discendens citatorem avidi limum invenit illies muto JunioremBrunsviicensemDuccm. Historiam sorte ex vinnigiladio mutuatam repetunt Buntingips in Granico Brun micensi Mei imius is origine Ne-stisdii. Ceterum Gebhardus Episcopus sesia labore sita Krannius in II tropoli) ρ rmisitMilesiam suam Ernesto , iam Magribu

sensi,ut cumularet.cernebat enim crescere contumaciam e pertinaciam ram ministerialium, quam urbicorum, ut non facile parerent, nisi Prin-

.si potenti, es ni Morii manu in viam iustitia dirigerentur, protervituros, quod exitus docuit. Apud Ninnigstadium reperimus, Epuscopum sibi quingentos florenos annuos, stiae autem familiae egelebi ense burgum servasse. Abdicationi sitae non diu iu- pervixisse, annoqucci coeLXXXIV. deccst se, scribit inniseiladius. LXXV. Sic igitur viventi videntique Gebhardo ALministratoris titulo suilectus ERNESTVS Dux Saxoniae,XXX nc Errcsti Hectoris filius, Fridcrici placidi nepos, qui ante quadriennium in Antisilcm Magdebureticum postulatus erat. De quo Manicium audicatus cap. .scribentem Nati

79쪽

Haser radensis inais E elisia past annos quatture pre Gebetardum jamrrandaevum s ab aetate fessem Ponti tam permittitur gasi renacusis hisdem Ern sti, es autharitare intrevenientes 'ostolica prima mis Magdeburgensem) renu in titulum, ali/ram Halberridensem)in commendam. Hic Adininistrator Patris cognatorumque ceterorum ope Halberstadium in quintum mensem obsidens d ditam subjugavit, ac privilegiis Senatum populumque priva-Vit. Haec citi a variis, non tamen ea diligentia videntur iam gnata, quantam res tanta mereri videbatur. Generatim ita Ria 479. bricius Originum Saxonicari lib. vii. Anno cI cc XXIX Gebhardo Homo Praesule II besadii defuncto, Ernosus Magdebur, ιnustiis Ecelisia declaratur Administrator ; quem cum cives Dominum recusarent, Elictor urb/m obsidet es armis adobediendum convestit. Post eum tumultum compositum filium ipsi introducit Pater μιρο a : --mitabatur eum unuι Henricus Dux Brun-vicensis. Neque tamen

Ernestiis defuncti demum Gebhardo, sed adhuc vivente ministrator Halberstadensi; suit renunciatus.Idem vero labricius originem motuum exin arcessit, quod Halberridentes Quedi inburgensibus Hedruigi Abbatissae Ernesti sorori parere detrectantibus stuppetias misissent,Vivo adhuc Gebhardo. Hober larii, inquit lusscietateIunctifuerant, es auxilia tulerant, es Gonos De Iisses receperant. In eos exercitum ducturus Hector, per Prosulem Gebbardum placatur: quem etsi minime observarent a tiIuitamen i ius causa aut incommod, aut interitus esse noluit: mitiora autem agitabat consilia, ut potiui bonitate patientia stangeret, quam vi manifesta magii alienaret. Postea vero alia Haloeriladensibus

improperat; quod scilicet praesectium Ernesti acci vere,ac advocatiam restituere recusaverint. Ipsa eius haec uinte De Hinberstadiis dici coeptum erat,'uadsui PQuis aequitate minacati essent a b D s strvitute: Ied nsu unocentes lais beneficium , post mortem . Gibhardi in sua manseruat pertinacia. Nam etiam Ernesti Anti H- . tis, 'Mi illisuccesserat, accipere V se tπm recussabant, s patritatem judiciorum, quam pacta es pluare te bant, noluerunt a petati tu, quia .us praesicriptum erat, cona tionibus restituere, es duin libertatem q

80쪽

al a regat, alia sci sit , rino r. Ac iterum: m s Q. Antistitu prafectum contemnunt, effacere imperata detrectant, quamobrem mense Musto exercitum a. momia adducit. KrantZius etsi seditionem Halberstadensium non negat, hac tamcn Saxones nimiam urbis libertatem aegre serentes ad eandem coercendam abusia opinatur. Haseriti denset, ait, Iam in vertiginem versi intersetumultum agebant. Consulares viribantur non recte administra- νιRempub cives hoc ememtare conati in eos arma verterunt. Ernestus

Ucuius pater Win Gnsmira quatibuscunque oculis observantes tempus esse ratisunt, quo intervenirent pro suo Iure , ad injicienda frenabbertati,qua in civibiu nimia putabatur.Iudicium e urisdictionem in pignus tenuera ab piscopo ec requisti redemtionem sinebant. Talia e quirebantur adjustae oppugnationis colorem. Nec alia irrens est min-ittgstadio, qui culpam in eos reiicit,quiErnestiSenatores consiliarios erutimularunt,utDomino ad oppugnandam urbem auctores serent. Fabricius hic graviter accunt Comitem Querso diui quasi studia civium contra legitimumDominum foverit auxerit,aciserit. Intestinum illud incendium inabricii verba Rint)atibatur a Comite γπurdio,antiqua nobilitatis viro, qui pleris pario tuebatur. Hoc aliqui sienectuti es delirio tribuebant aliq- cvidis ii , quod honorem Ernesti invideret: cui quamvis Ante ρotentiori, --

prudentias levitate adversabatur. Sed in hoc ipso Comite nulla ejusmodi vitia deprehendit ' 'innigstadius,quin potius a pietate,probitate, bonique publici amore commendat. Interim decernitur, decretaque instituitur obsidio, quam breviter sic describit KrantZius : Obsidionem serit urbis 'sum,tonat bomba

Ar,d format muros'moenia, minatur es extorquet, quacunque mandaverit in eam urbem expleri. vadunt victi manus, quippe qui nisi pareant , 'rbem exire, agros colere, ire ad negotia non sinuntur. Sed

sustus destribit Fabricius,sic tamen, ut quaedam confinxisse autumem. Sacerdotes exceptis iis, qui cum uurmur facerent,urbe omnes exibant. Reliqua civitates Saxonicae prooicientes JOre non F num talis temeritatissxuum , a societatu se retrahunt: m ut ab ince-