Johannes Victoriensis und andere Geschichtsquellen Deutschlands im vierzehnten Jahrhundert

131쪽

suis dominis, qui de diversis partibus nati propter stipen- 13lldia serviebant eis, et oportebat eos obedire dum essent stipendiarii eorum. Postea addidit, quod mandatum eorum habebant, quod me caperent, qui litteras eorum Florentiam missas mecum habebam, et ipsas portabam cardinalibus legendas. Ego, qui Iitteras habui in Somario, salis timui, et statim percepi, qu0d circa regem erant aliqui proditores. Cum tam pauci suissent legendo primo illas litteras, op0rtebat quod unus ex illis vel Brixiensibus intiniasset vel alteri sine advertentia, qui h0c etiam eis mandasset. In illo castro, ad quod me ducebant, et unde erant, omnium vicinalium habebant abundantiam, Vino excepto. Et quia stascones super unum de meis equis videbant, querebant diligenter, si esset ibi vinum. Dixi quod sic, et Warnachinum. Ipsi, qui diu fuerant sine vino, appetebant bibere supra modum. Tunc descendi de equo, et eis dedi unum stas conem, et alium retinui mihi. Feci som rium Stare, quia Vasa n0n habebamus ad bibendum. Et ibi acceptis quibusdam scyphis argenteis, dedi eis. Et dum biberent, ego petivi a famulo consectionem, et dedi eis. Et in ista occupatione litteram illam in cophino acgepi, eis ign0rantibus, et eam in Sinu meo posui. Postea sedens in equo sub cappa ipsam divisi minutatim, sicut melius potui, et Sparsi valde caute, ne illi, qui me Sequebantur,

adverterent.

Postquam fuimus prope castrum, tunc me deposuerunt de equo curialiter, et corrigiam meam et omnia, quo erant Supra me, ubique queSiverunt, et nihil invenerunt valoris, nisi annulos. Τotum mihi dimiserunt, quia non querebant nisi litteras. Sic fecerunt de omnibus sociis et famulis. Et p0Stea Somarium evacuaverunt de omnibus litteris, quas Brixiam miserunt, qui plures erant. Et nullis aliis rebus me spoliaVerunt. Et sic exquisiti castrum intravimus cum receptione tali, quod mulieres et parvuli clamabant: ad patibulum, ad patibulum I In domum curati prope ecclesiam duxerunt nos. Et de nostra pecunia nos et ipsi bene valebamus, Sine Vino tamen, quod non poterat haberi. De aliis rebus maximum forum erat. Τot et tanta lucrabantur continuo illi de illo castro Super exercitum regiS, quod earnes unius bovis maximi dabant pro tribus tu ronensibuS,

132쪽

1311 et unum r0ncinum pro quinque storenis, qui hodie valeret viginti florenOS. D0minus Iegatus, qui litteram illam viderat et transcribi fecerat, in craStinum, dum irem in Cremonam ad ostendendum eam aliis cardinalibus, de Succino recessit et ad exe citum venit. Unde dum ego reverterer de Crem0na ad ostendendum, ipsum non inveni in Succino. Et illo mane, quo de Succino recessi revertendo versus exercitum, sui captuS. Qui me tenebant dederunt mihi licentiam, quod unum de

sociis meis ad exercitum mitterem una cum nuncio eorum,

qui omnes litteras, quas n0bis invenerant, Brixiam mittebant, ut ipse frater expeditionem n0Stram procuraret. Dominus legatus et dominus Lucas statim quod audierunt a n0Siro s0ci0 me esse captum, nimis doluerunt, et eorum gratia in continenti Brixiam miserunt pro nostra liberatione, et etiam personaliter in crastinum civitatem intraverunt, quod n0n erat sine maximo dispendio eorum. Et tantum laboraverunt, quod litteras mee expeditionis, familie et rerum procuraverunt, licet cum maxima dissicultate. Et multum me iuvit, cum Iab0ribus eorum, quia illas litteras non invenerant inter nostras litteras eiS miSSaS, cum eas, ut predixi, destruXiSSem. Me existente in carcere, et nesciente quid fieret per cardinales de mea expeditione, et supra modum timente, quia audiveram, quod ille famulus eorum, qui fuerat captus cum litteris predictis, per gentem domini regis fuerat Suspen-SuS, cogitaVi unum modum exeundi. Et exivi antequam littera apportaretur, vel aliquid sciretur de mea expeditione, dimissis omnibus, videlicet socio, duobus nep0tibus et aliis familiaribus. Et postquam venerunt littere per dominoS cardinales procurate, tunc omnes libere sunt dimissi. M0dus per quem exivi fuit iste. Ego invitaveram omnes illos stipendiarios ad prandium, et seceram bene parari. Deficiebat nisi vinum. Modo quedam aqua dividebat illud castrum in quo eram, quod vocabatur Pontde Vio, ab alio, quod erat ultra aquam, et Vocatur Rubcch. Quod castrum Rubech per gentem regis tenebatur, ubi erat abundandia vini. Aqua n0n erat meabilis sine naVi. Ibi uobiscum erant duo fratres Predicatores, quorum unuSerat notus in loco et dilectus. Mensa p0Sila, ego petiyi

133쪽

Iicentiam cum illo fratre noto pro vino habendo eundi in 1311Rubech. Deliberaverunt ipsi, ex quo socius meus iverat pro mea expeditione ad exercitum, et quod alium socium meum cum nepotibus meis, samilia et rebus dimittebam, qu0d ego reverterer, et licentiaverunt me una cum uno socio meo de fratribus illis, et navem paraVerunt, et plura vasa ad vinum ponendum. ΙΙis lactis nullus scivit intentionem meam. Postquam sui ultra aquam, ivi ad castrum, et seci omnia vasa impleri de bono vino et in navem reponi. Et tuno dixi castellano, quod n0n permitteret me recedere. Hoc feci, ne illi qui remanserunt male haberent. Alii hec scientes credebant, quod violenter me teneret, et nullum malum n0stris secerunt, sed satis simul biberunt, et in crastinum eos omnes liberaVerunt, quia Venerunt littere cardinalium. Post hec suit deliberatum in consilio regis, quod littera domini Iegati videretur, et si ipse posset virtute Sue auctoritatis ponere sententiam exc0mmunicationis contra illos, qui n0llent obedire, quod requireretur. Ego miSsus ad dominum legatum. Copiam sue littere mihi dedit, quo plenissima ad omnia ista facienda erat. Ipse mihi dixit secrete, et voluit qu0d domino regi dicerem, quomodo parum Italici curant de excommunicationibus alicubi. Et posuit exemplum de Florentinis, qui sententias domini Ostiensis parum curaverunt. Item de Bononiensibus, qui sententias domini Νeapoleonis vilipenderunt. Item domini de Peregruo sententias Medi0lanenses non curaverunt. Unde nisi gladius materialis eos ducat ratione timoris ad obedientiam, gladius spiritualis non . Unde non intendebat aliquam Sententiam excommunicationis ponere super aliquos, nisi primo

sanctitatem vestram conSuleret.

N0n recordor de aliis magne memorie dignis ante Brixiam lactis postquam ibi sui reversus, nisi de uno, qu0d mihi semper displicuit. Cardinales credo omnes, qui HS diebus in Cremona et Succino morabantur propter Sui malorem commoditatem, suerunt frequenter rogali, et ali quando ego sui presens, ab amicis et uxoribus eorum, qui de Cremona obviam d0mino regi fuerant in camisiis cum corrigiis in collo, ut predixi, quos antequam intraret Cremonam misit ad carceres in diversis caStris, quod d0

134쪽

1311 minus rex maritos su0s, filios et fratres de carceribus liberaret, quia plures iam erant mortui. Hanc supplicationem dominus legatus ex parte sua, qui erat in Succino, et alii d0mini cardinales, qui erant in Crem0na, voluerunt quod ego sacerem. Qu0d ex assectu seci, scit Deus, licet nihil pr0secerim. Tunc postea ipsi met rogaverunt d0minum regem, et nihil secerunt. 0uidam latenter et secrete, quos deus confundat, nescio qui sunt illi, in capite regis po-Suerant, quod Si ipse predictos dimitteret, statim Cremona rebellaret, et quaindiu eoS haberet, Securus es Set de civitate. Et si unquam ipse in su0 regimine male fecit, meo iudicio debili, circa subditos, ibi fuit. Predicti capti CremonenSes non erant mai0reS Sue civitatis, quia mai0res

noluerunt obedire, sed civitalem dimiserunt. Non erunt peiores, sed iudicio omnium de melioribus. Per eosdem civitas erat ad obedientiam reversa, quia civitatem diligebant. Unde ut dicto regi plus sacerent de honore et re- Verentia, et ut provocarent eum ad maiorem misericordiam, nudi in camisiis, ut predixi, Sibi obviantes et misericordiam pro sua civitate imploranteS, de Sua virtute premium non b0num habuerunt. Ista suit civitatis Cremonensis condempnatio. Νullus eorum perdidit vitam neque membrum, nec bannitus suit,

nec incarceratus. Condempnali sunt omnes simul in Sexaginta milia florenorum. Perdiderunt comitatum suum usque ad beneplacitum regis, et p0rtas Suas cum aliquo muro adiacenti. Nunquam propter aliquem clamorem meum et

vituperia, que domino regi dixi frequenter, h0c sacere potui, quod illi miseri carcerati possent libere exire. Sed ad procurationem cuiusdam crudelissimi uidicis, qui erat in Cremona pro rege pr0cural0r Super fisco rebellium, qui Vocatur magister Iohannes de Castilione, TuScus eSt, erudeli 0r homo de quo audivi loqui p0St Νeronem, Dportuit quod ipsi maximam pecunio quantitatem S0lverent camere regis et sibi ratione custodie, n0n obstante qu0d ipsi suam ratam s0lvere debebant de illis sexaginta milia floren0rum, in quibus tota civitas erat condempnata. Scio qu0d n0n poterant aliqui solvere, et quia ipse torquebat eos, suerunt mortui. Alii, licet Solvissent, lamen quia erant ultimum polentie, erant destrueti. Et credo, qu0d istud gravamen

135쪽

contra Deum et iustitiam meo iudicio fuit occasio, quare 13 11 postea civitas rebellavit et adhuc in rebellione persistit. Excusare se non potuit rex, quin ista sibi dixerim et durius et in presentia illius crudelissimi Ι0hannis. Sed ipso Iohannes cum pluribus suis complicibus tot et tanta mendacia, ut pul0, c0ntra predictos dicebat, quod verba mea parum poterant eis proficere. Si dominus Albanensis viveret, de hoc posset testimonium perhibere. Et etiam dominus legatus potest de aliquibus recordari. Post hos intravit Brixiam dominus rex. Condempnati sκpr. fuerant in muris et comitatu privati, quod porte portaren- ὸ tur Romam, et in una summa pecunie condempnali, quam omnes simul, Guebelini et Guelphi, s0lverent; licet Guc belinis, qui expulsi fuerant per alios, videretur esse c0ntra iustitiam, propter rebellionem qu0d in tali summa c0ndempnabuntur. Que Summa fuit, ut mihi videtur, Sexaginta milia florenorum. Et quia Guebelini non rebellaverant, di cebant quod de lati summa ratione talis culpe non debebant aliquid solvere. Oportuit tamen, quod solverent Suam partem. P0Stquam intravimus Brixiam, quod miraculum reputavi, nunquam est auditum, qu0d unuS percussus fuerit, vituperatus, vel Iesus, licet precedentia fuissent talia, quod sic transire n0n erat imaginabile, nisi cum gratia Dei. Civitate Brixiensi dimissa in pace, et muris pro parte destructis, ivit Cremonam, et p0Stea Placentiam, nihil faciendo in istis, cum essent in pace. Postea ivit

Papiam.

Recordor adhuc, quod aliqua secerat ante Brixiam, que Si deo placuerunt, non tamen omnibus hominibus; et scio quod mihi displicuerunt. Primum fuit, quod domino Philippo Sabaudie ad petitionem et procurationem comitis Philipponi et aliorum partis Guelphe d0minium dedit civitatis Papiensis, Vercellensis, et Ν0variensis. Et de hoc habere debuit viginti quinque milia florenorum, quo pars Guelpha Solvit, n0n ipse. Et tamdiu debebat dominium predictorum tenere, donec rex redderet sibi predicta viginti quinque milia s0renorum. Et ipse tunc tenebatur eis reddere. Secundum fuit, quod domin0 Mattheo ad pr0curationem Guebetinorum dedit dominium civitatis Mediolanensis. Et de hoc solvit quinquaginta milia s0renorum.

136쪽

311 Et omni anno viginti quinque milia tenebatur camero solvere. Nec poterat am0veri, nisi prius sibi restituerentur quinquaginta milia. Unde tunc, cum iste pauper suerit, et Guebelini ipsum ad solvendum non iuvabant, quia non multum abundabant, Dp0rtuit qu0d violenter a pauperibus extraheret. Tertium, quod domino Guilberto de Corregia, qui erat unus tyrannus Guelphus, qui iam dominabatur in Parma, adhuc dedit sibi dominium in Regio. Utrum ab hoc pecuniam receperit nescio; sed credo, quod aliqui de suo consilio aliquid habuerunt. Quartum, quod alteri tyranno Guebelino domino Cani de Verona, qui dominabatur in Ver0na, nec unquam partem Guelpham v0Iuit intromittere propter rationem superius dictam, adhuc dedit sibi dominium in Vicentia. Et ista fuit causa quare rebellaverunt Paduani. Quintum, quia alteri tyranno, domino Paserino de Mantua, cum illo dominio civitatis Mantue dedit unius castri dominium optimi, cuius nomen ignoro ad presens. Item ante Brixiam dominus Walerannus frater regis domandato regis ivit subito in Pergamum. Accusati erant quidam, quod rebellare volebant, et civitas illa per eos, quia potentiores erant civitatis. His diebus civitas Perga- mensis tenebat exercitum Suum magnum ante Brixiam, Sicut laciebant alie civitates. Et propter hoc grave videbatur multis hoc credere, quod vellent rebellare. Tamen regi pervicarium Pergamensem et per alios Secrete suit inlimalum, quod illi, quos dominus Walerannus cepit tunc, inter quos erant aliqui consanguinei domini Guillerint de Pergamo cardinalis, volebant rebellare. Alii dicebant, quod non, sed sui inimici dederunt dicto Waleranno pecuniam, ut ista saceret, predicta predictis imponentes. Quid sit veritatis, nescio. Unum Scio, qu0d postquam ad preces vestras et mult0rum cardinalium dominus rex ipsos liberavit, et ipsi iuraverunt fideles esse in perpetuum, postea domino existente in Tuscia in quodam bello ante Succinum, cum rebellibus imperii existentes, per c0mitem Warnerum et Suam gentem aliqui mortui fuerunt et aliqui capti de predictis Pergamensibus.

Domino rege in Papia existente mortuus suit ibi dominus Guido Flandrie, sed non sepultus propter interdictum, quod erat in loco, sed corpus suum fuit sepultum in ΤOr-

137쪽

tona. Item ibi domino rege existente, mandavit domino 1311 Mattheo vicario in Mediolano, quod ad eum veniret. Venit; sed per comitem Philipponum p0rte suerunt clause, nec permissus suit intrare, licet domin0 regi multum displiceret. Extra portas stetit diu, videlicet du0bus diebus, nec

unquam potuit lacere rex, quod ipsum permitteret intrare. Nos omnes Citram0ntani de rege timebamus, quia paucos habebat secum Citram0ntanos, plures suerant mortui ante Brixiam, et plures reversi ad partes. Pauci Guebelini erant tunc cum eo, quia omnes sesSi de exercitu revertebantur ad pr0pria, et iam erat magnum frigus. Fuit autem hoc per decem dies ante festum omnium Sanctorum. Infra illos ocr.

duos dies Guelphi multi fuerunt ibi congregati, ita quod

in Papia securi non eramus, et tantum de rege timuimus una nocte. Audiverant quidam religiosi c0nsessores ab uxoribus quorundam de civitate Papiensi, qu0d tali nocte in lecto suo debebat interitici, et per tectum, ita quod oportuit

una n0cte dominum regem lectum suum mutare. Qua nocte vise sunt quedam scale apportari et c0niungi per quosdam circa domum. Et tamen totum oportebat dissimulare propter desectum gentis. Bene videbatur regi, quod ille comes Philipponus, quando esset absens, parum saceret pro eo, qui presens n0n poterat in Sua civitate Suos servientes introducere. Τertia die dictus vicarius Mediolanensis intravit cum paucis et sine armiS.

Et quibusdam Papie ordinatis ad pacem, licet ex tunc rex non bene cogitaret de dicto comite Philippono, recessit Versus Terdonam, postea Ianuam. Quo die dominus Pandulphus de Sabello, vester n0larius, et eg0, VeSter humilis filius, plenissimam auctoritatem habentes recipiendi fidelitates civitatum et omnium nobilium, premiandi fideles, et inobedientes puniendi, prout n0Strum Statum deceret, legati sui ivimus in Tusciam, primo Versus Bon0niam dirigentes gressus nostros, quia illa Via erat rectior. Quid dominus rex secerit in Terdona nescio. Audivi quod expulsos intromisit et ibi inter partes pacem fecit. Quid in medio usque Ianuam, et quid in Ianua. Audivi, quod pacem secit inter eos omnes, et qu0d d0minus Opisinus et alii expulsi de Ianua reintraverunt, et inter eos secit pacem. Audivi etiam, quod magnam pecuniam sibi dederunt

138쪽

1311 et d0minium simpliciter ad viginti annos. Qu0d in veritate erat suum; Sed pr0pter quedam privilegia eis concessa a predecessoribus imperatoribus et regibus dicte civitati, dicunt quod non tenentur Sibi servire per mare, nisi ab Arelato usque ad castrum sancti Angeli in Siciliam, et per terram inter dictos terminos prope litus maris ad duas dietas. Visum fuit regi pro meliori quod ad presens sic

dominium reciperet, sperans quod insta viginti annos totum posset recuperare. Interim ipse c0nfirmabat eis privilegia sua, prout rite et iuste erant eis concesSa a Suis prede

Audivi etiam, quod in Ianua venerunt nuntii regis Roberii plenarium potestatem habentes confirmandi parentelam inter eos, prout ante Brixiam per Alben Sem episcopum et unum archidiaconum ex una parte, et episc0p0sLe0diensem et Basiliensem fuerat concordatum; et quod militia cotidie crescebat in Fl0rentia et sub vexillo regis Roberti, quorum caput erat dominus Degus marascalcus ab eodem missus, ut ipsius regis iransitum impedirent ver Sus Romam. Dominus rex predictos ambasSiatores requisivit: quid vellent significare prediole militie regis Roberti Z quod de Ruscia recederentem quo inter eos paremtela fieri debebat; honestum autem non videbatur nec Securum, quod milites sta, et verisio suo, rebellibus suis diarent aurilium, si inter eos debebat fleri talis amicitia. Dicti ambassiat0res reSp0nderunt, quod mandatum non habebant ad hoc sa-ciendum; Venerant autem ad complendum parentelam, et de hoc erant parati. Post hoc suit eis dictum, quod licet non fuerit eis preceptum, hoc sorte poterat esse cauSaoblivionis et inadvertentie, vel quia non erat certum de' c0nsummatione parentele, quod ipsi nomine suo illis qui in Florentia erant scriberent, quod ex quo parentela talis sit inter dicios reges, quod non credunt domino regi R0berto displicere si recederent, sed magis placere. Predicti noluerunt sacere, dicentes quod hoc non habebant in mandatis. Et quando litteras, quas ipsi dicto regi ex parto d0mini sui apportaverant, cancellarius ostendit, in quibus continebatur magna dilectio, Vuluntas, et desiderium Veniendi Romam ad ipsum h0norandum in sui coronatione, per hoc Satis videbatur, quod dictus rex Robertus non

139쪽

intendebat in medio ipsum impedire per su0S, qui in cor0- 1311 nati0ne sua intendebat presens esse. Salis suit illis dictum. Sed facere noluerunt. Audivi p0Stea a fide dignis, quod postquam rex Robertus scivit ista, dicti nuntii non fuerunt sibi familiares sicut ante, et qu0d multum fuit turbatus contra eos, quod talia que erant Sue Voluntalis sacere recusarunt. Sic recesserunt dicti nuntii imperfecto negotio, dicentes quod suo domino integraliter totum referrent, et libenter sacerent quod eidem videretur. Ibidem mortua fuit regina, et apud Minores Sepulta. Prima civitas, que p0stquam suit rex in Ianua rebellis suit, Astensis. Rege existente in Ianua, Antonius de Laude, qui usque illuc ipsum ass0ciaverat, Sine licentia recedens, et propter hoc suspectus de mullis que sacta sunt p0stea, in Vogueria castro Papiensium extrinSec0rum transiens, per illos captus est et adhuc detinetur. Domino rege existente in Ianua et timente de civitate Papiensi, mandavit principi quod vigilaret ad cust0diam dicte civitatis. Diclus princeps occasi0ne habita cuiusdam castri Papiensis, qui rebellaverant sibi, cuius fideiussor erat qu0d non rebellaret dominus Mansredus de Becharia, caput ibidem Gue-belinorum, per dictum principem captus est, et adhuc detinetur. Diotus princeps, timens de eomite Philippone per ea quo videbat dum Suas nuptias celebraret de sorore Delphini quam accepit, invitavit comitem Philipponem et filium suum. Comes n0n venit, Sed silius; quem dictus princeps accepit et adhuc captum tenet. De modo capiendi inculpatur a multis. Sed excusat se Sic, quod mandatum a rege habuit, quod assecuraret Se de civitate Papiensi; assecurationem non videbat niSi per capti0nem comitis

Philipp0ni, et quia ipsum habere non poterat, cepit filium eo modo quo potuit; timens, ne Si civitas Papiensis perderetur, et patrem Vel filium non acciperet, quod sibi merito imponeretur.

Casale, qu0d dominus rex dicto comiti Philippono dederat in feodum, suit primus Iocus, postquam dominus Lumbardiam exivit, qui rebellavit, et post civitas Astensis. Et isti regem Roberium dominum acceperunt. POSt magnum intervallum temporis civitas Vercellensis. Et hec causam acoepit, ut dicitur, propter quandum brigam, que suit inter

140쪽

13li comitem Warnerium et principem dominum Philippum in Vercellis. Postea Parma, Regium, et Crem0na per Guibertum de Corregia, qui ut dicitur duodecim milia florenorum a Florentinis et Bononiensibus recepit. Postea Padua, et motivum suit dominium domini Canis in Vicentia. Aliquiis larum civitatum rebellaverunt domino existente in Tuscia. Sed quia volo me expedire de Lumbardia, cum de lactis ibidem aliis rescirem plus, quam ad presens ScripSerim, ad nostram legationem nobis commissam revertor. Post recessum regis de Papia, eodem die dominus Pandulphus et ego recessimus et in Parma venimus. Dominus Guibertus de Corregia sciens nos esse legatos in Τusciam, quia in consilio fuit ubi de nobis suit ordinatum, ad nos in Parma venire noluit, licet pro eo mandassemus. Postea venimus Regium, et postea Mutinam; ubi audivimus quod dominus Guibertus de Corregia pacta secerat pro duodecim milibus florenorum, que Fl0rentini et liga eorum debebant solvere. Dum fuimus in burgo sancti Domnini, in Bononiam mittere deliberavimus; et misimus unum notarium potestali et regentibus, scribentes quod nos tales cum litteris papalibus et regiis sicut nuntii pacis ibamus in Tusciam, et qu0d per Bononiam transire Volebamus. Ipsi litteris nostris lectis; post magnam deliberationem nostrum nuntium acceperunt, et ad carcerem miserunt. Ipse in carcero existens, sicut Romanus Subtilis, per pecuniam, quam dedit uni qui ipsum custodiebat, receSSit, et ad nos venit, ubi iam ad tria miliaria eramus prope Bunoniam. In strata intellectis iis, que acta sunt circa eum, dimiSsa Bononia a siniistris, per castrum Episcopi posuimus nos in Alpibus per viam horribilem, et de nocte multum tarde applicuimus ad unum castrum inter Florentiam et Bono niam in Via recta, quod castrum a Bononia distabat per septem miliaria. Ibidem invenientes iotam militiam Florentinam, quantum ad Stipendiari0s, qui Venerant Bononiam, domino in Papia existente, timentes ne per Bononiam vel eorum Domitatum Vellet transire. Et quando sciverunt, quod VerSus Ianuam direxerat gressus suos, tunc in Florentiam revertebantur. Si dominus Pandulphus ei ego timuimus, DeuS scit. Inquietissima nocte habita, mane cum predicti SSurreXimus, et deliberavimus pro meliori, quod antequam