Johannes Victoriensis und andere Geschichtsquellen Deutschlands im vierzehnten Jahrhundert

301쪽

et spolia multu de eo committebantur. Et Ii et in acqui- 1 H9sibile videbatur, infra novem tamen Septimanas ipsum

acquiSivi, turrimque cum barone cuiuS eastrum erat in terram deieci, muros quoque cum loto castro Sololenus prostravi. Deinde ivi cum patre meo Wratis lavium. Episcopus vero illius loci erat patri meo inobediens, propter quod pater meus commotus abstulit eidem castrum Mileug. Ipse vero ea de causa ex Pommunicavit patrem meum. Pater autem meus expulit eum una cum clero de civitate. Et hec dissensio duravit bene per du0s annos inter patrem meum et clerii in predictum.

Abinde processit pater meus in Budissyn, proinde in Franciam in auxilium regi Francie, quia tunc in gipiebat guerra inter reges Francie et Anglie. Et dimisit moloco sui in regno. Ego aulem substitui loco mei Petrum de Rosinberk. Et secutus sui eum per Bavariam. Ubi

inveni sororium meum Henricum ducem Bavario mortuum , qui unicum silium cum sorore mea Margare thareliquerat in heredem, puerum decem annorum. Cuius

tutelam pariter et patrie occupavit Ludovicus, qui Se gerebat pro imperatore, racione matrimonii et tractatus quem idem Ludovicus secerat cum patre predicti pueri. Quia repulerat filiam Rudolphi ducis Bavarie comitis Pululini, filii fratris sui, que predicto puero erat promiSsa et iurata, deditque eidem filiam suam que nondum loqui poterat, dicens quod vellet pro ea promittere donec eadem

pro se loqueretur; que Deo permittente mula lacla est. Et inde transiens Bavariam Veni ad patroni meum in comitatum LucZemburgensem. Et ibi ego optans processi in auxilium regi Francie, cui tunc obsederat rex Anglie civitatem Rannatensem SYν r. si tequam ipse gentem suam c0ngregaret. IEt abitido pro- 's cessit ante oppidum sancti ΚWintini, deinde ante Oppidum Rubemoniis, et abinde usque prope civitatem Laudin ensem' Demum reversus est versus comitatum Hannonie, ubi rex Francie secutus est cum usque Bd metas.

Melatus est uterque castra in melis Hannonio. Rex Vero Anglie secessit, et recessit, dimittens regi Francie eam

302쪽

1339 pum, cum eum per integrum diem expectasset, et acies essent parale, quamviS in exercitu mull0S principes Alemante secum baberet, Videlicet ducem Bravancte, marchi0nem Juliaeensem et de Monte, comitem Flandrensem do inferiori Alemania; de superi0ri vero marChionem Misnensem, marchionem Brandeburget Sem silium Bavari, et quam plures alios cum poteneia Lud0Vici, qui Ludovicus ipsum regem Anglie per Germaniam Ficarium imperii constituerat.

Illis diebus cum pater meus unum oculum perdidisset, in altero incipiens infirmari, tranSivit in Montem Pessulanum secreto ad medicos Si posset curari. Qui tamen eo tempore excecatuS eSt. Ego Vero procedebam ad re gem Hispanie, in auxilium eidem e0ntra regem Granato Feragacium, ac genteS et apparatus meos iam premiseram in Montem Albanum . Sed pater meus retinuit me in Monte Pessulani Secrete, n0n permittens me transire

Et cum curari non Valuisset paler meus, processi una cum ipso versus AVinionem ad papam Benedictum duodecimum, ad concordandum cum eo de denario sancti Petri, qui datur in dy0cesi Wralistaviensi. Nec tunc suit concordalum, sed remansit in discordia. 4 amen in posterum suit conc0rdata discordacio, que erat inter ecclesiam Romanam et dictam dyocesin pro denario iam dicto. Et ibi nobis existentibus consessi fuimus eidem pape de vi sione nobis facta de Delphino Uyenensi cum sueramus in Ytalia, que SuperiuS memoratur. Tamen pro tempore illo visum fuit, qu0d meliuS esSet tacere propter aliquas rationes, quam patri meo dicere Seu revelare. Et cum ibidem essemus aput papam, Petrus quondam abbas Fiscanensis, Lemovicensis dy00eSiS oriundus, promotus in episcopum Altissiodorensem, demum in archiepiscopum Senonensem, poSt hec tran Status in archiepiscopatum Rotho-magiensem, temporo ill0 epissopus presbyter cardinalis

inuti sanctorum martyrum Nerei et Achillei, de quo anto mentio facta est, qui fuit de consilio regis Philippi et

coram eo celebraVerat misSam in die cinerum, prout ante dictum est. Is receperat me in domum suam, me mar-

303쪽

chione Moravie existente, pro eo tempore quo steti aput i 340 papam Benedictum. Dixitque una hora mecum existens in domo sua: Tu adhuc eris rer Romanorum. Cui resp0ndi: Ru eris ante papa 0u0d utriunque Segulum eSt, prout infra describetur. Post hec una cum patre meo reversus sum in Franciam. Et abinde misit me pater meus ad sororem meam olim relictam Henrici ducis Bavarie, que opprimebatur per Ludovicum qui se gerebat pro imperatore, pro auXilio et consilio eidem faciendis. Et cum perVenisSem ad eam, inveni eum cum eo conc0rdalam. Abinde arripui iter per archiepiscopatum SaloZpurgensem per alpes que dicuntur Aurentur. Et cum tota die transirem per vallem que dicitur Gerlos , recordatus Sum de miraculo seu visione

quod in die beate virginis, in assumpcione Sancte Virginis, in Tharunso Parmensis dyoce Sis michi contigerat. Et ab eodem tempore concepi ad eius honorem gloriose virginis horas cottidie decantandas in Pragensi ecclesia ordinare, ita ut de ipsius vile gestis et miraculis cottidie nova legenda legeretur. Quod postea factum est prout inserius describetur. Ibique perveni ad fratrem meum in vallem in Insuburcham . Qui, dimisso episcopo Tridentino pro capi laneo in comitatu Tyrolis, processit mecum in Boemium, deinde ad regem Cracuvie, deinde ad Karolum regem Ungarie, cum quo et silio suo Ludovico, genero meo, Se colligavit sederibus et ligis firmissimis. Ibi eo existente venerunt nuncii, dicentes quod uxor

sua una cum baronibus comitatus sui contra eum con-

SpiraVerunt; propter quod eum per Bavariam et Boemiam opportebat sestinanter reverti ad comitatum Tyrulis. Ego vero brevi tempore decurso secutus sum eum ' in comitatum eundem in vallem Eni. Et ibi secreto cognovi quod quidam nomine Alberius, state' naturalis ux0ris fratris mei, et

304쪽

1340 quidam baro, magister curie predi te uxoris fratris mei, tractaverunt de consensu ipsius et aliorum bar0hum patrie, ut repudiaret fratrem meum, et duceret Ludovicum filium Bavari qui se gerebat pro imperatore, et quod omnes barones vellent illi obedire tamquam domin0, ipsa que sibi esset in uxorem Hec volens rescire certitudina liter, posui secreto insidias eidem Alberto cum Buscone iuniori. Et captivaVi eum, duxique eum per SilVam uSque ad castrum quod dicitur Sonpurg prope Inspurgam. Ibi positus ad tormenta, recogn0vit heo omnia sic se habere sicut relata michi fuerant. Tunc nitebar captivare magi-Strum curie, qui illinen pro tempore illo in unus meas evasit, castro tamen suo usque ad terram deiecto per me. Ipse qu0quo p0Slea per amicos Suos in manUS meas suit traditus, sic scilicet ut, comite sibi vita, in aliis provoluntate mea in manibus meis remaneret. Heg omnia fratri meo significavi, qui michi grates agens acquievit meo sol Silio, et p0SuimuS custodiam castro Tyrolis et

Deinde processi ad S0rorem meam in BaVariam, queindigebat mei. Et ab inde reverSus Sum per Saltaburgen- Sem archiepiScopulum iterato gresSu, et perveni in epi Scopatum Brixiensem ad castrum Taubersy. Deinde ivi per vallem Cadubrii ad civitatem Bellunii, et noeturno tem-p0re intravi in suburbium castri flartissimi Iumellarum' insς pr. Vigilia beati Vencestat martyris. Et sic obsidione facta ηi ipsum obtinui. Qu0d castrum possidebat comes CIenel SiSilominus de Cainino ac civitas Venetorum, qui tunc erant mei inimici, quod tamen p0st concordiam in mea potestate remansit. Abinde ivi in civitatem I ridentinam. Et veniens 2 in comitatum Tyrolis sui ibi usque ad vigiliam beate Κa-

305쪽

263 therino, et obsedi castrum Penode super lacum Cardi, 13M quod obsederat gens Luchini' Mediolanensis et dominus de Arcu '. duos congregalo exercitus secreto Gum epiScopo I ridentino abinde fugavi, et in die beate Eatherine castrum fov. in meas manus suit resignatum, ipsumque contuli ecclesie 8 ridentine. Deinde datum michi castrum fuit Belvesini dyo et sis Vincentinen Sis, quam civitatem cum toto comitatu lenebat Mastinus de la Scala. Ad quem opportebat me

Sucrete nocedere nocturno tempore cum magno periculo et ipsum munire gentibuS. Et abii de reversus sum in Tri-denium. Et de Tridento ivi in civitatem Bellunensem. Ubi mo existente patriarcha de Aquilegia oppreSSus aduco Austrie et comite Veronensi, qui in campis iacebant prope Veronium β in Foro Iulii, quibus patriarcha cumgentU Sua resistere non valebat, misit michi epistolum in hec verba

nobis illustri principi Aarolo de prostente restis Boemiemarchioni Rotarie nec non milicie restre notisico, quod domus domine dominarum et riryinis ritainum Aquilemensis per hostes straviter oret natur; cui tamen servitores dominarum vel mellarum pocista adiurare debent. H ideo rosto vos et vestros principes unipersaliter, quatenus amore domine dominarum non permittatis ita ipsius domum et bona piolari.

Quibus auditis una cum militibus nostris bene ducentis galeatis et mille pedilibus transivimus per altissimos

montes, ubi irai Situs non erat consuetus. Dominus quoque transitum nobis paravit per Senevallem' et venimus cum magna dissicultate in dyocesin Aquilegiensem et altero die ad patriarcham. Qui congregaverat gentem Suam

et castra metatus est ad nos prope unum sumen contra inimicos suos, qui iacebant ex altera parte rivi inter noSet eos existentis. Ipsi autem eadem nocte reScientes adventum nostrum sugierunt, ei dispersus est exercitus eorum. Tunc nos seculi Sumus eos, et obsedimus pnrtem nge. eorum in castro. Ibi iacuimus per multuin tempus et im-

306쪽

i, . . '' Post 'aliquantuinni temporis Iohannes rex et Karolus in Bomilam inerunt reversi. Et rex Iohannes locius regni ad ininis litae ionem tradidit in manus garoli, hac tamen

condicione interposita, quod ipse Κarolus deberet regi Iohanni quinque milia de parata pecunia ordinare, et quod

ipse rex Iohannes non deberet infra duos annos ad manendum in Buem iam venire, nec infra dictum terminum aliquam pecuniam a regno poStulare. Hanc quidem pe-13,2 cuniam sibi per Rarolum celeriter conquisitam accepit, et in ηη Franciam secessit. Post cuius recessum Karolus feliciter et satis industriose regni gessit gubernacula, et queque diS-sipata et distragia revocando in statum debitum disposuit

ac reduxit.

1344 Expiralis itaque duorum annorum, Sicut supra dictum 'ν est, curriculis, rex Iohannes reversus in Boemiam, dis-p0suit cum Κarolo, ut una versus Prussiam transirent, contra Lit vanos pugnaturi. Celeriter ergo ad Viam prO-1335 curalis necessariis, Uratisi avium transierunt, quo etiam η rex Ungarie, comes Hollandie et plures alii principes, marchiones, duces et multi viri spectabiles in eudem proposito, de diversis mundi partibus convenerunt. Iis ita que in Uralis avia existentibus, inter alia solatia, quibus principes Solent insistere, ille odiosus et furibundus taxillorum lusus inter eos extitit. In quo rex Ungarie et comes Hollandie sic serventer luserunt invicem, ut ipse Domus in rege sexcentos 1l0renos lucraretur. De quo dum dictum regem iracundum et turbulentum videret fiuberennimum, m0tuS vehementia et arroganti animo, prorupit in hec verba: o domine reae, mirandum est, quod cum princeps tam magnificus Sitis, cuius terra auro Mundare

307쪽

dicitur, de tam modica pecunie summa sis egrum debilis immonstrare animum, et in inquietussim ponere mentem vestram. Ecce ut nos et omnes alii videriis aperte, quod pecunias taliter acquisitas nan amplector, nec in usus meos

uansire, sed liberaliter a me transire debeanc duo dicto, omnes pecunias in lusu acquisitas proiecit in medium populi circumstantis. De quo ipse rex maiorem concepit iracundie materiam, quam tamen ut sapiens dissimulans silentio pressit. Post non multos vero dies omnes isti principes et magni viri do Vrati flavia versus Prussiam processerunt. Et ibidem cum per longum tempus glaeiem expectantes iacuissent, hFems adeo fuit mollis et lenis, quod per glaciem transitum, Sicut aliis annis, minime habuerunt. Et sic mulli magni viri suis votis frustrati, perdiderunt labores similiter et expensaS. Reversi sunt itaque domini prenominati, et quisque

eorum ad terram suam direxit gressus Suos. Rex autem Cragovie et Bulco dux malignum fraudulenter conssaverunt consilium, qualiter Iohnnnem regem et Karolum in eorum reditu de Prussia possent capere, et post multas calumpnias usque ad extremum denarium depactare. Ipsi autem latium insidiarum ignari, rex Iohannes cum suis per marchiam Brande liburgensem et Lusatiam transeundo, VerSus comitatum Lucemburgensem Se recepit. Karolus vero Vitare non potuit, quin oporteret eum per regis Cracovieterram versus Vratis aviam necessario remeare Venit itaque in civitatem Calis , ubi procurante rege Cracovie irretitus suit insidiis, non ut tanquam hostis publicus capideberet, sed ne civitatem exiret clanculo custodiri. Quod statim Κarolus cum intelligeret, finxit se huiusmodi non sentire custodiam, sed dixit: se ibidem velle pausationis gratia per dies aliquot permanere. Misit itaque ad capitaneum Vratisimi ensem nuncium pedestrem, insinuando sibi totius lacti ordinem seriatim. dui statim cum trecentis armatis prope civitatem Calis ad unum milliare pervenit, valentemque Spadonem Kar0lo ante portam civitatis transmisit. Quem Karolus satis sagaciter, sicut per nuntium, quem in UratiSlaviam transmiserat, edoctus sui tentavit. Adductum itaque caballum ascendit, et celeri

308쪽

.13,5 cursu ad Suos, qui de Uralistavia ad eripiendum eum venerant, cilius perrexit. Cum igitur rex Cracuvie inini lexisset, quod Κarolus suos sic ovaSisset Iaqueos, totam eius familiam, que post eum in Calis remanserat, captivari mandavit, quam postea, ex quo Karolum, sicui decreVerat, retinere nun potuit, absolutam abire permisit. Post heo rex dictus Calamirus civilutem Stenavium, ad territorium Vrati flavi ense spectantem, obSedit et expugnavit. Ubi multa enormia, deli orando virgines et civium uxores deturpando, commisit. Uuod cum Iohanni regi Boemie, qui tunc super alveum Rheni moram traxit, insinuatum fuisset, statim in Boemiam Venit, et congre- APR. gando exercitum, civitatem SuidnitI obsedit, et suburbis eius depopulato, et territorio eius in magna parte destructo, civitatem Landestitate expugnavit et deviciti Et quia ipse dux Suidnicensis illas insidias et machinationes iniquas, quibus Earolus in Calis, sicut Superius narratum, extitit detentus, dolose et nequiter procuravit, rex Iohannes et Karolus decem septimanas in terra dicii ducis iacentes, ea hostili prede in vindictam perpetrati criminis exposita, in B0emiam redierunt. Illis itaque gestis, non longo temporis Spatio iransacio, Ludovicus Bavarus, qui se imperatorem n0minaVit, cum rege Ungario, duce Austrie, rege Cra Vie, marchione Misnensi et duce Suidni censi sortem Super Iolisti nem regem

Boenale et Karolum marchionem Moravio ligam construxerunt, qui omnes dictum Iohannem et Κar0lum in una Septimana suis litteris dissidarunt, volentes eos invadere, et tanquam eorum capitales persequi inimicos. Super quibuS novis rex Iohannes territus, sollempneS SuOS nunci OS, Videlicet dominum Νicolaum de Lucemburg, Suum in limum eonSiliarium, et dominum Henricum thesaurarium in Neri .enburg, Suum protonolarium, misit ad Ludovicum, ut cum eo ad tractandum de concordia, aut ireugis inter e0S Sla- tuendis, nil aliquem terminum conveniret. Qui simpliciter resp0ndit: quod nullas cum eo vellet habere treugaruiuinduria S, nec aliqua cum eo querere concordie partamenta. Iohannes rex hoc audito, dixit: In nomine domini, quanto plures habuerimus inimicos, tanto plura spolia et medias cutemus: et mo utio per dominum Iesum Christum, quod

309쪽

quicunque eorum me prius inpaserit se no taliter obruam, im quod omnes alii terrebuntur. Post hoc non longo tempore transacto, Crai mirus rex Craco vio Nicolai diluis Oparie civitatem nomine Saar invasit, et hostiliter obsedit. Qui statim ad regem Iohannem in Prapam misit, et ut aliquoi viros armatOS, quorum adiutorio civitatem suam per regem CaZimirum circumvallatam posset liberare transmitteret, instantissime supplicavit. Rex Iohannes hoc audito, letabundo respondit animo nullam sibi transmittere gentem, sed in ira quatuor dies sibi velle in adiutorium venire propria in perSOna cum multitudine maxima armatorum. Statim rex Iohannes omnibus regni Boemio baronibus in unum convocati S, omnibus audientibus dixit: Moe viri nobiles strenui et fideles d.- lecti, oportet ut re um nostrum et patriam contra nos et vos indvniose insultantes stladio et armis defendamus. Et oniam isto Cozimirus Cruconte rem nobis in contumeliam, re i nostri Boemie et corone vasallum et principem, R colaum sicem Opapie, hostiliter invasit, in quo mi talem nonram strariter reptilamus ofensum, nec Dyiter ferre debemus, quod stravem patiuntur offensam qui se pacis et tranquillitatis gratia nostro dominio gubi Tunt. Reber nobis pistritis asomatur se illes, et oti e quietis Somnolentia in instatur, volumus et mandamus vobis sinstulis, et rivulariter unirersis, ut statim arma cupiatis, et ad bellum expedui sine mora nos sequamini, ad propulsandum illius proteroiam, qui principem et vasallum nostrum presumsilinyadere, qui nostra defensione potitus, merito debet molatra cluillitate qaudere. Barones vero ad regis verba re- Sponderunt: Domine reae, de iure nostro existit, et ab a liquis temporibus inviolabiliter observatum, quod extra restrium non debemus armis proficisci, sed intra re i limites ipsum resinum contra eos, qvi hos hostiliter inpudere conantur, pro viribus defendere et tueri. Quibus rex ait: Ducatus arie, sicut alii Potome ducatus, ad restem Boetae et coronam re vi respectum habere ignoscitur. Unde emo accinctus ad iter iam vado districte, et omnino visum quis vestrum tali captus temeritate et audacia presumti neque temeraria, ut retro me mariere premmat. Ita rex Iohannes eadem nocte cum quingentis galeatis do m

310쪽

13ia tibus Cuthnis, ubi talia verba cum baronibus regni habuit, recessit, et ad ducem Nicolaum de Opavia die et noctelastinanter properavit. Et statim secuti sunt eum barones et regni nobiles universi, ei antequam ad dictum ducem venirenι, habuerunt duo millia galeatorum, exDeptis sngillariis et aliis decenter armatis. Quos nobilis κdentio de Lypa cum trecentis arinalis citius currendo prevonit, et cum Ungaris et aliis, qui de CaZimiri regis mandato dueis civitatem obsederant, bellum servidum instauravit. Quos sugam capientes usque in civitatem Crac iam in-Socutus est. Et in eadem iuga trecenti Ungari intersecti sunt, et Sexaginta viri nobiles captivati. Reliquos verosio insequebatur avide, ut ipse et magna pars Suorum civitatem intrarent animo iuribundo; qui cancello turris demisso, fuerunt in ipsa oivitate retenti. Rex vero Io-ihannes valde serebat amaro animo, quod ipse disturbio tali non intersuit, quia civitatem sine omni resistentia ii L. acquisivisset Statim tamen eodem dio Crassoviam i cum η magno obsedit exercitu, et iacendo ibidem, totam terram, dep0pulatis suburbiis, parte maxima devastavit. Τunc Ca Zimirus rex Crac0vie nunciavit regi Iohanni, ut ad eri landa multarum personarum pericula, secum 80l0 solus in stuba clauderetur, et qui ibi alium vinceret, Suum pro positum de eo oblineret. Sed quia rex I0hannes omnino tunc excecatus erat, nuntiavit sibi: quod Se excedari sa ceret, tunc libentiSSime paribus armis vellet intrare duellum. Post hoc petente Cagi intro, si alim fuerunt treugarum trium septimanarum inter eos inducie procurate. 0uibus petentibus, tota inimicitiarum materia suit complanata, ita ut Karolus marchio Moravie de decem marcarum millibus argenti, que sibi dudum C imirus in mutuo concesserat, quietus dimitteretur omnino et solutus. Et sic ex lincta dissensionis materia, fuit inter eos pacis tranquillitas posita et firmata. In qua quidem pacis firmatione omnes isti principes, qui prius ipsum regem Iohannem et Karolum marchionem Moravie dimidaverant, fuerunt unanimiter