장음표시 사용
61쪽
suam Maelithildim honestissimam domicellam Rudolsu illustri duci Ba varie matrimonialiter jungit, existimans sibi ias fore perutile si tam honestum virum et egregie dignita- 'η '
tis sibi fecerit amicum, et ex eo SperanS Se in regno fieri sortiorem. Ipso autem Ad0lla primo regnum intrante pacifica suerant omnia et tranquilla. Sed eodem in tempore terra Maelchsnensis omnium heredum p0SSeSS0re destituitur et privatur, quam quidam marchio petens irrequisito rege et Sine eiuS Scitu, ad quem extinctis heredibus eiusdem terrejus respicit conserendi, quia Sue terre eminus adiacet, potenter eam intrat et sibi subicit, faventibus sibi ministris eiu Sdem terre, et eam manu p0SSidet violenta. Quo comperto rex collecto exercitu, rempublicam cupienS ampliare, intrat eandem terram, et temptat ea in m rapere de manu iniuste possidentium. Sed non profecit. Repulsam enim sustinens saligat eam inpendio et rapina, et tandem insecto negotio exire c0gitur, quod reVera regiam non decuit maiestatem. Non erat lari una cum eo quomodo cum rege Rud ulla antecessore su0, Sed malis SuccesSibus cepit ei fortuna cilius novercari. Porro Albertus dux Austrio sentiens se frustratum et fraudatum regno indoluit, et dilationem ultionis non sustinens contra sus regem Adoli uin parat invadere et quanta potuit virtute omnimodis Supplantare. Porro per sollempnes nunti0s apud principes et quosque magnaleS querit gratiam et saVOrem, aperit e rarium, et manu largi SSima multorum bursas reficit, quo regni apicem Valeat adipisci, et quos antea contrari0s SuStinuit, jam muneribus sibi attrahit et aggiscit. Denique tantum de argento expenderat - Super uSus proprios et alii S necessariis, ut una mula tunc temporis in communi Imro levius quam ante desulcatis quinque solidis venderetur. Sed non incassum distribuit, quia ex eo lucrum non modicum reportavit. Principes vero qui Adolsum regem ante ad regni Solium promo- Verant, averterunt Se ab eo, et n0n serVaVerunt Sibi fidem, quam sibi ante fideliter inpenderunt. Quo exemplo docemur, fidem n0n esse ponendam in h0mine in hac vita. Denique Albertus dux Austrie concepto odio contra regem de morte eius tractat, Struit insidiaS, laqueum len-
62쪽
dit, et queqye n0ci a molitur, ut ipsum Strangulet et quandoque interficiat innocentem. Et mitigatis principibus et e0rruptis, qui ante fuerant de parie regis, ut jam de
maioribus nemo Sil, qui eum contra regem prohibeat malignari, assumptis Australibus et Ungaris ascendii ad partes S evie, recipiens se ibi in loco tuli 0ri, ubi collegit magnum eXercitum et armatorum multitudinem copiosam. Ex quo c0nsortalus animum induit ferocem, et conlidens in multitudine divitiarum suarum ei sortitudine manus Sueintrepide regem laborat invadere non sine fraude et dolo, loco et lempore sibi a pl0. Quo audito Adulsus rex, cernens Se haberi contemptui, et Servum preceptori Suo Velle illicite d0minari, tactus dolore c0rdis intrinsecus juravit per viventem in Secula, Se n0n quieScere, quo usque dux Austrie ceptis deSi Slat, Vel coactus c0ntra eum deSinat malignari, vel ipse cum ipSo amb0 Simul pereant, Vel uno Salvato alter victus perpetuo non adiciat ut resurgat. Et tuli secum habita deliberatione mox nuntios millit ad omnes n0bileS, et civitatibus et suis ossicialibus imperat universis, ut Sepreparent et invaSorem regni manu armata secum invaderen0u obmittant et erigentem Se contra regiam maieStalem,' Super auSu temerario ab omnibus conteratur et talem vindiciam excipiat, que celeris Vel huic simile altemplare Volentibus perpetuo transeat in terrorem . Congregato igitur de regno Suo magno eXercitu, tam equitum quam etiam peditum, hostem suum eminuS intrepide jam expectans. Dux vero Austrie callide agens, ut homo Sapiens et maturo pollen S ingenio, ad pretium optime preparatus VerSulium Suam n gere non negligens, jam fugam simulat jam regi se simulat obviare, ut ipSum ad pugnam provocet et abstrahat a peditibus, Sine quibuS ip Sum n0ndubitat expugnare. Quod poStea rei exitus comprobavit. Rex Vero super omnes audacissimuS et nimis vehemens ad pugnandum, limens hostem Suum elabi de manibus suis, dimittens pediles et licentiatis eis, in hoc negligentius agens, pretium celerius maturavit. Et cum 1298 adversario suo cum Suo exercitu appropiaret, repellio P instaurai militem, instruit aciem, con Serit pugnam, et
63쪽
multis eum prohibentibus non acquiescens, primus in hostem ruit et sere primus cecidit, presertim quia tanto servore certaminis de alus suhit, n0n amplius Surrecturus. c. . Quod diu latere non potuit, quia de parte regi S alii occisi, alii vulnerati, alii capti, et sere omnibus equi S 0ccisis victoria duci Austrio acclamatur. Nec mirum, Omne enim opus quod male incipitur, necessario malum exitum sortietur. Quia si rex hanc pugnam c0nsultius inchoaS-set, pr0 secto sine sui destructione felicius terminasset; et quamvis ibi contra justitiam fuerit dimicatum, quia las110n est servum contra dominum litigare, lamen hec victoria Dei judicio committenda est, qui solus discernit
causam et rationem rerum 0mnium antequam fiant.
Post hec Adolsus rex p0st infelicem casum desertur ad quoddam claustrum et ibidem a suis cum magno eiulatu et planctu honestius Sepelitur. Rex iste principes regni minus reverens vel hon0rans dissicilem se eis reddidit in feodis conserendis, qu0d etiam sibi non cessit
in pr0Sperum. Quia unus e0rum ea de causa contra eum surrexit et multis malis contra eum efferbuit in tantum,
ut usque ad campestre bellum ipsum pr0vocans, sicut presulum est ipsum debellans, regno pariter et Vita pri-Varet. His tamen plangendus est, quia revera homo erat liberalis, et offensas viduarum et Orphanorum, quantum p0tuit, vindicaVit. Eodem vero in prelio Rud0lsus illustris dux Ba arte, filiaster eiusdem regis, magnam jacturam rerum paSSUS est, et omnes n0bileS sui exercituS, tam in equis quam in armis, dampnum maximum acceperunt, et in tantum attenuali sunt rebus, quod multi tyr0nes, facti ibi in prelio videlicet n0vi milites, pedeS ad propria remearent. Porro Albertus dux Austrie post cruentam vici0riam eodem in l0co ubi pugnatum suit ad spatium Septem dierum permanens, et jam leta potita victoria factus est letior de triumpho. M0x mittit ad dominum Rudolium ducem Ba arist avunculum Suum, rogat et Supplicat ei, ut ad eum declinare dignetur, prius pace porrecta Vel inter se firmata et cum eo post laborem certaminiS solatiari non pigeat ista vice. Cui meliores de exercitu Suo perSuadent, ut qu0d i 0gatur n0n negligat sacere, Sed
64쪽
annuat deprecanti. Et cum convenissent ambo duces amicabilia inter se miscent colloquia; Sed maxime con-s0labatur avunculum Suum quanta potuit lenitate super morte regis soceri sui, et Spondet ei benefacere et dati pilum quod ibi cum suis acceperat pecunia congrua reSarcire. Excusat se etiam apud eum et alios principes, de regis interitu, ne sorte sibi aliquis imposterum improperet, dicendo occidisti et insuper possedisti, dicens stu simulans se lare turbatum Super m0rte regis, et non suiSSe Sue intentionis vel voluntatis ipsum occidi, Sed tantum se velle partem hereditariam defensare. In hunc modum se expurgans et Scelus e0mmiSSum, quantum potuit, palliavit. Mortuo igitur Adolis rege ac imperio vacante, principes, ad qu0s jus respicit eligendi, ut celerius tractent inter se mutuis nunciis de ali 0 regni rectore, cito conveniunt ei consilium ineunt. Et tandem c0nsentiunt et concordant in ducem Austrie, Scientes ipsum eSSO Virum Strennuum et prudentem et perutilem ad regni negotia gubernanda. Sed quia ipse ante regis obitum, quorumdam principum acquisierat gratiam et favorem, ab hiis clam vocatur et 1298 presto est, et ipsis in unum concordantibus pari Volo. eligitur et ab eis celerius confirmatur. Verum ante electionem ipSe, ut hom0 sapiens, exorsus est ad eos dicens: Si ad hane monitatem alium promovere decrereritis me dimisso, annuo votis omnibus et staudebo. Sin autem, unum vos scire volo, quod pro honore huius restiminus non Pugnavi, nec alicui molestiam intuli, ut illum deicerem ut estoezaltarer. Huius autem rei veritatem Deo, qui vindex malorum est et secretorum cognitor, hec et alia incerta committimus; qui in die novissimo viv0s et mortuos judicabit, in diebus novissimis declarabit. Post hec suscepit
avs. imperium et n0n multo post ipse cum uXore consecran-
δε tur et pariter coronantur. Prolaeto cum post mult0S labores et magna expensa pecunia regnum cum inStrumentis regalibus suscepisset, tranquilla redeunt tempora et omnia preliorum incommoda Sopiuntur. Sed cum etiam longe lateque per diversa terrarum spatia suina communis divulgaretur, super infausta morte
65쪽
regis Adulsi, dominum etiam Bonifacium Summum pontificem, qui tunc Romane prefuit eccleSie, latere non poterant hii rumores. Quos cum intellexisset, stupet et miratur super insolito et illicito casu; videlicet Romanorum regem Occubuisse in pretio, et mortis auctorem illud regnum auSu temerario intravisse, laventibus electoribus et prom0ventibus eum c0ntra justitiam. Cepit super tali
negligentia permaxime indignari. Et quia idem Apostoli
cus vir erat animosus et Strennue mentis, Se jam amplius non valens continere, mediam prorumpit in Vocem . et dicens: Si occisum restem non vindicavero, ulciscatur
in me Deus. Addens etiam hec: Omnia enim regna in manu mea sunt, habens binos gladios. Unde si unus mihi non suffecerit, addam et alterum quousque regis percussor construam recipiat talionem. Sed quia David quondam rex legitur promovente ted regnum Sui emuli suscepisse, non y ideo tamen ut possideret occidi Sse, Saulem inquam, regem Ysrael. Qui cum contra David iniquum odium concepisset, habens ipsum SuSpectum de regno suo, vel ab eo privationem metuenS regni Sui, ideo incessanter ipsum destruere vel occidere conabatur, et multoties ipsum lancea vel gladio peremisset, Si non Dominus qui aliud de ipso in futurum previdit, ipsum de Suis manibus exemi SSet. David vero justicie tenaX, cupiens innocentiam conSer- Vare, quamvis ipSum SepiuS tradiderit, si v0luisset suis manibus ad nocendum tamen nihil mali suo emulo intulit , dicens: Nisi dies mortis eius. venerit, vel in pretio mortuus fuerit, absit ut mittam manun in christum Domini. Cum ergo Saul rex Ysrael contra Philistinorum exercitum pretium miSisSet, qui populum Ysrael vehementer attriverant, totum p 0ndus pretii versum est in eum et Vulneratus a sagittariis leti aliter perlat0 spiculo corruit super terram. Quem ubi quidam viator preteriens et diligentius intuens vidit eum semivivum et adhuc palpitantem, rogatus ab eo, occidit eum, sciens ipsum non posse vivere post ruinam. Quo fact0 mox properat ad David, sperans se fore baiulum boni nuntii et prospera nuntiare, ab e0 secus susceptus eSi quam putabat. Et cum intellexisset Saulem videlicet 0ccubuisse in pretio, et eum, qui nuntiaverat ei, ipsum occidisse, confestim vindicavit eum
66쪽
morte dignum dicens: Occidisti, occidi meruisti. Vocansque unum de clientibus Suis jussit ei vicein rependere; qui et pereuSSit eum et mortuus est. Scissisque David vestibus secit planctum super Saulem et super viros illustres qui cum eo occubuerant in prelio . Mira res et inconsueta, ut aliquis desse at inimicum suum occisum manu aliena, et ulciscatur ipsum manu propria, cum nimirum de morte inimici soleamus sepius eXultare. Hegambo David virtutum amator in Saule inimico suo' complens reddidit bona pro malis. Ideo justo Dei judicio
persecutoris sui regnum meruit p0SSidere. Νon sic, n0n sic rex Albertus, sed occidit insuper et possedit. Sed ecce sinistri rumores ad aures eius Subilo perseruntur, dominum Apostolicum videlicet super morte Adolsi indignatione moveri nimia contra eum. Quod cum peree-piSSet, mox utitur c0n Silio Saniori, et quomodo gratiam sedis apost0lice non perdat, vel amissam rehabere Valeat, hoc apud se solerti mente cogitat et pertractat. Et protinus providet Sibr de honestis nuntiis, quos mittat curiam ad Romanam, qui deserant Apostolico pretiosa munera, ut in suis exequendis negotiis ipsum pr0mpti 0rem habeant vel placatum. Sed inter alia xenia prestanei Ora erat una mensa facta de argento et auro et satis lapidibus pretiosis. Sed utrum nuntii ad Apostolicum finaliter pervenerint et mandata regis ac commissa negotia executi fuerint, Perlum non habeo. 0ui, proh dolori papa Boni-1303 faeius, illo in tempore subito m0rtuus nunciatur, qui 'φη propter probitatem suam qua super ceteros enituit, emulos habuit, qui eum, ut sertur, veneno mixto' p0culo eum dampno lolius ecclesie necaverunt. Hic si Deo propitio amplius vixisset, procul dubio de sua industria multas ecclesie negligentias correxisset. Preterea rex, dep0sita
sollicitudine quam de summo habuit pontifice, et cum jam esset in plenaria imperii potestate, habita secuin deliborati0ne, decrevit, ut promi Sit, rempublicam ampliare, et
primo bona a regno distracta cogitat repetere, obligata Solvere, et queque a predeceSSoribus Suis neglecta Studiose corrigere.
1) qui eum occupaverant in prelio hs. 23 inimici sui hs. 33 mixtum lis.
67쪽
Igitur quidam principes, videlicet episc0pus Coloniensis, episcopus M0guntinus, dux BaWarie et quidam alii, quaS-
dum munitiones sibi convenientes Vel Suis provinciis adiacentes Suo coniunxerunt dominio tempore Adulsi regis, ut puto de eius voluntate et favore. Hiis omnibus precepit rex eblentii gratie regie maiestatis, ut omnia bona regni, que in Sua relinent poleStale, resignare non negligant; alioquin si huic mandato obviare preSumpserint, Sevelle agere durius contra eos. Qua de re illi principes in unum convenientes habuerunt mutuum colloquium Supere0, et tandem contempto mandato regis conspirationem et sedus ineuntes contra eum et ab invicem discedentes 1300 ad pr0pria remearunt. Quo facto mox castra sua muniunt et ad resistendum regi totis viribus Se preparant et accingunt. Abhinc pretiorum incomm0da cumulantur et partes SWevie, Ba varie et citra Renum omnes provincie bellorum di Scrimine perturbantur. Cum autem rex cognovisset illos contra se iniisse sedus, impavidus et equo animo perSeVeranS, parvi pendens eorum contumaciam, sagaci Studio pertractat, quomodo hos effrenes et obstinatos valeat perdomare. Mox omnibus officialibus, ministris, nobilibus et civitatibus preenit universis, ut Se preparentas muniant contra hostes et delatores Romani imperii, et eos invadere n0n negligant, donec ab ausu temerario resipiscant et nichiluminus addiscant, eius fore durum
Dehinc primo episcopum Moguntinum bello pungit et
occupat, et civitatem Pingam impugnat pariter et expu- 130ignat et alias munitiones regni ab eo manu valida recepit AVR et resumit. Simili m0do alios principes, hpiscopum Coloniensem, ducem Ba varie et alios, bello cingit et obsidet tam valide, ut nullus e0rum sedere casso alter alterum valeat adiuvare. In illo pretio dux Bawarie quasdam munitiones perdidit, videlicet civitatem Sch0ngav', castrum in SWabel k, civitalem Werdeam et castrum ibidem, quod iade. petris durissimis dissolutum et destructum est funditus his diebuS. Cum autem cernerent Se non pr0scere, nec p0SSeregi rebellare p0st inulta preliorum et incendi0rum pericula perpetrata, nec n0n innumerabilia mala h0minibus irrogata,
68쪽
tandem cum eo pacem et conc0rdiam inierunt. Et quia utile non est recedere ab amico, qu0d et duces Bawarie experientia didicerunt, qui a rege recesserunt et in dampnum suum inconsulte aliis principibus adheserunt, et quia vexatio dat intellectum auditui, p0stea penitentia ducti, sicut ad amicum, ad regem redeunt, et firmata inter se pace ac reconciliatione facta, ablata se0da a rege iterum receperunt.
Post hec nube pretiorum depulsa, serenitas pacis redit, et securitas et tranquillitas pacis per totam Alemaniam propagatur. Sed et rex subactis mitigatis inimicis suis jam de proSperioribus successibus j0cundatur, et cum jam
vellet etiam quiescere post laborem, c0r eiuS, ardore ambitionis nimium inflammatum, ipsum quiescere non SinenS, nacta OcGaSione contra regem Bohemie Weneglaum quondam consobrinum suum, virum optimum et illustrissimum, illum parat bellorum pondere satigare, pro qui- A busdam justilis ac provinciis pertinentibus ad Romanum
imperium, quas ipse et pater suus Otakhrusnatenus iniuste in sua tenuerunt potestate. Illa inquam de causa molitur cum eo pretiari. Sed ut sertur huc occasio non suit sincera sed salsa. Volebat enim ipsum, suffragantibus sibi persidissimis stipanis, omnino de regno extrudere vel etiam deturbare, et loco eius unum de filiis suis pre-1304 ficere vel subrogare. Unde collecto grandi exercitu B0β yy hemiam intrat et vastat eam incendio et rapina. Sed non profecit ibi qu0modo cogitabat; laboriosa est enim terra et inexpugnabilis ab antiquo. Legitur enim in antiquis chronicis quod Veneglaus dux B0hemie habuit unum
fratrem Boleglauin nomine. Hic B0leZlaus contra germanum suum Weneglaum, Sanctum Virum, odi0 concitatus sathana instigante occidit eum, ut regnaret pro e0. Quod cum secit ducatum Bohemi e sibi nefarie usurpans, VeneZ- laus proprii sanguinis effusione in elernum regnaturus pro terrenis celestia commulavit. Unde otio imperator, cum percepisset tam horribilem casum factum in B0hemia inter eiusdem terre principes et german0S, Stupuit, et dilationem n0n serens properat innoxium Sanguinem vindicare, et collecto exercitu Boleglauin reum Sanguinis
valide invadit pariter et impugnat. Sed durante illo ipsum
69쪽
xiiii annis impugnans, tandem cum magno dampno et perditione su0rum ipsum Vix anno xiiii. Superavit. Quod autem eadem terra dissicilis sit ad expugnandum, Albertus rex Roman0rum experientia didicit. 0ui cum eandem terram cum magna pugnatorum multitudine intrasset, ut 1304 eam sibi subiceret, stuStrato Iabore exire cogitur sicut η
Interea Weneglaus rex Bohemio filius Otakhri regis, vir nobilissimus et illustris, de quo Supra prefatum eSt, qui in adolescentia sua a matre suerat intoxicatus, sed tunc salvatus a morte, iterum veneno insectus in lecto 1305 decidit, incurabilis vitam sinit. Hic cum esset honore regio inu 'decenter sublimatus, vitam m0nasticam Simulans, sancte converSationis Vehemens amator, religiosos summe diligebat, unde divina inspirante gratia sollempnem abbatiam construxit in Aula Regia ordinis Cysterciensis, Opere
sumptuoso et magnis laboribus et expenSis, quam etiam ditavit multis prediis et possessionibus. Τres mis Sas cottidie audiro consuevit, quas c0ram se Sollempniter precepit tonaliter decantari. Cum vero ob amorem divini servitii et sancte religionis in eodem clauStro se quan doque recepi Sset, monachorum se immiscuit turmis, et tam familiaris eis suit, ut sepius cum eis capitulum eorum frequentaret et ibidem prevaricatores sanctarum consti tuti0num m0re solito nominati in ore proprio proclamaret.
Hic etiam moriens regni sui reliquit heredem filium pulcherrimum et elegantis larme, de quo multis Spes fiducia fuit, quod si Vita comite in virum profecisset,ipSe regnum in Statum optimum reformasset. Sed ad maioris malitie cumulum eiusdem regni, post mortem pa- 1306tris parvo elapso tempore, lassus gladio, finem misera- - 2 bilem est SortituS.
De quorum nece videlicet patris et silii multis suit grassa Suspicio, qu0d Albertus rex Romanorum ambos necari procuraverit. Quod ex eo intelligi p0test, quia tunc temporis terram Bohemio impugnans unum de filiis suis ibidem promovit in regem, cui relictam regis IVeneglai dedit in uxorem, cum quη PnrV0 Vi VenS tempore, 1307 veneno periit, juxta morem alis rum regum B0hemorum arti. qui raro cernuntur morte decedere naturali. '
70쪽
Quo mortuo et jam nullo herede superstile quidam stipani pietate moti, videntes regnum in summo discrimine p0situm, c0nSilium ineunt, pr0 alio rege c0gitant, et mittunt ad ducem Karinthie, rogantes et nichil0minus et Suggerentes, ut unam de filiabus regis accipiat in UX0rem, quam cum acceperit, sciat Se cum ea etiam regnum BOhemie possesSurum. Qui parumper deliberans Votis annuit, nuptias fecit, regnum adeptus eSt et more solito citius coronatur i. Preterea suerunt stipant et ministeriales hec dure serentes et huic rei non consentientes, inimici pacis bella nutrientes et ob ea a Bilhemorum suu 0ro declinantes, regis Romanorum partibus adheserunt. Cui rem pandunt et ipsum diligentius a m0nenles, ut terram B0hemie invadere non negligat, et eant sibi subiciat, quam sibi tradere pollicentur, si ut decet honesto comitatu illuc venerit et armatorum multitudine copiosa. Unde cum rex intellexisset ducem Icarinthie terram Bohemio intravisse et regnum, ut Supra laxatum eSt, Suscepisse Sine Suo consili0 et sau0re, indigno serens et perturbatione animi resolutus, jubet ut de omnibus visceribus regni universin0biles se preparent ad descensum et ad regnum Bohemie expugnandum. Sed quia humo cogitat, Deus ordinat. Cogitavit enim multas sibi subicere terras, sed secus laetum est: qui enim dominabatur terre, jam ipsum terra absorbuit. Habuit enim secum adulescentem, filium fratris sui, quasi collaterulem de regali proSapia oriundum, quem eque ut puer0S proprios educavit. Qui cum adolesceret et in Virum excreSceret, et cui jam grave eSSet ad manus respicere alienas, et nichilominus sine prosectu et ociose videretur sibi Se curiam regiam frequentare, regem' Obnixe exoravit, ut daret sibi portionem hereditatis sue qualemcunque, ut Sibi et suis quandoque de propriis sa- cultatibus provideret. Rex vero nec dedit nec penitus denegavit; dedit enim sibi dulcem promissi0nem quandoque Se daturum quod postularet. Sed pr0missio que dii sertur, a siligit animam. Cum ergo tollan expectati0ne me- rore absorberetur, ex e0 quod rex tardaret eum eXpedire,